åjhmince

Walon (Rifondou)

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Etimolodjeye

Bodje «åjheymint» avou l’ cawete « -ince ».

Sustantif

singulî	pluriyal
åjhmince	åjhminces

åjhmince femrin

åjhe (tere ki n' est ni da on signeur, ni d' ene abeye), la k' les djins do viyaedje polèt aler fé paxhe leus biesses. F. aisance, terrain communal, pâturage banal.

C' est ene beguene disk' ås djnos, et padzeu,c' est d' l' åjhmince c' est ene feme ki coûtche avou tolmonde. F. fille facile. A l' Åjhmince no d' ene plaece di Bovgnî.

Come do tins k' dji tchantéve el sitårêye des tchamps,
Avou l' åjhmince po mwaisse et des palås d' verdeure
Wice ki tot rambôméve po mî rinde bon l' efant
— Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 100 (fråze rifondowe).
åjhminces: ahesses (d' ene måjhon), bastimint lérece ki vént bén a pont dins ene måjhon (bouwêyreye, forni, abatou). C' est ene måjhon avou totes les åjhminces. F. commodités, annexes.

cwålité di çou k' est åjhey a fé, a handler; sacwè ki vs vént bén a pont. Les Vagons-Léts Påkea vos ofrixhèt des grandès åjhminces po voyadjî rade et avou totes vos ahesses. Tot tuzant ås åjhminces k' il aveut avou ses cwårs bén metous e plaece, i troveut ki s' feme aveut la yeu ene clapante idêye (P.Maudoux). Gn a minme èn otobusse k' amoenne des djins d' å lon; c' est ene åjhmince, savoz ! (C. Binamé). F. facilité, commodité, aisance.

droet di fé ene sacwè a si åjhe (sins aler disconte les lwès et les rîlmints). Ci scrijhaedje cial a stî eplaidî so les fis avou l' åjhmince do scrijheu. Dins l' societé Rûsse, a falou ratinde 1950 po ki l' feme marieye polaxhe amonter on botike sins l' åjhmince di si ome (L. Mahin). L' Adjince Eternåcionåle po l' Enerdjeye Atomike ni parvineut nén a fé vôter ene åjhmince por zels poleur inspecter l' årmumint nawearin dås Israyelîs. Il aveut fwait vni on batea a Djakarta avou l' åjhmince di l' ambassadeur di Lidje al cour d' Orandje (L. Mahin).
- Dji trime tins ki l' djournêye soexhe foû,
  El grande campagne, la k' dj' a l' åjhmince
  Di dispåde tot a mi åjhe li smince
  Ki payrè tchaeke gote di m' souweur
  Avou des påtes d' ôr plinnes d' aweur !— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 123, "Quî dj’ so" (fråze rifondowe).
- C' est pocwè on k' on dvreut dner, po-z aswadjî l' noer boy,
  Pus d' åjhmince, pus d' friscåde, pus d' djoye a cisse tere la— Louis Lagauche, "L' inmant", Å neûr payîs dè l’ hoye, (1947), p. 130 (fråze rifondowe).
aidance. Veyoz bén, ô, lalla, tot çki dji ramasse sol djournêye, avou l' åjhmince do Bon Diu, ebén, dji n' l' a ddja djamåy conté (L. Mahin). Faleut k' les politikîs dnénxhe leu-z åjhmince po l' walon raveur ene bele cåte di vizite emey li societé walone. F. grâce, accord, accomodement.

(mot d' bankî) sistinme di rotaedje d' on conte ki pout dischinde dizo zero. Investixhmint a-z ecwårler pa l' åjhmince sol conte Fortis. F. facilité (de caisse).

Ortografeyes

Divant 1900 :

axheminse : E212 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

åjhmince : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

ådjeu d' fé ene sacwè

Arabe marokin : imkaniya =‎ يمكنية = يمْكنية
Francès : agrément ^(fr), possibilité ^(fr), facilitation ^(fr), autorisation ^(fr), permission ^(fr)