Uzeu copene:Lucyin/Egurniyaedjes 2020
Radjouter on sudjet
Loukîz a : Uzeu copene:Lucyin/Egurniyaedjes
Cwand vos åroz ene miete di tins, pôrîz vni dire vaici çou ki vos shonne di l' etimolodjeye dinêye pa Èl-Gueuye-Noere. Gråces. Reptilien.19831209BE1 (copene) 13 di djanvî 2020 a 07:14 (UTC)
Cwè çk' a stî ritnou pol prononçaedje ZC divant 'ne voyale : on yod, on l u avou ahiket — on seu efant [ɔ̃ søːj‿ɛfã] u [ɔ̃ søːl‿ɛfã] u [ɔ̃ søː ɛfã] ? Mi djel prononçreu purade avou ahiket ; Haust (E1) mete ki seûl (omrin) est on prononçmint tot tchôd. Comint dijhoz, vos ? Gn a-t i ene sacwè dvins l'ALW ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 16 di djanvî 2020 a 09:19 (UTC)
- Dji fréns bén come Mile Giliard: seu, seul, seule? (djamåy forbatou etur rifondeus, mins ki va avou "bon, boun, boune.
- Sol Wiki:
- C' est l' seul ome politike a-z aveur sitou mayeur, govierneu, minisse, et oteur walon.
- I decida d' askepyî on seul estat avou les ancyins Bas Payis otrichyins eyet l' ancyinne Principåté d' Lidje
- Dins les pîces al mierdjin, gn a k' on seul acteur.
- Ça fwait ki l’ Boliveye est on seul Estat sociå, mins ki l’ Droet est l’ ci di sacwants cominåltés nåcionåles.
- Dj' a cmincî a coridjî sol Wikipedia (rissaetchî les "seul" divant cossoune). Si vos vloz fini l'ovraedje.
- --Lucyin (copene) 16 di djanvî 2020 a 19:28 (UTC)
- Response la => Sujet:Vf218zsurreso0cz
a pårti di, F. dès
[candjî]Gn a-t i ddja yeu on dvizaedje sol rifondaedje del divancete dês, dés (dès e francès) k’ on trouve divins E1 : dês-oûy, dês´ dimin,… (E203 : dè u déss) Dji n'a rén trové sol DTW, ni nerén so Berdelaedjes. Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di djanvî 2020 a 16:07 (UTC)
- Nonna, c' est co a forbate. On l' pout fé totasteure, ca gn a ene notule ALW dissu (ALW 3.180) p. 302. Li fråze, c' est «dès l'aube, nous irons travailler»: généralement, on traduit par «à l'aube»; quelques mentions seulement de «dès», ou de correspondants réels, le mot n'étant guère vivant. «dè» Ni 26, Ma 20; Ve 39 (dêz-oûy, «dêz» dumin /dɛːz.du.mɛ̃/); Ve 24 dêz ô matèn. cfr E1 (…) pol gåmès: tré; dré: dré midi (aussitôt midi). (…) FEW 3 27-28. épenthèse du R cfr «temps» en gaumais
- Dj' a-st etindou «tré» a Libråmont (dins on pretchmint da Raymond Mouzon) (mins nén rprins dins S24). Dj' a ddja eployî «dré» et «diré», sinonime di «å réz´ di».
- Adon, on a les 3 timbes (è, ê, é), et on loyaedje -z- divant voyale. Si on rfondreut «dais», on n' decidreut nén do timbe, et rfonde eto l' arinnoe «dai» («dê, E1» (oyi, dai = åy, da = oyi, saiss).
- Come c' est des mots avou {{repl}}, vos ploz decider asteure; dji metrè kékes fråzes à pårti des bokets di l' ALW.
- --Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 16:39 (UTC)
- Dj' a rassonré l' pådje di «tré».
- Oufti! dj' a rovyî ene ôte notûle, bråmint pus cråsse, li 175 (dès que). Djel raspepeyrè al nute
- --Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 17:42 (UTC)
ecô/esco
[candjî]Dobès rfondowes ? on trouve esco divins R9,R11 come mwaisse intrêye mins dvins R10 fok come loyén a « resdondixhmint » (nén come mwaisse intrêye) ; ecô come mwaisse intrêye divins R10. Reptilien.19831209BE1 (copene) 19 di djanvî 2020 a 09:55 (UTC)
- "esco" a l' air d' esse ene sorwalonde, trovêye dins des tecses, motoit disfaflotêye (di: èscô). Li scrijha ô ni convént waire al fén des mots, paski ci n' est nén l' betchfessî ô (dedja disfafloté dins buro, piyano, chamo, ki dji scrô /o/ et nén /ɔ/ ni /oː/ dins l' hagnon prononçaedje zero-scrijheu). Li DTW n' a k' on rahouca, E21, ki rcopeye voltî li francès, avou ene miete di ralonguixhint des voyales. Djel vou bén raspepyî dins les motîs, mins po les motîs papîs, seulmint dins ene grosse samwinne. Dji va ddja mete "esco" come deujhinme cogne dins l' DTW et loukî dins les diccionaires éndjolikes.
- --Lucyin (copene) 19 di djanvî 2020 a 16:50 (UTC)
- Dji rfondreu purade esco, ki va bén avou l' fonolodjeye do Coûtchant walon, adon k' les disfondowes d' après Lidje sont des calcaedjes pus setchs. Achille Goethals a minme rimetou li dvanceye voyale i- (!!! a-z aveuri), çou ki mostere bén ki c' est asmilé (assimilé) al divanceye voyale (è- dvént i- dins des coines do costé d' Fleuru et Marcienne). Dji n' a nén l' O0 dzo les ouys, mins wadjans k' il est dvins ossu come "èsco" et kécfeye "isco / ô".
- --Lucyin (copene) 19 di djanvî 2020 a 18:22 (UTC)
- Dji so binåjhe ki vos av metou l' mwin so l' disfondowe « isco », ki dj' aveu ddja oyou gn a lonmint sins poleur dire d' ewou å djusse. Reptilien.19831209BE1 (copene) 21 di djanvî 2020 a 10:11 (UTC)
Pol divanceye voyale i-, dji véns d' lére Quand i r’véra da Franz Michaux, 1943, k' esteut d' Gochliye. On-z î trouve :
- istûve (estouve) p.5
- isquèrlache (èskerlache : O4) p.5
- iscaugne (eschågne) p.63
- istrène (èstrine IP13s, do viebe èstriner : O4, estrimer) p.41
Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' awousse 2020 a 09:25 (UTC)
Avou onk/deus -n-, avou/sins -o- ? Vos l' av sicrît di deus manires a w:Les Oteurs walons (soce).
- annouwaire : 5 côps so Wikipedia, 5 côps eto so Wiccionaire — on l' prononce adon /an.nu.ˈwɛʀ/ (come E1 : an´nêye, an´nåle, an´nuler, an´noter) nén /ã.nu.ˈwɛʀ/
- anouwaire : 5 côps so Wikipedia, 5 côps eto so Wiccionaire — on l' prononce adon /a.nu.ˈwɛʀ/ (come E1 : anivèrsère nén *an´nivèrsère)
- anuwaire : 1 côp so Wikipedia et 1 côp so Wiccionaire, a « an »
- annuwaire : fok sol DTW, disfondowe « annuaire » (a l' môde francesse, sins /w/) so l'imådje des Oteurs walons
Dins l' minme idêye po çou k'est di -(o)uwaire:
pôrt (po les bateas), k' est dvins l' DTW, fåreut i scrire :
- portuwaire (Pablo, vaici « I fåreut shure l’ egzimpe des ovrîs portuwaires suwedwès »)
- portouwaire (nén trové)
moirt :
- mortuwaire : nén trové
- moirtuwaire : 1 côp so Wikipedia, a w:Condoleyances
- mortouwaire : 1 côp so Wikipedia, a w:Waxhea
Motoit bén k' i gn a l' minme rujhe pol coron -(o)uwel(mint) :
- continouwel(mint) (DTW)
- anuwèl’mint O4
intelek :
- intelectuwel(mint) (DTW)
On direut tot l' minme k' el pus spårdou est li -ou-. Reptilien.19831209BE1 (copene) 21 di djanvî 2020 a 09:55 (UTC)
- Dji croe ki, dins des sfwaits cotoûs, i nos fåt cråndimint decider. Mi idêye, asteure, ci sereut:
- leyî tchaire li scrît dobe prononçaedje di anouwaire (li mete dins les prononçaedjes coinreces) po-z awè l' bodje «anêye» ki dmeure li minme.
- di rfonde ces cawetes di calcaedje la, insi: -ouwaire et -ouwelmint. Gn a ddja yeu on fyi "Berdelaedje" sol shuvion -uw- <> -ouw- (motoit po "continouwer"), et Pablo n' aveut rilevé ki deus troes foû-rîles (Suwede...).
- Si vos estoz dacoird, candjîz tot çoula so les 3 sourdants (po li rfondaedje, on aveut dit ki, si deus djins, k' ont corwaitî ene rujhe, estént dacoird, c' esteut assez po dire "acertiné". => anouwaire, portouwaire, moirtouwaire (po wårder l' bodje "moirt", po "moirtel", avou); anouwelmint, continouwelmint, intelectouwelmint.
- --Lucyin (copene) 22 d' djanvî 2020 a 20:13 (UTC)
- Si vos m' dimandez, dji va vos responde ki djel rissint mî avou -ouw-, mins kî so dj' po decider… Reptilien.19831209BE1 (copene) 1î d' fevrî 2020 a 07:31 (UTC)
spaté (o.n.)
[candjî]
Vla co on mot francès (di Beldjike) ki, m' shonne-t i, nos vént do walon. Dins l' bastimint, les electricyins et plonkîs eploynut do spat(t)é, k' on lome e francès do feuillard po spater les cåbes eyet les touweas eshonne. C' est on mot ki les djins do bastimint conoxhnut bén. Ene djin sol forum dit k' i lome çoula do schlek ki dji n' a måy etindou. Ene idêye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' djanvî 2020 a 08:11 (UTC)
- Neni, la dji n' è saveu rén, nén ddja l' contnou di "spaté" e francès d' Beldjike. Dji n' kinoxhe nén l' ôte, nerén.
- --Lucyin (copene) 22 d' djanvî 2020 a 10:22 (UTC)
- A, tot est ddja divins O4, li sustantif spaté eyet si sinonime chlèk.. Reptilien.19831209BE1 (copene) 24 di djanvî 2020 a 07:00 (UTC)
Çou n' est nén l' minme par- ki pår- (pår) ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 1î d' fevrî 2020 a 06:53 (UTC)
- Etimolodjicmint, motoit bén, mins dins les deus troes viebes k' il est come betchete (li pus cnoxhou, c' est parboure / parbolou), li A est todi court. Ni rovyîz nén k' i gn a sovint ci sôre la di candjmint d' voyale (schåle => schalete; påle, palete…
- --Lucyin (copene) 1î d' fevrî 2020 a 18:50 (UTC)
- Po parboure, on trouve eto l' disfondowe porboûre (avou on O) divins E1, porboûr divins E203. Reptilien.19831209BE1 (copene) 2 d' fevrî 2020 a 06:57 (UTC)
- Gråces. Dji n' aveu nén stî vey après Lidje... et dji n' î åreu nén yeu sondjî. Mins c' esteut ratindåve, ca les Lidjwès n' kinoxhèt nén li dvancete «pa» / «par». Pol fr. «par» eyet l' fr. «pour», i scrijhèt «po» / «por». Adon, lodjicmint, eto pol betchete. Motoit bén on forcoridjaedje eneviè les Vervîtwès, ki rmetèt tos les O a A («paye» = «poye»).
- --Lucyin (copene) 2 d' fevrî 2020 a 14:00 (UTC)
- Po parboure, on trouve eto l' disfondowe porboûre (avou on O) divins E1, porboûr divins E203. Reptilien.19831209BE1 (copene) 2 d' fevrî 2020 a 06:57 (UTC)
Avoz-vs li motî E21, po-z aveuri k' el mot est bén divins (radjouté pa Èl-Gueuye-Noere) ? Eto, po çou k' est dl erî-rfwait mot *dispolûle, ki dji n' sai di ké sourdant ça vént, come dit Louis Remacle divins Le problème de l’ancien wallon, §41, p. 77-78, -ûle (come dins påjhûle) n'est nén l' seule cawete respondant å francès -ible, ça pleut ttossu bén esse -île, îre u co -êre, neni ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 9 di fevrî 2020 a 09:40 (UTC)
- E21: dji louke dimwin (dji n' so nén a poirtêye di m' bibioteke).
- latén -ible: les cawetes dinêyes pa Remacle, c' est des disfondowes (dj' a minme trové eto "-ûre dins «paujûre»); come rifondowe, gn aveut ki «påjhire» (= paujîre, paujûre, paujêre) k' aveut passé e rfondou. Dji l' a rsaetchî lanawaire, plamour ki l' cawete -ire dene todi des sustantifs. A neni, dji l' a fwait rider eviè ene cawete d' addjectif -ir. Mins dj' åreu ptchî di djusse wårder l' cawete -ûle po çou k' a divnou -ible e francès (a pårt li calcaedje setch -ibe). «dispolûle» pout vni d' «disponûle» avou on ridaedje N/L, çou ki m' shonne bén d' assene.
Tins k' dj' î pinse, fåreut fé on modele sintetike po les ridaedjes [[Modele:RidX/Y]]({{rid}}). - --Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 12:14 (UTC)
- Bate di dvizes so les Berdelaedjes
- --Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 12:39 (UTC)
- Po l' E21, dj' aveu rwaiti sol DTW. Dj' aveu stî ene mitan sbaré pa 'l cawete "-ûle". Poloz vs m' è dire pus so les walonès cawetes insi, k' i gn a des diferinces etur li walon d' asteure eyet li walon d' davance, s' i vs plait ?
- @Reptilien : El live ki vos mincionez shonne foirt ahessûle. Wice l' avoz vs trové ?
- --Èl-Gueuye-Noere (copene) 9 di fevrî 2020 a 14:45 (UTC)
- E21: disponibe: disponible, que l'on a à sa disposition. Rén d' ôte. Mins wice av trové "dispolûle"?
- Cawetes diferinnes dinltins / enute: -åve (veritåve, Noyés walons) <> -âbe (capåbe, abominåbe). Asteme, sol Coûtchant walon ey el Basse årdene, c' est -aule (-ôle) come banaule / banôle (Coûtchant walon) = banåve; hodaule / hodôle => hodåve (Årdene nonnrece); (ça shût staule, stôle = ståve
- Gn a co -åd <> -ård (tchafiåd, båyåd <> castård, boyârd).
- --Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 16:52 (UTC)
- Li diferince inte èn addjectif calké (disponibe) et on "naturel" (disponûle), c' est:
- Li calké est TODI padrî (les plaeces disponibes), adon ki l' naturel si pout mete pus "naturelmint" padvant (les disponûlès plaeces).
- Li naturel pout fé des parints: disponûlté ("disponibté" est pezant + candjmint d' cossoune prononceye.
- --Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 16:58 (UTC)
- Çou n'est nén mi k' a trové et radjouté *dispolûle mins Èl-Gueuye-Noere. Surmint a-t i shuvou *polûle ki vs av radjouté a possibe. @Èl-Gueuye-Noere : dji l' a-st acaté (atchté) so Amazon gn a ddja on ptit moumint. Reptilien.19831209BE1 (copene) 9 di fevrî 2020 a 20:11 (UTC)
- @Reptilien a råjhon, dj' a shuvou 'l mo "polûle" pinsant k' el cawete "-ûle" poleut esse on parfait walonizaedje del cawete "-ibe".
- --Èl-Gueuye-Noere (copene) 9 di fevrî 2020 a 21:25 (UTC)
- Oyi, mins li bodje A do viebe «poleur», c' est «pol-» (nos «polans», dji «poleu»); cial, li bodje k' on pout fé pa disboctaedje di «disponibe» (dispon- + -ibe), c' est «dispon-». Adon, dji rsaetche «dispolûle». — Ci messaedje ci, nén siné a stî scrît pa Lucyin (copiner), li 10 fevrî 2020 à 10:43.
- Iva por mi, dispol- (avou ridaedje N/L) n' est nén acertiné, a l' apôzite di lomer. Come on nd e djåze, do ridaedje N/L, djimlastike est i acertiné divins l' literateure ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 08:13 (UTC)
F. géminée, gémination
[candjî]Avoz ddja sondjî a comint ratourner ces mots ci, eployîs e linwistike ? Metans e walon, i rshonnnut (a leu pere) /ʀʃɛn.ˈny/ u co endaler /ɛn.na.le/, et raddimint /ʀad.di.mɛ̃/. On mot sincieus ki vént do latén gaminatio (« ridoblaedje »). Dj' a-st ene gote peu k' eployî ridoblaedje si brouye avou l' fwait d' awè deus cossounes sicrîtes dins l' djivion k' on pout-z ôre : troejhinmmint /tʀwɛ.ʒɛ̃m.ˈmɛ̃/ u nén (ki n' våt ki po ene voyale naziåle N + N) : shonner /ʃɔ̃.ne/. Dji sondjeu eto a dobe oyon, oyon rdoblé, mins come ça n' våt ki po les cossounes… On calcaedje : djeminêye, djeminåcion ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 09:21 (UTC)
- Alére : Louis Remacle, La différenciation des géminées MM, NN en MB, ND, 1984. Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 09:33 (UTC)
- oyi, on a eto dandjî, dins ene sinsyince vijhene, di "digraphe" (novea no po çou k' on loméve a toirt «diftongue» come li scrijha au e francès ey e Feller-Léonard. La, dj' aveu tuzé «on deus-letes».
- Vos m' aprindoz ç' mot la «géminée (redoublement de consonne, laquelle possède ainsi une durée accrue perceptible à l'oreille)», po ene atuze ki dj' kinoxhe bén plamor ki dji m' è sieve tos les djoûs e l' arabe marokin (chedda, ki candje li sinse des viebes) eyet, co assez sovint, e Cmon amazir marokin (la on scrît ene dobe lete: come vos l' veyoz roci).
- Dji n' voe rén a trover avou «dobe», k' a ddja dné deus noûmots d' linwince «ridoblete» eyet «dodobe mot», avou ça k' on s' sieve eto di «doblon» po dire deus côps l' minme roye di dnêye, metans dins l' DTW.
- Adon, po des sfwaits cayets sincieus foirt sipepieus, dji sereu co po on rwalnijhî calcaedje; dabôrd: djeminêye / djeminaedje; u pol mecanisse, avou ene betchete ri- (ridoblante, sins radjoutaedje, mins tipike do walon, come dins «rinetyî», «rispåmer», «rixhorbi», «riboerler» po les vîs mots u «riwalnijhî», «rifrancijhî» po des noûmots d' linwince): ridjeminaedje. Si dj' a l' tins, dji va fé èn årtike Wiki avou ces mots la, cwite a rcandjî si on trouve mî.
- Por mi, li mot oyon, c' est ene troke di prononçaedjes diferins, mins todi rshonnants po ene rîlêye di rfondowes (oyon O/OU). Dji n sai nén si on pout dire on foninme, et k' adon, on les dvreut leyî deus tchamps d' uaedje (come c' est ddja l' cas asteure).
- --Lucyin (copene) 11 di fevrî 2020 a 11:28 (UTC)
- Vo l' la. Dj' a scrî çoula d' tiesse (/t‿tjɛs/ !), sins lére li teyoreye. Dj' î maxhe li rdjeminaedje ORTOGRAFIKE eyet FONETIKE, ki dji n' sai nén co si c' est l' minme atuze. Vos ploz rmete ene paltêye, u rcoridjî, tins ki dj' va mareder. (dji rcwirrè eto mes eredjistrumints avou des djeminêyes, come «dner»).
- i manke li rahouca (live, eplaideu, leu) do papî da Louwis Rmåke (ki dji n' a nén lî).
- --Lucyin (copene) 11 di fevrî 2020 a 12:59 (UTC)
- Oufti, les omes ! Dj' a trové mî: èn ôte mot walon ki vout dire dobe: djermale; avou ça ki «ridjerminaedje» avou ene shûte R/DJ/R/TCH n' esteut nén bén-djhant [disphonique]. => djermalêye eyet djermalance (estance) & djermalåcion (mecanisse) (noûmot avou l' cawete -åcion come «ewaeråcion»).
- --Lucyin (copene) 12 di fevrî 2020 a 11:35 (UTC)
1. Vey so Wikipedia a microbe eyet l' categoreye microbiyolodjeye.
Por mi les deus mots sont cåzu les minmes :
- li prumî : microbe (micro- [µ, 10-6 metes] + biyo- = vicant micro-organisse) + -lodjeye (avou ristitchaedje d' on O)
- li deujhinme : micro- + biyolodjeye (biyo- + -lodjeye).
Dji voe bén l' rapoirt ki gn a etur virolodjeye (F. virologie), bacterolodjeye (F. bactériologie) eyet microbolodjeye (vî mot francès microbologie, asteure on dit microbiologie).
On wåde les deus pol wiccionaire ?
2. micro-organisse, microrganisse, microworganisse, microbiesse ?
Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di fevrî 2020 a 08:35 (UTC)
- Nonna, savoz. Dins ç' cas la, les teyoricyins des noûmots dirént: li pus ptit. Adon: microbolodjeye, aprume k' il egzistéve dedja dvant e francès (on rprind voltî — å pus sovint sins l' saveur — des mots do "vî francès", vo t' endè la onk di rawete !!!)
- pol deujhinme, minme djeu => microrganisse.
- dj' elzès stitche docô dins l' DTW. Rimetoz les 2 wikis dassene, s' i vs plait.
- --Lucyin (copene) 17 di fevrî 2020 a 16:11 (UTC)
Dji va radjouter on novea paramete po poleur rindjî les mots sorlon l' lingaedje, mins i s' fåreut mete d' acoird sol no del categoreye.
Avou di :
- Mots do walon d' on seu pî ; Mots d' l' arabe marokin d' on seu pî ; Mots d' l' arabe d' on seu pî
- Mots do walon di deus pîs ; Mots d' l' arabe marokin di deus pîs ; Mots d' l' arabe di deus pîs
- Mots do walon di troes pîs ; Mots d' l' arabe marokin di troes pîs ; Mots d' l' arabe di troes pîs
Avou a :
- Mots do walon a on seu pî ; Mots d' l' arabe marokin a on seu pî ; Mots d' l' arabe a on seu pî
- Mots do walon a deus pîs ; Mots d' l' arabe marokin a deus pîs ; Mots d' l' arabe a deus pîs
- Mots do walon a troes pîs ; Mots d' l' arabe marokin a troes pîs ; Mots d' l' arabe a troes pîs
Ene ôte idêye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' fevrî 2020 a 08:56 (UTC)
- Dj' a ptchî "di" ki "a"; li dvancete «a» mostere purade l' apårtinance (li tchén a Birdjite = da) u l' direccion (dji va-st a Brinne); cial, po ene compôzucion, dji metreu adon ene etroclêye divancete «Mots do walon ås troes pîs».
- On pôreut prinde «avou», mins ça m' shonne trop pezant.
- => Prinde «di». Po les spotchaedjes, decider si son spotche après ene voyale et dvant ene cossoune (mots do walon di / d' deus pîs). On l' pout leyî nén spotchî poy k' on pout awè ene pitite ahote après «walon» «mot do walon (pitit respiraedje) di deus pîs». => wårdans «di» etir, po-z aveur todi l' minme tcherpetaedje.
- --Lucyin (copene) 20 d' fevrî 2020 a 12:51 (UTC)--Lucyin (copene) 20 d' fevrî 2020 a 12:51 (UTC)
Fwait ! Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' måss 2020 a 13:10 (UTC)
metonimeye et stindaedje (di sinse)
[candjî]Vey ci dvizaedje ci.
Dji sreu po dire ki gn a-st ene pitite diferince inte les deus. Li metonimeye, c' est cwand on vout lomer ene sacwè diferinnmint mins avou on stroet raloyaedje : c' est dire Urope cwand on vout dire Union Uropeyinne, u dire e francès (du) bleu po dire do froumadje avou del bleuse tchamosseure u co (du) rouge po dire les roudjes véns, evnd. C' est l' veur k' on metonime est on stindaedje di sinse — etur li mwaisse sinse (F. sens propre) eyet l' sinse imådjrece (F. sens figuré) — mins tos les stindaedjes di sinse ni sont nén des metonimes, pinse dju, todi. Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' måss 2020 a 14:26 (UTC)
- Ces spepieusès idêyes la serént bén sol Wikipedia a Stindaedje_do_sinse
- Po Holande, on pôreut radjouter on livea d' sociolinwistike å rastrindou sinse: (nén politicmint comifåt ezès Bas Payis). Djel fwai totasteure.
- --Lucyin (copene) 4 di måss 2020 a 08:59 (UTC)
edjipcyin u edjipsyin
[candjî]Avou C (divins l' DTW), avou S (Wikipedia a « Edjipe », Wiccionaire « djupsyin ») ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 5 di måss 2020 a 17:00 (UTC)
- dji scrireu pus voltî avou -s-; on n' pout pus rtrover li sourdant égyptien dins "djupsyin", et c' est tolminme ci mot la k' est pår walon.
- --Lucyin (copene) 23 d' måss 2020 a 14:46 (UTC)
- Et pol syince, et les cis k' estudeynut l' Edjipe do tins des farawons : l' edjipsolodjeye ey edjipsoloke ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' måss 2020 a 17:24 (UTC)
hecto- u ecto- ; giga- u djiga-
[candjî]Do grek ἑκατόν, hekaton (F. hectomètre, hectare,…). Fåt i wårder li H etimolodjike ? On trove hectare a w:Yåle sicrît pa w:Uzeu:Borbouze (e 2005), et do côp mi-minme aveu scrît hectomete (e 2019). Mins mwint côps on trouve ectåre, metans a w:Muzeure (vos minme, e 2015). Sorlon E1, li H ni s' prononçreut nén.
Minme kesse avou giga- : djiga- ? (vey eto ci sudjet la) Reptilien.19831209BE1 (copene) 6 di måss 2020 a 11:17 (UTC)
- Nonna: c' est des halcrosse H (nén des H prumreces) => ectolite, ectomete; ectåre est foirt corant dins les motîs.
- djiga- paski on palåtijhe tos les /ʃ/ e /ʤ/ dins les calcaedjes po li rfondou (Aldjereye; Djordaneye...)
- --Lucyin (copene) 9 di måss 2020 a 10:43 (UTC)
- Assuré k' voz vlîz dire : on palåtijhe tos les /ʒ/ e /ʤ/. Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di måss 2020 a 14:54 (UTC)
Si gn a-st on stroet raloyaedje avou shijhe — sinonimes dinés dins G100 : chîj’lète (di chîje), sizète (di sîse, sîze, cîze, cize), sîzerète, sizeû, sîz’rèsse — èn fåreut i nén l' escrire shijhete et cpagneye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 di måss 2020 a 10:12 (UTC)
- Oyi, ça shonne esse bén ene "plante di shijhe". Pocwè ? Dandjreus k' avou s' påleur (li fleur), ele si pout vey, minme par nute. Ele florit å moumint k' les djoûs racourtixhnut; adon, les djins cmincént a-z aler al shijhe et l' vey dins les yebes tot-z eralant. Loukîz eto s' i gn a nén on prodût fosforixheus ådvins (li coltchicene ?). Si tot çoula shonne daccion, vos l' ploz rcandjî d' plaece (dji n' a waire di durêye di raloyaedje asteure por mi l' fé mi-minme).
- --Lucyin (copene) 27 di måss 2020 a 14:41 (UTC)
coron-stitchete (munute)
[candjî]Dj' cmincî a fé les candjmints sol Wiccionaire. Porîz loukî a novele ey a dimander, li ralfabetijhaedje arabe avou l' munute : « anba´ » et « sa´la ». Dji n' sai si c' est lodjike. Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di måss 2020 a 15:14 (UTC)
Po çou k' est di decbete : avou ene ou deus munutes dins G204. Po E1, c' est seur, c' est avou deus munutes (dèg′bèt′), çou ki mostere k' ele n' est nén todi eployeye å coron. Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di måss 2020 a 16:16 (UTC)
- arabe:
- => djel mete dins les "rawetes caracteres a pårt" après «…»
- G204: ridmandez m' çoula après l' recloymint et l' ralaedje des bateas Aldjezirasse Tandjî-Mîtrinne Mer (asteure, dji so å stok a Transene, et m' bibioteke est a 3000 km). Våt mî ça k' ene djambe cassêye et les bokets pierdous.
- --Lucyin (copene) 31 di måss 2020 a 14:13 (UTC)
Po èn nén wårder (?) s’ poirtêye, tot djåzant d’ ene biesse ki fordjete. Gn a-t i on stroet raloyaedje avou awatron (avou sacwants candjmints) mins pus près do vî walon awotron (*aworter) ? Dji n' croe nén ki ça soeye wårder avou l' betchete a- do francès ki mostere li manke, li privåcion et ki vént do grek (minme sinse). Nén simpe... Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 d' avri 2020 a 21:23 (UTC)
- Dji n' kinoxhe ki fordjeter, mins, tot tapant èn ouy so ces mots la, i m' shonne ki vos av råjhon: *awårder, e walon, sereut "fé wårder" (pacyince? = rawårder). Rén a vey avou l' contnou cial. Adon, come c' est des mots foirt waire siervous pol moumint — dji n' les a måy léjhou dispu ki dj' lé do walon, e 1981 (ça n' nos radjonnit nén) — et k' on est dins li strapance, prindans "aworter" come mwaisse viebe, (çou ki nos rsaetche ene bele sipene foû des pîs, ca on l' pôreut eployî po les femes, et k' on a disk' asteure ki piede l' efant, awè ene piete, çou ki rind målåjhey 1) l' aparintaedje; 2) li pierdaedje esprès => ratourner Interruption Volontaire de Grossesse).
- awotron = *aworton avou rbetchfessaedje do R (corant corant) (dins G206 a "fruit avorté", ki dvreut dner l' etimolodjeye, mins dji n' l' a nén dizo les ouys). Passaedje o => a pa inflouwince do vervîtwès (houline => holene => halene; (e)scoulé [soulier éculé] houlé => xhalé).
- Don, candjî totavå ces mots la (djel fwai po awotron). Riwalnijhî avortumint (foirt corant dins les anêyes 1960, a cåze del bruçlôze) => awortumint = awortaedje. Li rfondaedje W po des disfondowes avou V est ddja cnoxhou po vacha => waxhea (mins nén a tchaeke côp: wihâ => vexhåd).
- --Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:08 (UTC)
- Asteme (a avôrter): li scrijha Feller ô n' esteut måy rindou pa /ɔː/ mins pa /oː/ et /õ/ (betchfessî ô). L' AFE /ɔː/ n' esteut prins ki pol betchfessî å (dispu l' motî d' potche).
- L' alondjmint do <o>, c' est èn accint, nén l' betchfessî ô (ôtrumint on åreut *avoûrter a Nivele et a Vå-dlé-Rozîre.
- --Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:25 (UTC)
- Dj' atåvele ki, po ene feme ki decide di piede si efant, on sieve on viebe å prono, come dins s' acoûtchî. => s' aworter.
- --Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:28 (UTC)
Dins li hagnon Etroclé årtike, vos av sicrît l' egzimpe : Lu rôbe dol l’ èfant. Ni sereut ç' nén : Lu rôbe dol èfant. (ki våt po di l’) ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' avri 2020 a 14:17 (UTC)
- Oyi, taiss, vos. Dji rmete, avou, les fråzes rifondowes.
- --Lucyin (copene) 22 d' avri 2020 a 14:46 (UTC)
On lzès trouve ambedeus sol DTW (schaver, haver), mins fok el prumî sol Wiccionaire. Elzès fåt i rashonner sol DTW ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' avri 2020 a 18:26 (UTC)
- Por mi, oyi, poy ki c' est l' minme mot, et les minmes sinses (on a ddja rashonné schaver 1 = cåvler foirt parfond et schaver 2 = screper.
- Li seu ecramiaedje, c' est ki les cognes do Coûtchant avou -sk- ont stî moens vigreuses ki les cognes do Levant avou h-, pår dins les houyires; => schavrece, havrèce après Lidje a dné dins les tcherbonaedjes do Hinnot avrèce, adon ki, si l' mot åreut yeu stî foirdjî pattavå et pitchote a midjote åd dilong des siekes, ça åreut yeu stî "(e)scavrèce".
- Adon, rashonnez lzès sol DTW, s' i vs plait.
- --Lucyin (copene) 24 d' avri 2020 a 15:26 (UTC)
lurson
[candjî]Dobe rifondowe a lurson, mins tripe a nierson (avou irson) : ene tripe adon ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 24 d' avri 2020 a 19:18 (UTC)
- K' i våye po ene tripe (nén del tripe di pourcea !). C' est tolminme 3 mots foirt diferints.
- --Lucyin (copene) 25 d' avri 2020 a 14:34 (UTC)
Estoz seur (dispu 2012) k' e walon li cascagne est on « magnåve frut » ? Dins C13, E1, E34 (dji n' a nén co C1, et rén n' est dit sol sudjet divins E212), il est dné pol såvadje maron do maronî d’ Inde (u såvadje maronî), ki l’ sincieus no, c’ est : Aesculus hippocastanum, k' est nén magnåve. C' est l' maron (e walon) ki s' magne, neni ? Et, tot djåzant do maronî, come vos avoz dné baronî come sinonime, ns estans d' acoird po fé di baron on sinonime do maron ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 d' avri 2020 a 19:02 (UTC)
- Gn a todi yeu bråmint di cmaxhaedje inte les nos di:
- Castanea sativa (por mi, li cmon cascagnî, k' i gn a waire el Walonreye, et k' les fruts sont magnåves).
- Aesculus hippocastanum (por mi, li maronî, k' esteut foirt corant dins les cortis el Walonreye, mins k' les fruts n' sont nén magnåves).
- Asteure, si on vout lomer «Castanea sativa» maronî, i fåt rlomer «Aesculus hippocastanum» såvadje maronî, estô di såvadje cascagnî (come sol Wikipedia).
- Avou G100, on a tos les nos dins deus årtikes (+ 2 po les fruts). Dji sayrè di discramyî tot çoula sol Wiccionaire eyet sol Wikipedia, mins dj' åreu ptchî di leyî djusse les 3 lomaedjes ki sont ddja låvå (cascagnî, maronî = såvadje cascagnî). Sol Wiccionaire, on metreut a : maronî
- (tot s' brouyant) ki l’ sincieus no, c’ est : Castanea sativa.
- oyi, "baron" pout esse metou come sinonime di maron, u come disfondowe (ridaedje des cossounes leprinnes m/b). A vos d' vey.
