Uzeu:Lucyin/Brouyons di mots dedja cmincîs
Brouyon 0
[candjî]9959- scorion dj' a ça a ses scorions: foirt malåde; fotowe
9359- vexhåd c' est ddja bén l' diåle k' i s' dismefiyreut ! c' est on vexhåd ! — Michel Robert (fråze rifondowe).
låtche sins låtche inlassablement.
cougnî | cougnåd, -e [addj. & o.f.n.] (en parlant d'une vache)., menaçant, -e, adj, cougnaude C1
coine (a coirnete) cougnård, -åde, n, hypocrite, n, sournois, n, cognârd O0
11130- coirneu Tos les djoûs al nute, les coirneus do Tchestea si rindént al hokete do tchestea et, a meynute, i djouwént ene air di coine — Joseph Osselet (fråze rifondowe).
waerglaece : Les lapéns ki magnèt des naveas: leu moustatche rilût come del waerglaece — Pol Bossart (fråze rifondowe).
filet èn pu sawè taper filet: èn pu sawè cwè fé. C' esteut on bråve ome, nosse mwaisse mins padecô, on n' saveut pus taper filet avou lu, télmint k' il divneut rovyisse — Jean-Luc Fauconnier (fråze rifondowe). 2151- fyi taper filet Li botike aveut stî rvindou, et les mwaisses avént candji telmint des côps k' on n' saveut pu taper filet dins l' emantcheure — Jean-Luc Fauconnier (fråze rifondowe).
chiner Aler ås ouxh, po ramasser des lokes...Do matén elle aléve cweri do tcherbon po les djins et d' l' après-nonne elle aléve schiner ås lokes avou on bådet k' on lomeuve Riki (E. Dumont)
1672- tacligne Buntinx n' aresteuve nén di s' fè rider so' s' cou; après on-z a loumè çoula tacligne (R. Joelants).
2135- djårgoner berdeler Troes arondes si balancèt so les fis et djårgonèt. (G. Massart -Tilmant).
3135- péyî dis béyî. Dji n' péyrè pus k' après l' solea. Cwand les åbes seront dispouyîs. (J. Guillaume); 833- pêyî [v s c]1. djéri 2. pîler Mins dj' a seu pêyî po k' i leyinxhe e s' plaece Dilé l' fignesse Nosse boune viye dresse (E. Gilliard). C ' est ça les lepes ki dj' a båjhî, les francs noers ouys ki m' fijhént pêyî ? (E. Gilliard).
tchår aler å payis wice k' i n' passe nou tchår.
åvé : Dj' a yeu peu èn åvé, tot raguidant l' ôrlodje — David André (fråze rifondowe).
2920- troke a t' as l' mwaisse di scole et des trokes di scolîs presses a potchî dins l' bî.
10451- troket leu dijh ans di mariaedje, il î sondjive dispu on troket — Chantal Denis (fråze rifondowe). 4117- troket Il a dmoré on ptit troket insi, a s' dimander cwè — Chantal Denis (fråze rifondowe). 10451- troket leu dijh ans di mariaedje, il î sondjive dispu on troket — Chantal Denis (fråze rifondowe).
2922- såvaedje såvaedje come on vea k' a cassé s' loyén : foirt såvadje.
2936- fleuve Il ont stî o Kenia u o Senegal, et i v' vinèt raconter k' i n' a la des grand longous fleuves avou des bateas come des måjhones (J. Selvais)
2971- byin Si ome a kî çk' i rshonne c' est l' pus laid do payis I vont byin bén eshonne I sont bén assôrtis (G. Havelange).
3267- totafwaitmint di tote foice I faleut totafwaitmint k' il atchete ces fiziks la. F. absolument.
3270- afeye kecfeye Li veye di tos les djoûs, avou ses ptitès djoyes et ses tourmints, afeye (G. Brener).
474. tinre [addj.] 1. nén deur tot cåzant d' tchå evnd. Come c' est tinre, dowê, del tchå di vea d' laeca. (imådjresmin) | tinrûle rimpli d' djintiyesse. I lyi aclapa ene tinrûle båjhe so s' mashale. | tinrûlmint tot tinrûlmin, dzo èn arvô, sin-z es mwintes côps. 2 di ,
1344 flåwi 4. Disparexhe C' e-st ene pitite istwere ki l' istwere di bråmint des djins, et dins byin des memweres, ele flåwixh doucetmint (A. Dewelle).,
3194- haetchî li tins haetche li veye a s' cou : Li tins passe et aprepeye del moirt.
