nukete
Walon (Rifondou)[candjî]
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Etimolodjeye : bodje nuk, cawete -ete.
Sustantif[candjî]
nukete femrin
1. pitite bole di boure k' on prind avou l' dibout del coyire. Ni voloz vs nén ene grosse nukete di boure po cure vosse piou ? (J.P. Dumont). Ele meteut a boure et racaboure di l' aiwe avou do souk et deus troes nuketes di boure tant k' ça divneut foirt sipès; adon ele vudive li maxhåd sol marbe del finiesse pol rafroedi (H. Matterne). Ene piceye di sé, on pô do poeve, ene bone nukete di boure, c' est l' vraiy ki c' est foû bon les petêyès crompires ! (L. Chastelet). I gn aveut deus ptitès casroles sol costé avou do maigue lård kitaeyî, et ene grosse nukete di boure, et des echalotes (R. Dedoyard). F. noix de beurre.
2. pitite masse di diele, di sirôpe, di savon. Et ele meta-st avou ene grosse nukete di vert savon (J.P. Dumont).
3. pitite masse di diele, di tere. On hawéve des ptits royons, ou soxhe, po-z aveur del tere po rascovri les pos, et nd aveur assez ki po leyî des grossès nuketes on pô tot costé; ces nuketes la dinént ene pitite åvrûle a djonne rigon e l' ivier (S. Fontaine). rl a: ruke, rukete. F. motte.
4. grosse grumiote di farene dins l' påsse, li pwin, li såce. Li boleye est a nuketes. Li farene toûne a nuketes. rl a: nukion. F. grumeau. leyî s' nukete : (mot d' houyeu) nén bén fini si ovraedje (d' èn abateu, d' on hertcheu).
5. (mot d' medcén, d' årtisse) a) sacwè d' deur ki vént dizo l' pea. F. tumeur, dureté, abcès, enflure. b) pitit rodje nucrê ki vént dins l' nateure des vatche, dins sacwantès maladeyes. Riwaitîz todi s' i gn a des nuketes el nateure. F. nodule, follicule.
6. pitite crote. I n' a fwait k' ene pitite nukete di stron. Ca sins amoice, nos pexhans des nuketes ezès aiwes di Vervî. rl a: nucale. elle a todi l' låme a l' ouy et l' nukete å cou : dijheye po on pîlåd (ene pîlåde). F. pleurnicheur (-euse), geignard(e).
7. nuketes des tchifes: bokets des tchifes ki vnèt foû, come deus pititès boles. F. pommettes.
8. court baston avou on nuk å dbout. Elle a dit bonswer e bêlant, mins elle a dmoré sol soû d' l' ouxh, aspoyeye so ene nukete di hoûsset (G. Lucy). rl a: warokea, bringonea. F. canne, massue.
9. pitite cwantité. D' å lon, si figueure aveut l' air bén nete; mins asteure di tot près, e l' astocant, el veyeut enûlé, tot mol, sins ene nukete di sintimint a-z î vir (J. Schoovaerts). rl a: miete, letchete, tchitche, frape, poy, faflote, barbôjhe. F. soupçon, ombre.
10. (imådjreçmint) pitite båshele. a) tot l' aduzant. Ki vouss djåzer, don, pitite nukete ki t' es ! F. mazette. b) (djintimint) poyon. Dijhoz mu cwè, vos, mi ptite nukete, mi ptit trezôr. Dji vs inme come on inme e walon, poyon, poyete, nukete, kerton (G. Cabay). Nokete : no metou (martchande ki dit todi l' mot "nokete"; pitite djin. Tevozè, mi et l' Fredi, dji coréns amon l' Nokete, ene pitite viye feme k' odéve les bablutes eyet l' poude di riz et ki tneut botike e coulot (G. Denis, rat. pa L. Mahin).