- --Lucyin (copene) 28 d' avri 2020 a 15:35 (UTC)
Spotchaedje del betchete d(is)-
[candjî]Come dji voe a dischaver li spotcheye cogne dschaver : d'chavè /tʃavɛ/ (avou asmilaedje, C13), ça vout dire k' on l' pout mete eto po d' ôtes mots avou on bodje ki cmince avou on F u on L come : d(is)finde d(is)foncer, d(is)laxhî,… ?
Mins, do côp al môde coûtchantrece, djel divreu prononcî /dskave/, çou ki n' est nén possibe. Reptilien.19831209BE1 (copene) 29 d' avri 2020 a 19:12 (UTC)
- Po les mots ki cminçnut pa disch-, e rfondou, on louke li betchete come d(i)- => dischaver = dihaver + dichaver + discaver NéN: d(is)haver NI d(is)chaver. Po «dschaver», oyi, gn a asmilaedje /tʃavɛ/ (pol rifondowe, et les disfondowes avou /ʃ/) et /thavɛ/ pol disfondowe lidjwesse «d'haver». Vos ploz schouter li modêye del viye Såm del bijhe et l' solea, po èn egzimpe (d'hoter) /th-/. Come di djusse, li prononçaedje avou SK ni s' pout nén spotchî (=> dschaver n' a pont d' disfondowe e Coûtchant walon).
- po les betchetes avou d(is)h-: todi prinde come rifondowe li betchete d(i)-: => d(i)hoter; «dis'hoter», c' est ene disfondowe.
- po les ôtes d(i)- + d(is)-, dji sereu po n' relére k' ene des deus e rfondou. Avou ces rîles cial (k' i fåreut-st aveuri po tos les viebes, do moens les cis ki sont ddja roci splikés).
- S' i gn a ene cogne dis-, bén spårdowe, el prinde come rifondowe, et NéN li cogne d(i)-. Por mi, «disfinde», c' est li rfondowe. «difinde» & «dfinde» des disfondowes. Dins «dfinde», oyi, gn a asmilaedje.
- S' i gn bråmint des sons /s/, /ch/ /tch/ dins l' bodje, po ene beloyance (béndjhance), prinde fok li betchete d(i)-. Dji n' tome nén so èn egzimpe.
- S' i l' sinse est rafoircixhant, come d(i)- et dis- polèt l' esse, et ki l' cogne dis- est råle, prinde d(i)-: egzimpe «ditoumer». C' est tos mots do Levant.
- Po vos ôtes egzimpes, dji wådreu «disfoncî»/«disfoncer» avou dis- (nén spotchåve) (c' est rafoircixhant, mins dis- est foirt corant). Li disfondowe «d'foncer» avou asmilaedje /tf/.
- Nén «dlaxhî»: L, c' est ene likide, ele ni candje nén li cossoune di dvant => dl-
- --Lucyin (copene) 30 d' avri 2020 a 14:55 (UTC)
- Raguidez ene miete si les dnêyes ciddé padzeu alèt avou çou k' gn a so Betchete di- (dji n' a co pont d' raloyaedje e m' måjhone, et li pile discrexhe por mi raspepyî l' cayet).
- --Lucyin (copene) 30 d' avri 2020 a 15:08 (UTC)
F. relativité
[candjî]Loukîz a Wiccionaire:Dimande di racsegnes so les mots. Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' may 2020 a 10:50 (UTC)
F: dauphin
[candjî]Loukîz a Wiccionaire:Dimande di racsegnes so les mots. Reptilien.19831209BE1 (copene) 18 di may 2020 a 18:17 (UTC)
Femrin di banslî, divins R9, R11, disfondowe banslîre divins vosse baze di dnêyes S117, mins nén ritnou come doblet di banselresse divins R10 ? A mete come viye rifondowe ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' may 2020 a 05:26 (UTC)
- Po les nos d' mestî (et di dmorant), on n' a sovint wårdé ki l' femrin avou -resse sol modele di barakî / baracresse. On a on dobe femrin ki cwand l' parint avou -resse est ene miete målåjheye (coirbijhresse, cwårelresse); ou adon, po les nos di dmorants, cwand l' no avou -ire est bén acertiné dins l' viyaedje / veye minme (Bivî / Bivire = Bivresse).
- Mins e l' Årdene nonnrece ([S117]), on n' a nén les femrins avou -resse (apus k' cinsresse). C' est tos avou -ire. On n' les a nén ritnou come rifondowes.
- banslire pôreut esse wårdé ca gn a 2 cossounes divant l' cawete -ire.
- --Lucyin (copene) 20 d' may 2020 a 16:20 (UTC)
djériver
[candjî]Si djéryî (viye rifondowe) a stî disfafloté : djeryî, i n' fåreut nén eto disfafloter djériver : djeriver ? Çou n' est nén l' minme bodje ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' may 2020 a 08:00 (UTC)
Våt i vormint l' poenne di mete ç' modele la dvins on diccionaire ? A cwè ça poreut bén siervi ? Nén eployî so EN.wikt, FR.wikt, NL.wikt,… Dji sreu pol rissaetchî, avou vost accoird. Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' may 2020 a 08:41 (UTC)
- Åy, si vos trovez k' ça n' apoite rén.
- --Lucyin (copene) 22 d' may 2020 a 14:36 (UTC)
- Fwait ! Reptilien.19831209BE1 (copene) 28 d' awousse 2021 a 09:29 (UTC)
E206
[candjî]A doyå. Savoz çou k' c' est ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' may 2020 a 21:26 (UTC)
C' mot la sereut i dvins E213 ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' may 2020 a 21:36 (UTC)
- Dji n' l' a nén a poirtêye, mins motoit bén k' neni. Si djel tén bén, dji l' a trové dins on studia sol toponimeye do Grand Bwès d' Neyåw mins come esplikêye d' on no d' plaece did la (et dire ki l' mot egzistéve e l' Hesbaye). Dji l' aveu rprins dins R9, pask' on manke di mots ki lomèt clairmint on tchamp avou des åbes ås fruts (paxhi, ahenire…, c' est des stindaedjes di sinse pask' on plantéve vaila des pemîs et des biyokîs… e-n on tchamp dilé l' måjhon, ki sierveut eto a ôte tchoi).
- Mins come dji n' a nou live dilé mi, fårè ratinde li moes d' djulete — plait-st a Diu - po raspepyî l' cayet.
- --Lucyin (copene) 25 di may 2020 a 16:01 (UTC)
- Iva, gn a rén ki presse, li mete vaici permete di s' endè sovni. Reptilien.19831209BE1 (copene) 25 di may 2020 a 18:41 (UTC)
Tapez don èn ouy a cist årtike la, ahivé pa Vualon. clostea, sereut ç' on noûmot k' on rtrouvrè dins l’ Rantoele 94 ? avou rwalnijhaedje del cawete inglesse -er → -ea (vormint ?) ; galassia(s) (F. galaxie) avou -ia (e Feller adon) do latén galaxias, parint avou laecea adon… Loukîz eto ces ovraedjes so Wikipedia : foirtoujhea = dinozårea,… Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di may 2020 a 21:52 (UTC)
- ça fwait des anêyes ki dj' cwir on mot walon po l' inglès et l' franglès "cluster". Dj' aveu tuzé "troke", mins avou "clostea", on a on mot la k' on pout roister tos les sinses (vey s' i les fåt wårder tos, ca ça n' doet nén esse on rcopiaedje des sinses di l' inglès. Li ci ki dj' cwereu après, c' esteut po des trokes d' eterprijhes ki polént s' etraidî.
- d' ostant pus åjheymint acceptåve, ki l' mot eclostea (dresse avou des inte-deus) egzistêye dedja (S25 aclosté).
- --Lucyin (copene) 1î d' djun 2020 a 17:37 (UTC)
Ké cogne a stî ritnowe e Rfondou ? On trouve ç’-t (omrin) el Rantoele, on n' trouve pont di ç’-te (femrin) :
- Ké plaijhi do vey mindjî ç’-t ome la ! — Jacques Desmet, Al tchesse, lº 66.
On trouve ç’t (omrin) et ç’te (femrin) divins l' Grosse croejhete Hendschel :
- C’ est ç’t ome la ; C’ est ç’te afwaire la. — Lorint Hendschel, Grosse croejhete Hendschel, 5.6 Les déterminants démonstratifs.
Dji voe eto dins l' Rantoele ki gn a des scrijheus(es) ki n' metèt nén li e al cogne femrinne e Feller :
- Avou ç’-t-idéye-la è l’ tièsse, nos-avans scrît chaque on tècse mûwant jamaîs, malèreû ! — Joëlle Spierkel, Fé tchanter les pires et les pots, lº 75.
C' est l' veure ki ç’-te-idéye-la (avou loyeure) est mo drole.
On n' trouve rén dins l' DTW ; Haust sicrît c’st/ç’t omrin ; c’ste/ç’te femrin, sins loyeure dins : a c’ste eûre.
Reptilien.19831209BE1 (copene) 31 di may 2020 a 08:14 (UTC)
- Por mi, dji sierveu todi:
- Dji n' m' a-st abaiti ki lanawaire ki li Croejhete Hendschel acceptéve ossi ç't.
- Po fé simpe, djel riscrireu ç’-t (come èç-t do Coûtchant walon) la ki l' -t pout esse prins come ene lete di beloyance.
- c' est ç'-t idêye la (= c' est ci idêye la) / c' est ç-t ome la (= c' est ci ome la).
- !!! Måy divant Cossoune !!! (*cite feme la)
- --Lucyin (copene) 1î d' djun 2020 a 17:59 (UTC)
pixhate, pixhote
[candjî]pixhate radjouté pa Èl-Gueuye-Noere. On trouve les deus cognes divins E1 (avou A a Vervî), ey avou A divins O3. Dji n' a nén rwaitî ezès ôtes motîs et l' DTW ni va nén. Dji n' croe nén ki ça fouxhe on mot rascovrou pal betchfessî å (a n' nén maxhî avou pixhåd(e)). Cwè fé : el mete come dobe rifondowe, come sinonime ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 14 di djulete 2020 a 16:41 (UTC)
- dji metreu voltî pixhate come disfondowe di pixhete: li cawete -ate replaece li cawete -ete dins sacwants coines, come Sint-Houbert (veyåve dins S38) u Fumwè (notêye fonolodjicmint dins G152, sacwants mots, riscrîts e Feller pa Jean-Françwès Brackman, ont stî rprins dins S117). I n' est nén impossibe ki des rlidjeus di ces payis la åyexhe vinou a Lidje, et apoirter leu prononçaedje a on moumint ki xhlé / schlé a disparexhou. Et po «fé moens grossir» ki «pixhote», lingaedje «do peupe».
- Li dobe cogne (dobe rifondowe?) -ete / -ote, end a sacwants: bouyete / bouyote; mitchete / mitchote (sinses diferins); linete / linote; raetchote / scraetchete (minme sinse).
- --Lucyin (copene) 15 di djulete 2020 a 08:30 (UTC)
- Oyi, minme -ote, ça vént del minme cawete latene ki -ete; adon:
- *mots avou -ote et -ete come dobes rifondowes si l' sinse est l' minme (linete / linote).
- *les mots avou -ate: aulwate, bawate, copate, crupate, faucate, glignate, hènate, lèçate, loucate, mizrate (dobe cawete -rate), noûjate, pouyate, saurpate, soliate (tertos S38) et pihate sont-st a rindjî e walon scrît e Feller.
- --Lucyin (copene) 15 di djulete 2020 a 09:03 (UTC)
- Dji n' vén fok di waitî l' årtike: ça n' a rén a vey avou çou k' dj' a scrît roci ådzeu. C' est ene disfondowe di pixhåde; avou racourtixhaedje do â di "pichâde" (/piʃa:t/). => revoyî viè «pixhåde» tot wårdant les deus definixhas.
- --Lucyin (copene) 16 di djulete 2020 a 18:46 (UTC)
- Oyi, l' sinse k' est dné pa Èl-Gueuye-Noere n'est nén çou k' on trouve divins O3 et O4 : pichate = xhlé = pixhote ≠ pichaut(e) (pixhåd(e)). Reptilien.19831209BE1 (copene) 18 di djulete 2020 a 08:50 (UTC)
- On pôreut fé èn årtike pixhate avou essegne "walon flotchrece" mins avou deus revoyaedjes: 1) pixhete (u pixhote, u les deus); 2) pixhåde.
- --Lucyin (copene) 18 di djulete 2020 a 08:58 (UTC)
(a)havter
[candjî]Sol DTW gn a deus havter avou l' deujhinme kel rifondaedje n' est nén seur : schavter. Pol prumî, tolmoens, ki vént di havet, G0 dene haveter (Nameur) = ahaveter (Nameur) = ahafeter (Lîdje) ; et dins E1 on trouve eto ahaveter a costé di = ahafeter. Dins E1, todi, li cogne sins A a l' atake a-st ene ôte sinsyince (el deujhinme divins l' DTW). Comint çk' on mete çoula sol Wiccionaire : havter sinonime di ahavter ? Ene dobe rifondowe avou havter come cogne sibetchêye ? Pol deujhinme, fåreut cweri pus long... Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' djulete 2020 a 10:11 (UTC)
- Dji boute dissu.
- Prumî pont: li shuvion "aha-" lidjwès pout divni â- pu a- (di *a.a-) la ki li H prumrece a disparexhou. Egzimpe ahaler (ehaler) => *a.aler => âler (bin tu n' tu vas nin âler d' ça pou in voyadje parey) ("ça", c' esteut èn ome k' aléve vini avou mi et fé 3000 km). => li sinse 3 di havter (exposer le foin au soleil en le tirant vers soi avec le pied sous l'andain), c' est, aiwdirotchmint, "ahavter" avou l' betchete a- d' aprepiaedje.
- --Lucyin (copene) 23 d' djulete 2020 a 16:54 (UTC)
- On pôreut espliker les deus mots insi, veyanmint li sinsyince del betchete a- roci: havter = fr. accrocher; ahavter = fr. faire s'accrocher (çou ki rvént a pô près å minme).
- --Lucyin (copene) 23 d' djulete 2020 a 21:56 (UTC)
Divins l' egzimpe :
- Les verts-pexheus hapént on pexhon a tchaeke côp d’ betch k’ i dnént, et l’ brut k’ on-z etindeut, c’ ere les pexhons ki batént l’ aiwe pou saiwer å lon.
ere (codjowa), k' on rtrouve eto divins l' etimolodjeye di esse, c'est bén esteut / ît ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' awousse 2020 a 07:07 (UTC)
- Do côp… dji véns del trové divins l' adrovaedje (apougnadje) do tome 3 : l’ walon, c’è-st-un lingadje; èt qu’un lingadje, c’èst-st-ëne civilisâcion. Èt la civilisâcion qu’ére moustrée èt tchèriée pa nosse vî lingadje walon, èt bin èlle è disparu anët′. Nén trové divins l' motî d' Bastogne Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' awousse 2020 a 08:59 (UTC)
- oyi, come vos l' dijhoz: vî codjowaedje do viebe «esse» vinant direk do latén «eram» / «erat»; dobe rifondowe avou «ît» (si djel tén bén, mins a-z aveuri dins l' ALW 2.4). Come çouci: «ere» => (fondaedje do R) => «ét» (payis d' Flipveye) => passaedje a «ît» dins l' coûtchant walon, motoit dins des candjmints fonolodjikes come les cis do betchfessî én («bé, béⁿ», Tchålerwè = «bî / bîⁿ» El Lovire).
- --Lucyin (copene) 5 d' awousse 2020 a 12:47 (UTC)
Sincieus mot radjouté pa Èl-Gueuye-Noere (so Wiccionaire et Wikipedia), riwalnijhî do francès chéloïde. Dji n' sai çou k' a ddja stî decidé po des sfwaits mots, waire eployîs på peupe, et k' on n' såreut dire s' on l' prononce avou /e/ u /ɛ/, i n' fåreut nén disfafloter ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 6 d' awousse 2020 a 10:31 (UTC)
- Dji n' sai vos, mins mi, djel prononce voltî /kɛ.lɔ.ˈjɪt/. Dji n' arive waire a fé rexhe on peur /i/ après on yod, dji doe foirci. Reptilien.19831209BE1 (copene) 6 d' awousse 2020 a 10:39 (UTC)
- E rfondou walon, tos les son é des mots francès sont rfondous avou li scrijha e (sins accint), et leu prononçaedje zero-cnoxheu est /ɛ/ (republike, prezidint, consecwince...). Li prononçaedje francijhî, ki s' ôt avou /e/ (é), si rtrouve dins des motîs k' i gn a.
- Adon, droci, c' est keloyide. Li prononcaedje zero-cnoxheu divreut /kɛ.lɔ.'jit/. Dji vôreu bén k' on rprinde li pus corant des prononçaedjes espontanés po ces calcaedjes la do francès (come sol mwaisse modêye da «Gueuye Noere») a môde di: emoroyide = /ɛ.mɔ.ʀɔ.'jit/, ofinsive /ɔ.fɛ̃.'sif/) purade ki d' prinde li rîle Mahin ki les freut prononcî longs come e francès: /kɛ.lɔ.'jiːt/ /ɛ.mɔ.ʀɔ.'jiːt/, ofinsive /ɔ.fɛ̃.'siːf/, et come dins sacwants coines u pa sacwants djins.
- --Lucyin (copene) 6 d' awousse 2020 a 16:30 (UTC)
- Dji vén di recråxhî l' årtike.
- li prononçaedje des i nén peurs (/ɪ/) est classike inte li stroet payis d' Nameur eyet li Roman Payis (metans aviè Ingzêye).
Vos ploz radjouter ci prononçaedje la po tos les mots walons avou i, pår les noûmots. … (dji rarive)
coli(s)
[candjî]Dji voe ki vs av sicrît coli sins S a envoyer et a voyaedje. E francès, li S a stî radjouté paski l' mot vént d' l' itålyin colli k' est l' pluriyal di collo. Fåt i shuve el minme rîle e walon ? On l' trouve avou S divins : FO4, O4 (a « voyî »), S0,… Reptilien.19831209BE1 (copene) 6 d' awousse 2020 a 21:16 (UTC)
- On l' pôreut bén rsaetchî, come a sori et chabli. Cwè ndè djhoz?
- --Lucyin (copene) 13 d' awousse 2020 a 20:05 (UTC)
Deus ptitès kesses :
- Dji voe Montgneye-so-Sambe, mins dji voe eto li dobe cogne Montniye-Tiyoû a costé di Montgneye-Tiyoû. On wåde les deus cognes e rfondou ?
- Pol prononçaedje, dji n' sai vos, mins mi dji n' pou prononcî l' T come dins /ta/ /ti/ /tɔ/ /ty/. Dj' a bén m' linwe ki s' mete dirî mes dints dizeutrinnes, mins l' son do T dins /tɲ/ n'est nén l' minme ki dins /taɲ/ /tiɲ/ /tɔɲ/ /tyɲ/, il est come ravalé. On pô come li M do francès dins isthme, k' on note spepieusmint /ism̥/. Por mi, çou n'est nén on candjmint come avou dmander /nmãde/. El fåt i tolminme noter /mɔ̃t.ˈɲɛj/ ?
Reptilien.19831209BE1 (copene) 9 d' awousse 2020 a 16:37 (UTC)
- Bondjoû tertos,
- Bondjoû tertos,
- Dj' a rlookî ene mitan leus etimolodjeyes eyet dji croe k' is sont diferins.
- Montgneye ([FR] Montignies) vout dire on edroet ki rshonne a on mont. [1]
- Montnîye ([FR] Montigny) est on djinre di ratournaedje walon d' Montignac (on francès-cåzant no d' famile eyet no prôpe uzé e djeyografeye). Montigny est ene variante d' Montignac. [2]
- Dj' a rlookî ene mitan leus etimolodjeyes eyet dji croe k' is sont diferins.
- Amiståvmint,
- Amiståvmint,
- --Èl-Gueuye-Noere (copene) 10 d' awousse 2020 a 09:04 (UTC)
- Foirt målåjheye kesse; purade: puzieurès kesses.
- Fåt i scrire li minme fén po les "Montegnée" (Montnêye-so-Mouze) -êye, "Montigny" (asteure dji scrî -iye, davance -eye) et minme "Montenau" (payis tîxhon-cåzant, astok di Waime).
- Ké prononçaedje (la-minme, end a 3 diferins, rén k' pol Hinnot). Come vos djhoz, /tɲ/ est imprononçåve.
- Dierinnmint, dji scrijheu purade Montniye-Tiyoû ki sereut prononcî /mɔ̃t.'niːj/.
- Adon, dji rmetreu Montgneye come viye rifondowe.
- Pol cawete, dji loucrè totaleure so Sourdant:TG4.
- --Lucyin (copene) 11 d' awousse 2020 a 09:38 (UTC)
Li sene ± dins l' tite des ratournaedjes
[candjî]Djusse on ptit messaedje po vs dimander di n' pus mete ci sene la « ± » dins les tites des ratournaedjes. So les ôtes pordjets, inglès, francès, ... ci sene la vént d'on scripe (MediaWiki:Gadget-translation editor.js) ki permete di radjouter ou d' candjî l' tite d' on ratournaedje abiymint. Si vos clitchîz so ci sene la, metans sol pordjet francès-cåzant a loup-garou, vos comprindroz. Come dj' inmreu bén astaler ciste ahesse la so nosse pordjet, i nos fåreut shuve les minmès rîles ki so les ôtes pordjets. Dji va fé passer on robot po les rsaetchî evoye si vs estoz d' accoird. Reptilien.19831209BE1 (copene) 25 d' awousse 2020 a 08:23 (UTC)
- i va. Cwand l' ratournaedje n' est nén 100 cint li ci des ôtes lingaedjes, dji metreu bén «≈» (dji replaece «±» pa «≈» dins les senes håynés padzo).
- --Lucyin (copene) 25 d' awousse 2020 a 10:39 (UTC)
- S' i gn a pont d' rujhes a ça, fijhoz replaecî sifwaitmint på robot «±» pa «≈». C' est råle k' on ratournaedje soeye djusse li sinse do mot dins on metou lingaedje (såf po les veyes et payis, ey eco!)
- --Lucyin (copene) 25 d' awousse 2020 a 11:55 (UTC)
- « C' est råle k' on ratournaedje soeye djusse li sinse do mot dins on metou lingaedje » : oyi, c' est po çoula k' on n' mete pont d' sene so les ôtes pordjets, pask' i serè metou so totes les pådjes. Dji sreu po shuve li minme idêye di n' rén mete, po n' nén aveur on laid shuvion « ± ≈ » ene feye l' ahesse astalêye (loukîz). Reptilien.19831209BE1 (copene) 26 d' awousse 2020 a 05:28 (UTC)
- iva! djel rissaetchrè dins les kékes pådjes ki dj' l' a metou ersè.
- --Lucyin (copene) 26 d' awousse 2020 a 11:01 (UTC)
Vos avoz scrît « avou assaetchance di l’ orthografeye do francès « sans » (radjoutaedje d’ on S k’ on n’ ôt nén) ». Mins, on l' dit bén cwand l' mot ki shût cmince pa ene voyale, neni ?
- Haust (E1) : « s final se lie devant subst. ; se lie ou non devant infinitif »
- Forir (E203) : « ess sin-z-aidan, sin-z-oneûr »
Çou k' vos avoz scrît nos fwait comprinde k' i nos fåreut radjouter l' lete di beloyance -z après sins pol loyeure : « esse sins-z oneur ».
Et di fwait, on l' trouve co pa des côps scrît come çoula e Rfondou ey e Feller :
- On wangne todi a djåzer oniestrumint, sins-z esse hagnûle. — Vos-minme, R9 a « plaece », k' on rtrouve vaici.
- Ah, vos n’mostréz djamâye vos ouyes sins z-ègziger on r’çu ? — Marius Staquet, Ni t’énêrve nin, c’è-st-on tango ! (ratourné e lidjwès pa Jean-Luc Derwa).
- Vos n’èstoz sûrmint nin sins z’aveûr rimarqué […] — Bernard Piron , Vacâces â surprîses (ratournaedje del pîce franco-walone Gîte à la ferme).
- Alaboneûre a tos cès djins la, do jury, mês ètot d’ l’organisåcion, ca sins z-ê, pont d’ fiêsse !, — Pierre Otjacques, Li Rantoele, « Tchanson walone ; Li Fèstival dèl Tchanson Walone 2000 : ène bèle shîje ! », lº 17, 2000-01.
- …
Mins gn a eto ene peclêye d' egzimpes sol Wiccionaire k' on n' mete nén li -z.
Reptilien.19831209BE1 (copene) 26 d' awousse 2020 a 06:19 (UTC)
Çou n' est nén foirt clair...
- Gn a k' a decider roci et asteure. On l' metrè dins on hagnon "notule d' uzaedje".
- Dji vs lai l' mwin: tchoezixhoz inte: (1) fé come li pus corant, a môde di l' uzaedje francès; (2) fé come s' i l' "S" ni contéve nén, avou lete di beloyance -z; (3) admete les deus.
- --Lucyin (copene) 26 d' awousse 2020 a 11:07 (UTC)
- Motoit loyî a vosse pitit dossî ciddé ådzeu. Mins dji n' a nén co on sistinme po limeroter les sudjets d' berdelaedje; si vos mel poloz emantchî… Ou adon, ricopyî dins mes egurniyaedjes 2020, u l' rimete dins vosse pådje di copene. Uco dins l' Wikipedia a lete di beloyance -z (co a scrire).
- --Lucyin (copene) 26 d' awousse 2020 a 11:20 (UTC)
- Rissaetchîz l' egzimpe: ca sins z-ê, pont d’ fiêsse ! ca c' est l' prono «zês» (zels)
- --Lucyin (copene) 26 d' awousse 2020 a 11:22 (UTC)
Ahesse Flow (StructuredDiscussions)
[candjî]Si c’est l' no do sistinme ki vos rcweroz, i vos l' fåt mete e-n alaedje dins vos preferinces. Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 d' awousse 2020 a 07:04 (UTC)
sustantifs addjectivreces
[candjî]Loukîz vaici et la si ça vs ireut. Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 d' awousse 2020 a 09:38 (UTC)
sep(i)ance
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans 109.214.53.96 (copinercontribouwaedjesbloker)
Loukîz a : Copene:sepiance. Répondre il y a 4 ans
marner, maroner
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Srtxg
=> maroner
garzele ?
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Loukîz a : Wiccionaire:Dimande_di_racsegnes_so_les_mots#garzele Répondre Remercier il y a 4 ans
schaper (haper)
[candjî]11 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
on trouve sol Wiccionaire et sol DTW : haper [E222], c' est cwè E222 ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji pinse ki c' est purade ene flotche di tapaedje po "E212" (ou purade li modêye e Feller, k' on note asteure E212b).
Dji coridje. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Eto, po ces mots ki cmincèt avou "sch"; li prononçaedje zero cnoxheu (dj' ô bén, li prononçaedje prototipike) ni dvreut nén esse /sk.../, paski ça n' shût nén l' fonolodjeye do walon; si on est oblidjî di n' diner k' on prononçaedje (çou k' est l' cas pol prononçaedje prototipike) adon dji sereu po /ʃ.../ (dj' ô bén, li prononçaedje "prototipike" di "sch" sereut /sk/ pa drî voyale, mins /ʃ/ a l' atake (on a ddja fwait ene sifwaite diferince po "jh"; diné prototipicmint come /ʒ/ såf al fén wice k' il est dné come /ç/, çou ki n' est nén l' cas nole pårt (c' est /ʒ/<->/ʃ/; todi /ç/ oudonbén /h/<->/ç/; mins måy on maxhaedje /ʒ/<->/ç/)
Eto, dj' a metou, come dji l' fwait asteure todi, dins l' roye "prononçaedjes coinreces", les spotchåves voyales etur åtchetes (ôtrumint i manke tot l' minme ene infôrmåcion mo consecante) : schaper Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est l' veur k' on avént trop sovint a on (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke) (prononçaedje zero-cnoxheu n' egzistant nén e 20inme sieke). Dj' aveu ataké enawaire a mete les deus /ska.ˈpe/ /ʃa.ˈpe/.
Mins c' est co motoit mî avou des diferinces di cotoû (divant voyale), (divant cossoune);
a l' atake, dins les payis ki sont adûs å prononçaedje sk, i l' plèt eployî inla:
scaper del prijhon ? Neni mon diu ! Dj' î so lodjî, rpaxhou et bouwé; ki vôreu dj' di pus ?
po les spotchåves inte åtchetes, ç an' va nén avou l' håynaedje e AFE, aprume ki l' pårtixhaedje e sillabe n' est pus possibe; dji saye on sistinme ås deus royes. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
ça m' a l' air d' asgur. Si vos estoz d' acoird, on frè todi come ça. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Li problinme di l' mete so deus royes, c' est k' on n' sait nén les prononçaedjes ki vont eshonne.
Et l' pzc0 est co pus cron, la ki ça dene l' idêye ki l' prononçaedje del cossoune candjreut sorlon k' c' est pa drî ene voyale ou nén. Vos avoz rovyî d' diner les prononçaedjes pa drî cossoune do levant et do cinte. Oyi, c' est les minmes ki pa drî voyale; mins si vos dispårtixhoz, i vs fåt dner les deus a tchaeke côp, ôtrumint ça vôreut dire k' a Lidje on dit "deus schapés" = [dø:.ha.pe], mins "cwate schapés" = [kwat.ɛs.ka.pe], et a Nameur "deus schapés" = [dø:.ʃa.pe], "cwate schapés" = [kat.ɛs.ka.pe].
c' est nén çoula do tot !
I gn a troes prononçaedjes possibles po "sch"
todi [h] (ou [ç] sorlon les coines-; i n' a pont di voyale sipotcheye avou ç' prononçaedje la todi [ʃ]; i n' a pont di voyale sipotcheye avou ç' prononçaedje la todi [sk]; et c' est seulmint avou ç' prononçaedje la k' i pout aveur ene fwebe voyale (normålmint, pa dvant, et c' est l' seu cas wårdé e rfondou : [‿s.k](dV) / [ɛs.k] (dC, coinreçmint eto [is.k]); coinreçmint pa côps [‿s.k](dV) / [si.k] (dC), mins nén ritnou e rfondou)
les prononçaedjes so deus royes diferinnes, on piede li loyén di spotchaedje; ostant adon mete seulmint ene roye, eyet ls ôtes dins les ôtès pådjes (såf ki, po des prononçaedjes come [si.ka.'pɛ], i n' årè måy ene pådje da lu e rfondou).
Li scrijhaedje avou des åtchetes permete di mostrer åjheymint les spotchåves bokets; li discôpaedje e sillabes ni candje nén vormint, mi shonne-t i (mins c' est l' veur ki dj' n' aveu nén metou les ponts etur "s" et "k") : /(ɛ)s.ka.pe/ /ʃa.pe/ /ha.pe/ /ça.pe/ /ʃa.pɛ/ /s(i).ka.pɛ/ Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva. On frè insi, dabôrd. On l' wåde ene sadju (Wiccionaire:hagnon prononçaedje po les mots ki cminçnut pa sch-).
Li seule pitite rujhe, c' est ki, po "(ɛ)s.ka.pe", si on n' prononce nén li "è", li ctayaedje e sillabes, c' est s.ka.pe, çou ki nos dene ene w:sillabe al miercossoune , ene atuze k' egzistêye dins des lingaedjes k' i gn a, mins ki n' a måy sitî "teyorijheye" e walon, si dj' el tén bén. Portant, dins on mot come rcrexhe, on pôreut bén scrire /ʀ.kʀɛç/. Vos k' est fén cnoxheu des sillabes, est çu dadrame ?
Pår ki ç' shuvion la (mins so deus mots) aparexhe dins l' Tchant des Walons "et nosse cour crexhe cwand c' est k' on tuze al glwere". Adon, li prumî "r" di "rcrexhe" va avou l' voyale do mot di dvant.
Ca: On voet bén eto ki l' rîle des troes cossounes c' est djusse ki, cwand on mete deus sillabes e walon pa drî ene l' ôte, i n' pout måy aveur troes cossounes (C) ki s' shuvèt; c' est tot simplumint nén possibe dins l' fonolodjeye do walon. (w:Sillabe#Sillabe e walon). Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
çou k' i gn a c' est k' dins "nosse cour crexhe" li "r" di "cour" n' est nén l' minme ki l' "r" di "crexhe" (dins des lingaedjes k' i gn a i les scrijhèt avou des letes diferinnes). Li son do "r" di "cour" ni pout nén esse å cmince d' ene sillabe et shuvou d' ene cossoune. Li "r" di "crexhe" c' est cåzu ene dimeye cossoune; i n' aparexhe måy k' etur ene cossoune eyet ene voyale. C' est parey po les "l" dins "blanc laecea" i n' ont nén l' minme son (notez tot passant come ces mots C+l+V (fleur, plouve, blanc) ont dné des sons C+y+V e-n itålyin (fior, pioggia, bianco). sacwants fjhèt ene cossoune xhuflêye + V (e sicilyin xhiuri (fleur), portuguès chuva (plouve)); ou minme pa côps y+V (e castiyan lluvia (plouve), llama (blame)). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Si on shût les rîles di tcherpintaedje des sillabes doWiki, i fåt ossu scrire avou ene "ki-shonne" sillabe al miere cossoune des mots come
scramer (/s.kʀa.me/)
spritchî, språtchî
sblari Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Ou adon /‿s.kʀa.me/) po mostrer ki li s n' est måy a l' atake. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Notez ki "s", ki s' xhufele, est ene des råles cossounes ki s' pout fé tote seule; vos ploz fé "sssssss" (on foirt longou [s]) sins nole voyale, nén dja on "schwa"; mins vos n' poloz nén fé "kkk" (ni minme on seu "k") sins voyale metans. Répondre Remercier il y a 4 ans
ustiyî / usteyî
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Li viebe est metou come ustiyî dins R11;
On n' trouve ci viebe ki dins on seu des troes grands lives di codjowaedje; dins l' Gilliard, mins come "ostèyî" (minme codjowaedje ki baxhî); po "ustiyî" lu-minme et s' famile, les seulès ôtes disfondowes ki dj' a trové c' est clairmint des calcaedjes do francès ("outiyâdje, outiyeû"); mins po austiyî, les disfodowes avou voyale + yod sont-st avou "èy", såf S117.
Do côp, dji m' dimande si ça n' divreut nén esse purade "usteyî".
Et ôte tchoi, sol wiccionaire (vinant di R11), i gn a "enustiyî"; mins les disfondowes mostrèt ene betchete "a-", nén ene betchete "e(n)-". C' est l' veur ki "austiyî" (ou "austeyî") est ene miete drole, mins c' est tot l' minme li mot k' egzistêye (atesté so 8 motîs diferins). (i gn a eto "aeurer" dins ç' djinre la)
On pôreut motoit (come dins 4 des motîs) scrire "aüstiyî" (ou "aüsteyî"). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, dj' a tchicté lontins po "fé" "enustiyî". Djel veyeu come li cogne "erîlêye" di "ahessî e-n usteye" (fr. pourvoir en outils). Asteure cist uzaedje la del divancete "e" mi shonne ene miete cron, la k' n' a nén on sinse di "mete didins". Dji direu asteure: côper a bokets, ahessî a usteye. Did la l' ahiket, ki dj' a volou fé disparexhe avou l' cogne "enustiyî".