3243- tcheråvoye voye k' on î pout passer avou des tchårs Kîsk' a -st afroyi des tcheråvoyes po-z aler dvins totes les coines do payis ? (J. Brumioul).
967 paye | payî [o.n] matrasse fwait avou des payetes. On repoirta li coixheye el måjhon et on l' coûtcha so on payî (L. Remacle) | payåd [o.n] coussén Houcoz ene efirmire, k' ele mi vegne ricandjî mes payåds (ramexhné pa L. Mahin).
3367- mozter [v s dj] moziner (ploviner)
ahesse vos nd avoz, des ahesses: a ene sakî ki trove todi ene pîce po mete otrô.
3368- cougnî dimey-cougnî : dimey-dous (nén foirt sûti).
3381-ônoe Les prés d' Ônû: no d' plaece di Bourdene e F prés d' Oneux. a l' Ônû: no d' plaece di Ciplet e F rue de l' Onu. | ône rl a Olne.
3403- londjiner trinner Les eures si stindèt, pezantes, et londjiner come totes les eures k' on passe cwand l' tins n' conte pus (E. Gilliard).
3404- fi Disfondowes : fu ,
3404 medcén Dis méndéns, mindcin
3540- ristoker si si stoker (ene djontere) F se fouler.
3541- stoker si F. se fouler 3517- stoké esse sitoké : esse ripaxhî. 2787- 3661- stoket schenes copêyes a bwès d' tchåfaedje. Nos avans tchoezi des stokets et des cayets d' beyôle, di tchinne et d' hesse (J.C. Balthazart).
astok å pus foirt astok onk di l' ôte : foirt serés.
3566- nonne | nonner | nonner dinner Li nonner est sol tåve (M. Lejoly)
3572- cwanse fé les cwanses di rén : fé shonnance di rén.
spiter fé spiter: fè rexhe. C' est Dnixh ki t' fijha spiter, twè, Tchantchès, d' ene bouyote di tiyoû (M. Slangen).
9593-sipite >> vint ans eyet des spites
godet. A l' ervinowe do tins, el godet rflorixh todi (C. Quinet). ,
3498- dûhon Sorcoinr Ovifat rowe des Dûhons : rowe d'Ovifa3507- radjîstrer si rmete å lèt pask'on est malåde.
3554- meler melé pwin pwin di rgon et d' frumint
3555- botyî botyî pwin: pwin avou les latons et les rabulets F. pain complet.
3564- djeriveu dis djôriveus
3735- petzale Disfondowes : petzole Endè fåt des petzales po-z aler e scole (R. Prigneaux).
1112 rislî les candidats passént cobén deus côps al minme plaece, copurade si les djins estént so balance, ritourneus d' cazake, u capåbes di magnî a tos les rislîs (J. Bily)
4049- Moncrabeau | Moncrabeauçreye ovraedjes, airance, djins k' i gn dvins l' soce Moncrabeau. Colas Bosret, vos estîz l' åme, vaicî, di nosse Moncrabeauçreye (P. Lagrange). Dis Moncrabôcêye.
4050- sifwait ki parey a Des omes sifwaits k' vos, Colas Bosret jamwais on n' les roveye (P. Lagrange).
3992- fir fir come ene poye ki pixhe.,
3936- hiner hiner do cou po on tchvå, piter des deus pâtes di drî e minme tins F.ruer.
4055- torade cåzu I sereut tins d' mete e-n alaedje les decrets ki n' ont co rén apoirté dispoy torade vint ans (M. Slogen).
4070- paiyî Li rossete vineut mostrer s' novea velo, et Pire paiyive di n' è pleur profiter — Chantal Denis (fråze rifondowe).
4092- fi fi a s' popa: valet d' ritche.,
4101- nexhe vini å monde Mins li rnåd n' a nén nexhou del dierinne plouve (Lafontinne rat. pa D. André) Coinrece Hesbaye Controz.
4110- viker 12.dimorer etir, tot cåzant d' ene usteye, d' on djowet. Kibèn d' tins k' i va viker vosse noû balon d' fot bal?
