fåde
Apparence
(Redjiblé di fådlêye)
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje mîtrin neyerlandès « fald » (pådje, retourêye plaece pol hopea d' ansene, eclôs), pal voye d' on calcaedje do picård « faude »; Dataedje do mot : 1366 (mot cité dins l’ FEW ? 98a Loukîz a : Imådje:FEW aurtike faude.jpg).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /fɔːt/ /foːt/ /faːt/ (betchfessî å, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fɔːt/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
fåde | fådes |
fåde femrin
- (mot d’ foistî) moye di bwès ki va esse broûlêye doûçmint po fé do tcherbon d' bwès.
- Si t' åreus yeu metou l' feu al moye di fåde divant del ricatchî, ça åreut fwait on braijhisse, et tot tourner a soûfe.
- C' est ciddé ki dj' vons dressî nosse fåde les omes ! — Lucyin Mahin.
- moncea d' tcherbon d' bwès.
- feu d' bahous (souwés montants des canadas, u d' èn ôte divere).
Ratourneures
[candjî]- hôte fåde : moye ki n' st nén co metowe a feu, u å cminçmint do broûlaedje.
- basse fåde : moye k' a tot fwait d' broûler, et k' est retaessêye djus.
- tere d' aire di fåde : noere fråle tere, foirt boune po les fleurs.
- F. terreau.
- tcherbon d' fåde : tcherbon d' bwès.
- F. charbon de bois.
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Omofoneye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : O100
Ratournaedjes
[candjî]moye po fé do tcherbon d' bwès
- Almand : kohlenmöler (de)
- Francès : meule de carbonisation (fr) (nén ratournåve direk e francès)
feu d' souwés buks
- Francès : feu de fanes
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike fåde so Wikipedia
Etimolodjeye 2
[candjî]Sitindaedje di fåde (sacwè rafaxhî come ene fåde); li mot a passé dizo l' fôme rifrancijheye farde e F. d' Beldjike, did la e F. do Congo, pu rpasser e walon dizo l' rifrancijha "fârde" (etimolodjeye nén acertinêye).
Sustantif
[candjî]fåde femrin
- (mot des scoles) dobe foye di cwåtron u d' plastik, come en coviete di live, po mete divins on paket d' foyes volantes.
- Çou k' i lyi fåt, c' est les fådes et les cayés k' ele lyi va apoirter — Lucien Somme (fråze rifondowe).
- çou k' i gn a dvins.
- Dj' a yeu l' fåde « Gaston Lucy » å CIDWEL.
- (mot d’ economeye) pactêye di 50 pakets d' cigaretes.
- Dins l' valijhe, c' esteut totès fådes di cigaretes et des tchåsses nilon.
Sinonimeye
[candjî]- rl a: dossire.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]- F. chemise.
- F. dossier
- F. emballage de 50
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do mîtrin neyerlandès
- Calcaedjes do picård e walon
- Mots ki l' prumî eployaedje est daté
- Mots avou l' betchfessî å (halcrosse rîlêye)
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon des foistîs
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî d' Bive
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Bive
- Mots do walon nén ratournåves mot po mot e francès
- Mots walons d' etimolodjeye nén acertinêye
- Motlî do walon po les scoles
- Motlî do walon po l' economeye