Mins veyanmint les disfondowes (dji loucrè dmwin dins les motîs d' Nameur), bråmint avou l' betchete a- minme après Lidje, dji sereu po rprinde li cogne austiyî, mins SINS trema (on n' va nén stitchî ene novele faflote e rfondou po on mier mot). Oyi, avou èn ahiket come "aeurer" (la k' i gn a des rîles, gn a des foû-rîles) et veyanmint ki li scrijha "au" n' egzistêye nén e rfondou. (dins les cas avou les modeles
mancî et
, gn a bén pus "griyeus k' ça, poy ki la, li lijhaedje /ã/ et /ẽ/ egzistêye vormint).
=> austiyî + ustiyî
(po l' voyale divant Y, dju croe k' i fåt shuve li mwaisse rîle -eye => -iyî.) Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
ostèyî : C9 ostèyi : C13 ostiyî : FO94 ostiyi : O2 èüstèyer : FE1 (Faimonveye) aüsti : E203
ustchi, ustyi : S0 (come addj. u PE, do viebe ?)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A! cwand minme onk (Faimmonveye) k' a l' betchete e-. Mins la, on n' pôreut pus målåjheymint scrire sins faflote *eustiyî (paski "eu", c' est èn ôte son, u adon fé èn novele foû-rîle. U rpasser a enustiyî
Come on a ossu prins li dobe rifondowe "osti", on pôreut eto wårder "ostiyî"
ostèyî : C106: i l' ont dvou ---: il aveut vnou avou rén po bouter. ostiyî + ostèyî : O0 FC99 : ostèyî, ostèyi
A ! E145 (Faimonveye, dabôrd) ènuh'ler (so èn ôte bodje, uhène = oujhene, mins pår li minme sinsyince: def = outiller, munie en outils nécessaires pour le travail), mins avou li minme betchete ki "enustiyî"
=> po awè åjhey, prinde djusse ces deus la: "ostiyî" + "enustiyî" : (1) on-z aconte li betch "os-" k' a l' air di esse totavå l' Mitan eyet l' Coûtchant; (2) on tchoezixh, po ristoper l' ahiket, ene betchete (en-) k' est astokêye pa, al boune, on mot foirt vijhén (et l' divancete do definixha e francès munir en outils) (*anustiyî n' a nén l' air d' awè stî "trové"). Répondre il y a 4 ans
Cåzans walon [S22]
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Srtxg
Pol moumint dji n' a kel deujhinme live (1979), mins come i nd a troes, nén eplaidîs al minme date, dji sreu po fé troes rahoucas, come on-z a fwait po E177, C9, et CC1, evnd.
Serîz vs d' accoird ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, d' ostant ki, si dj' comprind bén, c' est troes tomes diferins Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva. Dj' elzès fa fé riscaner, come çoula, on ls årè tertos. C22a, C22b, C22c, dabôrd ? Répondre il y a 4 ans
speculôze
[candjî]11 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Radjouté so Wikipedia et l' Wiccionaire pa Èl-Gueuye-Noere.
C' est come çoula k' vos l' avoz radjouté so Wikipedia e 2014 a w:Biscûte. Dji n' comprin nén pocwè avou on Z, si e walon on-z adeurixh li coron et k' i n' est nén etimolodjike. Il est acertiné avou on S divins FO4 : spéculôse ; FO94 : (è)spéculôs’ ; S0 : spéculôs′. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Disk' asteure, on n' resconteure måy li shuvion V+se å coron. C' est todi V+ze (dji djåze) si l' Z rispite dins l' parintaedje, u V+sse (Françwesse) si on n' a nou Z. Adon, ciddé => speculôsse.
Tot djåzant do son S, wice k' elle est l' bate di dvizes åtoû d' "Prûsyin" / "Prûssyin" ? Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
(c' est la : shûte -(s)syi-) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a rcandjî so Wikipedia. ça m' a fwait rsovni k' on djheut "des bonzomes"; popa, rudene mu in bonzome :: tu nn' ès dja yu cate ! (ridene mu on bonzome :: t' nd as ddja yeu cwate). Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
i gn a les cognes femrinnes di "-eu" eyet "-eus" ki fjhèt "-euse"; mins c' est l' veur, nén dins ds ôtes cas.
Do côp, oyi, ça dvreut esse speculôsse. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ou minme... "spéculôsse"; i m' shonne ki po ç' mot la li son [e] est bén nete. Répondre Remercier il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
"Spéculôsse" => si on vout respecter l' prononçaedje come e neyerlandès.
"Speculôsse" => si on vout respecter l' manire avou li ci il est purade pornoncé pa tertos.
Ubén les deus ? Répondre Remercier Modifié par Lucyin il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Asteme Èl-Gueuye-Noere ! « dont » n' est nén walon, vos dalez vos fé taper so les doets pa Lucyin ;-) Répondre Remercier il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a candjî les deus-troes flotches. XD Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mi, dji n' conoxhe nolu kel prononce avou È... Mins dins l' dote, disfaflotans, on-z a bén disfafloté pere, mere, mer, k' on prononce pattavå avou É. Répondre Remercier il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Lucyin l' aveut candjî e "Speculôsse". Wårdans-nos cist ortografeye ci ubén relijhans-nos li ci da Pablo ? Répondre Remercier il y a 4 ans
foncî / foncer
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans
estrawordinaire
[candjî]11 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji m' dimande bén pocwè vs avoz candjî l' prononçaedje po-z î mete on ᵚ al plaece do w adon k' çou n' est nén on W (doble-vé) mins on M ritourné.
Ni sereut ç nén ʷ ki vos vlîz mete ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Srtxg
Après awè léjhou çou ki gn a sol pådje Labialization, dj' a rmetou l' W normå, paski li sene AFE ʷ mostere li candjmint d' on son pol rinde pus rond avou les lepes, ey adon si mete todi dirî on son nén divant. Et come c' est on sene ki s' mete cåzu todi dirî ene cossoune, apus ki dins les råles cas do suwedwès [yʷ] [øʷ], ça n' aveut nou sinse del leyî come vos l' avîz metou.
Sins vormint sawè si c' est on sene k' on poreut/divreut eployî pol walon, et comint, dji sreu po wårder on W normå. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a pinsé çoula, tot fjhant nén ordinaire. C' est ene rujhe k' on a dins des fråzes la k' l' ahiket si stope avou on w waire prononcî. Dji vleu trover on ptit w metou e-n espôzant, come /ᵊ/ ki dj' eploye asteure e-n amazir po on chwa (/ə/) a shipe prononcî (et forbatou inte les linwincieus).
Mins dj' a må tchoezi m' sene.
Asteure, dj' a rmetou on ptit /ʷ/ (nẽ.ʷɔʀ.di.'nɛːʀ)
Dins estrawordinaire, dji n' pinse nén nerén ki c' est on son /w/ come dins walon. Li prononçaedje di m' vî walon åreut yeu stî "ɛs.tʀa.ɔʀ.di.'nɛːʀ" avou on ahiket (possibe e l' Basse Årdene, loukîz des spepieus motlîs come w:S105). (c' est po çoula k' on a fwait estrordinaire).
Adon, dj' atåvele del sicrire ossu avou on ptit w e-n espôzant. (on årè l' minme prononçaedje avou les cognes coûtchantreces (et mîtrinnes) des mots avou on H prumrece a Lidje, metou après ene betchete (rawôti): li W n' est nén franc. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
djel mete dedja dins les prononçaedjes coinreces (ɛs.tʀa.ʷɔʀ.di.'nɛːʀ) Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji comprin foirt bén çou k' vos vloz dire, et dji n' so nén disconte di trouver l' meyeuse manire di fé, MINS li sene ki vs eployîz ʷ ni sieve nén a ça ! Et l' mete come vos l' metoz n' est nén corek. Dji va dmander a ene sakî ki cnoxhe foirt bén l' AFE sol pordjet francès po vey çou ki poreut daler. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Minme si on est bén pus spepieus k' dins des ôtes wiccionaires po noter les prononçaedjes, ci n' est tot l' minme nén l' peur prononçaedje fonetike k' est noté (çoula n' a måy sitî fwait sol wiccionaire).
Metans, on screye todi "i" (adon k' i gn a eto "ɪ"), "ʀ" (adon k' i gn a eto "r"), "a" et "ã" (adon k' i gn a "ɑ" et "ɑ̃" eto) et surmint ds ôtes eco. C' est vormint målåjhey d' aler pus lon dins l' sipepiaedje fonetike; d' on costé minme les cåzants natifs (ou cåzu natifs) n' arivént nén a-z ôre ene diferince etur [fo.jã] et [fo̞.y.ɑ̃]; et d' èn ôte costé, dji croe k' i n' a nouk di nozôtes ki cnoxhe assez bén l' AFE po saveur cwè mete (et mete ene sacwè d' cron c' est co pé). Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Çou k' vos djhoz est foirt djusse Pablo, et c' est po çoula k' sol pordjet francès on mete on prononçaedje prototipike avou \\ (nén //) a costé do mot vudete, et li spepieus scrijha fonetike, avou [], si mete a costé des eredjistrumints odios. Si Lucyin n' prononce nén l' W et k' i prononce estrordinêre avou l' ahiket, adon i m' shonne ki gn a nole råjhon d' mete on ptit W et scrire /ɛs.tʀa.ɔʀ.di.ˈnɛːʀ/. Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Lucyin, porîz fé deus eredjistrumints odios : onk avou walon l' ôte avou estrawordinaire po s' bén rinde conte del diferince ki gn åreut inte les deus sôres di W ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji vou bén; dji frè çoula dmwin.
D'acoird di n' nén aler trop lon dins l' fonetike. Adon, nén aconter les h, y di l' ALW metous e-n espôzant u dizo l' roye e ptit.
Djustumint, dji vén d' mete so lesfis e-n eredjistruimint avou on H ki dj' åreu metou eto di ç' façon la rischandixhaedje. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Cwand dj' esteu ptit, li prumî côp k' dj' a oyou ene djin dire "extraordinaire" (e francès u e walon, dji n' såreu dire), dj' a pinsé ki c' esteut on livea co pus foirt ki "estrordinaire". Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Vola kimint ki dj' prononce les deus mots:
estrawordinaire (ôt on on "w" ? l' ôt on pu foirt ôte pårt? dji sondjrè a eredjistrer des "vîs cåzeus" d' après Lidje, u Tchålerwè onk di ces djoûs, po vey si leu "w" est pus clair). estrordinaire (por mi, li cene k' est vormint naturele)
Répondre Modifié il y a 4 ans
tiraedje
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Forir (E203) li dene eto pol F. infusion. Dji n' sai nén si gn a ddja èn ôte mot po çoula. Lobet (E178), lu, l' dene pol F. fusillade (fuziyåde S0). On les metreut, ces deus sinses la, sol Wiccionaire, u on ratindreut d' vey s' il ont stî eployîs e l' literateure ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nonna, metoz lzès. Dji louke dins E9 li sinonimeye avou "décoction". Pol prumî, on comprind ki l' aiwe va tirer l' té foû des yebes (come on tire des pires foû d' ene cårire). C' est on tiraedje di foirt, di pilé d' corti et d' pilé d' hourêye; bevoz l' bén tchôd avou ene grosse coyirêye di låme et on vere di peket dvins, et dmwin, vos seroz rfwait.
"tiraedje": on oya des tiraedjes di côps d' fuzik houte des bwès d' Årviye. Répondre il y a 4 ans
T-tchmijhe
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A tchmijhe.
C' est cwè ? On tisheur ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, c' est on noûmot léjhou dins l' Bourdon (pol moens, dizo l' pene da Danielle Trempont). Si dj' el tén bén, rola, nén on "vraiy" mot, mins on rdiscôpaedje di tchmijhe: t-chmîje, u åk inla, mins volant bén dire ticheur / tisheur (dedja rfondou ?). Répondre Modifié il y a 4 ans
Croejhete Micheels
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I nos fåreut bén on rahouca po l' croejhete Micheels (Laurent Micheels) : CE?
Djel va mete so les Cmons po Wikisourd francès. Fwait ! vaici.
P.S. w:Codjowaedje e walon, çou n' est nén « F. Micheels ». Çou k' est drole, c' est k' il est dvins l' Motî biyobibiografike des scrijheus e walon p. 285 dizo l' no « Jean-Joseph Micheels ». Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
CE3
Dj' a metou tos ses lomaedjes so Wikidata. Ploz fé deus coûtès pådje so Wikipedia ? (ene so l' ome ey ene sol croejhete). Gråces co 13 côps. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Ataké w:Laurent Micheels Répondre Modifié il y a 4 ans
djone
[candjî]7 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come vos avoz eployî l' modele Modele:flotche (rilomé
) (ki n' sieve ki po les errata des motîs), porîz vs dire dins ké motî ci mot la a stî eplaidî come mwaisse intrêye (come djivion) et coridjî dvins les errata ?
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
C' esteut dins on papî d' gazete (Vers l' Avenir) so les efants d' Rotchfoirt ki tchantèt e walon w:Fiesse_ås_lingaedjes_walons#2018. Vos ploz trover èn ôte sistinme, veyanmint k' i gn a todi dpus d' mots walons dins des tecses e francès, sicrîts al taxhlete, la k' les accints, pont sol roye, coron-stitchetes sont hinés evoye (metans "pous" po pous' = pousse = w:edujhoe) dins ene waibe so les "phénomènes kartziques" (k' a disparexhou). L' idêye, c' est k' les gaztîs waitrént vaici divant di scrire on mot walon. U minme emantchî des coridjreces otomatikes. Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, dji n' so nén disconte ciste idêye la, mins dji pinse k' i nos fåt trover ene ôte manire di fé. Li modele flotche ni dvreut siervi ki po les redjiblaedjes des errata acertinés ezès motîs. Motoit l' rilomer erratum do côp ?
L' atuze d' ene flotche ortografike n' a d' sinse ki si gn a-st ene otorité oficire ki dene li (les) boune(s) manire(s) di scrire, et nén otrumint. Pol walon, gn a nole pareye otorité (dijhans academeye), adon on n' pout nén vormint dire ki djone c' est ene flotche. On pout dire ki c' est ene disconsieye manire di scrire djonne (e Rfondou) u djône evnd. (e Feller), tot splicant pocwè : po nel nén prononcî /d͡ʒɔn/ ki n' respond a nou prononçaedje do walon.
Dji sreu po fé come pol francès fr:abbréviation (et otès flotches ortografikes). On freut èn årtike come po les viyès rfondowes, avou l' rodje croes et on tite especiå (come çou n' est nén on vî sistinme, ni do Feller, ni do Rfondou), metans : Walon (sistinme nén rkinoxhou) u co (sistinme flotchrece).
@Srtxg : ene idêye ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ene flotche c' est cwand l' sicrijheu (ou l' imprimeu) a fwait ene sacwè k' i n' voleut nén. Asteure so les copiutreces c' est mo åjhey, on rcandje et c' est tot ! Mins avou les tecses imprimés, c' est nén possibe di candjî, ele dimorèt so papî (ki dmane, come c' est bén cnoxhou).
Did la l' mezåjhe d' eplaidî des ôtes papîs po fé cnoxhe l' aroke, et k' ça soeye li lijheu ki coridje dins s' tiesse.
Ça fwait k' pol mete cial sol wiccionaire, i gn a-st on modele ki dit clairmint çoula (insi, metans, si dj' trouve on vî motî, mins nén, l' eplaidaedje k' a stî fwait pus tård des coridjaedje, et si dj' kimince a mete les mots cial, et k' dji mete on sfwait cron mot; on l' pout marker come flotchrece.
Pol gaztî k' a-s eployî "djone" c' est nén l' minme, i n' a nén fwait d' flotche, djusse nén shure ene ricnoxhowe manire di scrire. Onk ki vout shure ene ortografeye, on pout dire ki si nel fwait nén, adon i fwait-st ene flotche (mi, metans, on pout dire si dj' tapreu "djone" ki c' est ene flotche: si djel voe djel ricoridjrè, si ene ôte sakî l' fwait c' est bén eto). Mins ene djin ki n' a nol eteresse po shure des rîles di scrijhaedje, on n' pout nén dire k' i fwait des flotches, paski, årvierdimint do francès metans, i n' a nén ene otorité k' a dit k' i gn åreut ene seule manire di scrire.
Mins nerén, c' est nén ene ricnoxhowe manire di scrire nerén...
Po des sfwaits cas, dji direut "scrijhaedje espontané", k' a ddja stî eployî sacwants côps.
si on fwait on modele come po les viyes rfondowes; i fåreut on paramete fel= po-z evoyî sol pådje do scrijhaedje e Feller si diferint do rfondou. (et s' i gn a pus d' ene modêye feller, on l' radjoutrè al mwin al fén. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Asteure, dji vén d' trover ci scrijhaedje la dins :s:Li Cotchessî (saetchî di l' w:Antolodjeye_des_powetes_walons_namurwès). Cwè fé ?
@ Vloz bén rcandjî les troes pådjes avou l' modele "flotche" (djone, Tchîpe et Tchipe) sorlon çou k' est tuzé ciddé ådzeu? Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Po Tchîpe et Tchipe, gn a rén a fé, i sont ddja metous come « Walon (sicrijhaedje nén standård) ». I m' shonne ki c' est bon come ça.
Po djone, vos vloz dire ki come il est dvins on tecse di 1870, on l' metreut come « Walon (vîs sistinmes) » ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, mågré ki li rortografiaedje des frés Maréchal, teyoricmint e Feller, date di 1930. Come d' efet, motoit k' il a rcopyî l' mot dins l' mwaisse ortografeye da Suars. Répondre il y a 4 ans
ètajêre S0
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Bon, c' est clairmint on calcaedje do francès. Dji pinseu trouver ene sacwè dvins les motîs do coûtchant, mins rén (O4,FO4,FO94,O3) !
Come on-z a astaedje di minme sourdant etimolodjike, dji pinseu trouver sol Daegntoele ene sacwè come *astaedjire u minme *èstadjîre, mins rén nerén.
Avoz ddja veyou ç' mot la ene sadju e-n on live ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
On dit purade axhale, axhlete, raiye, tåvlete, djivå, plantche... li mot n' a nén d' corespondant direk e walon (nerén e castiyan, wice k' on dit "estantería" (=*estantreye; pårticipe prezintrece do viebe esse + cawete -reye).
Li walonijhaedje avou "s" n' aspite nén (mi dj' åreu walonijhî "etadjire") paski, minme dins l' lingaedje sourdant, li francès, li loyén etimolodjike avou l' viebe "esse" s' a pierdou i gn a bén lontins (ké djåzant do francès tuzreut a "esse + cawete -aedje" pol mot "étage" ?). "étagère" a bén on loyén avou "étage"; mins come e walon on dit purade "plantchî"...
On walonijhaedje avou "s" a d' ostant moens d' tchances di passer, k' i gn a ossu l' mot "stagière", ki lu, å rvier d' "étagère" n' a nén plin d' mots walons po dire li minme. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji nel metreu nén dins l' Wiccionaire, veyanmint:
axhale a PÅR li minme sinse ey esse tipicmint walone (axhlete po ene seule plantche). Djel va fé dmwin. c' est on bea egzimpe po l' idêye (ôte bate di dvize) di relire les mots ki moussèt e Wiccionaire. Sol DTW, c' est nén parey; s' il est dins on motî, i doet esse rimetou; dins ces cas la, on mete (fr) dins l' tite.
Si on l' rescontere dins on scrijhaedje, on l' pout mete e clintcheyès letes. Répondre il y a 4 ans
lere#Etimolodjeye_2
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Wice ki vs avoz trové l' definixha « fagneus bwès », paski les sourdants ki dj' a dinnut e francès : terre/champ inculte. Dj' a rwaitî divins TG4, mins i n' va nén pus long ki larris (dedja e vî francès). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dins Herbillon (Sourdant:TG3) (a Leers-et-Fosteau) "Germ. hlaeri terrain marécageux boisé; G = riprins di M. Gysseling, Toponimisch Woordenboek va België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (voor 1226), 1960, Tongeren. Répondre il y a 4 ans
Tchîpe et Tchipe
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Lucyin
rifondou come "Chîpe" e motî Haust Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Ces deus pådjes la ni vont nén, i fåt dire pocwè çki c' est des mots flotchreces. C' est des mots k' ont stî eplaidîs divins on motî ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tchîpe: come *Tchine (=> Chine), *tchamô (=> chamo): al fén, on n' ritént nén l' afrikêye, veyanmint ene cogne sins -tch- dins on motî ki lzès scrît (cial: E1). Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Adon, c' est des forcoridjaedjes (nén acertinés), et çou n' est nén l' modele Modele:flotche k' i fåt-st eployî. Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come el modele flotche c' est po èn erratum acertiné divins on motî, come conzul => conzule (divins S0 dins les errata), djel a rlomé redjiblaedje erratum. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Fåreut i mete (si on l' infôrmåcion) l' eplaidaedje (ou ls eplaidaedjes) wice k' i gn a l' flotche ? Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, c' est mia. Dji mete el motî (si c' est on motî), mins po çou k' est di R13 (ki n'a nén d' errata) dji pinse k' on pout mete el loyén eviè Berdelaedjes : coridjaedje do R13 (motî Yorann embanner), neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
proyî / proylî
[candjî]13 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Li prumî est divins R9 (vaici) et R11 (vaici) mins l' deujhinme est metou a proye et c' est on redjiblaedje eviè Moxhet so Wikipedia (w:proylî). Rén dvins l' DTW, rén so Berdelaedjes.
Come li definixha est ene miete diferin, dji n' sai cwè fé. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ces mots avou -î c' est des noûmots fwaits pa Lucyin po les familes di biesses (corespondèt ås nos laténs avou -idae pinse dju).
Motoit k' il a candjî di proye + î (derivaedje direk motoit nén atesté); eviè (proye + -l- + î) sol modele di proylet, k' on trouve, lu, dins des motîs.
proyî c' est l' veur ki c' est målåjhey a comprinde (ça ravize pus on viebe k' on sustantif di pus; et come sustantif dji tuzreu purade a on no d' mestî); di pus, li bodje c' est proye; mins l' mot ni vout nén dire « famile d' oujheas ki sont des proyes »... proylî, lu, est pus åjhey a comprinde, « famile d' oujheas come des proylets (des (ptits) oujheas ki tchessèt des proyes) »
Dji pinse adon ki l' istorike sereut « proyî », vî noûmont replaecî asteure pa « proylî » (c' est nén vormint ene viye disfondowe; fåreut i fé ene categoreye a pårt, ou reployî li categoreye "scrijhaedje nén standård" et mete des esplikêyes dins l' årtike ?) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, fwait come proylet avou l' cawete -î. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
et po ces "vîs noûmots" la, on fwait ene categoreye a pårt, oudonbén on les mete come "sicrijhaedje nén standård" ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a djustumint ça avou des mots di cmon amazir marokin, scrîts come on les a todi ortografyî e latén Azrou => azro, = ⴰⵣⵔⵓ.
Mins les spepieus diccionaires d' asteure (Sourdant:TFN0) dinèt des ortografeyes avou des rinflêyès cossounes: ⴰⵥⵕⵓ.
Cwè fé?
Soeye-t i motoit djusse on rdjiblaedje.
U ene banire "intrêye flotchrece". Modele:flotche (rilomé
) ?
u wårder les pådjes flotchreces avou on rdjiblaedje (come c' est asteure po azro)
@Reptilien.19831209BE1 Voste idêye, Djulén ? Répondre Modifié par Reptilien.19831209BE1 il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
"flotche" c' est foirt come mot; d' ostant pus si l' mot a stî scrît d' ene ôte manire davance (c' est diferin d' on scrijhaedje k' åreut todi stî veyou come flotchrece). "nén standård" mi shonne mî come lomaedje (et on pôreut reployî on côde "zgh-nst") Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Por mi, les rdjiblaedjes, i nd e fåreut li moens possibe. So les Wiccionaires on splike les mots k' ont stî eplaidîs (so papî, so Internete). Minme s' il ont-st ene ortografeye flotchrece (sorlon les rîles d' ene institucion, cf. fr:Catégorie:Fautes d’orthographe en français), minme s' i sont scrîts droldimint (constelaecion), et minme s' il ont stî eployîs so ene pitite termene (lingädje > lingaedje). Nén po les sincieusès djins ki ns estans, mins po les cenes ki serént bén binåjhes d' awè les racsegnes k' i rcwerèt. I gn a por mi del plaece assez, fåt djusse bén rindjî come i fåt les mots. Pablo a ddja eployî "sicrijhaedje nén standård" po occidjinne, mi ça m' va.
I fåreut djusse k' on s' mete d' acoird so l' uzaedje di c' groupe la, paski dji n' comprin nén vormint l' diferince inte mete occidjinne come sicrijhaedje nén standård pask' il a deus C, et ni nén mete k’nohyance avou li scrijha hy da Tossint, u co les mots avou l' sicrijha sh da Lejoly, eployîs pa nole soce di scrijheus e walon. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ene ôte råjhon pol kéne les redjiblaedjes sont-st ene mwaijhe idêye so les wiccionaires : c' est ki minme si ça ireut pol walon, on n' sait måy ki cisse shûte di mots n' sereut nén on mot da lu dins èn ôte lingaedje; do côp, si on djoû ci mot la d' èn ôte lingaedje est radjouté, i fårè disfé l' redjiblaedje; ostant nel nén fé po cmincî.
Pol diferince "nén standård" eneviè "Feller" (po "k’nohyance" da Tossint); dji croe ki l' critere c' est ki, djustumint, dins l' motî da Tossint cisse manire di scrire la si vout esse on sistinme, dj' ô bén ene manire erîlêye di scrire; i n' a motoit nén bråmint des djins ki shuvèt ç' sistinme la, mins i gn a ene otorité ki c' est djustumint ç' motî la; normålmint ene djin s' riclamant do scrijhaedje Feller et vlant noter l' accint d' Ôvîfa, divreut scrire insi. Dismetant k' po "occidjinne", i gn a måy yeu on motî djhant ki c' esteut la l' manire di scrire li mot.
"k’nohyance" (ça dvreut esse avou l' voyale a l' atake; mins come c' est nén m' pårler, dji n' sai nén vormint si ça sereut ki-, ku-, keu- ou co ôte tchoi ...) est, po les shuveus do "sistinme Feller po l' accint d' Ôvîfa" totafwait standård do côp.
I gn a pol moens èn evandjîle k' a stî scrît insi (cial). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji saye po azro: Kimon amazir marokin
Loukîz a : «aẓṛo»
Mins dji n' a nole rimarke "nén standård" k' aparexhe po 
Kimon amazir marokin. Co a fé ?
Répondre Modifié il y a 4 ans
Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ça sereut purade 
Kimon amazir marokin (sicrijhaedje nén standård) : li modele Erreur Lua dans Module:Lingaedje à la ligne 136 : attempt to concatenate local 'lang_code' (a nil value). ni prind k' on seu paramete po les lingaedjes, on 2inme paramete n' est valide ki si l' prumî paramete est "s" (dj' ô bén po les intrêyes des letes/sicrijhas et nén des mots). Les côdes di lingaedje polèt aveur en dzo-côde pa drî ene loyeure (wa-fel, wa-vsis,...).
Mins i l' fåt defini dins Module:Lingaedje/data po k' ça rote (Reptilien l' a fwait po zgh-nst) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a metou proyî come sicrijhaedje nén standård, mins come il est dvins R9, i s' mete come rifondowe divins l' modele Orto. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est nén on problinme dins Orto, les categoreyes al eployeyes c' est purade po les sôres di scrijhaedje (scrîta, vî sistinme, Feller et aparintés, rifondou).
"proyî" c' est nén on mot standård, mins i shût l' ortografeye do rfondou (eneviè "prôyî" ki sereut l' minme mot e Feller)
(d' èn ôte costé, dji n' metreu nén di hagnon "ortografeye" po on mot nén standård ki s' trouve dins on seu motî.
Ci hagnon la sieve, pinse dju, a mostrer l' continouwisté do lingaedje, ossu bén dins l' tins ki djeyograficmint. C' est interessant metans po pexhon di vey ki c' esteut scrît insi dins E212; eto d' vey li spårdaedje h/ch... Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
d' èn ôte costé, dji n' metreu nén di hagnon "ortografeye" po on mot nén standård ki s' trouve dins on seu motî.
I va por mi ! Djel aveu metou po kel mot si stitche divins l' categoreye Mots ki sont dins l'esplicant motî so l' Aberteke, mins dji va djusse mete ene hårdêye divins l' hagnon Sourdant. Dji n' voe nén çou k' on pout fé d' pus. Répondre Remercier il y a 4 ans
plantoûle / plantule
[candjî]21 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Come li cawete -ule (ki vént do latén) est eployeye e walon (molecule, notule, pilule); ça n' divreut nén purade esse "plantule" ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
si on vout, poy k' on l' a rfondou insi (notule, tiesticule, molecule). -oûle est pus tipicmint walone, ey a djusse li minme sinse. Por mi, po on noûmot, c' est kine. Avou ça k' les reployeus do walon, noûcåzeus ont ptchî les mots diferins do francès (ôte bate di dvize). A nozôtes di decider, et vos l' clawer sol DTW, et candjî so les wikis, s' il astchait.
@Reptilien.19831209BE1 : a vos d' fé l' troejhinme djudje et on vs schoûtrè. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' les rissint nén pareys (et d' après l' hagnon "etimolodjeye" di -ule et -oûle i n' vinèt nén do minme bodje latén).
-ule djel rissin come ene mo raptitixhante cawete, avou di pus ene airance di sincieus lomaedje.
-oûle a des eployaedjes dins des nos d' plaece (et, did la, dins des nos d' Famile) ki -ule n' a måy. Eto, dji rsin (c' est motoit cron etimolodjicmint, mins pa l' oyance djel rissin insi) -oûle come on femrin di -oû).
"plantule" n' est nén on peur noûmot (dj' ô bén, edvinté pår), mins on calcaedje, do francès, mins nén seulmint, la ki l' mot egzistêye parey (ou cåzu) dins tos les lingaedjes romans, poy ki c' est on noûmot (la on veur, edvinté pår) fwait avou ene cawete latene -ula (fr: plantule, it:plantula, es:plántula, pt:plântula). Po des sfwaits mots, on pout vey li calcaedje walon come on calcaedje direk do latén la:plantula; et shure li minme rîle pol walonijhaedje, come ça a stî po molecula, pilula, notula, testiculus,...
Dji n' so nén d' acoird k' on noûcåzeu va di totes foices cweri a prononcî d' ene manire li pus diferinne possibe do francès; on noûcåzeu, ni cnoxhant nén l' mot ou nel trovant nén dins les motis, et k' end a mezåjhe, el va calker/walonijhî del minme manire ki les ôtes mots eployant les minmes bokets. S' i cnoxhe plante eyet pol moens onk di notule, pilule, molecule ou testicule, i s' ratindrè tot naturelmint a plantule. C' est come e francès? oyi (tot come walon, ome, grand, laid, bas, clair,... on n' va tot l' minme nén disfacer l' mitan do motlî walon dizo l' pretecse ki ça rshonne å francès! Come el dit "Jacques Shirak" dins l' fime "campigne" : si cisse rishonnance la grete, li lingaedje francès n' a k' a candjî ses mots, c' est nén å walon del fé)
Et e minme tins, "c' est come e francès?" NENI; c' est come dins tote li famile di lingaedjes romans; "plantule" n' est nén pus "come li francès" ki come li castiyan ou come l' itålyin ou l' portuguès; i sont simplumint zels tertos pareys pa des côps, pask' i vnèt del minme mame. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Les deus cawetes -ule (lat. -ulus, -ula) et -oûle (lat. -olus, -ola) sont des variantes : F. pellicule (pitite pea) et bestiole (pitite biesse). Nouv côps so dijh -ole c' est après ene voyale, çou ki vout dire nén todi : scarole e francès mins escariola e latén.
On pout don djower avou come on vout po les noûmots, mins por mi ça sreut plantule, paski : 1. c' est dirî ene cossune ; 2. c' est on noûmot ki vént do francès plantule, lu-minme do latén plantula. Sicrire plantoûle rivént a dire k' il egzisse e latén on mot plantola po ci sinse la, çou ki, m' shonne-t i, n' est nén l' vraiy. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Gråces po cisse racsegne la ( -oûle pa drî voyale, -ule pa drî cossoune).
Dji rwaite sol DTW, et tot rsaetchant li cawete -roûle (k' est ene ôte), i gn a 16 intrêyes, et, ça corespond cåzu a 100%; såf po :
crexhoûles (k' esteut e balance avou crexhioûles; do côp i n' a pus a balziner, c' est crexhioûles) madoûle et midoûle (mins onk est on svierba di madoûler, l' ôte i n' a nén di "midoûler" (ou nén co sol DTW), mis i gn a "edoûler"; ça shonne esse diferin del cawete -oûle todi) tchitchoûle (mins on pôreut vey ça come on svierba di tchoûler avou rdoblaedje do tch- ) spritchoûle (çoula on direut bén k' oyi, c' est l' cawete -oûle; mins on shuvion tch-y-V (tot come t-y-V) divént naturelmint tch-V
Si dji rwaite a -ule(et tot rsaetchant les mots k' ont des parints -ulte e francès et l' sivierba di basculer), dj' a stî sorpris d' endè trover bén pus ki dji n' pinséve (et assez ki po-z aveur ene vraiye rîle bén stocaesse) :
anule (pitit anea) bule (nén seur si c' est l' cawete -ule po ci-la) canicule canule capsule crapule (e)spatule "estibule" (=vestibule) fôrmule globule måcule matricule nåvicule notule ôricule pilule (plantule) tiesticule (dji n' mi sovneut pus ki l' bodje aveut stî walonijhî; mins pocwè nén) virgule
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Åmen ! iva po "plantule". Aveurixhoz lu pattavå. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
pol sinse di ptite plante k' on fwait crexhe a pårt divant d' mete e tere dins les tchamps (fr:plant), dji vén d' trover plançon dins O4) Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
dji rcandje eto so wikipedia ovûle -> ovule, c' est l' minme cawete. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
So Wikipedia i fåreut candjî l' årtike w:Cawete -oûle; il acmaxhe li cawete -roûle avou -oûle.
I gn a-st on mot k' est foû-rîle : efornoûle; mins i n' a nole disfondowe atestêye po-z acertiner l' prononçaedje. Wice a-t i stî trové ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva po "ovule". Come vos djhoz, les Francès n' ont k' a candjî s' i vlèt ki leu lingaedje ni rshonne nén å walon !!!
Po oricule, on a wårdé li "o" court dins d' parintêye di "oraye" (oriyete, orire) -> oricule (si c' est bén ç' mot la). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
ouxh ! afournoûle S117; S109: fournoûle; mins motoit on riscôpaedje di "la fournoûle" => l' afournoûle.