4150- fé fè après: aveur des bounès rlåcions avou Anna n' aveut jamwais fwait après lu — Chantal Denis (fråze rifondowe). 2783- po fé [advierbire] assez Gn aveut nén des tcheyires po fé. Il estént leu po fé : u il estént zels po fé : il estént zels branmint, il estént a bråmint d' djins. 8193- fé >> elle a yeu a fé a onté: elle a stî metowe grosse 'ecinte pa (con patron, on cinsî). 5555- fé 3. fé les tombes rassonrer (rarindjî) les tombes, sovint pol tossint u pol dicåce. 5931- fé i n' fwait pus rén dins ses marones : il est mwinre ki l' diåle. fé aveur (tot) fwait aveur fini " aveur tot fwait l' tchanson esse po mori Cwand nos ndirans podbon cwand nos årans tot fwait l' tchanson, nos sondjrans co a nosse viye veye (J. Hérix). 6162- fé (fini) aveur tot fwait di : ça lyi arine cobén di s' d' dinner rimete ene pitite eure dins s' fastrou cwand il a tot fwait 6369- fé : on n' si fwait nén fé : on-z est come on-z est; 6350- fé Gm fâre 10456- fé po tant fé ki d' fé, ostant fé po bén fé dijhêye d' onk ki halkene bråmint divant d' tchoezi
3417- D- fé po fé : bråmint On nd a spiyî po fé, des posteures, tot les dischindant des schåles — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
9398-fé 12 aloumer fwai l' loumire po vey on pô clair
12610- fé 5. Tot mangnant k' i fjheut = tins k' i magnive, tot fjhant k' i magnive F. pendant que, tandis que
12612- fé i n' fwait ki d' brohinter i bohintêye tofer
fé >> c' est rire u tchoûler k' i fwait ?
12608- DF fwait-fé c' est ene fwait-fé, cisse cote la c' est des fwait-fé, ces solés la. L des fwait-fé
10466- ravel Dji m' prin m' velo et ndaler so l' ravel u so des voyes di campagne k' on n' î rescontere waire di monde — Chantal Denis (fråze rifondowe).
3793- cizete Dis çuzete.,
4235- côre | côrea El côrea (El coûriô) n. pl. di Lobe.,
4234- agåje Les Agåjes (Les Agaises) no d' plaece di Leers-Fosteau.
4222- pitete / ptete,
4201- cwårtea [o.n.] cwårtî. Les stoubions do vint vinént bômer conte on cwårtea d' baracmints plantés e mitan des prés (W. Bal).
4107- viole gn a ene brike dins l' viôle : gn a ene pane, åk ki n' va nén.
1040 dismetant ki 2. metans ki,. F. à nos deus, dismetant ki nos ki ns åzôtes, årè todi el måjhon. On bea sapén wårni d' nouks et di beles boles di totes les coleurs (P. Schruse)
3240- razibusse Dj' fini m' tournêye des impots Ass bén fwait razibusse ? (J. Brumioul).
3825- golafer magnî come on golafe. rl a sicroter.
2504- avire i voet passer èn ombion; radvin, il aspale si fizik et sins lugnî, on pô a l' avire i låtche ses deus côps.
2505- crexhince : atchter on mousmint so crexhince: grand assè po l' mete minme cwank' on-z årè crexheu co on pô.
6345- crexhe Etim lat crescere, 1150;
- Mi cour crexhe di bouneur — Ewik (fråze rifondowe).
10243- Df crexhant Li pretins m' aviza tcherdjî d' promesses et dji prijhive ses crexhants djoûs — Jean Rode (fråze rifondowe).
3283- raeze ley å raeze (d' ene afwaire, d' ene ehalante sakî): el leyî foû d' ça, nel nén fé moussî dins ene ecramireye. Dji djeure sol tiesse di m' pa ki c' est nén mi k' l' a touwè - leyoz vosse pôve pa å raeze! Il î va ddja må assè insi. (P H Thomsin).
4128- ridårer dårer co on côp. Kécfeye, li må vneut rbårer sacwants côps, on ptit côp après tchaeke eurêye — Chantal Denis (fråze rifondowe). 8081- dår 3. (mot d'årmurî) ronde båre di fier k' on stitche dins l' canon po bate li fies do canon eyet l' sôder F.dard Etim erî rfwait vî lussimbordjwès daroth
5253- waxhî : dis wahî tes pîs waxhént el grijhe poussire (L. Warnant). F patauger,
5261- afronté : Di t' buro, t' as bea do cweri Ene mazindje u on pénson, Ti n' troves ki troes gris moxhons Et des afrontés come tot (L. Warnant)
5159- gote " i nd / a d' tot gote : i nd a pont.
