avatchi : Diferince etur modêyes

Navigation interactive dans l’historique

← Diferinces des candjmints di dvant Diferinces des candjmints shuvants →

Contenu supprimé Contenu ajouté

VisuelWikicode

Intégrés

Modêye do 17 djun 2019 à 01:44

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Bodje « vatche », avou l’ betchete « a- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes (imådje del pote kel vatche leye cwand ele si coûtche dins del grande yebe); mot cité dins l’ FEW 14, 103b-104a.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.va.t͡ʃi/ /a.va.d͡ʒi/ /a.va.ʃi/ /a.wa.t͡ʃi/ /a.va.ʃiː/ /a.va.d͡ʒe/ /a.va.d͡ʒɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.va.t͡ʃi/
Ricepeures : a·va·tchi

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	avatchi / avatchixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	avatchixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	avatchixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	avatchixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	avatchirè / avatchixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	avatchixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	avatchixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	avatchi
Ôtes codjowaedjes	come prusti

avatchi (viebe å coplemint)

rabaxhî.
- Cwand k' on-z aplanit, on-z avatchi d' on costé et on-z implit d' l' ôte. — Motî d’ Faimonveye (fråze rifondowe).
fé toumer.
- Li vatche m' a avatchi dzor leye. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
fé flaxhî (tot cåzant di l' air, del plouve so les dinrêyes.
- Li walêye a avatchi tos les grins. — Motî d’ Faimonveye (fråze rifondowe).
distrure.
- Les manifestants ont avatchi tot l' magazin.

Sinonimeye

Parintaedje

avatchixhaedje, avatchixhmint

Ortografeyes

Divant 1900 :

avachi ( /avaʧi/ ) : E177, E178, E203 ^(lére)
avatschi : E184

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

avatchi : E1, E21, E170, G217 p. 68
avachî : S104 (come addj.)
avadjè : S117
avadji : E13, S0, S117
avadjer : E145
avachi : O4
awatchi : E1, E34

E rfondou walon :

avatchi : R10 ^(lére)
avadjî : R11 (rifondaedje ricandjî enawaire) ^(lére)

Ratournaedjes

± rabaxhî

Francès : abaisser ^(fr)

± fé toumer

Francès : renverser ^(fr), culbuter ^(fr)

± fé flaxhî

Francès : verser ^(fr)

± distrure

Francès : détruire ^(fr)

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	avatchi	avatchis
femrin padrî	avatcheye	avatcheyes
femrin padvant	avatcheye	avatcheyès

avatchi come addjectif djondrece, metou purade divant l' no

rabaxhî, flaxhî.
- Les avoennes sont tot {~|avatcheyes}}.
- Cwand l’ moye di four est avatcheye, on-z î mete on budea. (ramexhné pa J. Boulard)
sins coraedje, sins alant, clawé so plaece.
- Li gamene esteut dmorowe avatcheye divant l’ machine a cafè k' ele vineut di spiyî.

Parintaedje

ravadjî

Sinonimeye

Ratournaedjes

± rabaxhî, flaxhî

Francès : tassé ^(fr), versé ^(fr)

± sins coraedje, sins alant, clawé so plaece

Francès : avachi ^(fr), cloué ^(fr), pétrifié ^(fr), prostré ^(fr)

Sourdants

@@ Roye 7: / Roye 7: @@
 === {{H|Pr}} ===
 * {{WAFE}}
-** {{prcoi}} {{AFE|...}}
+** {{prcoi}} {{AFE|a.va.ʧi|a.va.ʤi|a.va.ʃi|a.wa.ʧi|a.va.ʃi:|a.va.ʤe|a.va.ʤɛ}}
-** {{pzc}} {{AFE|...}}
+** {{pzc}} {{AFE|a.va.ʧi}}
 * {{Ric|a.va.tchi}}
 === {{H|Vi|wa}} ===
+{{-codjow-|troke=4|A=avatchixh|B=avatch|come=prusti}}
-{{-cowait-|avadj}}
 {{~}} {{vc}}
 # [[rabaxhî]].
-#: ''Cwand qu'on-z aplanit, on-z-'''avadje''' d' on costé et on-z implit d' l' ôte.'' {{s-rif|E145}}
+#* Cwand k' on-z aplanit, on-z {{~|avatchi}} d' on costé et on-z implit d' l' ôte. {{s-rif|E145}}
 # fé [[toumer]].
-#: ''Li vatche m' a '''avadjî''' dzor leye.'' {{s-rif|S0}}
+#* Li vatche m' a {{~}} dzor leye. {{s-rif|S0}}
 # fé [[flaxhî]] (tot cåzant di l' air, del plouve so les dinrêyes.
-#: ''Li walêye a '''avadjî''' tos les grins.'' {{s-rif|E145}}
+#* Li walêye a {{~}} tos les grins. {{s-rif|E145}}
 # [[distrure]].
-#: ''Les manifestants ont '''avadjî''' tot l' magazin.''
+#* Les manifestants ont {{~}} tot l' magazin.
 ==== {{H|Si}} ====
 * [[stårer]]
 * [[berôder]]
+==== {{H|Pa}} ====
+[[avatchixhaedje]], [[avatchixhmint]]
 ==== {{H|Or}} ====
 {{Orto
+| avatchi = E1,E21,E170, G217 p. 68, R10
+| avachi (/avaʧi/) = E177,E178,E203
+| avachi = O4
+| awatchi = E1,E34
+| avatschi = E184
+<!-- avou "dj" -->
 | avadji = E13,S0,S117
+<!-- 2inme troke -->
+| avachî = S104 (come addj.)
+| avadjî = R11 {{rif?}}
+<!-- 1re troke eyet avou "dj" -->
 | avadjer = E145
 | avadjè = S117
-| avatchi = E1,E21,E170,G217 p. 68
-| avatschi = E184
-| avachi = E177,E178,E203,O4
-| avachî = S104
-| awatchi = E1,E34
 }}
 ==== {{H|Ra}} ====
@@ Roye 54: / Roye 64: @@
 === {{H|Addj|wa}} ===
+{{-addjwa-|o=avatchi|f=avatcheye}}
-{{-suwa-î|avadj}}
 {{~}} {{a-pdv}}
 # rabaxhî, flaxhî.
-#: ''Les avoennes sont tot '''avadjeyes'''.''
+#* Les avoennes sont tot {~|avatcheyes}}.
-#: ''Cand l’ moye di four est '''avadjeye''', on-z î mete on budea.'' (ramexhné pa [[J. Boulard]])
+#* Cwand l’ moye di four est {{~|avatcheye}}, on-z î mete on budea. (ramexhné pa [[J. Boulard]])
 # sins coraedje, sins alant, clawé so plaece.
-#: ''Li gamene esteut dmorowe '''avadjeye''' divant l’ machine a cafè k' ele vineut di spiyî.''
+#* Li gamene esteut dmorowe {{~|avatcheye}} divant l’ machine a cafè k' ele vineut di spiyî.
 ==== {{H|Pa}} ====