Dji louke dins les ôtes motîs d' avår la. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
fåreut vey si ça n' sereut nén eforner + -roûle, avou piete d' ene cossoune dins l' shuvion -r-n-r-. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' sai nén; ça vént di:
auricule [E34] (t. pharmacie) follicule. seult dans: des fouyes d' ---, des follicules.
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
S24: fournure / fourneure (scrijhaedje fonetike nén clair) (ça doet esse "fournëre") come "tchètëre, si ratchètërer"; loukîz pus lon.
nén dins S25, S44
S0: forneûre, forneûse, + aforneûre TYPE [(en)-fourn-OIRE]
=> fornoere + efornoere (ridisfonde: efornwere) ?
Après Bive, li passaedje do betchfessî oe a "oû" est corant (dins l' cawete -oere; tchetoûre, tounoûre = tchetoere, tonoere) + ridaedje R/L ?
+ efornoe (Rifondaedje decidé å 2002-03-15, mins pont d' disfondowes). Fårè ratinde l' ALW xx sol boledjreye !!! Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
fåreut motoit rmete so on seu foyou DTW fornoûle, efornwere et efornoe. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Neni (dji vs voleu djåzer d' ça eto); i n' fåt nén mete eshonne dins on minme årtike DTW des mots diferins, minme s' il ont l' minme sinse.
Pask' on n' sait måy k' on trouvreut pus tård (ou k' i gn åreut on stindaedje) on sinse diferin po on mot et nén po ls ôtes. On côp k' on a metou eshonne c' est foirt foirt målåjhey di rdispårti.
I våt mî wårder des årtikes separés, tot rcopiant l' definixha et mete l' ôte (ou els ôtes) come sinonime(s)
(ene ôte sacwè, dins l' kimince di l' årtike sol DTW, pa dvant li sôre croejhetrece, dj' eploye les åtchetes po les candjmints ki sont cåzés på cotoû fonetike; eyet des bokets avou des loyeures po les candjmints cåze del croejhete :
k(i)mincî => kim-, com-, cm- : c' est des candjmints cåze del fonolodjeye tcheyou, -owe => -ou, -owe : c' est des candjmints cåze del croejhete
Do côp, n' eployîz nén des sacwès come "ratårdixhant(e) (addj.)" mins purade "ratårdixhant, -e (addj.)"
gråces Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
idêye di cawete -roûle et simplifiaedje: tecnicmint, c' est ça. Adon, wårder efornoe + efornoere + fornoere + fornoûle (mins pår li minme diåle !!!) => on seu foyou DTW ? Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji waite dins G150 & G151. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nén dins G150; MINS C'EST ENE INTRêYE di G152 (1164, pelle à four)
ponts walons:
= fon
fournware 9 ponts; fournwâre : 1 pont; fournwach 1 pont (= fornoere / fornwere)
afournwâre : 1 pont (= efornoere / efornwere) afournwè (o) : 1 pont
Ponts gåmès et tchampnwès:
fournure (12 pts) fourneure (ké eu?) 2 pts; afourneure 2 ponts
=> acertene fornoere + efornoere + efornoe Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
di l' ôte costé d' Mouze:
nén dins O81
O100, O2: fournwêre on.n-afourne èy’ on dèsfourne aveu ’ne ---.
—. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva po l' dispårtixhaedje des årtikes; dj' a rfwait 3 årtikes sol DTW (fornoere, efornoere, efornoe). Répondre il y a 4 ans
verdåsse
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Lucyin
fråze mî esplikêye
djaenasse, djaenåsse
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Résumé par Lucyin
cawete -åsse => djaenåsse.
docså => docsal
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans
crocodile
[candjî]9 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Djel a radjouté come djel a trouvé ezès motîs, mins dji m' ratindeu a trouver crocodeye ene sadju.
D' après çou k' on pout lére so w:Gueuyes di Walons (portraits), li mot parexhe divins l' live mins ni sereut nén divins C66 ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' eployive purade li cogne corants e l' Walonreye (pår e francès, mins veyowe evi) "crocrodile". A nozôtes di vey.
Li cawete -ile n' est nén råle; c' est eto l' cene do picård (pinse djuà dins: famile, trankile. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
famile, trankile, deus mots ki dj' prononce avou -îye (famîye, trankîye), c' est surmint po çoula ki dj' m' atindeu a crocodîye ey adon crocodeye.
Si gn a pont d' acertinance po -îye/-eye, leyans l' dinsi. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A, dji n' aveu nén veyou l' R : crocrodile. Oyi djel a sovint oyou, mins disk' asteure dji pinseu k' c' esteut on mot d' efant. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mot d' efant e francès : fr:crocrodile, surmint po çoula. Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On l' trouvreut eto « crocodile » divins La Vie wallonne, volumes 46-48, 1972, p. 191, mins i m' shonne ki c' est do picård (!!! a-z aveuri) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
A noter k' e castiyan, catalan ey itålian c' est cocodrilo, cocodril, coccodrillo (dj' ô bén, il ont wårdé l' cogne del moyinådje; eneviè l' francès k' a stî cweri l' cogne e vî latén calké do grek). E maltès avou (motoit do sicilyin?) : : kukkudrill.
E vî francès eyet e vî inglès il eployént eto li "r" a cisse plaece la. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, "crocrodile" a l' air d' esse on mot d' efant. Nouk des 5 w:Mes meye prumîs mots (imådjî) ki dj' a ni l' a rprins. Coridjîz mu si dj' l' a metou ene sadju so les Wikis. Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait ! Dj' end a trové k' onk : la. Répondre Remercier il y a 4 ans
crouwåd
[candjî]8 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est on noûmot di 2006 ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mmmm, si on nel trouve nole pârt d' ôte, dji sereu pol disfacer, la ki ça sereut omofone avou crouwå. (di fwait, divant d' aler vey li loyén; dji pinséve ki c' esteut ene viye rifondowe di crouwå) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mi eto, cwand dj' a veyou c' mot la dji pinseu ki c' esteut crouwå, come on-z a l' viebe crouwåder. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nonna ! Si dji l' a metou insi, c' est k' il est ene sadju (dji n' l' a nén dins mi "walon naturel"). DJi louke po vey. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nén trové (O0, G203,E213) mins gn a co des plaeces a cweri. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nén trové dins G206 a "bourbier"; dji va fini pa croere ki c' est on noûmot po rinde l' atuze ecolodjike di "zone humide", ca tos les mots walons ratournant fr. "bourbier" sont veyous do mwais costé. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
On cweraedje so Google trouve li mot seulmint dins 3 (troes!) pådjes: si prôpe definixha dins R11, li definixha di crouwå dins R11 (po dire ki c' est èn omofone), et si prôpe definixha dins l' wiccionaire.
On pout comparer avou "frexhåd", ki, lu, aparexhe dins l' DTW avou come sourdants: frèchau [C13,C68,O4]; dins on roman e rfondou (did lon) sol Daegntoele, et n' est nén omofone d' on mot corant avou èn ôte sinse. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
on l' pout taper evoye s' on vout. Est çki dji l' a rfwait come "rapexhaedje" d' ene viye ortografeye di "crouwå". Dji n' a pus nole sovnance. Répondre il y a 4 ans
Wiccionaire:Novelès intrêyes walones
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
End a-t on co dandjî, di ci pådje la ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nonna; vos ploz rnetyî ces viyès pådjes la (såf si on lzès vout wårder come "pådjes istorike", metans: Wiccionaire:istwere:Novelès intrêyes walones.
A vos d' vey. Répondre il y a 4 ans
plinne ås maneuves
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Loukîz a plinne.
C' est po çou k' on lome e francès : plaine des manœuvres, la ki gn a asteure li campus di l’ ULB (sourdant, sourdant) ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, taiss. On sieve purade li dvancete ås e walon po des sustantivires di simpe diterminåcion.wa: schite ås veas = fr. diarrhée des veaux (l' uzance est wårdêye dins des spots come ça prind come li schite ås veas). Répondre il y a 4 ans
Mozolé / Mozolêye
[candjî]8 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
cisse cawete greke la est rfondowe -êye dins atenêye, muzêye, Pirenêyes;
do côp ça dvreut purade esse "Mozolêye" Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva pol rîle des rîlêyes, poy ki ça a stî decidé po "muzêye". Fåreut motoit fé on sormodele d= dins l' avou l’ cawete « - »; d=omrin? d=calké do grek ? Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
I fåreut ddja radjouter l' cawete dins -êye (come 4inme etimolodjeye).
On va dmander a @Reptilien.19831209BE1 s' i sait nos aidî a trover did wice ki ça vént vormint (do grek, la ki c' est tofer dins des mots laténs calkés do grek; mins cwè egzactumint).
Li mouyeye e walon c' est clairmint on calcaedje fwait sol sicrijhaedje francès (ou motoit so on vî prononçaedje francès ([atene:], [atene'e]) ? E francès modiene on prononce [atene]; mins come e walon des mots foirts corants (atenêye, muzêye) on ene mouyeye bén atestêye, i fåt shure çoula (d' ostant pus ki dins ls ôtes lingaedjes romans i gn a bén ene diftongue, -eu e catalan et portugais, -eo e castiyan ey itålyin).
pol paramete do modele "caw", motoit simplumint "do=grek" ? (avou l’ cawete « -êye »)
(i gn åreut eto Colizêye dins les sfwaits mots (c' est sovint des nos d' monumints, di grands bastimints ki rmontèt a l' antikité...)) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji l' a rmetou so -êye, tot rcopiant so "musée" e francès; loukîz si c' est d' asgur. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji so (cåzu) d' acoird avou çou k' est scrît sol pådje -êye (Etim. 4). C' est bén l' cawete latene -eum (neute di -eus) ki vént do grek -εῖον -eîon (neute di -εῖος -eîos), et ki permete di fé èn addjectif so on no. licêye (licéie E203) < lat. Lyceum < grc. Λύκειον, Lúkeion, k' esteut-st ene sicole askepieye pa Aristote dilé l' timpe da Ἀπόλλων λύκειος, Apóllôn lúkeios.
Ça dvént plus clair avou atenêye, do latén Athenaeum, do vî grec Ἀθηναῖον, Athēnaîon (timpe d' Aténa u Atena ?, el fameuse deyesse).
Mins : lat. -eum, et -εῖον ni sont nén des bodjes, i n' s' eploynut nén tot seu. C'est bén des cawetes. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Fåreut i fé on sormodele "cawete" dins l' modele "bodje" ? Tote l' etimolodjeye des cawetes rote insi. => taeyon-cawete ? Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a veyou k' on paramete "di=sourdant grek" a stî eployî; dji l' a radjouté dins l' module ki rwaite les parametes.
di pus (mins i l' fåt mete al mwin; ça sereut trop pezant di l' mete dins l' côde des modules po si waire di cas), dj' a radjouté "anke=Walon 4", po ki l' loyén evoye sol boune seccion del pådje -êye.
Do côp, çou k' i fåt eployî c' est avou l’ cawete « -êye » di sourdant grek Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I gn a nén lonmint, dj' aveu radjouté l' paramete lim (limero) el module pol cawete -isse 2, metans po aprindisse. Répondre Remercier il y a 4 ans
berzouyî
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Divins l' etimolodjeye, cwè çki vos vlîz dire tot metant l' modele Modele:ve-ber ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
flotche di tapaedje (po Modele:be-ber); c' est l' dobe betchete ber-, nén foirt corante. Si mes sourdants sont bons, rafoircixhante betchete latene bis-, et betchete ri-. Mins dji n' sai pus wice ki dj' a lî /aprins çoula. Répondre Modifié il y a 4 ans
målawoureuzmint
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Si dj' arive a shuve, les disfondowes : maulawoureuzmint, mâlawireuzmint et mâlawreuzmint, ki vs avoz radjouté e 2008 dins R11 (vaici) ni sont nén acertinêyes, mins ont stî erî-rfaites ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dandjreus k' åy. Dins R11, gn a toplin des mots ki serént erîlés, shuvant (1) on spårdaedje di betchfessî scrijha (2) del parintêye, mins ki dji n' a nén stî waitî après dins les motîs. Nén rovyî ki, po R9 (et did la R11), i faleut sayî d' mete des mots po fé (bråmint des intrêyes), purade di raspepyî tchaeke mot, come on l' fwait ciddé. Répondre Modifié il y a 4 ans
moudrélté et moudrelté
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Reptilien.19831209BE1
Fwait ! come viye rifondowe
Antoine Bouhon
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Divins l' BSLLW lº 39 (u lº 26 deujhinme rîlêye) 1899, on trouve li Vocabulaire du métier des peintres en bâtiments, da Antoine Bouhon (Google Books). Dji nel trouve nén divins l' djivêye des motîs, on n' trouve ki E18 po Bouhon. Djel va mete so les Cmons. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' el rimetrè. (c' est w:Johan Viroux k' aveut raspepyî les BSLLW, diviè 1992). Dji n' a måy ribouté dsu. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
E189, rapontyî ouy (12 di måss) Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci bén ;-) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Asteme ! E144 (Demertier, sol toubak) => G144; ca gn a des mots do Hinnot et do Roman Payis (Brinne-l'-Alou); les pådjes rascovrèt ossu l'årtike, la k' gn a des tchansons et des tecses e walon.
E 188 = Li saga dè radon. Gn a la kékes noûmots d' askepiaedje (areyateur ) des stindaedjes di sinse interessants (såvadje = fr. irrégulier po ene "courbeure di ponts") et toplin des calcaedjes. Les fråzes zeles-minmes sont adjinçnêye foirt walonmint come e-n on cåzaedje ordinaire, mins pacô foirt foirt longues, a môde des scrijhaedjes e francès sotnou. Répondre il y a 4 ans
crasset
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Schoûtez schoûtez bén, vos, djins li paskêye do gamén Alin k' aveut trové l' estchanté crasset !
Li shuvion « djins li paskêye » mi shonne drole.
C' est dins kéne ouve ki vs avoz scrît çoula ? Ça n' divreut nén esse :
Schoûtez, schoûtez bén, vos, djins, li paskeye do gamén Alin k' aveut trové l' estchanté crasset !
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Diviè måss 1993; eredjistré so cassete (nén réndjolijheye) dji n' l' a måy ritapé; motoit ki dji n' l' a ddja måy fini; dji va sayî di rtrover l' papîscrît, s' end a onk; li mwaisse sicrijhaedje (co e Feller, dji n' kinoxheu nén co Lorint Hendschel)
Choûtez, choûtez bén, vous, djins,
La flauwe du gamin Alin
La paskêye du Pépé Crasset
Ki hante l' emacralé crasset.
C' est on redjårbaedje di "Aladin et la lampe magique".
Dj' el rimete daccion so "estchanté crasset" Répondre Modifié il y a 4 ans
xhevner, xherbiner ?
[candjî]12 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
(dji houke eto @Reptilien.19831209BE1) Tot rcopiant des mots foû di E203, dj' a toumé so "hevner", k' a-st on sinse et ene oyance ki rshonne on mot k' dj' a veyou.
Do côp, dj' a fwai kékes cweraedjes sol DTW, et dji m' dimande s' i n' a nén la on candidat a rfonde avou "xh".
erîlêye ratourneure pol cweraedje: « (xh|sch|h|ch)(ae|e|é|è)r?[pbv].*n.* » (mots cminçant pa (xh|sch|h|ch), poy (ae|e|é|è), motoit bén (ou nén) on "r", poy "b" (motoit bén divuzlé a "p") ou "v", et co pus lon on "n".
(dj' a rfwait l' cweraedje tot radjoutant "ê" eyet "ai" pol voyale possibe, mins i n' a rén d' pus)
Vocial les mots rtrovés avou des sinses ki s' rascovrèt :
cherbiner (cherbiner [O0,S100,S111,S117]; chèrbiner [C1,C100,C106,O0,S0]; chèrbinè [C1,C13,C100,S24,S105]; kèrpiner [E1,E170]; tchèrpiner [S5]; tchèrbiner [C106]; kèrpiné [E203]) hevner (hevné [E203]; hèm'ner [E1]) tcherpeter (cherbiner?) (cherpetez [E212]; on n' sait nén todi dins E212 si "ch" est metou po /tch/ ou po /ch/) xhaerpiner (cherpiner (chèrpiner) [S117]) (douvént "ae" ? motoit ene viye rifondowe a non-syince; i n' a nol "a" nole pårt dins l' rîlêye)
motoit bén eloyîs etimolodjicmint:
xhebiant (e xhebiant) (hêbiant [E1,E34]; chêbiant [C1,C13]; chaibiant [C8]; chébiant; haibian [E203]) xhebyî (hêbî [E1,E34]; chêbyi [C1,C13]; chébyî [O0]; haibî [E203])
xherbin (hèrbin [E1,E181]; herbin; cherbin [S45]; chèrbin [S0,S200]; hèrvê [E1,E213]; sherpê [E165]; hyèrpê [E200]; xherbea [vR9]; hervai [E203])
"xhaerpiner" c' est clairmint l' minme mot ki "cherbiner" (et i n' a nole råjhon d' aveur on "ae").
"(t)cherpeter pôreut (ou nén) esse do minme bodje; si c' est l' minme bodje, adon ça sereut purade cherb-/cherp- (et nén avou "xh", ca ça sereut "xherpetez" dins E212 ôtrumint).
si çoula n' est nén do minme bodje, motoit ki "hevner" oyi (avou ridaedje v->b (ou å rvier) come dins sacwants mots; eyet ene cogne avou cawete -ner pa drî cossoune come c' est tipike å levant (cf. bracnî vs braconî, evnd); ey adon on-z åreut "xh" => xherbiner, xhevner Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' a nén co rwaitî a tot, mins po :
hevner : gn a eto l' cogne chèvener divins G0 (avou hèvener) cherbiner : kèrpiner FE3
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
li Bon Diu n' avoye måy li fa sins l' sorfa.
E lijhant vosse kesse, dj' a l' G217 drovou a "gratter", travailler dur. Avou dins les responses scrèper, chèrper, tchèrpi, chèrbiner.
Dji cnoxhe dispu tot ptit chêrpu (prinde waeraxhmint), et, avou mes prumîs lijhaedjes et d' l' awè oyou "cherbiner" (greter al tere, po on gayet amwaijhi).
Dins onk des Waldim, dj' aveu ddja sayî d' les rmete eshonne (Waldim 11, A la frontière de la planification linguistique et de l’exploitation maximale des richesses intrinsèques de la langue. A l’aschate do lingue-èhåyädje, èy à schipète do walond walond.) pont 7. Reconstitution d’un radical.
Dji vos mete li notûle di l' ALW 17 (p. 151), scrèper francike *skrepan ; avou ribetchfessaedje do R: chèrper, chèrpè, chèrpi; avou forcoridjaedje /ʃ/ => /ʧ/ tchèrpi; + cawete -iner => cherbiner. Gn a yeu on clasmint di cherpi et cherbiner a "excarbonare" (=> tcherbiner, greter dins l' tcherbon) et exherbare (*dizyerber => tcherper) (forbatowe ALW5 notule 8, pont 11, 1991). MINS Ester Baiwir (2011) a l' air di dire ki ci n' esteut nén ça, et bén l' minme bodje ki "screper".
Dabôrd rifondaedjes: screper, scherper, scherbiner (dji radjoute sol DTW hèrbiner [G217 p. 151]). Répondre Modifié par Reptilien.19831209BE1 il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
tcherpeter = vivoter => 2inme sinse di tcherpeter = fé ene tcherpinte; mete des bokets onk a costé d' l' ôte => fr. joindre les deux bouts.
Dj' el riscrî dins l' DTW.
Mins L'tchanteu (E212b, 1999) nel mete nén avou "tchèpter" (fé do tcherpetî) mins avou "tcherpi" pask' elle est metowe dins l' FEW a "carpere"; mins Baiwir (ALW 17, 2011) dit (po tcherpi): elle y semble sémantiquement isolée; ne faut-il pas y voir une réfection analogique du précédent. => dji metreu bén "tcherpeter = vicoter" avou tcherpeter = travailler le bois en amateur, avec maladresse [S0] => èn waire wangnî des cwårs insi.
Mins on l' pôreut eto rifonde come "scherpeter" = "scherbiner". Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
hevner = tisonner (ALW p. 24): vaici, c' est l' ôte rîlêye, ki s' maxhe avou l' prumire, mins ki dveut vni di "ex-carbonare" (saetchî do tcherbon) => tcherbiner, tchèv'ner, tchèm'ner, tchèv'ni, => (forcoridjaedje lidjwès, come ditchårner => dihårner) hèvner, hèvî, hèrbuner, hèm'ner, chèrbinè, chèv'ner.
=> CIDDé, rifonde avou tch-: tcherbiner [tcherbiner, hèrbuner, chèrbinè] + tchevner (fondaedje do R + ridaedje B/V: (pa on *tchèrbner) [tchèv'ner, tchèm'ner, tchèv'ni, hèvner, hèm'ner, chèv'ner]. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po "xhaerpiner", dj' aveu eto fwait moussî dins l' rîlêye "harbouyî" (minme mouvmint d' gretaedje po distoper). Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
mins on n' voet nén d' disfondowes avou "a" po ç' mot la (et harbouyî est tot l' minme assez diferin; i gn a ki l' "r" di cmon etur "chèrpiner" et "harbouyî" !!)
Dji sereut po scrire "xherbiner" et "harbouyî" Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a bouté sol DTW po mete tos les sinses et totes les disfondowes di "scherper" & "scherbiner"; dj' a rdrovou èn årtike "tcherbiner" djusse po les sinses a vey avou l' tcherbon u l' feu + li sinonime "tchevner". Mins c' est l' veur k' i gn a nou sk- => xherper & xherbiner. Les grands tuzeus si rtrovnut.
Oufti: C106 a 2 årtikes tchèrbiner: onk pol feu (= tcherbiner), èn ôte po bouter fer (= xherbiner). Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
ricandjî scherpea (cizea, burin) a xherpea (minme idêye k' i gn a nole disfondowe avou sk-). Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ene sakî pôreut rwaitî dins C1 a chèrbinia ? Il est dins l' DTW, mins sins definixha, et sins loyén eviè l' parintêye (do côp, dji n' so nén seur kimint l' rifonde)
Gråces Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
chardonneret => tcherdinea; djel rimete e s' plaece. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ouf, ci-la dji n' l' åreut nén seu adviner! Répondre Remercier il y a 4 ans
brun mins burni, burnixhaedje
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
brun mins burni, burnixhaedje
5 commentaires • il y a 4 ans
Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Pocwè bruni et brunixhaedje ont stî metous come viyès rifondowes ? Dji n' trouve rén so Berdelaedjes. bruni est totlminme li cogne li pus spårdowe, et c' est insi k' il esteut divins R13. Dji n' sereu nén disconte di fé del cogne bur- ene dobe rifondowe, mins ni tchoezi ki burni k' est l' moens spårdou ni m' shonne nén esse ene boune tchuze... Dji note kel candjmint n' est fwait k' sol Wiccionaire. C' est Lucyin tot seu k' a decidé ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Nén seulmint l' moens spårdou, mins sol DTW i gn a burni [E1,E21,E177a]; E1 et E21 copièt so E177a; dj' ô bén on direut k' i n' a k' on seu sourdant.
Li viebe "divni brun" divreut esse "bruni"; po shure les ôtes viebes "divni ene coleur" come djaeni, rodji, noeri, blanki,... c' est l' pus lodjike et l' pus erîlé (di pus, li pus lådje oyowe eto). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li rbetchfessaedje do R, c' est ene piceure tipike do walon (berwete, gurnouye). Come elle egzistêye podbon dins les vîs motîs, dj' atåvele del prinde a môde di sorwalonde. Come di djusse, li pus lådje oyowe est pus près do francès.
On pout eto vey si on l' ritrove dins bråmint des nos d' famile (Burnot, Burnet / Brunot, Brunet). Dji vos di çoula del vesprêye.
Po "brun", dj' atåvele eto di prinde ene dobe rifondowe bron.
Come sovint, li rfondaedje al sorwalonde <> al pus lådje oyowe, c' est èn arbitraedje suddjectif. çou ki dj' voe dins les djonnes ki rcåzèt u riscrijhèt l' walon, c' est k' i rcwerèt des sorwalondes (minme mi feye padecô, mi fwait cisse rimarke la cwand on a-st aprins on prononçaedje pus tipicmint walon "e scole" et ki dji rdi l' mot a m' viye môde, sovint pus près do francès).
A nozôtes di decider. Dji vôte po ene dobe cogne. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins cial c' est ene disfondowe foirt foirt coinrece; adon ndè fé ene dobe rifondowe, on pôreut fé ça po totes les disfondowes, pocwè po cisse lale pårticulirmint (d' ostant k' ele n' est waire eployeye) ?
Et si c' est ene cogne diferinne do francès (çou ki dj' trouve n' est nén on foirt bon årgumint, todi rwaitî å francès po sayî d' eployî des cognes diferinnes c' est ene miete on complesse d' inferioristé, nonna ?); mins c' est eto ene cogne diferinne do mot d' båze (et avou ene dobe rifondowe "bron" ça fwait on 3inme' bodje (brun-, burn-, bron-).
Si l' prononçaedje -burn- sereut spårdou (ou etimolodjike), pocwè nén, mins la c' est on prononçaedje diferin ki sereut stitchî dins les prononçaedjes k' egzistèt po do bon. Dins ç' cas ci, les prononçaedjes egzistants + l' erîlaedje del famile, ont pus di pwès ki l' ristitchaedje d' on prononçaedje disrîlé foirt coinrece. Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I nos fåt, m' shonne-t i, mete å dvant çou k' on lome e francès li principe de moindre surprise. S' on dit bruni dins 99%, adon i s' fåt bén dire ki 99% des djins s' atindnut a çki ça fouxhe cisse cogne la e rfondou, neni ?
Li candjmint d' plaece do R (ene metateze, come on dit) al betchete do mot n'est nén ene piceure tipike do walon, on l' ertrouve eto e francès dins fromage, ki s' dijheut formage (u co fourmage), e picård on-z a l' minme avou grenade, guernade, guernode (gårnale, gurnåte, crikion d' mer), et co bén ds ôtes. Gn a k' a rwaitî dvins l' FEW a grenouille u brouette po vey ki c' est ene sacwè d' foirt sipårdou el France. Répondre Remercier il y a 4 ans
dal / dål <=> del, di l', då, dal
[candjî]8 commentaires • il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Tot rwaitant l' suddjet so m' pådje copene ; vos m' av dimandé d' ricweri après dijh frazes rifondowes avou "dal", î vocial d'dja cénk :
- "Li scrijheu raconte ses sovnances dal guere di 14." (Mahin, 2009)
- "On comis dal posse; C' esteut l' comis do martchand ki rçujheut l' ovraedje." (DTW, n.d.)
- "Å botike dal pitite mamance" (Dechamps, 1989)
- "Vocial les deus tchets dal pitite feye ki m' avént greté, ayir !" (Èl-Gueuye-Noere, 03/03/2021)
- "El cofe dal auto mi shonne, cwand minme, ene miete stritchot." (Èl-Gueuye-Noere, 03/03/2021)
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Èl-Gueuye-Noere
Si ça pout vs aidî dins vos rcweraedjes, i nd a 48 vaici. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci bén. Dji voe k' i gn a deus etimolodjeyes bén diferinnes:
dal guere di 14, comis dal posse = d' al = provnance dal pitite Merance (flotche des waiburlins), dal pitite feye = da l' = apårtinance
Dji lzès va rmete dins dal
gn a djusse li 5inme ki sereut purade: el cofe di l' oto (simpe diterminåcion, divant voyale). Gn a ki l' payis d' Måmdiy k' eploye "dol" (po "del") divant voyale.
L' uzance di "dal" est pus spårdowe ki dji n' pinséve. Dji n' l' åreu nén metou pol simpe diterminåcion (2 fråzes a "dal").
Ki: c' est purade corant sol Coûtchant walon.
=> accepter dins tos les 3 sinses (apårtinance, provnance, simpe diterminåcion) divant cossoune. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
dal divant cossoune et mot femrin. Divant on mot omrin (kiminçant pa cossoune) c' est då
Pa dvant voyale (omrin ou femrin) ça dvént da l’.
Å pluriyal dås (eto dåzès)
Ça shût l' atroclaedje di a+li (al, å, a l’, ås, åzès).
Les rastrindous årtikes sol pitite crojhete da Lorint (et pus spepieuzmint sol grande).
Eto l' dizo seccion Da, dal, då, dås..., ki dit:
da, då, dal, dås,... sont-st eployîs po des coplémints d' oridjene ou bén d' apartinance:
(sol grande croejhete, avou des egzimpes)
@Èl-Gueuye-Noere : si vos n' les cnoxhîz nén co, alez vey :
http://croejhete.walon.org/ Li grande croejhete da Lorint Hendschel; on nouzome ovraedje sol croejhete do lingaedje walon (et nén li walon did ci ou d' la, mins di tot ' walon); c' est foirt spepieus, avou vormint des egzimpes; li lingaedje des esplikêyes c' est e francès (li publik c' est ossu bén les cis ki vôrént aprinde li walon, ki les cis ki vôrént studyî l' walon, mins nén l' eployî) http://picr.walon.org/ Li ptite croejhete da Lorint Hendschel, ene modêye ene miete simplifieye, et ki l' lingaedje des esplikêyes est e walon (li publik c' est les noû-waloneus, les cis ki vôrént aprinde li walon, po l' eployî paski c' est plaijhant)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonswer Pablo,
E-n efet, dji croe bén ki dji doe rvey les divancetes e parfondeur. Ç' est pus målåjhey ki dj' el pinséve : nén soulmint avou les da/då/dal/dås/..., mins ossu les did ey an (ki dj' el ricnoxhe, ki dji kinoxheu nén ces deus mots).
Deus kesses po li "è" ([FR] en). Wårdans-nos todi (co asteure) l' dischindant accint ? Li "e" divént bén "e-n" padvant voyale ?
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, i gn a des ptitès diferinces dins li scrijhaedje do rfondou so ces deus waibes; mins ça n' candje nén li discrijhaedje del croejhete.
Oyi: "e tchantant, e-n avant".
Po "an", li "grande" croejhete mostere tos les uzaedjes k' i gn a; mins e rfondou on n' l' eploye nén; mins purade e/e-n (dj' ô bén, li mot walon corespondant å "en" francès). Pol no d' matire k' ene sacwè est fwaite, e walon on eploye purade "di" (èn ouxh di fier = une porte en fer) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Gråces pol ricweraedje da Djulén. Dj' a ddja rcoridjî deus eployadjes divant voyale (so les 30 prumîs) => waire a rdire. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tot tuzant, dji vén motoit d' trover pocwè k' les dvizants do Coûtchant Walon sievnut pus di "dal" ki les ôtes. C' est on clintcha eviè Nonne et l' Coutchant ki li son "è" divént "a". c:File:Mape_eshonne.jpg.
Gn a pår sacwants mots picårds k' ont passé e walon avou ci son la, estô do "è" : cachî (tchèssî), arlochî (*èr-hossî), arnaga (*èrnègat <= fr. renégat).
Did la l' eployaedje di "dal" po on simpe "del" (çou k' dj' a lomé "simpe diterminåcion"). Fåt i mete cist uzaedje la come "disconsyî" (come linwe dins l' sinse di "lingaedje") ? Répondre Modifié il y a 4 ans
k=qu
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
(son k scrît avou qu) Categoreye:Mots walons scrîts avou qu e Feller
Dji m' dimande a cwè ça pout bén siervi ? Paski tos les mots do walon ki vegnnut do latén ki s' escreynut avou QU si vont vni stitchî dvins l' categoreye. Fåt i wåder çoula ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
ça n' costêye nén grand tchoi (cwate pitites letes), mins si vos tuzez k' ça n' sieve a rén, vos ploz "rixhorbi" (disfacer, come so on tåvlea) l' modele. A vos d' vir. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Waitîz co toquer [O90]: C99 a "toker" a costé di "toquer". ça pout siervi del vey so ene pÅdje di categoreye. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
E francès eto on l' sicrît toquer, dji n' voe nén çou k' i gn a d' sorprindant. Et pocwè nén Categoreye:Mots do walon scrîts avou qu ezès vîs sistinmes u co Categoreye:Mots do walon scrîts avou ph ezès vîs sistinmes (son F sicrît PH, éléphant, Bernus), Categoreye:Mots do walon scrîts avou å e Feller, et minme pocwè nén Categoreye:Mots do francès scrîts avou ph divant l' ortografeye di 1990 (nénuphar, k' on scrît asteure nénufar)...
« ça n' costêye nén grand tchoi », ça fwait todi 8 letes senes (4 letes + 4 crolêyès åtchetes) k' i fåt sondjî a radjouter a tchaeke côp k' on mete on sfwait mot sol Wiccionaire (on poreut otomatijhî çoula avou l' module Lingaedje, mins bon, i l' fåt côder, et oniesmint dji n' a nén l' tins po çoula). Sins conter ki ça fwait 8 octets dins l' Wikicôde eredjistré dins l' båze di dnêyes ; + 28 octets dins l' côde HTML eredjistré dins l' muchete do programe Mediawiki et evoyî ås lijheus, ki n' ont nén tertos on conte Etrernete sins limite, çoula mopliyî på nombe d' uzaedje... et çoula sins conter l' côde prodût po les categoreyes.
I m' shonne k' on roveye li fondmint do Wiccionaire, k' est on diccionaire, nén ene båze di dnêyes lecsicografikes. Vos cnoxhoz on Wiccionaire k' a des categoreyes do minme djinre ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
come vos vloz. (dj' aléve diner kékes egzimpes di E165: wanqueure s. f. : coiffure / wanquer (arch.) : coiffer u di S44 quichâde, quibin (betchete ki-) la kel "qu" est bén drole. Mins vos råjhons d' economeye sont bounes. => disfacez lu. Répondre il y a 4 ans
tokeu
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
li ci ki toke a l’ ouxh
Cwè çki fåt comprinde : ene djin ki toke a l' ouxh po sayî d' vinde ene sacwè, li ci ki fwait do F. porte-à-porte, on F. démarcheur ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
ça pout esse çoula; ça pout esse biesmint ene djin ki bouxhe a l' ouxh po rintrer, et k' on n' sait nén kî.
- Moman, on bouxhe a l'ouxh. :: - Kî k' c' est co, ç' tokeu la, a des pareyès eures ?!
Dins l' hagnon "ratournaedje" metoz l' esplikêye (personne qui frappe à la porte) avou l' modele (nén ratournåve direk e francès). ça mostere li ritchesse do walon. Les diccionairîs (E1, C1, C106) end ont bén profité. Et djusse defini "action de..." "celui qui...". Dji sereu po wårder tot çoula (li bate di dvizes a stî edåmêye so èn ôte sudjet), paski, des côps, ça vos dene on ratournaedje bén walon po on mot k' a-st amoussî e francès d' ene ôte manire. Dierin tuzaedje (ayir): po fr. = remanier (on tecse) wa = rapougnî.