Bouyon 17
[candjî]- 14395- ecnêye velo Cavayî so ene ecnêye nåjhixh come do roter — Joseph Kinable (fråze rifondowe).
- 14396- årmonak f ou Nos avans mî k' Matî et totes ses årmonaks — Joseph Kinable (fråze rifondowe).
Brouyon 2015
[candjî]- Si vijhene, ene djonne Lucyin/Brouyons di mots dedja cmincîs ni låtchive nén d' rire ås sclats, e fjhant triyaner tote si tchå – ey i gn aveut – ki disboirdéve di s' fouro. — Jean-Luc Fauconnier, Li nwârôde, p. 9 (fråze rifondowe).).
- Les plats ont shuvou Lucyin/Brouyons di mots dedja cmincîs — Jean-Luc Fauconnier, Li nwârôde, p. 9 (fråze rifondowe).).
[[flotche]] fé ene flotche : fé ene politesse ( ?) ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[flog]] : rimåke lo vî [[flotchete]] flotchete di nivaye flotchete di såbe flotchete di cawe : dibout del cawe di tchén ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[flochett]] rimåke lo vî, Lobet [[nivaye]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[nivaie]] : rimåke lo vî [[flouwi]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[flouwy]] : rimåke lo vî (p.erirece) [[florixhåjhe]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[florihâve]] : rimåke lo vî [[fener]] # :On tchôd solo fene les yebes so pî {{MRvi}} ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[fené]] : rimåke lo vî [[fenaedje]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[feneg]] : rimåke lo vî feneu ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * {{}} : rimåke lo vî [[feneuse]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[feneuss]] : rimåke lo vî [[gågåye]] minte. Dire des {{~s}} ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[gogoie]] rimåke lo vî [[goflete]] pot ås deus manotes po mete li sope ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[goflett]] : rimåke lo vî [[fenaesse]] ==== {{H|Or}} ==== {{Orto * [[feness]] : Lobbet [[noeråd]] / [[eterprinde]] # :Les troes blondinetes ni les côps ki l’ noeråde aveut eterprins d’ les etrinner dins ene pårt di tchet muchî {{s-rif|JLFnw|p. 7}}). ==== {{H|RM}} ==== {{Tit}} * [[w:Li noeråde (roman)|Li noeråde]] : roman e walon da [[w:Jean-Luc Fauconnier|Jean-Luc Fauconnier]] [[finixhmint]] / [[paradis]] / [[sins pont di]] # :Les troes blondinetes ni les côps ki l’ noeråde aveut eterprins d’ les etrinner dins on paradis sins pont d’ finixhmint {{s-rif|JLFnw|p. 7}}). [[k’il est dit]] # :I faleut k’ les efants, li gamén eyet l’ feye {{~}} roténxhe droet {{s-rif|JLFnw|p. 7}}). Fr. en question [[rapasse]] / [[ranxhlêye]] / [[guedin]] # :C’ esteut l’ pus wespiyant des cousses, et mågré les rapasses et les ranxhlêyes, i n’ låtchive nén d’ monter des guedins {{s-rif|JLFnw|p. 7}}). [[lujhea]] # : Yeusse, on les ramoennrè dins des {{~s}} d’ ebinne doirmi dins leus viyaedjes a costé d’ leus tayons {{FDuv}} [[owé]] # :Owé mes frés k’ on spotche ; owé mes sours k’ on stronne... {{FDuv}} [[chon]] cénk # :Avû chon paquèts d’ canabis´, on-avoût ‘ne kèmijète avû l’ portrét d’ Bob Marley come cadô {{ABee}} [[tchimijhete]] / [[canabisse]] # :Avou cénk pakets d’ canabisse, on aveut ene tchimijhete avou l’ portrait d’ Bob Marley come cado {{ABee}} [[garlot]] / [[mazoute]] # : Ça, c’ est 10 garlots d’ mazoute ; cwand dji va å Lussimbork, dji ndè profite todi po ramoenner sacwants lites, pask’ il est moens tchir k’ e l’ Beldjike {{ABee}} [[fât]] log dju t’ counus coume si dj’ t’ auros fât. ==log== auluges Vos lzi avez co raconté vos {{~}} dins les ètoiles {{GThe}} [[trevir]] Mins lu (el moulot), on nel pout ddja {{~}} dins les yebes {{s-rif|JLF}}