Dji voe k' i fåt co fé "tokeu 2" = 1. li ci k' esprind on feu 2. rinåd (wapeur ki monte d' on fond après ene walêye, pask' on creyeut k' c' esteut onk k' aveut fwait on feu). Dji m' vos va fé l' årtike. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
E200 i gn a des ---s padrî ratourné: des "excitateurs". Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
on pout mete li prononçaedje ådzeu, ca por mi, c' est l' minme mot (dinltins, po-z esprinde on feu, faleut "toker" avou des pires. Répondre il y a 4 ans
pîxhe mins pexhî
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est cwanlminme disrotant di vey kel frut et l' åbe n' ont nén l' minme bodje e rfondou (ki s' vout esse ene ortografeye normålijheye), adon k' les disfondowes sont-st erîlêyes.
FO4 : pèche → pèchî E203 : pîh → pîhî E212 : pîxhe → pîxhi E1 : pîhe → pîhî (dji n' a nén trové les ôtès disfondowes do DTW) E34 : pîhe → pîhî / pêche → pêcher E170 : pîhe → pîhî C9 : pètche → pètchî FO94 : pèche → pè(t)chî S0 : pèche → ?
Dji n' pou nén rwaitî divins C1 et O0 mins dji wadje ki sont-st erîlés eto. Por mi i fåreut candjî l' onk u l' ôte, ostant shuve li pus spårdou, avou -è-, neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Por mi dji pinséve ki c' esteut pîxhe, pîxhî;
Dji sereut purade po-z erîler so pîxh- ; paski "pîxhe" :
c' est l' cogne dins R13 est on mot ki si scrît e rfondou come dins on vî motî (E212) on n' a nén li minme sicrijhaedje ki pol viebes pexhî et l' pexhe ås pexhons les "disfondowes di lijhaedje" (pîxhe => pîhe/pîche) egzistèt po do bon (dismetant k' avou "pexhe" i n' a nén di "pèhe")
A noter k' on voet dins les disfondowes ene variance î/é (come po ceréjhe, on lét,...); mins dins ç' cas la, ça dvreut esse "péxhe, pîxhî" ("é" sol sillabe di fén, "î" ôtrumint; come po "ceréjhe, cerijhî"; "lét, lîtêye"; "lére, dji lé, nos lijhans.") Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji vén d' m' abaiti k' e francès c' est "pêcher" po les deus (pol pîxhî, l' åbe ås pîxhes; eyet po pexhî, prinde des pexhons).
Est çki "pexhî" po l' åbe ci n' sereut nén on "fås rfondaedje" fwait tot loucant l' mot francès ?
Li variyance e/i egzistêye eto etur l' itålyin (pesca, /peska/) eyet l' sicilyin (pisca, /piʃka/) (di fwait disk' a ouy dji pinséve ki l' etimolodjeye latene c' esteut "pisca"). En inglès "peach" c' est /piːtʃ/.
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
FC99: pêche = pèche; pêcher = pètchî, pèchî.
nén dins O0, O81.
E212b: pîhe, pîhî
E21: pêche (l' åbe n' est nén la)
E9 : pîhe, pîhî (ricopiant E212, ca, dit-st i "asteure, on eploye les mots francès").
Dji n' a pus nole sovnance di cmint k' les deus mots ont stî rfondous.
Mins vos råjhons sont bén astokêyes => pîxhe /pîxhî
Si vos vloz bén rcandjî vaici (gn a ene miete d' ovraedje) et Pablo sol DTW, s' il astchait. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a discandjî sol DTW eyet l' wiccionaire (fât co vey sol wikipedia). Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
tot fwait. Répondre il y a 4 ans
schineu
[candjî]19 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Savoz çou k' c' est on schineu ? Onk ki schene do bos ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
I gn a-st avou on clintcha, å cmince do motî R11, a radjouter tot l' parintaedje des cawetes possibes (-aedje, -eu, -resse, ...); minme po des mots waire (ou måy) eployîs.
C' est l' cas di "schineu"; si on cwirt sol daegntoele on nel trouve nole pårt.
C' est l' veur ki, s' i gn a-st on viebe "schiner", on pout fé on derivé "schineu" ki sereut compris come "onk ki fwait l' accion di schiner". Mins, d' èn ôte costé, on motî ça n' divreut nén esse on ramexhnaedje di possibilités mins di mots eployîs po do bon.
Dji pinse k' i fåreut disfacer cisse pådje la; si on djoû on scrijheu eploye li mot, soeye-t i lu tot seu dins bråmint d' tecses, soeye-t i ki d' ôtes l' eployèt eto, adon on pôreut (et on dvrè) fé ene intrêye dins les motîs.
Mins on mot ki nolu n' a måy eployî...
Come dji l' a dit po "mo-tcheråve" :
Fåreut i mete e plaece ene politike so les noûmots
Por mi oyi (å raeze, c' est nén çou ki s' fwait so les ôtes wiccionaires ?) I gn a kéke tins d' çoula, dj' aveu-st atåvlé di n' nén mete (di ç' tins la c' esteut so Motî:) ki des mots k' estént ddja eployîs pa pus d' ene djin, oubonbén k' estént ddja epladîs dispoy on moumint (dj' ô bén, nén po on mot eployî djusse on côp).
Dji direu k' on mot ki s' trouve dins R11 mins k' on n' trouve nén dins des tecses eplaidîs, ni dvreut nén esse pris sol wiccionaire.
(d' ostant pus k' i gn a co télmint d' vraiys mots, eployîs lon et lådje, ki n' sont nén co rpris) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est ene idêye ki m' plait foirt bén. Ni mete ki des mots k' on stî eplaidîs (so papî u sol Waibe), tot l' moens pas deus djins, eployîs dins leu sinse (nén come erdijhaedje), mi shonne råjhnåve.
Dji n' so nén disconte les noûmots, lon did la, mins si siervi do Wiccionaire po fé rexhe des noûmots ki n' ont nén stî aveuri pa l' uzaedje, c' est fé piede tot credit å pordjet. Li Wiccionaire francès a stî ataké mwins côps sol minme sudjet, avou des mots edvintés (i nd a tos les djoûs) ki n' ont stî eployî k' onk u deus côps, metans : fr:croonder.
Gn a pus k' a rashonner çou k' a stî scrît håre et hote sol sudjet et askepyî ene esbåtche, sol modêye di : fr:Wiktionnaire:Critères d’acceptabilité des entrées, avou on tchapite po les noûmots. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Fåreut discramyî les 2 sudjets:
schiner: prumî rfondaedje di çou ki dji rfondreu asteure: "chiner"; i shonne ki dj' åye apresté l' mot diviè 2003, mins dji n' a måy yeu l' tins del mete (c' esteut l' atacmint do Wikipedia). Vola çou ki dji rtrove come brouyon:
schiner, 2. vini briber ås ouxh (tot fjhant des droles di djesses avou l' vizaedje). F. mendier. vi, mendier, vi, mendier de l'argent, I vnént schiner ås ouxhs. Si ça continuwe, i fårè ki dj' våye schiner. Si pere schinéve dedja. v. briber, chiner [C1, S0, S109]; chinè [C13]
schiner, vt, colporter, vt, mendier, vt, quémander (de la nourriture, un service), Elle a co vnou schiner do boure (ramexhné pa M. Francard). Come i n' a rén po foumer, i schene do toubak a tertos (P. Defagne). rl a: briber, chiner [O0, S0]
schiner, vt, excéder, vt, ennuyer, vt, i m' vént todi schiner po aveur ene cigarete., chiner [O0]
schineu,
|schineu,
schineuse u
schinresse [o.f.n.] bribeu(se). Scran, sonkenaiwe, e schape dins ses sandales trawêyes, li xhineu saetche ses djambes tot di long del pavêye (H. Pètrez). Disfondowes: chineû, hègneû.
nm, mendiant, nm, quémandeur, C' est on schineu, il est tofer a l' bribe. v. bribeu, chineû [C13, S0, O100]
schineu, antiquaire, antiquaire, [S117]
schineu, -se, nm et f, celui, celle qui importune, loc nom, chineû [O0]
schene, nf, colportage, nm, mendicité, nf, chine1 [O0, S0]
>> aler al schene, aller quémander (de l'argent), aller solliciter (les voisins, les proches), [S0]
>> i vike avou l' schene, il vit de colportage ou de mendicité, [O0]
>> viker di schene et d' rapenes, vivre sans ressources fixes, [S0]
>> vini di schene et d' rapenes, provenir de sources suspectes, [S0]
>> as' fwait ene bone schene ?, la journée a-t elle été bonne ?, [O0]
schinaedje, nm, mendicité, nf, colportage, nm, chinâdje [O0]
schinaedje, nm, action d'excéder, nf, action d'ennuyer, nf, chinâdje [O0]
schinaye, nf, canaille, nf, mauvais sujet, nm, racaille, de la basse classe, nf, on n' hante nén voltî del schinaye , chinaye [C8, C13, O0]; chinâye [O2]
schinaye, nf, personne peu recommandable, nf, chinaye [O0]
schinaye, nf, carte de peu de valeur, nf, Ké fayé djeu ! dji n' a k' des schinayes. rl a: . chitot, chita, chinaye [O0]; chinâye [O2, O100]
schinaye, nf, menue monnaie, nf, chinaye [C13]
schinaye, nf, deuxième choix dans la fabrication des faux de Ciney, nm, v. cinresse, chinaye [C13]
schinayreye, nf, méchanceté, nf, canaillerie, nf, chinayerîye [C1, C13]
schinayreye, nf, ensemble de personnes peu recommandables, nm, c' est del schinayreye ki d' meure dins ç' dibout la, chinay'rîye [O0]; chinâyerîye [O2]
schinayreye, nf, ensemble de cartes de peu de valeur, nm, I n' a pont d' chance, i n' lyi vint k' del schinayreye. Kimint vloz prinde on djeu cwand on n' a k' del schinayreye ? (P. Defagne). rl a: schitrayreye., chinay'rîye [O0]; chinâyerîye [O2, O100]
Sourdants :
schiner
chinér [O0, O100], chiner [S0, C100]; chinè [C1, C13].
On n' pout nén dire ki c' est on mot eployî pa ene seule djin !!!!!!!!!
Rifondaedje
Sol R11, ça aléve esse schiner 2. Paski djel comprindeu-st adon come onk k' aléve ås måjhones po vinde des tchenas d' schinons. Ou adon pask' i xhinéve (fé des xhinêyes) po dmander (xhineu dins l' fråze da Petrez).
C' est dins l' sinse di "bribeus ås ouxhs" ki dji l' aveu discovrou, et rtrové dipus d' on côp, dins des scrijhaedjes d' après Nameur. Mins après, dji m' a-st abaiti ki c' esteut on mot k' egsistéve eto e francès (fr:chiner, chineur). ça fwait k' dj' aveu dins l' tiesse di l' rifonde come calcaedje do francès avou ch-.
Dji vén seulmint d' aler cweri les etimolodjeyes, dins l' Wiccionaire francès, ey eto dins G217, la k' il est p. 139: aller chiner: vendre aux portes comme colporteur; chineur: colporteur =fon chineû Ch 61 (le verbe n'est pas signalé).
Divant d' aler pus lon, l' etimolodjeye ki dj' aveu sondjî (vinde des tchenas d' schinons) est ene miete astokêye pa onk des sinonimes di "briber" håyné vaila: "prinde li tchena" (L113).
Asteure, l' etimomodjeye: les 2 sourdants sont d' acoird po dire ki ça sereut MOTOIT on sbetchaedje di "s' achiner", si draener, ki vént di schene (si casser l' schene do dos). Adon, etimolodjicmint, on rtchaiyreut so ene rifondowe "schiner"; vo nos rla wice k' on-z aveut cmincî.
EYET "s' échiner" / échiné a stî rfondou avou -sch- sol DTW (21089).
MINS: sol G217, gn a èn årtike etir so "s'échiner, s'éreinter" (notule 78). Gn a k' deus grandès disfondowes: "s' èchiner & s' achiner" (pont d' H u d' SK) => on a pierdou li loyén etimolodjike avou "schene".
=> Dj' atåvele di rfonde :
s' achiner (come sorwalonde, come dins "astaler", "afronté"), achiné (dins l' DTW, rashonner 2 intrêyes aschiner" 21089 et echiner 11417). Li disfondowe "èchiner" shonne eprontêye e francès (G217 p. 148) [avou l' idêye dirî l' tiesse, ki si ça sereut pår walon ci sereut (betchete "s-" + bodje schene) "si schiner" = s' èskiner (n' egzistêye nén) + si chiner (egzistêye, mins eto e Coûtchant walon). chiner, chineu, et tote li parintêye.
Dijhoz mu cwè. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Asteure, li deujhinme pont. Dji tuze do côp ås femrins do no d' adjint avou l' cawete -resse. Prindans "dansresse". Si on aplike les rîles propôzêyes (si doet trover dins deus sourdants), li mot n' a nén s' plaece dins l' Wiccionaire (i n' est dins nouk des grands motîs d' Måmdiy E212, E21, E165). Come dji l' aveu rilevé dins w:Li lire måmdiyinne, dj' a ristî vey li passaedje. C' est on boket do w:Li spér del cinse. Adon, c' est on mot pår kinoxhou. Lacobén ki dji l' a rtrové dins Sourdant:E200, paski on l' åreut dvou codåné. Oufti. La co onk k' a passé inte les gotes !!!!
Si on vout 2 surdants, i nos fårè ossu rsaetchî toplin des mots di E177 eyet E203, les cis ki n' ont nén stî rprins pa Haust. Metans: suptantif [E203]; zultan [E203], ziblene [E203], citronî [E177], cîtrou [E177], tchazube [E177].
Veyoz bén ki ci n' est nén si åjhey ki ça.
Po rivni al cawete -resse, dj' a ddja rsaetchî "chinresse", paski l' mot "chiner" ni shonne egzister ki so Nameur et Tchålerwè, et l' cawete -resse sol Hôte Årdene. Mins fåt i fé insi ???? Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Nén mezåjhe k' i soeye dins des motîs, mins i doet esse eployî.
Come sourdant, on motî a pus di pwès k' on roman, paski l' diccionairî k' a fwait l' ramexhnaedje a normålmint fwait l' ovraedje di verifiaedje des mots (c' est po çoula ki c' est impôrtant pol wiccionaire del fé ossu; i doet-st aveur ene fiyate ki, si on mot s' î trouve, on s' poye dire "a, oyi, si mot la dji nel cnoxhe nén, mins c' est acertiné k' il est eployî po do bon").
Si c' est on mot mot pår kinoxhou adon on l' ritrouvrè åjheymint dins des tecses, minme s' i n' est nén dins des motîs. årvierdimint, si on mot ni s' pout trover nole pårt, ni dins des motîs, ni dins des tchansons, ni des paskeyes, ni des romans, ni des årtikes di gazete,... motoit ki c' est nén on mot vormint eployî...
(notez eto ki dji n' so nén foirt tchôd po les concours di noûmots wice k' on dene des djivêyes di mots dins on lingaedje et saye di fé des noûmots. Si c' est po-z eployî l' mot, adon oyi, mins djusse po ndè fé ene ramexhnêye... s' i n' est nén epoloyî i serè rovyî et pierdou; ) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji so d' acoird po dire k' on motî n' est nén on live come èn ôte. On divreut awè afiyance åzès diccionairîs, minme si c' est l' veur ki Forir a rwalnijhî ene pekêye di mot francès.
Li kesse, c' est vormint di s' dimander s' i fåt mete sol Wiccionaire des mots come : mo-tcheråve (edvinté pa Djôr), cwålistete (edvinté pa Èl-Gueuye-Noere), introdwîjadje (eployî pa Johan Viroux so s' waibe) minme s' on trouve el viebe introdwîre avou introducsion divins FO4, u co les noûmots del Bate del FLW nén eployîs, u fok pa ene djin.
Si deus djins eploynut on mot, por mi c' est assez pol radjouter el Wiccionaire (ça n' mi shonne nén esse trop dmander). Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Po "introdujhaedje" c' est l' cas :
c' est on derivé "normå" et directumint comprindåve a pårti d' on viebe ça a stî eployî pa desu djins po moens (Johan, eyet eto mi, dit-st i l' fô, dins l' fitchî README del coridjrece :
2016-02-27 Pablo Saratxaga <pablo@walon.org>
(...)
introdujhaedje di drapeas d' motlî (lecsicografikes), eployîs pa
hunspell, po dire li sôre di mot (no, viebe, adviebe,...),
Min nerén, notez ki l' francès "introduction" a deus sinses :
onk k' on dit e walon "adrovaedje" : dj' ô bén dner des racsegnes divant d' kimincî l' accion di fé moussî dvins, di radjouter dins ene nouve sacwè avou ds ôtes k' estént ddja la.
Dj' a-st eployî "introdujhaedje" avou ç' deujhinme sinse la; dji n' î åreut nén tuzé a l' eployî pol 1î (paski dj' eploye dedja "adrovaedje" po çoula)
(C' est eto l' aroke bén sovint avou les motîs classikes walfra ou franwal; i dnèt djusse on ratournaedje, sins conter ki l' mot dins l' ôte lingaedje a eto des ôtès sinses...)
Dj' a radjouté "introdure", "introduccion" et "introdujhaedje" dins l' DTW; po les definicions di "introdure" dj' a ratourné çou k' est dit po ca:introduir
Po çou k' est des noûmots des concours; l' eployaedje dins l' concours minme n' est bén seur nén on "sourdant d' eployaedje".
Eto, por mi, minme si ene seule djin eploye li mot, mins k' ele l' eploye sovint et screye bråmint (èn oteur k' a ddja eplaidî sacwants lives, on gaztî, evnd) ça pôreut aler sol wiccionaire. Ca l' "eployaedje" c' est nén seulmint li nombe di djins ki djhèt/scrijhèt on mot, mins eto l' nombe di djins ki l' lijhèt/oyèt. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, po les bates di noûmots, dji l' a ddja dit ås djuris. Zels-minmes ni djåzèt ki l' francès dins les delibés, et les bateus ni scrijhèt ki rålmint leus noûmots, pask' i n' sicrijhèt pont di prôze nén racontrece (gn a djusse Djowele Spierkel ki fwait ene foice po les rmete et les fé cnoxhe). Mins, pol "prestance" do walon, c' est cwanlminme bén do fé sawè a Tibî Meyî ki ça egzistêye.
Dins l' novea live sol radon, Willy Vanderschueren kimince insi: i fåt des noûmots po djåzer di novelès sacwès. Mins disk' asteure, tos les noûmots ki dj' a trové, c' est des calcaedjes do francès. Mins come c' est on dominne måy aboirdé e walon (li fizike nawearinne), ça våt les poennes d' elzès ramexhner. Dji va fé on novea rahouca sol divêye des motîs. Si vos n' avoz nén soscrît, dji vos l' pou ofri po vos oûs d' Påke. Dijhoz mu cwè. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
pol prumî pont (rifondaedje di chiner) (dji voe k' il est accepté sol DTW), ké codjowaedje ? Dins les payis ki l' mot est, gn a nou candjmint d' voyale => dji chine.
MINS dji pinse k' I FÅT ENE SEULE RîLE po les viebes avou l' dobe cawete -iner:
=> dji gruzene [Lidje: dji gruzinêye]; / dji chene [Nameur: dji chine]. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
MINS dji pinse k' I FÅT ENE SEULE RîLE po les viebes avou l' dobe cawete -iner:
Mins motoit k' c' est nén l' cawste -iner, djustumint.
C' est interessant, dins l' codjowaedje Stasse, i gn a des viebes ki finixhèt avou -iner ki n' candjèt nén d' voyale; c' est des viebes la ki -in- est dins l' bodje (biner, afiner, dessiner, tressiner, ebeguiner).
"chiner" n' est nén eployî a Lidje, et do côp i n' est nén dins li codjowaedje Stasse; mins ça n' såreu esse on bodje "ch" avou ene cawete "-iner"; mins purade on bodje "chin(e)" avou ene cawete "-er" => codjowaedje come dessiner (dji dessine, nos dessinans)
A noter k' les viebes -iner do groupe 17 (pådje) da Stasse (avou mouyeye: dji gostêye) sont sovint eto des viebes ki l' fén -in- est dins l' bodje:
assaziner (assazin + -er; et nén *assaze + -iner) cuziner (cuzén + -er) disraeciner (dis- + raecene + -er) edoctriner (doctrene + -er) emagaziner acertiner
...
end a tot l' minme ene pitite pougnêye ki c' est bén ene cawete -iner :
alourdiner djåspiner droumtiner gotiner ploviner moziner
Vocial ene djivêye des viebes sol codjowoe (ça våt ç' ki ça våt; c' est nén complet, et i gn a motoit des flotches, mins ça dene ene idêye) des viebes del prumire troke ki finixhèt avou -iner et ki n' candjèt nén d' voyale :
assaziner dessiner mådjiner, imådjiner, rimådjiner satiner takiner tressiner zinziner
(afiner, biner et ebeguiner n' î sont nén)
Les viebes -iner del sôre 17 di Stasse ki sont avou candjmint d' voyale sol coridjrece sont
des viebes avou ene vraiye cawete -iner des viebes avou on bodje -én (ou -ene) e rfondou (eg: djårdiner, cuziner, eraeciner)
i n' a pus ki n' shuvèt nén çoula ki :
abominer machiner (mins tot on tins on-z aveut rfondou "machene" purade ki "machine" => candjî a dji machine, nos machinans dabôrd?)
Et, po fini:
MINS dji pinse k' I FÅT ENE SEULE RîLE
Neni; c' est nén nozôtes ki fijhans les rîles, ele egzistèt ddja dins l' lingaedje dispoy des siekes. I n' a måy yeu d' rîle dijhant k' tos les viebes ki finixhèt del minme manire si codjowèt parey. Les viebes del minme famile oyi (cwand on fwait on viebe tot radjoutant des betchetes a èn ôte). Pa des côps c' est djustumint on codjowaedje diferin ki permete di dispårti les sinse; come pårti (dji pårti, nos pårtixhans) eneviè pårti (dji påte, nos pårtans). Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A, come schineu esteut (il î est todi) divins l' parintaedje di schiner 1 (finde), dji n' åreu måy sondjî k' i faleut lére chineu, ki lu est acertiné po seur. C' esteut don ene ôte sacwè... Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A ! asteure, dji sai bén pocwè k' dji l' a "edvinté". C' est pask' il esplike li no d' plaece "Xhleumont" (schineu-mont, avou schineu = xhineu => xh'neu => xh'leu + mont. Dji louke a ça dmwin (si on a des vîs scrijhas). Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Xheneumont (dé Battice)
Skeneumont ( 1244 ) : TG2 Skinumont ( 1236 ) : TG2
TG4: mont aux bâtons, aux éclisses.
+ Xhénumont u Hénumont (dé Ståvleu) => no d' famile Hénoumont: mont aux bûches.
Oyi, li "u" u "eu", c' est li spotchåve voyale po raloyî les deus bokets di l' aplacaedje tîxhon (come borguimwaisse). => ci n' est nén l' cawete -eu do no d' fijheu. => rissaetchî "schineu = schinleu"
Dimwin, dji frè: schinler, schinlire, schinleu, schinlaedje, tos mots bén acertinés (w:Ene båke, 9inme shijhe). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mon Diu todi, c' est Mouze et les vås po discramyî l' exhea des parints di "schene" (bwès findou); "chiner" / s' achiner (calkés do francès, mins vinant do minme tayon-bodje) et xhiner (ki lu, vént di "simius", séndje).
Metans, po "si (s)chiner" = aler cron, tot djåzant do fi do bwès, + (radjouté) se cambrer, se tourmenter, se déjeter (E212), c' est tot l' contråve di si schiner = si finde; ça rshonne purade a si xhiner = fé des xhinêyes, avou ene boke tote crawieuse.
MINS si schiner e cwate, lu va bén avou l' sinse di "finde".
Vou dj' ricandjî "si schiner" a "si xhiner" po "si toide", tot wårdant po "si finde" (divni des schenes, po ene role di bwès) et "si schiner e cwate" (la bén acertiné pal ratourneure francesse cåzu l' minme) ? Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins li fi do bwès, c' est nén la, ki les bwès schinèt ?
(dj' ô bén : schiner = dispårti tot shuvant l' fi do bwès, come on direut schayî po les schayes ; å rvier di taeyî ki c' est côper sins shure li fi do bwès)
I gn a des åbes tot crawieus ki s' schinèt tot seus (tot shuvant l' fi do bwès), avou des coxhes ki s' kischåyèt (dj' end a veyou des sfwaits dimegne passé, end a e bwès d' Wixhou, ki sont tot malårdieus). Motoit k' c' est cisse sôre di ctoirdaedje la ?
Po l' saveur, i fåreut on definixha pus spepieus et nén djusse on ratournaedje e francès avou on seu mot. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nonna ! C' est si hiner = si taper sol costé. Dins E212b, hinant (qui se déjette qui se tourmente (bois) est metou flotchreçmint avou hiner 1 = schiner. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' ireu nén ossu rade conclure.
hiner c' est "taper evoye", "taper foû"; çou k' est bén pus foirt ki "se tordre (en parlant du fil du bois)".
Mins, po des bwès k' i gn a, ki s' schinèt åjheymint et naturelmint, on fi do bwès ctoirdou, provoke djustumint on schinaedje a cisse plaece la. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Por mi k' a findou toplin des bwès, si "si schiner" = "si finde", ça n' pout nén esse "si ctoide, pol fi do bwès", c' est djusse li contråve. Si ça "hene", ça n' si "schene" nén bén (dji louke après des fotos avou des pates di beyôle, u d' sapén).
I fårè co tuzer, dabôrd. Répondre Modifié il y a 4 ans
sinse
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji m' dimande si n' fåreut nén fé ene dobe rifondowe po c' mot la, paski gn a tolminme sacwants motîs ki dinnut l' pronçaedje /sɛ̃/ (sins le S di fén) : O2,O3,O4,O90, E1,E203,E212...
Dji n' sai nén si gn a co des djins kel prononçnut dinsi. E1 dit ki sins′ est on noûmot. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, Lorint Hendschel li rfondeut insi. Mins por mi, gn a dtrop d' omofoneye: sins / sint / sin. Mins dji n' so nén conte di fé ene dobe rifondowe, veyanmint l' pwès des motîs. A vos d' vey. Répondre Modifié il y a 4 ans
oujhon
[candjî]12 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est on noûmot, ki respond å francès oisillon ? Dji pinseu purade trover ene sacwè come oujhlet, avou l' raptitixhante cawete -et, respondant å vî francès oiselet, come i gn a ddja des parints avou -l- (oujhleu, oujhlî, oujhlaedje), mins dji n' trouve rén nerén. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' a nole sovnance d' end awè yeu dandjî come noûmot. Dji louke dins les motîs waire trovåves (G152). Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Ci n' sereut nén oûjon [O0] (vaici) ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nén dins G208 (ALW), G151, G152 (k' a ojan = oyon = poyon d' åwe, mins c' est do gåmès), S101, S24. Gn aveut rén dins l' pådje di copene di Motî:oujhea ? (disfaceye). Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Gn aveut rén dins l' pådje di copene di Motî:oujhea ? (disfaceye).
Tot çou k' i gn aveut si trouve sol pådje dinêye. Gn aveut rén d' ôte. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos l' avoz ddja trové !!! (dji n' l' a seu rawè di R11.tar.xz) MINS !!! so O0, il est metou avou "oûja", mins c' est nost oyon (poyon d' åwe), et nén on ptit oujhea.
=> el rimete come disfondowe di "oyon"? Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
u purade come dobe rifondowe, sol minme tcherpinte ki fr. oison, puski l' bodje oujh- egzistêye. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A! dji voe k' on n' a nén ritnou "oyon" come poyon d' åwe, mins "oyot" (ça vént di G152 notûle "oison", mins c' est fonetike). C' est don çoula ki sereut l' dobe rifondowe. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On disface oujhon ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji vén di raler vey les sourdants po "oison" = poyon d' oye. Al fén des féns, gn a k' troes mwaisses motîs: G152, S104 & O0. Les cogne di S117 sont "rfondowes" (coinreçmint) a pårti des deus prumîs.
G152: dji n' sai bén lére li fonetike "Gilliéron" des deus ponts ki dj' a rmetou (ôyon a Vresse, ôyot a Mambe) dins l' Rasgoutaedje (S117). MINS, les deus viyaedjes sont puvite tchampnwès.
Adon, on a ki S104 (ôyon => oyon, prononcî avou o long u nén, betchfessô oy), et oujhon (oûjon, O0). Come les deus mots ont deus bodjes diferins, dj' elzès wådreu tos les deus (on a bén "åwe" = "oye" po les meres, et dji n' a pont di parintêye pol poyon a pårti di "åwe").
Fårè ratinde l' ALW xxx (so l' aclevaedje) po vey s' i gn a des ôtes cognes ôte pårt e l' Walonreye. Mins dji serè kécfeye moirt ey eteré adon !!! Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait sol Wiccionaire & sol DTW ! Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci bén. C' est co ene boune bouye di fwaite. Répondre Remercier il y a 4 ans
crinkinî
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Reptilien.19831209BE1
Fwait ! Etimolodjeye radjoutêye.
Wiccionaire:Dimande di racsegnes so les mots
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Cwand vs åroz ene miete di tins, vinoz dner li vosse låvå. Répondre Remercier il y a 4 ans
schaerfon / schaefion
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
çou n' est nén l' minme mot ? motoit ene dobe rifondowe ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dandjreus deus cawetes ene miete diferinnes:
bodje schaerf- (= fr scarab-) avou:
1) + cawete -on;
2) + dobe cawete -ion, ki fwait fonde li R (shuvion RFY nén prononçåve).
Dji louke totaleure so l' ALW 8 (c' est did la k' ça vént; dji n' l' a måy oyou; c' est des mots del Hôte Årdene; di nosse costé on a schaerbote: bodje schaerb- + cawete -ote). Répondre il y a 4 ans
côrot
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Ci mot la est divins R9, il esteut divins R11 disk' e 2006 (vaici) mins vos l' av rissaetchî (vaici).
Pocwè, c' est ene disfondowe di côroe, u di courot (DTW sins definixha) ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, li betchfessî -oe a des viyès viyès disfondowes avou -o, k' on prind åjheymint pol' w:cawete -ot (on no d' plaece colant dire "pitite côre" n' a nou sinse. "côroe" va avou ônoe (Oneû, Loneû, Launois), tchenoe (Cheneux, Chenois, Menuchenet...). Dj' a dvou candjî cwand dj' a veyou les vîs scrijhas "Avro" po "Avroe" (plaece di Lidje) dins w:Live Louwis Rmåke so les mots walons di dvant 1600 . Après, dj' a rtrové tenawete des sfwaitès disfondowes. Répondre il y a 4 ans
droumkene
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est on mot ki vént d' on motî ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ci-la dji n' sai nén; mins sol DTW i gn a ki rshonnèt ene miete :
droume, droumkete (=feme ki xhaltêye) droumziner => droumzin (=feme trop curieuse)
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nén dins E213, mins gn a droumgår Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
E 21: droume, drongârd / drongâde Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Adon, ça doet vni d' on scrijhaedje, mins dji n' ritrove pus wice (nén dins les tecses wårdés so mi éndjole). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
tén ! gn a eto, dins l' vijhnaedje: droumter. A rfonde avou dramter / adramter & tramter.
https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?p=6729#6729
+ dramkete (minme idêye d' on brut d' rotaedje)
Po les ôtes sinses (grigneuse u curieuse kimere), motoit rfonde avou g- (famile di groumter, fr. grommeler) ?
Mins groumkene sereut motoit displaijhant a l' oraye (avou G...K) ? groumtene avou rbetchfessaedje G/T-D ? Répondre Modifié il y a 4 ans
foenne
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Loukîz vaici. Répondre Remercier il y a 4 ans
modele motlî
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Avou vost acoird et l' ci da @srtxg, dj' inmreu resaetchî evoye les « mot di » et « no d’ » divins les modeles k' eployèt (). Dire ki X u Y c' est on mot d' biyolodjeye u co ki aler setche c' est on mot des cinsîs, c'est nén foirt djusse. On poreut simplifyî et n' prinde k' el tinme : biyolodjeye, agricoûteure, tchimeye, evnd.
C' est ddja fwait po les plantes et les fleurs, metans såvadje cécoreye (c' est plante, nén no d’ plante), flaminouche, et po veyanmint ki (c' est djustice, nén mot d’ djustice), u co pol cronolodjeye, metans måss.
C' est eto come çoula so les ôtes (grands) Wiccionaires. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
por mi i n' a pont d' problinme.
C' est l' paramete tecse= dins l' modele. I gn a ddja bråmint ki n' metèt nén çoula. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, fijhoz come i vos shonne li mî. Li prumire idêye, c' esteut d' awè on lomaedje près do cåzaedje, come dins les "ptits lingaedjes" (c' est on mot des cinsîs, on mot des docteurs, etch. çoula n' xhiltêye nén si setch ki "agricoûteure", "medcene"). Mins, come asteure, on s' a aprepyî (pol moens, nozôtes, so les Wikipedias) des "grands lingaedjes", c' est d' fé come zels, dabôrd !!! Bénrade, on n' serè pus des ptits k' on spotche !!! Répondre Modifié il y a 4 ans
We sent you an e-mail
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans MediaWiki message delivery (copinercontribouwaedjesbloker)
Hello Srtxg,
Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org.
You can see my explanation here.
Répondre Remercier Modifié par Reptilien.19831209BE1 il y a 4 ans
sistinme solrin / sistinme solrece
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Srtxg
Li prumî vént d' Lucyin, a Daegne (2012) ; li sgond vént d' Pablo (?), a w:Sistinme solrece (2007).
solrece et solrin sont dnés come sinonimes. Fåt i comprinde ki -rin et -rece sont (cåzu) sinonimes po ls addjectifs di plaeçmint, et dire ålwetrece avou ålwetrin ?
Dji rsin tot l' minme ene pitite diferince : ålwetrece, a vey avou l' ålwete, metans ene maladeye di l' ålwete leye-minme ; ålwetrin, dilé l' ålwete.
« sistinme solrin » mi fé sondjî a « dilé l' solea » la k' el solea n' est nén comprins dins l' sistinme, a l’ apôzite di « sistinme solrece ».
Mins c' est putete bén mi ki comprin ene diferince la k' i nd a pont. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
P.S. dji nel sintreu nén d' dire sistinme planetrin. Por mi c' est on sistinme avou ene sitoele (minme deus u troes) et ene/des planete(s) : sistinme planetrece (F. système planétaire)? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
disk' asteure, dj' a fwait des noûmots avou -rece po on foirt lådje rapoirt avou l' bodje (a vey avou...), come bén espliké pa Feller dins s' papî sol cawete -rece (1912).
C' est l' veur ki dj' a djusse fwait des noûmots avou -rin po on pus stroet rapoirt (di..., å...):
po les cossounes: leprinne, dintrinne, lepedintrinne (lepe-et-dint+-rinne), ålwetrinne, palåtrinne. pol topografeye antomike: copetrin [apical] et les ôtes k' egzistêynut dedja (divantrin, dirîtrin, dizotrin, dizeutrin, divintrin, difoûtrin, mîtrin); dj' a fwait "sordivintrin" po les sintimints catchîs (ki rsôrtixhèt dins les reves; fr = le surmoi ?) u catchîs å parfond del tuzance (sordivintrin d' on peupe = inconscient collectif). avion solrinne (= å solea). "solrin" egzistêye pol moens e-n on no d' plaece (al Vå-SInte-Ane, si dj' el tén bén), dandjreus on racourti di "pré, tchamp å solea").
Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mi dj' aveut-st ahivé l' mot a on moumint ki dji n' cåzéve nén ossu bén l' walon k' asteure. A rfé dji nel rifreu nén; paski les addjectifs avou -rece c' est des addjectifs femrins, et ki sistinme c' est omrin; do côp sistinme solrece c' est ene flotche d' acoird. (li pindant omrin c' est -rê, mins i n' est nén, lu, productif, al diferince di -rece).
-rin pôreut esse ene tchuze, si on vout nén eployî -aire, po des addjectifs omrins (minme si, come el dit Lucyin, -rin (ki corespond å francès -arien/-érien) dene ene idêye di rapoirt pus stroet (sistinme solrin ça dinreut, e francès, système solarien).
(on tins on-z a eto eployî -åre, k' est l' veure cawete walon do latén -arius, come dins vicåreye, apoticåre, salåre (ci-la dji l' a-st oyou, dins l' ratourneure, "tot ovraedje merite salåre"); mins ça n' a nén pris)
Si dji freu l' årtike asteure, dj' eployreut simplumint "sistinme solaire". Les noûmots fwaits avou des cawetes walones vont foirt bén cwand l' bodje est lu minme on mot d' walon modiene (metans, maladeyes ospitalreces po fr:maladies nosocomiales c' est clapant); mins cwand l' bodje n' est nén on mot d' lingaedje roman modiene, mins on calcaedje d' ene ratourneure e sincieus latén (et k' on rtrouve li mine dins bråmint d' lingaejes, minme des cis nén romans), l' uzaedje est purade di djusse adapter l' fonolodjeye (c' est l' uzaede nén seulmint pol walon, mins po tos les lingaedjes k' eployèt ces mots la; es:solar, fr:solaire, en:solar,... notez k' e castiyan on dit bén "sol"; mins l' cawete -ar, leye, n' est nén native, li cawete native c' est -ario) Répondre Remercier il y a 4 ans
doulmint ki
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come c'est on mot d' vosse payis, dji vos dmande : « doulmint », c' est spepieuzmint po « dou l' moumint » ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi c' a a l' air d' esse d' esse "dou moumint". Li "l" n' est nén l' årtike "lu" (k' est ddja dins "dou"). C' est purade on ridaedje M/L, avou simplifiaedje des 2 OU. Répondre il y a 4 ans
hourlot / houlot
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Li prumî est divins R9 (vaici) et il esteut eto divins R11 disk' e 2005 (vaici). Sereut c' ene viye rifondowe di scourlot ? Mins adon, po çou k' est d' l' ouve da Dieudonné Salme, Li Houlo, ki nos dit : « Li dierrain des èfans ou d’ine covaie si nomme koulot, mais j’ôs si sovint dire li Houlo, qui ji clinche po cicial. » On l' mete avou scourlot u coulot ?
Et po çou k' est di houlot, c' est ene ôte sacwè ? Nén divins R9,R10,R11... Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji m' loukî dins G217, la ki l' mot est. (mins asteure, dji doe aler rmareder !!!). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
p. 59 (adrovaedje di l' årtike "dernier-né d'une grande famille"). La majorité des formes issus du latin culu ont une histoire très compliquée: jeu complexe de préfixation et de suffixation, puis de multiples évolutions phonétiques viennent brouiller l' analyse.
!!! gn a nou scrijhaedje Feller, mins ene håvurnêye di cognes fonetikes.
Li prumire troke di nos, c' est direk "coulot" = pitit cou = dierin d' ene niyeye (di pourceas, evnd.).
Li deujhinme, c' est avou avou ene refoircixhante betchete etimolodjike s-, çou k' dinreut teyoricmint on rfondaedje *schoulot, MINS gn a nole disfondowe avou ch-, et les cognes avou /èsk/ n' egzistèt k' e picård.
MINS, si on prind les cognes avou on ristitchî R, on a tote les disfondowes e walon: hourlot + chourlot / churlot / chirlot + skurlot / skirlot.
Adon, si on shût l' teyoreye do rfondou: coulot (et racoulot, li pus corant) + houlot + schourlot.
Gn a ene ôte rîlêye avou l' cawete -oû [-euil] => schourloû ? (hourlou, churlou, chèrloû, skirlou...). Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po les cis avou l' cawete -oû, on pôreut rfonde avou l' voyale -i-, veyanmint k' c' est l' pus lådje oyowe dins cisse rîlêye la, motoit pa assaetchance di "skiron" (spirou). => schirloû u schirlou.
Normåldimint, on saye di wårder li cawete -oû po les mots respondant å francès -euil. Dedja Haust mi shonne awè yeu ciste idêye la dirî l' tiesse (tchivroû). Mins gn a ddja des cis k' ont skifté evoye, inte di zels spirou et cougnou. Adon, cial, pol raprepyî di "spirou": schirlou Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
MINS schirloû est ddja la !!! Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
schourlot aveut stî metou come scourlot (dandjreus tot loucant djusse les disfondowes do sinse dzi).
A-t i passé insi dins l' ricoridjrece ?
Dji l' aveu metou come "disfondowe di *«schourlot»" (avou ene sitoele, cogne teyorike, asteure divnowe li rfondowe, si vos estoz s' acoird).
Dji va rmete totes les disfondowes des 2 ALW (G208 & G217). (mins l' ome roye et l' Bon Diu disroye: dji doe aler fé des vizites lon erî...) Répondre Modifié il y a 4 ans
bouldoke -> bouldogue
[candjî]19 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Li mot "dogue" si trouve 2 côps sol wiccionaire, tos deus sicrîts avou "g".
Sol DTW li mot "dogue" a troes disfondowes, avou "g" : dogue [E1,E21,E34].
Ça shût surmint l' etimolodjeye eto, come on l' pout vey dins ls ôtes lingaedjes: fr: dogue, es: dogo, en: dog.
Do côp, bouldogue divreut shure li minme sicrijhaedje; la k' il a l' minme etimolodjeye (ça vént di bull-dog : torea-tchén; c' esteut des tchéns aclevés po s' bate siconte des toreas).
Dins l' DTW; les disfondowes sont: boule-dogue [E1,E21]; bouledogue [E34]; bouldoke [R9]. Et dins les lingaedjes a alfabets latén ou cirilikes, il eployèt tertos on "g", såf li tcheke.
(li prononçaedje ni candje nén di totes manires, c' est djusse ene tchuze di scrijhaedje) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
c' est djusse ene tchuze di scrijhaedje, c' est l' minme rujhe avou l' cawete -loke / -logue :
edjipsoloke / edjipsologue monoloke / monologue ; diyaloke / diyalogue asterloke / asterlogue ...
neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, mins on pôreut tchoezi des scrijhaedjes diferins
(pol cawete greke; c' est -logue k' a stî tchoezi e rfondou.
I gn a ki l' mot "asterloke", ki bén k' i vegne di "astrologue", a candjî et s' a stroeti d' sinse (asterloke = fr: charlatan) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
lére eto Uzeu_copene:Lucyin/Egurniyaedjes_2018#-oke/-ogue
Oyi, mins asterlogue et astrologue pôrént shuve li minme rîle di scrijhaedje, mins avou on sinse diferint po les deus. astèrlogue divins E1 li mostere bén (dj' ô bén k' i n' a nén l' sinse d' astrologue dins E1), neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
L' årgumint come cwè c' est moens pezant pask' i gn a ene lete di moens n' tént nén; ôtrumint pocwè nén "-lok" ?
Mins c' est djustumint cåze des "scrijhaedjes do 19inme sieke" k' ont tapé l' tradicion å lon po s' mete a edvinter des scrijhaedjes fonetikes, ki l' walon a pierdou 100 ans. Si on rwaite li motî da Villers ou co da Pirsoul, on est sorpris d' vey les rshonnances avou li rfondou; dismetant k' les cis da Forir ou Rmåke ont vormint scheté l' sicrijhaedje, et on-z a sovint målåjhey a ricnoxhe les mots.
Ene des bounès sacwès k' Feller a-st apoirté c' est djustumint di rmete del fonolodjeye dins l' sicrijhaedje.
Po çou k' est del cawete "-logue"; ça doet esse avou "g" cåze di:
l' etimolodjeye greke l' analodjeye avou ls ôtes lingaedjes romans et c' est ossu insi ki l' madjorité des cis k' eployèt l' rifondou walon et a dit l' sinne pinse ki ça dvreut esse.
Sicrire -ea el plaece di (po rascovri et rashonner) -ia, -ê, -é; ça a do sinse (di pus, ea(l) est on scrijhaedje istorike do walon). Sicrire oe el plaece di (po rascovri et rashonner) eû, eu, wè; ça a do sinse (di pus, oè est on scrijhaedje istorike). Parey avou xh rascovrant ch, h, hy (di pus, xh est on scrijha istorike); et co jh rascovrant j, h, hy; et co oi rascovrant wè, wé, wa, wâ, ô, oû (et oi est istorike avou); parey avou én rscovrant in, én, în, evnd.
Mins scrire -min al plaece di -mint (por on côp k' i gn a ene sacwè k' est todi l' minme totavå e Feller, pocwè l' candjî?) ou scrire -loke el plaece di -logue (idem) ? A pårt "wangnî ene lete", k' est çki ça apoite di bon ? Di måva, ça apoite on schåyaedje e deus (ou pus) emey li cminålté des scrijheus e mete ene bårire di pus po les cis ki scrijhèt e Feller et vôrént sayî l' rifondou.
I fåt rivni ene miete ås fondmints, pocwè l' rifondou a stî tuzé.
Dji va citer çoucial (e francès; c' esteut co do tins k' on tuzéve sol walon, mins e francès...). C' est åd fwait di l' ortografeye unifieye (li mot rifondou walon n' aveut nén co stî edvinté)
« Quant aux formes lexicales standards, elles doivent répondre au "critère d'acceptabilité formelle": la forme unifiée doit "ressembler" à ce à quoi on est habitué dans le dialecte, elle doit répondre à la conception du juste que se font de leur langue les locuteurs. »
Lorint Hendschel, On walon po dmwin, 1990.
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Pablo, vos pretchîz on convincou !
Li kesse -loke/-logue a stî metowe so Berdelaedje e 2012, nos estans e 2021... Il est tins di s' mete d' acoird ! Mi dji vote po -logue, po les minmès bounès råjhons ki vs avoz dné.
Et kî sait, motoit ki dins 100 ans, les walons vont-st erîler cisse cawete la sol cawete -lodjeye, et dire arkeyolodjisse purade ki arkeyologue, come li francès a biologue ou biologiste, et co bén ds ôtes. Mins bon, ni fjhans nén des plans sol sitoele a cawe. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A bén... arkeyolodjisse :-) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
si vos vloz. Mins fåt rcandjî pattavå.
çou ki n' plaijheut nén dins "-logue", c' est ki l' lijhaedje "naturel" dene on clintcha viè on long "O" => sicolôk, adon (po n' nén fé , viè on prononçaedje do G => sicolôg; adon-pwis, rimete li p etimolodjike: => psicolôg + li cawete -ogue => psicolôgue.
Por mi, fåt wårder d' l' adire inte les deus lingaedjes, ossu dins li scrijhaedje.
Si on rmete li P, cwè fé po "eNe PSicologue" (rîle des 3 cossounes) (c' est èn ôte sudjet ki våt ossu po "on vert p(u)neu".
Djans ! k' i våye ! Rifjhans "monologue", "diyalogue" (gn a ddja mwint "monoloke", "diyaloke" avå les waibes).
Et "drogue" ? (asteure: drouke, droucter, droucté, scrijha foirt shuvou dins les gazetes d' après Lidje) (por mi, ci-la, ci sereu l' dierin a rcandjî).
Si on rmete des "-ogue", po wårder del diferince, po tchaeke "-logue" (djin), atåvler otomaticmint on -lodjisse. Si l' mot n' est nén co dins on motî, prinde djusse li -lodjisse: edjiptolodjisse => (sbetchaedje come dins djupsyin): => djiptolodjisse.
Li minme kesmessaedje va adon vni pol rîle do w:Displouctaedje des trokes di cossounes å coron. bedje, rime, seke, masse, cripe, fok => belje, ritme, secse, maske (li grosse mitan des gazetes e walon n' a nén rprins li displouctêye cogne "masse"), cripte, focs. Adon-pwis, pol etchete es- (espert, esprès => ècspêrt, ècsprès [S0]).
Por mi, po les mots k' on seu pî (dogue, drogue), dji wådreu li scrijha avou K. Mins dj' inme ostant k' on decide li contråve, po s' bén mete d' acoird, et n' nén co halkiner 8 ans å long.
Come on n' est pus nozôtes troes a ovrer so li rfondaedje, c' est åjhey d' awè ene m(a|å)djorité. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mande escuze di ndaler conte des idêyes cial ådzeu, mins - cwand dj' a yeu tot tuzé et ratuzé l' cayet - dji croe k' i fåreut wårder ene foû-rîle po l' coron -gue / -ke.
L' egzimpe di fike: les prumîs scrijheus "sponanés" scrijhèt avou l' son /k/ : fik = E203, E212, fike = C8, E9, G100, fique = E165 p. 54, fîke = O91; les spepieus do Feller metnut on G (E1, E170, E212b, C1, O0, O3, G100, O4, C65). Paski pocwè ? Paski c' est insi, avou "g" e francès !!! E212b scrît minme "figue" mins "fikî" !!!! E200: figue (prononcez fike).
Come di djusse, si on fwait l' conte, on trouve ki c' est zels k' ont l' mådjorité. Mins ci côp cial, pont d' tchance ! ça n' va nén avou l' etimolodjeye (latén ficus).
Li piceure pår walone, askepieye e 19inmesieke, mi shonne riprezintêye pa "asterloke", ki ça åye candjî d' sinse, ça n' a rén a vey avou l' fonolodjeye. Tos les mots avou -ogue, -oguer, ni vnèt k' e 20inme sieke, la ki l' sistinme Feller est l' seu rissintou come "comifåt".
Li parintaedje avou -gu- est tene,... tetene,... rentetene ! Dins l' DTW (avou ses 31000 intrêye), gn a k' on mot avou l' cawete -oguer (omologuer).
Les noûcåzeus veyèt voltî ene grande diferince inte li walon eyet l' francès. Loukîz Geuye-Noere ki trove ki "après" est trop francès, et ki l' replaece pa "padrî", minme dins l' tins (padrî on moumint). Ey aler rcweri des vîs mots po "merveye" (caliguluk), patron (dåron).
Fåreut motoit atôtchî des ôtes uzeus do rfondou divant d' decider po cisse "pactêye" ci. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos maxhîz ene miete.
On n' decide nén li scrijhaedje "do son /k/ al fén d' on mot"; paski çoula n' a pont d' sinse, li walon n' eploye nén on scrijhaedje fonetike; do côp on n' decide nén cmint scrire on son mins cmint scrire on mot (ou purade on boket k' a on sinse da lu, on lecsinme; dji n' mi sovint pus do noûmot pol çoula).
Metans li mot "dogue" ou l' cawete calkêye do francès, lu-minme do grek, "-ogue". Ki d' ôtes mots, come "drouke" ou "fike", si scrijhexhe d' ene ôte manire n' est nén on problinme.
Li mot "dogue" esteut scrît avou "g" sol DTW, mins avou "k" dins "bouldoke"; come c' est l' minme boket d' mot, ça dvreut si scrire parey. Dji trouve ki l' pus corant (et ki shût l' etimolodjeye eyet ls ôtes lingaedjes) c' est avou "g".
Pol cawete "-logue", dji n' saveut nén ddja k' ele aveut stî metowe avou "k" po sacwants mots (vos n' l' eployîz waire, la k' vos eployîz purade "-lodjisse" el plaece (ou minme des noûmots constrût ttafwaitmint d' ene ôte manire, avou -incieus).
Et l' sicrijhaedje del cawete "-logue" (ou do mot "dogue") n' a rén, mins vormint rén a vey avou l' sicrijhaedje di "(p)si", les cawetes "-isse" ou l' calcaedje di mots laténs avou on "x" ! Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji sai bén k' c' est on mixh-maxhe di sudjets. Mande escuzes.
Iva po bouldogue /bul.ˈdɔk/. Dji l' a fwait bodjî. Djusse: gn årè des mantches a mete et fårè bråmint do scolaedje po fé prononcî "dogue" /dɔk/ ås raprindisses k' ont l' francès come prumî lingaedje. Mins gn a nén k' çoula po l' ortofoneye do walon !!! Cwand l' politike linwistike di riscolaedje djenerå s' enondrè, si on vike co, on wairè bén cwè. Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
« Djusse: gn årè des mantches a mete et fårè bråmint do scolaedje po fé prononcî "dogue" /dɔk/ ås raprindisses k' ont l' francès come prumî lingaedje. » Ostant ki d' elzî fé prononcî /bak/ po bague, /gat/ po gade, evnd.
Çou ki serè pus målåjhey, a m' shonance, c' est d' elzî fé scrire boesse cwand i prononcèt /bwɛt/. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins i rsintiront kécfeye "bwète" "bwate" come on rfrancijhaedje. Mi feye prononce otomaticmint "bwèsse", paski dji l' a todi dit insi (dins m' vî walon, c' esteut "bwate"). Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
A, i gn a èn ôte mot (es:dogma, fr:dogme).
C' est scrît å pus sovint "doke" (li doke del trinité); mins i gn a so Wikipedia deus pådjes avou "dogue". Di pus, avou "doke" dj' åreut ratindou "docmatike, docmatisse"; mins so Wikipedia todi, i gn a "dogmatike" (a w:Soteriyolodjeye)
So *.walon.org i gn a:
dogue : 0 (avou ç' sinse la) / doke : 1 dogmatike : 6 / docmatike : 0 dogmatisse : 0 / docmatisse : 0
Kimint fwait on, rifondaedje tot shuvant l' uzaedje : "doke" mins "-dogm-" po les parints ?
(PS: on pout noter ki l' shuvion etimolodjike -gm- ki vént do grek c' est cåze del fonolodjeye di ç' lingaedje la, wice ki /k/ pa dvant /m/ dene /gm/ : δοκέω (dokéō) + -μα (-ma) => δόγμα (dógma)) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins l' dobe cawete euse => -euzmint-, on a rfondou tot scrijhant diferinnmint li simpe (-s-) et li dobe -z-: grandiveuse / grandiveuzmint.
On pôreut fé insi ciddé: => doke + dogmaticmint / dogmatisse. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ça m' va foirt bén, et ça shût l' uzaedje k' on trouve di ces mots la; @Reptilien.19831209BE1, estoz d' acoird ?
(on s' dispårtixhe del rîle di wårder l' unicité des raecenes; mins por mi c' est nén on problinme, l' uzaedje mi shonne pus impôrtant po on lingaedje) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I va por mi eto. Des sfwaits mots sont råles et sincieus, minme e francès (énigme, syntagme, flegme, paradigme,...).
Dji n' a trové so Wikipedia ki diyafrake (a w:Tosse, scrît eto avou -gue sol minme pådje) avou diyafrague, on prind l' prumî ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
enike aveut ddja stî rfondou avou -ike; avou doke et diyafrake ça ndè fwait ddja troes... adon pocwè nén rfonde -ke li fén des mots greks e -γμα : διάφραγμα -> diyafrake, δόγμα -> doke, αἴνιγμα -> enike,...
(po φλέγμα -> fleke ça n' sereut motoit måy eployî, la k' i gn a ddja bén assez d' mots: aiwlêye, aiwlinne, raetcha, glaire, mokion,...)
(parey po σύνταγμα -> sintake, ki sereut omonime di sintake (σύνταξις), et k' on eploye dedja "fråzlete" el plaece (k' est pus bea et comprindåve)). (mins po σύνταξις ... on pôreut eto l' sicrire sintacse, si on shût l' idêye d' on scrijhaedje "cs" po les "x" greks, ki pôreut, al fén des mots, esse léjhou a môde di betchfessî (vey cial). Di fwait c' est come çoula (indecse, sintacse, facs) ki ces mots la sont sol coridjrece pol moumint) (on ndè pôreut fé èn ôte sudjet) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
por mi, li moens possibe di mots avou -cse. Mins fåreut cwand minme radjouter ficse (telefone ---).
oyi, fåreut ridismantchî ci sudjet ci po wårder les idêyes di 2 u 3 diferinnès sacwès (inte di zeles li rfondaedje di drouke, droucter, droucté <> drogue, drogué, drogter, nén co disbatou. Répondre il y a 4 ans
haminte
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I gn a la ene ratourneure ki dji n' comprin nén : abetchî l' haminte, li fé prinde. Ni sereut ç' nén si fé prinde ? Porîz dner ene fråze d' egzimpe paski dji n' voe nén kimint l' eployî : on lyi a-st abetchî l' haminte ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Neni, c' est ene esplikêye tecnike: c' est fé on ptit trô dizo l' grosse sacwè a fé bodjî (metant ene pire eterêye po spirer on tchamp) po-z î stitchî l' haminte et l' maneuvrer a môde di djîsse [levier]. = +- amoircî. Ôtrumint, li haminte ni sorlevrè rén, ki del tere, et vos boutroz al vude.
Åresse, li mot "djîsse" lu-minme n' a prins li sinse di "levier" ki tot pårtant di ç' pitit trô la (come on djîsse di live = ene pote) k' on fwait dizo l' grosse sacwè a fé bodjî.
Fråze d' egzimpe: Po råyî ç' grosse pire la, fijhoz aprume on trô padzo avou vosse hawe, po-z abetchî vosse haminte comifåt. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ayi, abetchî l' haminte = abetchî (= aprester on trô) po-z î mete li (dbout del) haminte. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
3 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Srtxg
candjmints fwaits
toursiyon => toursion ?
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans
5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est l' fr:djinn francès (lu-minme di l' arabe) : on demon ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, c' est bén çoula. Lucyin l' a ddja eployî sacwants côps dins ses lives.
Mins, @Lucyin, vos n' divrîz pus fé des intrêyes do wiccionaire sins definixha ni ratournaedje; pask' ôtrumint (ci n' est nén l' cas avou ç' mot ci, mins bén avou ds ôtes) on n' sait nén çou k' c' est come mot, ni çou k' i vout dire. Dj' ô bén, l' intrêye dins l' motî n' sieve a rén.
Po rascode des fråzes d' egzimpe po pus tård, i våt mî les mete dins ene pådje a pårt, disk' å moumint k' i gn åye ene intrêye avou on definixha po l' î mete.
(ou, pol moens, mete li boket "ortografeyes", po-z aveur des loyéns eviè d' ôtes motîs) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci Pablo. C' est on mot ki dj' aprin la sol côp, ossu bén e walon k' e francès ! Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins l' fime (d' imådjes) "w:fr:Azur et Asmar" les djines sont l' pindant des elfes; et il ont des specialistés; metans, al-djiniya al-toubib c' est l' ci ki sogne les coixheures...
Dins ç' fime la, i gn a-st on persounaedje avou on no (on spot?) walon : Crapou (dji n' sai nén si l' oteur l' a tchoezi esprès ou nén). Dj' a cnoxhou deus djins spotêyes "Crapou" (=djin k' a des crapes). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva po les årtikes a n' pus fé sins definixha. Dji saye di les rtrover et les recråxhî, mins dji so 8 djoû e condjî (purade po fé des intrêyes d' amazir).
oyi, on djine, c' est on diålotin (nén on Djiboutin !). Répondre il y a 4 ans
coyonke
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos vs sovnoz do live wice ki vs avoz trové c' mot la ? Dj' bén cachî après dvins C20 et C103 mins dj' a fwait berwete. C' est on (cåzu) sinonime d' acope (DTW, i n' î est nén co) ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, c' est l' binde di cur k' on loyive li djeu#Walon 2 après les coines do boû. Dji m' vos va fé totes les disfondowes (ALW 9), et l' sinonimeye (inte di zels, acope, come vos djhoz). Répondre il y a 4 ans
conseyî
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans
garlot -> gurlot
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Srtxg
i va po garlot
3 commentaires • il y a 4 ans
shûte -(s)syi-
[candjî]9 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji rcandje scusyî => scussyî .
Les cognes V + -syi- sont vormint råles, et moens corants ki V + -ssyi-. (sol coridjrece i gn aveut k' on cas, scusyî, scuseyes (çou k' est clairmint cromb tot veyant l' deujhinme). Sol DTW, 13 avou -ssyi-, et 4 avou V + -syi- (scusyî, estasyî et Prusyin) (=> scussyî, estassyî, Prûssyin) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
- scuseye est flotchrece, do tins do rfondaedje do pårticipe erirece femrin sins -y- => scusieye
por mi son S /s/ + son yod /j/ => ON SEU S u C SINS CEDILE => Prûsyin; Lucyin; => estaesyî (bodje -taes-) [ki dji rfondreu sins l' dobe betchete es- => [etaesyî]
scusyî <> scussia, scussiaedje.
C' est bråmint pus simpe. Pocwè awè simplifyî po -cy- (end a ki scrijhnut -çy-) et rcompliker po -sy- ? Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
pocwè awè simplifyî po -cy- (end a ki scrijhnut -çy-)
po -cy- i n' a pont di simplifiaedje; c' est insi k' on fwait cåzu totavå. Sol DTW i gn a k' on seu egzimpe di -çy- : (è)scuçyi [O2]. Et 38 mots avou -cy[aeiouâêîôûåäéèë]- (kékes mots ont disk' a cwate motîs diferins eployant -cy- + voyale; dj' ô bén, dji n' a nén conté, mins motoit bén etur 50-60 egzimpes avou -cy- + voyale, siconte onk tot seu avou -çy-
Adon, si dji cwire po des egzimpes di ç + i/e ( -ç[ieîêëéèy]- ); end aveut 9; mins tot rwaitant dins les motîs, end aveut 4 k' estént des arokes (måva ecôdaedje dins l' DTW). Do côp, dji m' dimande si les cenes ki dmorént sont djusse ou des flotches d' ecôdaedje eto...
assuçî [E34] => acertiné (motoit ene flotche d' imprimaedje; mins dins l' modêye papî c' est bén avou ç + î) courçîr [E177a] => acertiné pourçê [S109] => acertiné
dènonçeû [C1] => ?? a-z aveuri èscuçyi [O2] => ?? a-z aveuri
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tot rtuzant: ci n' est nén l' son yod, mins li lete "y" k' i gn a cial des rujhes avou. Est çk' elle est waiteye come ene cossoune u ene voyale?
Dj' a rtuzé eto a bôgyî & begyî <> bôguiaedje & beguiåd.
Adon, si vos estoz d' acoird, on pôreut fé ene rîle (k' i fåreut mete dins w:lete Y u dins w:cossoune): po les cossounes k' ont deus scrijhaedjes possibes (s & ss, c & ç, g & gu), on prind todi li pus simpe des cognes divant li lete Y. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a shuvou l' pus corante (mins, avou ene tchuze ou l' ôte, c' est nén foirt corant di totes manires).
Dji pinse ki -ssyi- sereut tot l' minme li pus corant come sicrijhaedje spontané; tot simplumint paski les mots francès corespondants, cwand end a, sont-st avou "ss". (eg: Prussien).
Notez ki les cas c/ç, k/c, g/gu c' est nén parey; zels li diferince ces pad dvant "i" ou "e"; oudonbén ôte tchoi. po ss/s c' est "etur deus voyales" (nén djusse "e" ou "i"); "y" c' est ene dimeye voyale. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins fr. Prussien, gn a nol "y". C' est comme "scussia", scussiaedje".
C' est po simplifyî l' shuvion -ssy- ki dji n' metreu k' on s. Mins ça n' candje nén grand mots. A vos d' vey cwè.
Loukîz li cogne li pus corante dins les motîs po "scusyî" (djusse les cognes avou Y) : scuçyi [O2]; scusyi [G209]; scussyi [C20] / èscuçyi [O2]; èscusyi [G209].
Avou ça ki G209, c' est l' Academeye ! Sovint, on a rsimplifyî leus cognes. Pocwè les rcompliker, ci côp cial? Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins l' pus corant dins les motîs c' est djustumint avou -ssyi-
Po scussyî c' est målåjhey a vey, li mot ni s' trouve dins nouk des motîs k' dj' a (et dins l' djivêye ki vos mostrez i gn a on motî avou -ssyi (C20), onk avou -syi (G209) et onk avou -çyi (O2); i n' a nén ene cogne "pus corante"; i gn a troes motîs et troes cognes.
Mins si on rwaite a "prûssyin", c' est on mot pus corant :
prûssyin [E1,E170]; prussyin [C8,FC99,O4]; Prussyin [S0]; prûssien [E34]; prûchin [E1] / prûssyène [E170]; prussyin.ne [F99]; prûssiène [E34]
cåzu tos les cis avou on son [j] eployèt -ssyin- (et l' seu ki c' et nén -ssyin- c' est -ssien-); 100% des cis avou "y" eployèt -ssy-. C' est clairmint "li cogne li pus corante" dins les motîs. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' so cwanlminme waire tchôd po on shuvion *-ssy-. Por mi, li scrijha -ss- divreut rprezinter l' son /s/ fok inte deus voyales-letes. Ôtrumint on pout eto redåmer ene bate di dvizes po l' shuvion naziåle + lete s = son /s/, come *transsi, *Transsene / Transsine [dins TR1], *conssyince. Avou ça ki : vaila, li mier "s" est responsåve di mwais lijhaedjes (*tranzi, *Tranzine).
Li rfondaedje ni doet esse rashiou so li rwaitaedje des ancyins motîs ki si on a spoujhî ses mwaissès rîles. Djustumint, ene des mwaissès rîles (sicrîte dins onk des "Waldims" ?), c' esteut li rîle di l' economeye (2 letes valèt mî k' 3). C' est po çoula k' on a-st ataké li disfaflotaedje, so ene dimande da Lorint Hendschel e 1995 (si emile est rprins so onk des waldims), et abressî felmint l' atåvla Quertinmont (1997?) di disfaflotaedje des "è" divintrins. Si on åreut yeu shuvou les motîs... Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Po "transi", li prononçaedje avou /z/ est on prononçaedje possibe; mins, sortot, i n' a pont d' motî ki metèt transsi, vocial li djivêye : transi [C1,C99,E1,E145,E212b,O0,O4,R13,S117]; tranzi [E1,E34,E170,S0]
D' acoird ki -sy- c' est ene lete di moens ki -ssy-; mins on pôreut dire li minme po -ch- eneviè -tch- et -g- eneviè -dj-. Portant on-z a wårdé Lidje et Tchô, purade ki di rfonde Lige et Chô; pocwè ? Dji pinse ki c' est l' minme sacwè po prûssyin; on wangne rén a candjî ci scrijhaedje la (et neni, wangnî ene tchôke sol taprece les råles côps ki l' mot aparexhe n' est nén ene wangne).
Dj' ô bén, sol principe ene tchuze ni våt nén mî k' l' ôte; ene a por leye k' i gn a ene lete di moens a taper, mins l' ôte a por leye ki c' est çou k' est fwait pa cåzu tot l' monde, ey eto çou k' est fwait e francès po les mots corespondants (dji pinse ki c' est nén po rén k' tos les motîs fijhént del minme manire, c' est paski c' est insi e francès, do côp, cwand les diccionairîs ont vlou scrire li mot et nén esse seurs di cwè fé, il ont shuvou çou k' il estént adûts a fé; et c' est ossu çou k' arivrè (neni, çou k' arive) avou les scrijheus e rfondou.
Sol DTW i gn a 18 dsifondowes avou V-ssy-V; 6 disfondowes avou V-sy-V; so ces 6 la, 4 c'est des alw, 1 c' est on son /z/; i n' dimeure k' on seu egzimpe di V-sy-V atesté; c' est on noûmot di R9 ... Répondre Remercier il y a 4 ans
(dis)plocter -> (dis)ploucter
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans
Nos walons des ptits bans
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
(dji vs sicreye cial paski c' est bén pus åjhey ki so wikipedia, ki vos n' î avoz nén ahivé les copenes pa sudjets)
Alez s' vey so w:Matagne-li-Ptite#Kesses so les nos e walon
Di wice avoz vs pris ces nos avou, purade ki Li Ptite Matagne metans ?
Come djel di dins l' copene; po les nos nén atestés, i fåt bén endè supôzer onk po fé l' årtike, mins i fåreut mete ene pitite notule pol dire. (supôzer etur wiyemets, ca bén seur k' i gn a-st ene alomåcion e walon (po les plaeces e payis walon-cåzant bén seur); c' est djusse k' on n' end est nén seur; on l' constrût a pårti do lomaedje e francès et di çou k' est cnoxhou do pårler walon so plaece).
Dj' atåvele di shure les nos dnés dins les sourdants:
motîs Djivêye UCW ALW ôtes sicrijhaedjes
si nén trové dins nou sourdant, mete li notule.
Li no, a rortografyî e rfondou, mins ça c' est ene ôte sacwè (notez ki l' djin k' a dit l' sinne ni dit rén so l' ortografeye, mins sol lomaedje lu-minme).
Cwand (çou k' arive co bén) li no dins les sourdants n' est nén unike, i fårè bén (come c' est l' cas dins les lomaedjes e francès) lyi adjonde ene sacwè pol dispårti des ôtes; dins ç' cas, on pout walonijhî l' discramiant boket do lomaedje e francès, ou endè fé èn ôte, mins i dvreut esse metou etur åtchetes dins l' adrovaedje di l' årtike (metans : Mont(-e-Hinnot) ), po mostrer ki c' est on boket di discramiaedje, et nén l' lomaedje tradicionel.
Cwè çki ça vs shonne ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Gråces.
Dji m' va enonder èm pådje di copene avou sudjets rahoucåves (si dji m' sovén co kimint fé, mins c' esteut mo åjhey).
Dji respond ddja å Lorint Houtens sol pådje w:Copene:Matagne-li-Ptite.
Oyi, on metrè des pî-notes cwand l' mot n' est nén acertiné dins l' diyalectolodjeye, come Noûtchestea-dlé-Vizé (la-minme "Noûtchestê" u "Montniye-Tiyoû (la-minme "Mont'gnî", dinltins: Montniye-l'-Tigneus s:Responda_da_Danielle_Trempont/I. Mins on n' pout nén "rabaxhî" insi on viyaedje. Répondre Modifié il y a 4 ans
Etroclaedje di « d’ l’ »
[candjî]7 commentaires • il y a 4 ans
djugler / djougler
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû, et boune anêye.
Po djugler/djougler; i vént motoit do minme bodje latén ki "djouwer"; mins li parintêye est avou /i/ ou /y/; dji sereu pol rifonde avou "u" (minme rîle k' avou "awureus"). I gn a-st eto èn acmaxhaedje avou "djigoter" et "djigler" (=spritchî) ki haetche li voyale eviè "i".
Sol DTW i gn a:
djugler: djugler [O0,O2,O3]; djougler [E1,E21,E34]; djiglè [C1]; djigler [O0]
djuglåd :
djuglaedje : djouglèdje [E21]; djigladje [C1]; djiglâdje [O0]
djuglete : djouglète [E1]; djuglète [O0,O3]
djuguelreye : djiguèl'rîye [O0]; djuguèl'rîye [O0]; djuguèlerîye [O2]
djugloter : djigloter [O0]
edjuglé : èdjuglè [O0]
Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Haust dene come etimolodjeye li latén "joculare"; vî francès "jougler"; ki c' est èn årgumint po djougler. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
por mi, c' est kine; vos ploz decider onk u l' ôte, et rcandjî çou k' i fåt. Dji n' aveu rescontré l' mot k' avou Beaucarne dins l' tchanson "po fini ç' djeu la..." dins on passaedje "pou vîve an djuglant". Pu rtoumer sovint dsu dins "El Moxhon d' Ônea" (djugl-). Dj' a stî sbaré del rescontrer avou -ou- dins on tecse da Djôzef Durbuy, ritrové lanawaire (dins on brouyon k' åreut dvou esse ritapé e 2003-2004). Por mi, c' esteut come tumer / toumer, cawete -ou / -u (rfondu / rfondou), la k' on rfond todi avou -ou- dispu 1998-99. Répondre il y a 4 ans
iyinne => hiyinne
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans
prononçaedje et loyaedje
[candjî]17 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji so ene miete djinné di vey li prononçaedje ki vs avoz metou a boton-d’-ôr : /bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ/
E linwistike, on loyaedje c' est « un phénomène phonétique qui consiste à prononcer la consonne finale d’un mot, consonne habituellement muette, avec la voyelle initiale du mot suivant pour en faire une syllabe » — Office québécois de la langue française.C' est li cmon definixha, et c' est l' ci ki vs av metou so Wikipedia : w:Loyaedje (linwince).
Çou n' est nén l' cas avou boton ki s' finixh pa ene naziåle nén ene cossoune. I n' såreut awè on loyaedje inte boton et d’ : /bɔ.tɔ̃.ˈd‿õʀ/
On voet bén k' çou n' est waire possibe paski vs avoz metou on pont après l' voyale naziåle, ki mostere bén l' fén del silabe. On loyaedje ni s' mete måye après on pont, ça n' a nou sinse. Vos djhoz /lɛ.z‿ɔm/ (les omes) nén /lɛ.‿zɔm/
Mins motoit ki vs avoz des racsegnes ki dji n'a nén ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
@Reptilien.19831209BE1 : tén, tot cåzant d' çoula, dins Rawete:Prononçaedje zero-cnoxheu#Cossounes a deus u troes letes, po "i rschape", ça n' divreut nén esse /i‿r.ʃap/ purade ki /i.rʃap/ ? Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I s' poreut ! C' est po çoula ki dji dmande a Lucyin s' il a des racsegnes ki dji n'a nén, paski dj' imreu bén diswalper l' sudjet sol pådje d' aidance des prononçaedjes, mins i m' fåreut d'l' alére. Sorlon l' definixha stricto sensu ci n' sereut nén çou k' lome on loyaedje, mins c' est l' veur k' on sel poreut dmander, paski si çou n' est nén on loyaedje, comint çki ça s' lome dabôrd ? On-z a vite fé di rprinde les racsegnes k' on trouve pol francès et s' dire ki c' est cåzu l' minme pol walon, mins i m' shonne ki çou n' est nén todi l' veur, et come dji n' trouve rén po l' egzimpe ki vs mostrez, dji so bén dizårmé.
Por mi, dji direu ki dj' loye dins : /i‿s.pu/ (i s’ pout) ; /i‿m.ʃɛn/ (i m’ shonne), /i‿ʀ.pʀɛ̃/ (i rprind), ...
Dji n' sai nén si c' est l' minme sacwè pol francès dins : le script, la scarole, le stabilisant, la stabilisation...
Mins ni sereut ç' nén çou k' on lome on loyaedje nén oblidjî (F. ligature facultative) ?
Dji va dmander a on fén cnoxheu do prononçaedje francès. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Bén e francès ci fenominne la n' egzistêye nén (nén e francès standård todi)... I m' shonne ki "la stabilisation" i gn a bén èn ahiket etur "la" et on mot k' atake avou /sk/.
E walon, i gn a fondaedje des deus mots, avou l' atoke do deujhinme k' eploye come aloyeye voyale ("voyelle d'appui" m' shonne-t i k' on dit e francès) li voyale al fén do mot di dvant.
E francès ça egzistêye po èn aloyaedje avou l' voyale do mot d' après (après spotchaedje, metans "l'année" c' est bén /la.ne:/ ), mins nén e-n erî. E walon "c' est po l' fé", li spotchî årtike s' aclape â mot di dvant (on scrît minme sovint "pol") /sɛ.pol.fe/
Purade ki l' radjoutaedje d' on son (rispitaedje d' on son etimolodjike, ou djusse on son d' beloyance), c' est l' sipotchaedje d' on son (ene voyale) (ou, li stitchaedje d' on son, mins nén etur les deus mins pus lon: li spotchaedje => l' sipotchaedje ; li stitchî "i" n' est nén etur les deus mots! (et minme po les cognes coûtchantreces "espotchaedje", li "e" est clairmint aloyî al cossoune di drî, et pout minme egzister sins rén pa dvant (i m' shonne ki l' cogne "a l' atake", c' est djustumint li cogne plinne)
Ci radjoutaedje, ou spotchaedje, di voyale fwait ki l' shûte di sons candje, eyet l' cossoune candje di voyale d' aloyaedje (et eto di costé d' aloyaedje (rifé => po rfé : /ʀi.fe/ ( /ʀi/ = sillabe C+V) => /poʀ.fe/ ( /poʀ/ = sillabe C+V+C ) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Didjo ! dji m' sin ene miete djinné divant tant d' sepiance.
Cwand dj' a veyou li sene ‿ ene sadju so on wiki (dji n' sai pus dins ké lingaedje), dj' a pinsé ki c' esteut po scrire ene sillabe ki s' fwait avou deus mots bɔ.tɔ̃.‿d‿õʀ. U po mostrer la k' les mots finixhnut dins ene "motire" (sustantivire...) bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ. Si dj' vos comprind bén, ci deujhinme uzaedje la n' est nén bon. Våreut mî leyî on vude, come çou-vola: bɔ.tɔ̃. ˈd‿õʀ ? Ou adon ene båre sol roye (tiret do 8): bɔ.tɔ̃._ˈd‿õʀ ? Udon rén nene pårt: bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ (on nd a d' keure do côpaedje e mots, et dayeur, on pôreut ortografyî botondôr (come on l' fwait avou tinroxh, cronzoxh, tinzintins).
Tot conté et tot rabatou, dj' a meyeu li dierinne rexhowe: bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ. Et vozôtes ? Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
ene sillabe ki s' fwait avou deus mots
c' est ttafwait ça; såf ki l' sillabe cial c' est /dõʀ/ et les deus mots « d' » et « ôr ».
Avou on scrijhaedje /bɔ.tɔ̃.‿ˈd‿õʀ/ li « d' », k' est on son /d/ (ene cossoune tote seule, sins voyale) sereut-st aloyî a deus sillabe; ça n' si pout.
« ene sillabe ki s' fwait avou deus mots » : et, pus spepieuzmint, dji direut: « ene sillabe ki s' fwait avou des bokets d' deus mots; ki seulmint onk des bokets apoite li voyale del sillabe »
Avou « d' ôr » ça n' si voet nén télmint, la k' les bokets c' est l' mot etir... mins tuzez a « disk' åzès », /dis.'k‿ɔ:.zɛ/, li loyeure si fwait avou on boket di « disk’ » et on boket di « åzès » Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
pol kesse sol manire di scrire; ça dvreut esse, pinse dju,
soeye-t i /bɔ.tɔ̃.ˈdõʀ/ (pontddiscôpaedjedesmotsçoukipoutesseenemietedisvoyantpodeslongousmotsoucodesfråzletes) soeye-t i /bɔ.tɔ̃ d‿õʀ/ (ki permete di mî vey li discôpaedje des mots, et d' vey l' apåylaedje son/scrijha)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins stoele a cawe li prononçaedje est metou come /si.twɛ.l‿a.kaw/ dji direu purade ki c' est /si.twɛl a.kaw/ (/si.twɛl.a.kaw/); dj' ô bén, pont d' loyaedje (i gn a bén ene shuvance etur li /l/ eyet l' /a/; mins si on vleut djåzer londjinnmint, tot marcant bén tchaeke sillabe, on n' direut nén "stwè (poize) la (poize) caw" mins "stwèl (poize) a (poize) caw"
Li diferince avou "bo (poize) ton (poize) dôr" ou "diss (poize) kå (poize) zè" Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait ! Djel a coridjî. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
tén, d' ene ôte costé li pådje c' est "stoele ..." mins les prononçaedjes metèt "sit...."
ça fwait vite foirt pezant d' aveur troes pådjes, et poy dispårti les prononçaedjes fwait s' piede li loyén k' i gn a etur zels...
Cwè dirîz d' aveur tos les prononçaedjes (et les definixhas, et l' etimolodjeye, totafwait) sol minme pådje et dins l' ôte (ou les deus ôtes) fok ene seule roye (sins ddja d' tiestires "H") ki revoye sol prumire.
Et pol boket prononçaedje on pôreut aveur :
AFE :
diferins prononçaedjes : /s(i.)tøl.a.kɔw/ /s(y.)tøl.a.kaw/ /s(i.)twɛl.a.kəw/ /s(i.)twal.a.kəw/ /(ɛs./s)twɛl.a.køːw/
prononçaedje zero-cnoxheu : /stwɛl.a.kaw/ (drî voyale); /si.twɛl/ ou /ɛs.twɛl.a.kaw/ (drî cossoune)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A, dji n' aveu nén veyou k' Lucyin aveut rlomé l' pådje.
Mi dji so po todi pus di simplisté. Tot mete a stoele, et a sitoele et estoele dire a nos lijheus d'aler vey cisse pådje la po les racsegnes, oyi, pocwè nén. Mins, si on n' mete nén l' tiestire sustantif a estoele comint çki s' va stitchî divins l' categoreye sustantifs do walon ?
Po çou k' est do prononçaedje, dj' î aveu eto sondjî, mins li seule aroke k' i gn a, c' est k' les åtchetes ni sont nén des senes di l' AFE. Est c' vormint gråve ? Dji n' e sé rén... Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
a, oyi; i fåt l' tiestire di prumî livea ki dene li croejhete (ey eto ene tiestire "etimolodjeye" di dispårtaedje; avou djusse "Lka" )
po les åtchetes, bråmint d' motîs scrijhèt des afwaires come « s(i)toele » ou « (e)stoele »; ces mots la (avou les åtchetes) n' egzistèt nén, mins c' est bén ahessåve; parey po des afwaires come « ahivé, -êye ». Tant k' c' est espliké, i n' a pont d' problinme (on pôreut fé on modele ki radjoute ene pitite note/loyén eviè ene pådje d' esplikêyes; come po
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On poreut cminci pa fé on prototipe, metans avou stoele, po vey çou k' ça poreut dner ? I nos fårè eto recråxhî l' pådje so les prononçaedjes po spliker tot çoula.
Po les prononçaedjes coinreces, on m' a eto dmandé si c' esteut possibe di mete les plaeces eyou çki ça s' dit. Dji m' dijheu k' on poreut motoit radjouter les limeros diyalectolodjikes å module ? Metans a esco, fé ene sacwè come : /ɛ.ˈkoː/ /ɛs.ˈkɔ/ /is.ˈkɔ/, çou ki dinreut : /ɛ.ˈkoː/ (Lidje, Vervî) /ɛs.ˈkɔ/ (Tchålerwè, Nivele) /is.ˈkɔ/ (Gochliye, Courcele). Ça vos shonne esse ene boune idêye ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji l' a metou a stoele a cawe (ki d' totes manires çou k' î esteut davance esteut cron eneviè l' pådje) po vey.
Po çou k' est d' aloyî les prononçaedjes ås plaeces... dji n' croe nén k' ça soeye li meyeuse plaece. Ça dvént vite pezant come prezintaedje (loukîz a cåve, portant i n' espepeye waire, et i n' a k' deus prononçaedjes possibes!).
Ene ôte aroke, c' est k' ça serè plin d' trôs, et i n' waire di djins ki sårént l' rimpli (dj' arive a pô près a mete e scrijhaedje AFE a pårti d' çou k' i gn a dins l' hagnon ortografeyes, mins did la a trover l' aroyaedje djeyografike (a on livea pus fén ki "levantrece, coûtchantrece, mîtrin", et co a pårti do limero d' rahouca)) ! I gn a eto des djins ki ça lzî plait bén k' i n' åye nén e-n avant l' dischåyaedje des pårlers mins å contråve ki ça soeye prezinte come ene unité; do côp i n' voerént nén foirt voltî on candjmint po dialectijhî les intrêyes di mots e rfondou...
D' èn ôte costé, c' est des infôrmåcions ki pôrént esse interessantes d' aveur. Motoit ene pådje a pårt (dizo pådje ou avou on no come "Mape des prononçaedje po « xxxxx »"), al môde des spepieus tåvleas d' codjowaedje. La i pôreut aveur ene mape eteractive; k' on voerè les prononçaedjes tot passant l' sori.
Avou on modele ki prindreut des tripletes di parametes: prononçaedje AFE, eplaeçmint sol mape, et on loyén eviè èn eredjistrumint s' end a onk).
C' est on nouzome ovraedje di diswalpaedje, mins on côp fwait, ça sereut clapant po vey les racsegnes, ey eto a candjî graficmint (on pôreut imådjiner di rimpli ene djivêye des prononçaedjes possibes, et les contribouweus n' årént k' a clitchî so on prononçaedje AFE ey on pont sol mape po fé ene intrêye (et motoit loyî a on fitchî odio). Ene mape ALW do 21inme sieke cwè :-)
(li diswalpaedje pôreut siervi po tos les wiccionaires, nén seulmint l' walon; ou co des spepieus årtikes di linwince so les wikipedias) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Prononçaedjes coinreces louwijhîs: dedja tuzé: https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=tchestea&diff=next&oldid=5204
Mins nonna ! ça a stî decidé tot å cmince do Wiccionaire (I gn a eto des djins ki ça lzî plait bén k' i n' åye nén e-n avant l' dischåyaedje des pårlers mins å contråve ki ça soeye prezinté come ene unité).
Come dit Pablo, c' est trop pezant.
Mots avou s(i)Cossoune: li mwaisse intrêye esteut siC- so R11 (a môde di S0), mins a divnou sC- so R12 (a môde de ôtes motîs) => candjî cwand on rcopeye R11 vaici.
Po les mapes avou les diferins prononçaedjes, gn a ddja des cwereus k' end ont fwait (ovraedje prezinté å raploû d' Lîle so les atlasses linwistikes, li 26 di setimbe 2019. Mins dji n' mi sovén pus kî). Motoit vey avou zels po n' nén ricmincî des gros ovraedjes di programaedje. Vos ploz dmander cwè a Esther Baiwir, mins elle a ddja 50 emiles par djoû a responde !!!!! Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Håyner des ponts so ene mape c' est ene sacwè k' egzistêye dispoy foirt lontins; mins håyner des ponts ki polèt esse radjoutés åjheymint sor on wiki, ça c' est moens corant (di fwait, dj' endè cnoxhe nén).
Sol wikipedia francès i gn a fr:Modèle:Infobox/Géolocalisation multiple ; mins c' est limité a 4 ponts.
Çou k' i fåreut c' est ene sacwè come
I gn a co rén dins ci hagnon ci, mins si vos irîz rnaxhî dins des ôtes motîs, et trover l’ mot « Lucyin/Egurniyaedjes 2020 », riherez ciddé li scrijha do mot ki vos î avoz trové, et l’ rahouca do motî el Djivêye des motîs do walon.
, avou come intrêyes (pa dvant on sene ewal) des prononçaedjes (des tchinnes unikes e-n AFE), eyet come valixhances des côdes diyalectolodjikes.
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' m' î cnoxhe nén assez. Fijhoz po on mî, si ça n' prind nén trop di tins.
Li prezintaedje ki dji vos djheu, c' est on pordjet ki s' lome ANR ECLATS (Extraction du Contenu géoLinguistique d'ATlas et analyses Spatiales). C' est 4 ekipes di Grenoble, La Rochelle & Lyon.
Onk di leus "prodûts": http://lig-tdcge.imag.fr/cartodialec5/#/
Li djin k' a prezinté: Guylaine Brun-Trigaud
Eplaidî sol les conte-rindous do raploû "BIEN DIRE et BIEN APRANDRE n° 35, 2020, IBSN 978-2-907301-22-0.
Dji n' sai nén si ça vos pout vni a pont. Répondre Modifié il y a 4 ans
dizo-sôres des betchetes et cawetes
[candjî]8 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ça pout esse målåjhey di si sovni do mot eployî pol dispårtaedje d' ene cawete ou betchete omofone (paramete di= do modele avou l’ betchete « - » metans).
I fåreut mete sol pådje d' aidance do modele ene djivêye avou les nos eployîs.
Dj' a cmincî a l' fé; i fåreut recråxhî l' djivêye.
@Reptilien.19831209BE1 : motoit mete tos les nos acceptåves dins ene dizo pådje .../data, et håyner on messaedje d' aroke si on eploye on no ki n' î est nén ? (pout on fé çoula avou on modele, oudonbén i fåt passer pa on module ?)
Gråces Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, on l' poreut fé avou l' Module:Stitchete, dins ene dizo-pådje sorlon l' lingaedje, metans : Module:Stitchete/wa :
local s = {} s['betchetes'] = {
['di'] = {
a = {'aplacaedje', 'aprepiaedje', ... },
e = {'ecloyaedje', 'endalaedje', ...}
}
} s['cawetes'] = {
['di'] = {
... dji n' voe nén
},
['fwaitso'] = {
aedje = {n = 'no', v = 'viebe'},
mint = {a = 'addjectif', v = 'viebe'}
}
} return s
C' est çou k' i m' vént-st aprume, mins gn a surmint des sacwès ki dji n' î a nén sondjî. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tins k' on boute so ça, sereut i possibe di mete ene variåve "fåsse betchete" (assez corant po -et), djokèt Sovet, Souvret. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po a-: d' aprepiaedje, d' aplacaedje, di metaedje a fé, di rindaedje
po e-: d' endalaedje, d' ecloyaedje
po ra- : (avou dobe betchete): d' aprepiaedje, d' aplacaedje, di metaedje a fé, di rindaedje (nén dandjî di mete di raprepiaedje, di raplacaedje...) + ra ordinaire (simpe betchete) razans TODI di rafoircixhaedje => nén dandjî del mete.
po re- : d' endalaedje, d' ecloyaedje (nén dandjî di mete di recloyaedje...)
po -aedje: fwaitso = no / viebe : assez åjhey; on nel mete ki si c' est fait so on no linnaedje (end a bråmint moens).
po -i (di viebe): cori, mori, covri... dedja dins l' 3inme paramete (v5) cori; <> les viebes del 4inme sôre: avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes (sins rén) alårdji.
po -isse: dedja dins l' no del betchete: isse 1 tchinisse, <> isse 2 comunisse Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
siya, po les dobès betchetes i fåt mete "raprepiaedje, raplacaedje", po tni conte ossu do r(i)- Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a fwait l' sopoirt po çoula, so l' idêye da Reptilien.
Les årtikes ki n' toumèt nén dins onk des cas definis, vont dins Categoreye:Årtikes avou des valixhances di paramete nén cnoxhowes.
Did ci kékès djoûs, cwand l' categoreye serè vude; dji rcandjrè l' module po mete on messaedje direk sol pådje purade ki dins l' categoreye (come çoula, c' est veyåve do côp)
I fåreut scrire tot çoula dins ene pådje d' esplikêyes (ça va pus lon ki djusse l' aidance d' eployaedje d' on module)
Po les fåsses betchetes, si c' est des fåssès betchetes (dj' ô bén, c' est djusse ene manire d' ortografyî on son /è/ al fén do bodje), adon ça n' doet nén eployî l' modele des stitchetes.
Pol sicrihaedje djokèt, on l' pôreut mete come çouci: avou l’ cawete « -èt » (disfondowe di « -oe » ), po fé ene categoreye "Sustantifs do walon scrîts e Feller avou l' cawete -èt (-oe)" Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
merci bén; dji raspepeyrè ça pus tård.
les "vraiyès fåssès cawetes", c'est cwand on a rfondou avou -et, adon k' ça vént di -è, disfondowes di -é. poeret, purnalet (sirôpe poerêye = poeré; gote purnalêye = purnalé). Po les nos d' plaece, on voet k' c' est on -è, disfondou di -oe (come djokè). Gn a eto fosset (po fossé?) mins ça pout esse ene pitite fosse. Dji va sayî di rashonner des fotos d' plakes avou ç' cas la. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
@Srtxg: fåreut ene valixhance po les deus cawetes co (ene respondant a ene cawete ki-, l' ôte nén). DJi saye po les prumires: di=dobe rifondaedje (cotchôkî). Va-t i ?
Did la les categoreyes:
Categoreye:Viebes do walon avou l' betchete co- Categoreye:Sustantifs do walon avou l' betchete co- Categoreye:Viebes do walon avou l' betchete co- di dobe rifondaedje
I gn årè toplin
Dji disface li modele "be-co" = avou l' betchete "co-" (sins respondant «ki-») Répondre Modifié il y a 4 ans
i va co bén ki
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mon Diu ! i va co bin qui vos estîz cial, ca ji n’sés çou qu’jâreus div’nou. — C. Simonis, Mi voèsène Bertine, 1904.
Avoz ddja léjhou çoula ene sadju ? Mi, djel comprin come encore bien que, heureusement que, encore heureux que,...
Dji n' sai nén si ça s' dit : i va co bén por lu/leye (F. heureusement pour lui/elle) !? Do côp, dji n' sai s' on l' metreut come advierbire : i va co bén (ki, por) u come aloyire : i va co bén ki, u les deus. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
« co bén ki » est ene ratourneure foirt corante (= ureuzmint ki). C' est l' veur ki, asteure ki dj' î tuze, i m' shonne k' on l' ôt purade a l' atake (Dj' ô bén: « Mon Diu! co bén ki vos estîz cial ».
Dji rsint li « i va » pa dvant come on rfoircixhaedje; « aler » a môde di viebe sins djin, c' est po dire k' ene sacwè arive; « i va co bén ki vos estîz cial » = ureuzmin k' i s' a fwait ki vos estîz cial (eneviè « co bén ki vos estîz cial » = ureuzmin ki vos estîz cial) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
lacobén = vacobén = vola co bén = vla co bén = i va co bén (= ureuzmint) adviebes (etroclés e-n on mot) u advierbires (puzieurs mots)
lacobén ki = vla co bén ki = i va co bén ki (= ureuzmint ki) : aloyreces Répondre il y a 4 ans
Pus tipicmint walone
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonswer Lucyin,
Djè so etrin di rwaitî åzès pierdous redjiblaedjes do Wikipedia cwand dj' a veyou èç ratourneure. Cwand on djåze d' ene tchôze "pus tipicmint walone" e linwistike, on djåze bén då "purisse" ([FR] purisme) ?
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li puriveusté (noûmot po "purisme"), c' est ene atuze ene miete veyowe do mwais costé [péjorative]. "pus tipicmint walone", dji n' direu nén k' c' est del puriveusté; djusse ki c' est ene manire pus corante di dire ene sacwè emey les djins ki cåzént walon d' nexhance e 20inme sieke (les "né-natifs" u "temoens diyalectolodjike").
Motoit k' ene sacwè "pus tipicmint walone" eneviè l' walon do 20inme sieke divénrè on "vî mot" e 21inme sieke; u adon ki c' est li rfrancijhaedje del fén so sieke, kimince do 21inme ki serè loukî come "vî mot".
Li ci ki vicrè sårè cwè. Répondre il y a 4 ans
sitoele a cawe
[candjî]7 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Divins S0, on trouve s(u)teûle a cawe (~ siteûle, siteûye), mins Francard nos el dene po ene sitoele filante, nén pol comete.
Come dji n' a nén co acater l' novele modêye, serîz vs capåbe di nos dire c' est ene sacwè k' il a coridjî u si c' est todi l' minme definixha ?
Dji dmande çoula paski divins l' prumire modêye, Francard mete come egzimpe : On s’ dimèsfiye d’ lu pus’ ki dol siteûle a cawe, çou ki m' fwait pus sondjî a ene comete k' a ene sitoele filante, come divins l' ratourneure : ricrinde come li stoele a cawe. C' est bén cnoxhou ki c' est les cometes k' anoncèt les målaweures. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
por mi, si on rmete ci definixha la dins l' wiccionaire, c' est avou li livea "tpbpv" (tot prindant boû po vatche)
Dins l' ALW 3 p. 42 (comète), on racsegne li nombe di viyaedjes ki ci definixha la a stî dné: 5 viyaedjes (so Sougniye, Twin, Tchålerwè, Nivele et a Måtche (el Fåmene) minme. A H45, gn a les 2 sinses.
Tot come les plantes, on pout mete tot les sinses dins l' Wiccionaire; dins l' Wikipedia: w:sitoele a cawe= comete [comète, coumète G203]; w:schitante estoele = étoile filante (sins mete le cmaxhaedjes). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji rfondreu pus voltî "stoele al cawe", ki c' est ene emantchåjhe pus tipicmint walon (mågré k' elle n' a nén stî rascodowe po nosse sitoele a cawe (motoit paski l' sustantivire a stî foirdjeye e francès, divant d' passer e walon). Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
si çou ki s' dit c' est "stoele a cawe", adon c' est çoula k' i fåt mete dins l' Wiccionaire, et nén edvinter èn ôte mot.
Li rfondaedje, dj' ô bén li tchuze d' ene ortografeye dins l' sistinme lomé "rfondou walon" po on mot, c' est tchoezi ene cogne ortografike, nén candjî l' croejhete. Si on n' mete nén d' årtike, c' est insi.
(et, di pus, dji rsin "stoele a cawe" et "stoele al cawe" come diferins dins l' sinsiaedje.
"XXX a cawe" : ene sacwè come XXX k' a-st ene cawe; pol restant c' est parey, des XXX end a avou cawe, des ôtes sins... "XXX al cawe" : c' est NÉN èn XXX come les ôtes, c' est onk bén pårticulî, li seu, li ci k' a-st ene cawe.
Est ki vos n' rissintrîz nén ene diferince etur "ome a båbe" et "ome al båbe" ? avou "ome a båbe" on djåze d' omes avou des båbes (eneviè les cis k' end ont nén) avou "ome al båbe" on djåze d' èn ome, c' est lu, cist ome la, k' on ndè djåze, nén l' fwait k' il a-st ene båbe (c' est djusse eployî po l' idintifyî, come on pôreut dire "li cinsî d' a costé", c' est nén do fwait k' il est cinsî, ni k' i vike a costé, k' on djåze; c' est djusse po bén fé comprinde di kî on djåze) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
E170 : steûle a quåwe (sinse: comete) E1 : steûle a cowe (comete) C8 : s(i)twèle à kèwe (comete) O4 : (è)stwèle à keûwe (comete) E212 : suteule a kawe (comete) R13 : stoele a cawe (comete) S0 : s(u)teûle a cawe (schitante sitoele) nén dins GO
(et c' est tos les cis ki dj' a-st a costé di m' buro) (a pårt E212 k' endè fwait ene intrêye da lu; les ôtes l' ont dizo "stoele")
i m' shonne clair ki c' est stoele "a" cawe et nén "al" cawe.
Mins pol sinse, dji rvént so çou k' dj' a dit; (cåzu) tos les motîs sont d' acoird sol sinse di "comete" Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins l' eployaedje corant c' est l' minme diale : ene sacwè d' foirt loumiant ki passe dins l' cir, avou ene scheuve pa drî.
C' est purade "comete" k' est on mot pus spepieus avou on sinse pus stroet (les stoeles a cawe ki n' toumèt nén sol daegn mins passèt a costé, et rivni a etervales erîlés).
Dji metreut "stoele a cawe" come rascovrant les deus (avou les deus sinses) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji rdjond çou k' dit Pablo, dji n' risin nén del minme manire sitoele a cawe (sitoele avou ene cawe) et stoele al cawe (sitoele avou li cawe, cisse cawe la et nén ene ôte). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
apwairyî => apwairi
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
li famile a les deus codjowaedjes:
3inme troke å coûtchant: apéryî [O3]; apéryi [O0]; dèspairyi [O2]; rapwêryî [S117]) 4inme troke å levant et å cinte: apêri [C9,E1 E21]; apaîri [C1,C13,E34]; apairi [E177a,E212]; dispairi [C8]; rapaîri [C1,C99,C100]; rapêri [C106]; (et minme rapéri [O0] a costé di rapéryî)
Sol wiccionaire on fwait ene diferince etur rapwairi (=rapåjhter) et rapwaryî (=rimete pa pwaires); mins cwand on rwaite les disfondowes on voet ki cisse diferince la n' egzistêye nén vormint, cwand i gn a, po on minme motî, ene diferince (çou k' est råle), c' est nén sol cawete di codjowaedje, mins -pai- / -pwai- :
C8 : rapwairi (=rapåjhter) / rapairi (=racopler) O0 : rapwêri, rapéryî (=rapåjhter) / rapéryî (=racopler)
i n' a k' S117 ki fwait-st ene diferince sol troke di codjowaedje:
S117 : rapwêri (=rapåjhter) / rapwêryî, rapwêrier, rapwêrer (=racopler)
(mins come i gn a des noûmots calkés do rfondou dins S117 dji n' sai nén s' i gn a vormint ene diferince, ou si c' est djusse l' erî-disfondaedje del linwe-ehåyeye diferince fwaite i gn a seulmint kékès anêyes (ey a non-syince mi shonne-t i après on pus parfond corwaitaedje do cayet).
Mins, pa dvant tot, ça dvreut esse apwairi po shure li rîlêye des viebes cawete a- di "metaedje a fé" + addjectif + -i : a- + pwaire + -i => apwairi
Did la, rapwairi ( < ri- + apwairi ) et dispwairi ( dis- + (a)pwairi )
(les ôtes viebes a...yî sol DTW avou des disfondowes levantreces del 4inme troke ( erîlêyès ratourneures: mot: a.*[^aeiouâåêéèîôû]yî, disfondowe: .*[^iy]i, motî: E[0-9]+(|a|b|c) ), end a waire (fok 9); et co, il ont eto des cognes levantreces avou -(y)î .
i n' a k' « apwairi » et s' famile ki l' rifondaedje « apwairyî » n' rascovere nén bén les disfondowes. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
dai, da, dês
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins da on dene po "da" ene etimolodjeye gayele (mot ki vout dire "oyi").
Et dins l' boket prononçaedje, a costé di /da/, on mete eto /dɛː/
Mins est ç' vormint l' minme mot a rfonde e-n onk ?
Dins ç' berdelaedje ci,
et rfonde eto l' arinnoe «dai» («dê, E1» (oyi, dai = åy, da = oyi, saiss).
vos srîz po fé deus mots, "da" et "dai" (ki dji pinséve k' il aveut stî rfondou "dê"; mins dji vén d' mi rinde conte ki "dês" c' est èn ôte mot...)
Adon, troes intrêyes a pårt ?
dai da dês
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, c' est çou k' dj' a dins l' tiesse dispu don. C' est des si ptits mots ki c' est målåjhey di vey l' etimolodjeye å djusse. Mins dj' a pinsé lanawaire: "dê", c' est motoit douwê (dowê) ki pôreut vni di "don, hê"; ça a l' minme sounaedje (les Lidjwès rispotchèt todi pus les mots come tcherpetî / tcheptî; tcherbinêye => hèmnêye). Pol sinse, "dowê" est pus dmandrece (= endon?); "dê" est pus rafoircixhant (= saiss, taiss !). Li betchfessî "ai" n' est sovint eployî ki po des mots k' endalèt disk' å Coûtchant walon, po n' nén awè deus ou troes biessès diferinces d' ortografeye (mêsse / mésse; fêt / fét / fwèt). Cial, c' est on mot djusse lidjwès = waire d' astoca pol betchfessî ai.
Adon, dj' atåvele, po-z abate deus djaeyes d' on côp d' warlokea, di rfonde eshonne: hê (disfondowe namurwesse "ê"); dê (disfondowe lidjwesse dê, vî rfondaedje dai), dowê (disfondowe bassårdinrece "douwê" S17) Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
warlokea u warokea : abate deus djaeyes d’ on côp d’ warokea ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, dji l' a fwait rdjibler; (warlokê dins SpE3). Répondre Modifié il y a 4 ans
bôrea => bouriåd ?
[candjî]12 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Srtxg
rifondaedjes fwaits => bourea, bouriåd
Un commentaire • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
A ehin vos avoz metou ene fråze d' egzimpe; mins dins l' DTW i gn a troes mots possibes; c' est l' kék ?
ehin = difåt, vice (aveur tos les ~) (racuzinåve avou mehin ?) ehin = efoirt, dispinser ses foices a l' ovraedje (racuzinåve avou ehowe = alant, vigreusté ?) ehins (pl) = adets, naxhes d' ene måjhone ( ça pôreut esse li bodje åjh- ?)
Gråces Répondre Remercier il y a 4 ans
esperanto
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' sai kî çk' a-st atåvlé ci mot la pol lingaedje espéranto, mins espweranto mi shonne pus près di çou k' on direut, neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
esperanto, c' est l' calcaedje simpe.
espweranto, ci sereut rwalnijhî tot-z acontant li bodje "espwer". C' est çoula l' bodje etimolodjike ?
C' est come on vout. Dji mete l' atåvla sol Wikipedia. C' est on esperantisse francès ki cnoxhe ene miete di walon w:Uzeu:ArnoLagrange k' a fwait l' prumire pådje e 2006. Elle esteut bén scrîte, e peur rifondou. A ! Dji voe k' il a rcopyî ene pådje da Pablo: http://www.esperanto.net/info/baza/wa_eo-baza.html C' est a lu k' i fåt dmander cwè. Come çouci @Srtxg ? Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est surmint mi ki m' forcoridje biesmint... Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
l' etimolodjeye do mot e-n esperanto lu-minme n' a nén d' impôrtance; c' est on calcaedje. (l' etimolodjeye c' est esper- (bodje espwer/esperer) + -ant- (stitchete fijheu d' l' accion, ou k' a l' caractere do bodje) + -o (cawete des sustantifs); esperanto = li ci k' espere, "espereu", li ci k' a d' l' espwer, "esperant"; c' esteut l' no d' pene di l' edvinteu do lingaedje, et l' no a stî eployî pol lingaedje lu-minme)
I n' a nou lingaedje k' eploye -pw- dins les ratournaedjes dinés la: Wikt:eo:Esperanto#Tradukoj
En esperanto i n' fijhèt nén l' diferince etur /e/ eyet /ɛ/; /esperanto/ ou /ɛspɛranto/ (mins l' minme po les deus).
Bråmint di lingaedjes ont wårdè l' sicrijhaedje (esperanto) et l' prononcî sorlon leu fonolodjeye (metans, e portuguès /ˈis.pe.ˈɾɐ̃.tʊ/); do côp ça sereut l' minme e walon ( /ɛs.pɛ.rã.tɔ/ si djel tén bén).
(e francès c' est l' minme, /ɛs.pe.ʁɑ̃.to/; avou espé- paski espe- ( /ɛs.pə/ si dji n' mi trompe nén) ni shût nén l' fonolodjeye francesse)
PS: minme tot contant l' etimolodjeye: li viebe walon "esperer" : èspèrer [C9,E1,E21,E34,O4]; èspèrè [C1,C8] Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos av råjhon Pablo, tot rwaitant ene miete mî, c' est bén mi ki m' forcoridje po rén. Disk' asteure, dji djheu espwerance, a côp seur sol modele di poirter, adon k' on dit bén esperance, come esperer. Gn a pont d' diftonke la. C' est don bén esperanto k' i fåt scrire.
Come cwè, dviser deus munutes d' on sintimint diné a tchôd, sins cachî nole esplikêye ezès motîs, pout todi siervi. On-z aprind tos les djoûs. Répondre Remercier il y a 4 ans
biyografeye mins bibioteke
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On n' divreut nén scrire bibiyoteke ?
Come Feller nos dit, e francès on scrît lion ki s' prononce /ljɔ̃/ (on seu pî), e walon come gn a deus pîs c' est liyon /li.jɔ̃/.
Adon biyografeye avou /bi.jɔ/ nén /bjɔ/, mins bibioteke /bi.bjɔ/ nén /bi.bi.jɔ/ ? Dins les disfondowes, on nd e voet sacwants avou on y... Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
li cogne "bibioteke" est pus coûte. Elle est espontanêye, notêye insi dins [C99] (Chantal Denis l' a metou, tot s' acoirdant avou Lucyin Somme, pask' i l' avént oyou insi (i n' fwaiynut pont d' noûmots).
Li mot n' esteut nén dins C100 ni dins C1.
Li pôzucion d' on shuvion (cial fr. -b(l)io-) dins l' mot doet esse aconté. Avou ça ki, ciddé, gn åreut 4 letes ki, por mi, sont måloyantes (bbliy). Dins "biyo-", c' est 4 sons bén diferins, avou prononçaedje d' on "dmey accint tonike" sol deujhinme pî: bi.'yo.gra.feye.
Dji wådreu "bibioteke" (li pus court, li ci k' a stî foirdjî pa des bokes waloncåzantes). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Didju ! Il est ddja dins C9; dj' ô bén ki c' esteut on vî prononçaedje do cminçmint do 20inme sieke, classicmint noté insi après Nameur. Eto e rfondou pa Hendschel dins "So l' anuti" (Pris del Kiminålté Waloniye-Brussele 1995, divant ki "ces djins la" n' edåmexhe leu croejhåde disconte li rfondou).
Eyet Haust ! (E1); c' est tolminme des djins k' ont d' l' apriyesse (Pirsoul + Haust + Somme + Denis).
Les ôtes riscrijhèt l' mot francès, prononcî come a scole, såf li son [ê] => [é] a Lidje et [è] ôte pårt. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est des mots k' ont-st ene varyisté come çouci:
cossoune + y + voyale (bibioteke, babyî) cossoune + likide + y + voyale (biblioteke) cossoune + likide + voyale (bibloteke) cossoune + i + y + voyale (bibiyoteke, babiyi) cossoune + i + likide + voyale (bibiloteke) cossoune + i + likide + y + voyale (babilier)
voyale + y + voyale (brouyård, viyaedje, aiguiyaedje) voyale + likide + y + voyale (brouliård, êguilièdje) voyale + likide + voyale (viladje)
i + y + cossoune (abiymint) i + likide + y + ë + cossoune (abilièmint, abiliumint)
voyale + y + voyale (biyoke) voyale + likide + voyale (biloke)
e rfondou c' est l' pus simpe voye k' a stî tchoezeye (i gn a-st avou eto, on tins, l' idêye d' on betchfessî "lh" po rascovri tot çoula) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
vola on tåvlea a rmete sol Wikipedia. Wice ? a w:likide (linwince) ? Répondre il y a 4 ans
F. géminée, gémination
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans
dewôr(s)
[candjî]11 commentaires • il y a 4 ans
fiyî => filer; afiler et efiler; fi
[candjî]21 commentaires • il y a 4 ans
fure, efure vs afure
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins l' DTW i gn a-st on viebe "efure"; dji pinse ki c' est vos ki l' avoz radjouté.
Dj' aveut ddja trové "fure" (=fr:fuir) (nén dins on motî, djusse on côp dins on tecse); adon "efure" po les sinses fr:enfuir = s'endaler, fure å lon, ça va foirt bén.
Mins l' ôte sinse, di fé vni foû, di disboirder, ça ireut mî avou "afure" (betchete a- di "metaedje a fé").
Adon dj' atåvele di dispårti:
efure (cwite al mete a pårt sins disfondowes; sait-st on måy on ndè trouvrè ene dins des vîs motîs) : pol sinse di fure å lon. afure : po les sinses di disboirder, di mostrer s' raedje.
Pol codjowaedje, dj' aveu ddja metou "fure" sol codjowoe, come çoucial : A=C=fujh,B=fû (come "lure, produre, kidure, instrure" dabôrd).
Li codjowaedje ki vos dnez po afoure shût l' ci di boure, moure.
tos ces viebes la del 5inme troke ki finixhèt avou C-V-re si codjowèt a pô près parey; c' est l' sititcheye cossoune ki candje; vocial po les cis avou -eure/-ure/-oure:
-ure : dji ...-û, nos ...-uvans
aporçure, shure, riçure (=> son "s" + -ure )
-ure ; dji ...-û, nos ...-ujhans
kidure, produre, distrure, ridure, lure, instrure (sons "d", "tr", "l" + -ure)
-eure : dji ...-eu, nos ...-oyans
scheure, keure ( => son "k" + eure )
-oure : ...oû, ....-ovant
ploure (=> son "l" + -oure)
-oure : dji ...oû, nos ...-olans
boure, moure (=> sons "b", "m" (leprins) + -oure)
dji m' abaiti k' i n' a nén dins ces-la di son "dintåle + -(o)ure"; ça sereut bén ne famile da lu ? (come "ploure")
a, siya, i gn a motoit onk... si on louke a "vey" come "voere" : ( dintåle + -eure ); li codjowaedje di vey eploye y come sititcheye cossoune (dji voe, nos veyans)
fure : dji fû, nos fuyans, ki dj' fûxhe (A=fuy,B=fû,C=fûxh) dabôrd ? (c' est pol bodje C ki dji n' sai nén trop; dj' a metou fûxh- po shure vosse « k' il afoûche »
(dji vola vey dins l' Beschrelle e francès po "fuir", po m' fé ene idêye, mins dji nel ritrouve nén)
Répondre Remercier il y a 4 ans
boûsler, bouzler : minme bodje ?
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Sol DTW i gn a ene rîlêye bouz-/bouzl- (avou longou "oû"); ki m' shonne esse aloyî etimolodjicmint a "boursea" (ey a "boûsler" dabôrd); mins dji n' vôreut nén endè fé on veur.
D' ostant pus k' i gn a "vouzer" et famile, avou on /z/...
bouzer, bouzlaedje sont dins E1,E21 bouzler, bouzlaedje, bouzleure dins E1; mins eto: bouz'ler [O4]; boûselè [C1,C13]
li sinse prumioûle di bouzler est l' minme ki po boûsler (les deus ont des sinses pa stindaedje diferins).
boûsler (boûsseler [E34]; boûselè [C1]; boursèler [O0,O5]); boûslaedje (boûsselèdje [E34]; boûseladje [C1]); boûslot (bous'lot [O5])
S' i n' aveut ki "boûsler" et "boûzler" dji les rfondreut sins tchicter (=>boûsler);
mins i gn a "bouzer" ki rind l' sacwè pus målåjhêye...
årîz vs des idêyes ? (@Lucyin, @Reptilien.19831209BE1) Répondre Remercier il y a 4 ans
Viyès rfondowes
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come c' est des mots come els ôtes, i nos les fåt spliker.
Adon, porîz dire on ptit mot dins l' hagnon etimolodjeye di Bivrî, pocwè çk' il aveut stî tchoezi come rifondowe (avou Bivî), divins R11 (2007-2019), mins ki nel fåt pus eployî ouy ? Vos l' avîz disfacé (si redjiblaedje) do Wiccionaire. Djel a rapexhî pol mete come viye rifondowe.
Bivurresse (disfacé e 2017), a mete eto come viye rifondowe ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a metou l' etimolodjeye; mins cwè mete dins l' caze "lingaedje" ? wa ? Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos ploz mete eto Bivurresse avou bivr- + resse, avou ristitichî -u-. Por mi, c' est des mots askepyîs "lodjicmint" po l' esplicant motî, mins nén aveuri pa des temoens u dins des pus vîs motîs. Répondre il y a 4 ans
5 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Srtxg
Fwait !
nedjî
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Pocwè avou -e-, si ça vént do vî francès nagier et s' i gn a nole disfondowe avou -è- ? C' est po rdjonde naivyî k' est do minme sourdant etimolodjike ?
nedjî : R9 (a « goler » et « liård ») R13 nadjî : O0,O2,O4,O90 nadji : O2 nagi : Léon Bernus (fåves) nâjer : S0
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji pinse ki c' est purade on forcoridjî calcaedje do francès "nager"
Por mi "nedjî" vént tot naturelmint; mins dji so do levant. d' èn ôte costé, dins les motîs levantreces on n' ritrouve nén ç' mot la, mins "nower" (nower, nouwer, noyî)...
Et co... si c' est /a/ d' on costé (et les motîs mostrèt bén k' c' est l' cas), eyet /è/ d' l' ôte, ça dvreut esse li betchfessî "ae" (naedjî dabôrd).
Dji vén d' fé on spepieus rcweraedje sol DTW, di tos les mots avou ene rifondowe -edj- et des disfondesw avou -adj- (erîlêye ratourneure pol rifondowe: « [^,]*[^a]edj% », pol disfondowe: « %.[aâ]dj[^å]% ») ... et bén... "nedjî" et s' famile sont les seus ! Et il ont tertos des disfondowes fok dins les motîs coûtchantreces.
"nedjî" shonne bén esse en flotche di rfondaedje.
ça dvreut esse "nadjî" (si on shût les motîs); oudonbén "naedjî" (si l' mot s' a spårdou emey des cåzeus por ki ae=è (c' est m' cas :-) )
Vocial li djivêye del famile sol DTW (tos des mots dedja dins des motîs coûtchantreces divant l' rifondaedje; dj' ô bén, des mots atestés): nedje, nedjete, nedjeu, nedjî, nedjwere, rinedjî, sornedjî
Kéne voye prinde? => nadje ou => naedje ?
Vos, Lucyin, comint çki vos prononçrîz « naedje » ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji louke dins les motîs di l' Årdene nonnrece: nèdjî dins S109,S117, nèdjer S17 p. 299, nèdjè, S33 (nén dins S36, S38, FE1); nâdji [S44]; nèjè [S27], ned'jî S110, riprins dins S117. I m' dimane co S24,S25 S40,S41 et G152 (so papî e m' buro, po enute al nute; dji pasrè eto les motîs gåmès).
Pol moumint e DTW: nedjî [R13]; nèdjî [S109,S117]; ned'jî [S110]; nèdjer [S17]; nèdjè [S33]; nâdji [S44]; nèjè [S27]; nâjer [S0]; nadjî [O0,O2,O4,O90]; nadji [O2]
Dj' el veyeu come "bras / brès", "tchet / tchat", la ki l' /è/ esteut totavå Lidje Årdene Nameur et /a/ djusse e Coûtchant.
Et come on mot vinou a pî do latén.
Mins ça a l' air d' esse, come vos djhoz, d' on calcaedje do francès, mins dedja vî assez po-z awè prins -è- po -a- dins l' Årdene nonnrece (come sbèrer, tchèpé...).
Adon, dji pudreu voltî li betchfessî ae, po continter tertos, minme s' i manke les disfondowes avou nè- so Nameur et so Lidje (c' est paski l' vî mot naiv- î est bén vicant, adon k' il n' egzistêye nén sol Basse Årdene (apus k' a Forire: nêwiè). Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a cmincî a candjî po naedj- sol Wiccionaire et l' DTW.
A rindjî dins l' rîglêye des "ae" å stramaedje disrîlé: waernu, waermaye, traecas (mins on l' a disrifondou !) Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait ! po naedjî (et s' famile), rinaedjî et sornaedjî
(ci candjmint a fwait rispiter "nedjî, nedje" (=niver, nivaye) k' esteut muchyî pa drî.... mins ces-la, come c' est des calcaedjes do francès neiger, neige; i dmorront-st insi) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
adeuri / aduri
[candjî]8 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
@Reptilien.19831209BE1
Dj' a radjouté l' disfondowe di E177 (k' est ene miete do costé d' Vervî, m' shonne-t i) pol mot adeuri.
Dji voe ki sol wiccionaire il est metou a "aduri".
Dji pinse k' i fåreut candjî po "adeuri" :
c' est çou k' aveut stî decidé e 2004; et i n' a nén yeu d' decidaedje å rviè pol mete avou -u-
c' est l' veur ki l' famile di deur fwait des parints avou -dur- pa dvant voyale; mins cial c' est ene miete diferin:
les viebes del sôre a- + addjectif + -i (viebes del 4inme sôre) ni candjèt nén vormint l' addjectif.
on l' voet bén dins les disfondowes:
avou candjmint d' voyale:
eû -> u : E1,E177 (deûr,aduri) û -> u : O2 (dûr, aduri)
sins candjmint d' voyale:
â : E34 (dâr, adâri) è : C8,S17 (dèr, adèri) eu (court) : C1,C9 (deur, adeuri) â -> o : E34,E177 (dâr, adori) (i gn a-st on candjmint, mins eviè -or-, k' est ene disfondowe låvå di -eur-)
avou candjmint d' voyale, mins dins l' ôte sinse!
û -> eû : O4 (dûr -> adeûri)
et l' cas ki l' voyale est todi "u"; çou ki dins ç' cas ci va ossu bén po ene tchuze ki po l' ôte
u : O0,S0 (dur,aduri)
ça fwait ki, po shure deur -> aduri i gn a 3+2=5 referinces; po shure deur -> adeuri end a 8+2=10; li dobe.
I gn a-st ossu, si on rwaite a tos les viebes/addjectifs %euri vs %[^eo]uri sol DTW :
meur, meuri (meûr -> meûri : C1,C60,O0,O4,O81,S0,S109,S117 vs meûr -> meuri : C8) veur, aveuri (nén foirt probant, la ki "aveuri" shonne esse on noûmot, mins tot l' minme, c' est "aveuri" et nén "avuri") seur, suri, surixhaedje (po "seuri" : seûrihèdje [E1]; sori, sorihèdje [E34], sûr, sûri [O4], sèr, sèri [C8]; po "suri" : churi [O0,O2]) acuri (ki l' bodje n' est nén clair) (O4 balzene etur les deus: acuri eyet akeûri)
Droldimint, li seu "gros ronflant" (E1, Lidje) k' est po "deur -> aduri", est po l' ôte tchuze dins l' cas di "seur -> seuri" !!
Ça fwait ki, pol famile di -deur- (eyet dji pinse ki ça sereut l' minme po -meur- evnd.)
-eur al fén do mot, ou pa dvant ene cossoune -ur- pa dvant ene voyale mins, ça dmeure -eur- po les viebes del cwatrinme troke « (a-) + bodje + -i » (k' ont l' sinse "divni come ...")
ça fwait k' i gn a-st ene diferince etur "adeuri" = divni deur; eyet "edurer" (passer on deur moumint, et nén divni deur)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji vou bén k' on shuve shuve li rîle des rîlêyes => adeuri, meuri, seuri, aveuri. Adon, tos viebes del 4inme sôre. Vos ploz aveuri ey acertiner tot çoula sol DTW. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Adon, tote li parintêye avou -eur-: meurixhaedje, seurté; seurixhmint. Répondre Modifié par Srtxg il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
po "seur", dji voerè purade "suristé" come sustantif del cwålité; do côp on lait "surté", k' a-st èn ôte sinse (calcaedje do francès; sinonime di "såvrité") Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
a, les deus î sont : seurté (= suristé) diferin di: surté (= såvrité) Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Li parintêye fwait so les viebes a-xxx-i, oyi (meuri, meurixhaedje, seurixhmint,...)
Po "seurté" oyi, mins po ene ôte råjhon ("al fén do mot, ou pa dvant ene cossoune"); MINS "suristé" (dji n' sai nén si on wåde les deus ou nén; on pôreut, avou sinse pus lådje pol ci avou -isté (suristé, duristé = li cwålité di çou k' est seur, deur, a djenerå; seurté, deurté = li dgré di suristé, duristé
PS: sol DTW dji vént d' toumer so on drole : "meurijhon"; ça n' duvreut nén esse "meurixhon" purade ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Eto, durion ou deurion (durion [E1,E34,G215]; deurion [G215]; dûrion [O0,O2]; dorion [C8,G215]; deûrion [G215]; dèriyon [G215]; duriyon [S0]) ?
deur + -ion => durion; ou deuri + -on => deurion;
Cisse cawete la si pout-st acawer a on viebe, a o no; mins a èn addjectif ? Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
So wikipedia, wiccionaire, DTW, li codjowoe eyet l' coridjrece :
Fwait ! famile di "deur" (adeuri, radeuri, deurté,...) Fwait ! famile di "meur" (=maweur) (meuri, meurixhaedje,...) Fwait ! famile di "seur" (=acide) (seuri, seurixhaedje, seurté, suristé) Fwait ! famile di "veur" (=vraiy) (aveuri, aveurixhaedje,...) (c' esteut ddja insi)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
Mape Zanardelli
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Savoz si gn a ddja on rahouca pol mape Zanardelli so les prononçaedjes coinreces des comenes del Beldjike ? Répondre Remercier il y a 4 ans
E203b ?
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans
Bèrtrì (Bèrtrè, Bietris)
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Tot tapant èn ouy sol pordjet francès cåzant Wikipedia : w:fr:Bertrix, dj' a stî sbaré del vey sicrît e walon avou on « ì » (on i avou on accint sol droete). Dji pinseu k' c' esteut ene flotche, mins ci candjmint la a stî fwait pa Michel Anselme e 2017, come on l' pout lére dins l' pitit messaedje k' i nos lait avou s' candjmint.
Dj' a don rwaitî s' motî : vaici, et on pou lére vaici : « Bertrix : Bèrtri [avec un ì très ouvert, proche de è] ».
On voet bén k' i scrît Bèrtri avou on simpe « i », nén « ì ». Por mi c' est on scrijha fonetike di l' w:fr:Alphabet Rousselot-Gilliéron, nén do Feller todi.
Est çki vs savoz s' il eploye ci sene la divins s' motî : Motlî Anselme so les cortis a Bietris ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nonna (on l' pôreut ratinde dins "radis" u "courti"); por mi, c' est des accints trop spepieus po esse notés dins li scrijhaedje (ôtrumint, on rtome dins l' "Gillieron" avou ene pekêye di faflotes https://wa.wikipedia.org/wiki/Diyacritike#/media/Im%C3%A5dje:Raplo%C3%BB_Lile_faflotaedje_FEW.jpg
So S117, dji scrî Bèrtrès.
Bietris (Biètris), c' est l' cogne di Nameur, pus près des piceures pår walones (diftongaedje) (veyou dins on scrijhaedje da Bernard Louis sol lene di trén Nameur-Bietris). Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On-z est deus a sondjî parey, djel va ricandjî so Wikipedia. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Po l' "s" al fén, i rispite come /ʒ/ dins l' francès "Bertrigeois" motoit riwalnijhî a /ʤ/ e walon (Bietridjot, Bèrtridjot) (djel doe co aveuri, motoit -jh- come Forijhot ?); come berbis => berbijhete, berbijhot <> sori (pont d' parint) [dji vén d' tuzer eto a "abit" la ki l' T n' a nol astoca. Répondre il y a 4 ans
sclefe => schléfe ?
[candjî]7 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
(@Reptilien.19831209BE1) Li mot (ene ~ d' a = on sclat d' a) est dins R13, dizo rfondowe "sclefe", mins dji n' aveu pont d' disfondowes.
Sol wiccionaire dji voe (mins ki n' ont nén stî rcopyîs sol DTW):
sclèfe : O0; (è)sclèfe : O3, O4; (è)sclèpe : O0 (avou è- a « a (3) »), O4, O2, O90
Et dins E203 i gna hîf
Dins l' DTW on trouve eto:
schipe: schipe [R13]; chipe [C1,O0] (mins dji l' metreut purade come sinonime)
eyet eto des disfondowes "hîfe, hêfe" metowes po "schåfe"; mins tot-z î tuzant, i m' shonne ki c' est purade po ces-la li cåzu betchfessî "é".
ça fwait k' on-z a:
des /sk/, des /h/ => sch des /è/, des /ê/, des /î/ => é et on rmagnaedje do "l" avou "h" (come po schlintche => hintche)
do côp, sclefe divreut esse schléfe, nonna ? (et on metreut-st avou les disfondowes hîfe [E1,E34]; hûfe [E1]; hêfe [E1])
oudonbén, wårder sclepe come dobe rifondowe di schéfe ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Et po çou k' est do viebe sclefer ?
(è)sclèper : O90 (è)sclèfer : O3,O4
Eto : xhife d’ at + viebe xhifii E212
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
oho, mins ça n' sereut nén l' minme ki les deus hèvé, hévî (3inme troke) di E203 ? («canneler, creuser, faire des rainures») (i gn a eto héf : «rainure, entaillure»)
ça dinreut-st adon schléve, schléver, schlévyî
po schléve adon deus sinses : 1. li tchabotaedje fwait, 2. li boket saetchî foû (=> ~ d' a) Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Mmm... i gn a eto:
hûfèye [E1]; hûfêye [E34] hûfion [E1], xhifion [E212
hûfe et hîfe avént stî rfondous avou schåfe...
Dins E212 xhiflez po xhufler, adon rfonde pol voyale, rifonde les xhif- e schûf- ireut bén.
Adon dj' atåvele on rfondaedje -schûf- (dobe rifondowe avou -schåf-) po tos les sinses di schåfe :
schûfe (xhife [E212], hîfe [E1,E34], hûfe [E1], hîf [E203]) schûfeye (hûfèye [E1]; hûfêye [E34]) schûfion (hûfion [E1], xhifion [E212]) schûfyî, schûfiaedje, schûfiåve (xhifii, xhifieje, xhifiave [E212])
on rfondaedje -schlév- po les sinses di fé des stritcheures
schléve (héf [E203]) schléver (hèvé [E203], (è)sclèfer [O3,O4], (è)sclifer [O4]) dischléver (duhéver [E21]) schlévyî, schléviaedje (hévî [E203], héviech [E203])
dispårti les deus sinses di "sclefe" (R13) etur schléve (pol sinse di schireure) et schûfe (pol ~ d' a) po (è)sclèper (O90) i fåreut vey les sinses dins O90; et vey si ça ireut avou schléver ou motoit screper ? i dmeure co foû di ç' bele rîlêye la: schipe (oudonbén l' wårder come ça) et sclepe (a moens del wårder rfondou avou sclefe ki dvénreut schléfe ?)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
on divreut motoit wårder "sclepe" (corant asteure) et motoit "hûfion" (parey) a costé di schléve et schûfion, come on a wårdé "skete" avou "schete". Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
po "hûfion", seulmint pol sinse di vere a gote ? (li mot a passé a d' ôtès coines?) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, aprume vere di gote; nén k' ça åye passé dins des ôtes coines, mins c' est co foirt siervou. Tos les ôtes mots lidjwès di ç' famile la sont foirt rålmint scrîts - fåt nén dmandé: prononcîs -. aprume les cis avou l' shuvion /hl/ (por mi nén prononçåve) => /çl/ (schlintche). Répondre il y a 4 ans
Franwal Hendschel
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Srtxg :
I gn a ki des intrêyes di A a E, mins i m' shonne k' i nos fåreut tolminme on rahouca, neni ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Di fwait... ça pôreut esse R20 dabôrd.
L' ortografeye shonne esse di dvant 2000 :
waire d' eployaedje di "oe" iy po ey, ey po êy sicrijhaedje des longowès voyales pa dvant vuzlêyès cossounes (c' est l' dierin grand candjmint k' i gn a yeu, dji n' sai pus l' anêye)
A note k' Lorint aveut l' idêye ont tins d' abaxhî l' nombe di betchfessîs, tot leyant toumer én, ey, jh, sch, oi et oe : iy (po iy et ey), h (po h et jh), xh (po xh et sch), wae (po wae et oi), eu (po eu et oe), on (po on et oen), in (po in et én); l' idêye esteut d' sayî d' fé accepter pus åjheymint l' rifondou; mins l' vraiye råjhon po rfuzer l' rifondaedje n' estant nén vormint les senes pol sicrire, mins l' idêye minme d' ene comone ortografeye, çoula n' candjive rén... et finålmint il a leyî tchaire cisse mitan voye la (ki, do côp, a stî ene ortografeye di l' oteur di pus, la ki i gn a måy yeu k' lu a l' eployî). I dmeure co bén des tecses plik plok sicrîts insi sol Daegntoele, copurade dins des foroms ou des emilaedjes.
Ça s' pôreut bén ki l' franwalicot åye sitî scrît come çoula, et nén etirmint cviersé Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est on franwal: si rahouca, c' est FR1 (w:Motî_francès-walon#Rifondou_walon). Il a stî scrît e 1995, divant les betchfessîs oe & oi. Mins motoit ricandjî e 2000 cwand Lorint aveut ralé e-n erî (come po les scoles do Noû Lovén, 2000) mins sins bate di dvizes sol sudjet.
Prezinté dins m' coferince å Noû Lovén come 3.3. Li rfondou Feller-amiståve (rifondou "sof"). https://rifondou.walon.org/coferince.html#tauvlea994
Il aveut rivnou å "vî rfondou" (1998) a on raploû a Rtene e 2001 (Sarachaga/Mahin/Hendschel), si dj' el tén bén, divant d' prinde si condjî "mo-sabatike" (2002). La, dj' aveu eto abandné sacwants sayes k' on trove dins les Rantoeles 1999-2000 (come : u po u + ou). Répondre Modifié il y a 4 ans
w:Lingaedje et acsegnances des fleurs et des plantes (live)
[candjî]12 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji croe k' on n' a co pont d' limero po c' live la. Fåt i limeroter JVlafp u bén E<limero> ?
Et come i gn a on deujhinme eplaidaedje e Feller, i fåreut fé ene sacwè come on-z a fwait po E212, C9 : JVlafp1 et JVlafp2 u bén E<limero> et E<limero>a. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' l' a måy drovou (djusse fotografyî l' coviete). Gn a-t i on motlî, ou ene sacwè come çoula? Adon, E186 / E186a. Si c' est toplin des spots, SpE3 ; si c' est puvite del literateure, adon, come vos djhoz, mins dji rsaetchreu ene lete: JVafp (avou 3 ptitès letes, on voet ki ç' n' est nén on no di scrijheu). Si on vout rcopyî des fråzes dins l' vî sistinme u e Feller, oyi, fåt JVafp1 & JVafp2; si c' est po on rcopiaedje e rfondou, — JVafp (fråze rifondowe)., c' est assez. Gn a-t i moyén di fé on seu Module:Sourdant/JVafp po les 3? (JVafp, JVafp1 & JVafp2)?
On pout fé les 2: on limero dins l' djivêye po les ortografeyes; on rahouca "sourdant d' fråze" po les fråzes.
Dji wåde E186 et Sp3 disca tant d' vey cwè. Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mi, dj' a l' purmî eplaidaedje di 1898, djel va sicaner cwand dj' årè on novea scaner, el minne est moirt. Å coron do live, gn a on motlî avou troes colones, metans : Dictionnaire dè Lingage des Fleurs et des Plantes Fleur (wa) Fleur (fr) Askeignance (emblême) Abe âx vesseies. Baguenaudier. Timps pierdou.
Come gn a pont di spot, dji sreu po E186 (prumî epl.) et 186a pol felerijhaedje, come po C9.
+ Alias : JVafp po les fråzes d' egzimpe. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Po C9 c' est å rvier, C9 pol modêye Feller; C9a po l' oridjinnå.
Po E212 on-z a cmincî a-z eployî les scrijhaedje d' oridjinne, et poy fé E212b pol felerijhaedje.
I n' a nén vormint d' rîle disk' asteure; mins dj' atåvelreu bén "a" pol modêye d' oridjinne, cwand l' rahouca avou djusse li limero est eployî po on replaidaedje; "b" pol replaidaedje, cwand l' rahouca est eployî pol prumire modêye.
Come E186 n' a nén co stî eployî, on pout tchoezi kéne voye prinde. Por mi c' est sorlon l' ci k' est l' pus corant (si on trouve åjheymint l' prumire modêye, adon fé E186 + E186b; ôtrumint E186a + E186)
I gn a co on 3inme cas, k' i fåreut decider po E177; come les deus eplaidaedjes sont dins ene ortografeye pre-Feller, mins avou des candjmints; dj' atåvelreu E177a pol prumî eplaidaedje, E177b pol 2inme; eyet E177 po cwand on n' sait nén, ou ki l' mot est scrît parey dins les deus modêyes. Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Di fwait, dji m' a brouyî avou C9, come cwè, i nos fåreut bén ene rîle po-z årmonijhî çoula.
Avou vost atåvla Pablo, i gn åreut nén a rcandjî C9 et E212, u bén dji so a costé ?
Po E177, iva po 3 rahoucas. Répondre Remercier il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, on n' ricandje nén C9 et E212. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva; dji mete don dins l' djivêye des motîs: E186a + E186 (on dveut trover li rferlijhaedje pus åjheymint a on certin moumint, mins asteure, c' est Piron parey), adon fé come les dierins côps (E21, E21a; C9, C9a); li cas di E212 sereut-st ene foû-rîle.
Fwait ! Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
(divant d' lére li messaedje di dvant) => por mi, si Feller <> nén-Feller: ...a pol nén Feller (u l' Feller timprou); si 2 nén-Feller: a & b shuvant l' date d' eplaidaedje (come E177). Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
... mins si ça s' pout fé pa robot, on pôreut rcandjî E212 = replaidaedje Litchanteu (c' est come çoula k' c' esteut scrît dvant); E212a = mwaisses sicrijhas Villers (la eto, gn a 2 modêyes po sacants mots, les 2 metowes dins l' replaidaedje Litchanteu); come çoula, ttafwait sereut metou come so do papî al muzike. Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Ça n' si pout nén fé åjheymint (la ki ces rahoucas la sont motoit bén eployîs ôte pårt ki dins l' wiccionaire).
E212 est eto ene miete a pårt la k' c' est ene modêye sicrîte al mwin; eto, adon k' les motîs eplaidîs å 19inme sieke sayèt ddja d' fé des esperyinces avou l' ortografeye (foirt sovint l' sicrijhaedje dins l' tiesse di mot n' est nén l' minme ki dins les egzimpes!), E212 lu, mi shonne-t i, ni fwait nén çoula; dj' ô bén, E203 est ahessåve po trover des mots, mins nén po saveur çou k' esteut l' manire di scrire; dismetant ki E212 dene des racsegnes sol manire di scrire d' adon. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Adon, on l' lait insi. Répondre il y a 4 ans
tchapitea ?
[candjî]11 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dins E177 i gn a « chapitai : Chapiteau, partie du haut de la colonne qui pose sur le fût. Corniche ou couronnement des buffets, etc. »
D' après vos, c' est l' minme mot ki tchapistrea, oudonbén on mot a pårt (tchapitea) ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
"tchapistrea", sorlon les corwaitaedjes ALW, sereut "on ptit tchapite", avou tchapite = fr. "chapitre" (d' on covint). Mins dji n' a nole kinoxhance di çou k' "tchapite di moustî" pout esse (årtchitecturreçmint). L' ôte mot, c' est eto on mot d' årtchitecteure. Dj' el metreu come minme mot. Mins, come vos djhîz avou fi / filé, i fåreut awè les deus sacwès dvant les ouys. Dj' a fotografyî on tchapistrea d' eglijhe (ki m' shonne ene des pus viyès bastijhe di ç' cogne la) vaici https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Furf%C3%B4_scole_poice-tchapistrea.jpg Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji mete sacwants fotos di sacwès k' on lome "tchapistrea" (i m' manke co ene ki dji n' ritrove pus d' ene marinde del soce des rcåzeus dizo on tchapistrê = ahoute di bwès). Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
tchapitea c' est clairmint l' minme mot ki fr:chapiteau; et a î tuzer ene miete, c' est diferin di tchapistrea (ki dji n' sai nén si ça egzistêye e francès).
tchapitea, d' après l' definixha, c' est l' boket pus lådje åd dibout d' ene colone, ki sieve a sotni pus stocaesmint çou ki vént dzeur. Ey eto des rshonnantès wårniteures sol djivå d' ene tchiminêye.
Li mot n' si trouve waire dins les motîs, paski ç' n' esteut nén corant d' djåzer d' colones.
I vént, tot come tchapistrea, do mot latén ki vout dire "tiesse"; mins ça dvreut esse deus mots diferins, pinse dju.
On l' pôreut stinde eto pol ratournaedje do francès "chapiteau" (miergrande tante po-z î fé des spectåkes) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po "chapiteau" = guinguete, les waloneus (come Louwis Baidjot) dijhént ddja "tchapistrea" (c' est ene ahoute insi, avou on toet d' bwès e triyingue, mins sins meurs, ki dji cwir après l' foto, k' il aveut lomé insi).
sinse 3 di tchapistrea: Il ont monté on tchapistrea pol dicåce. Et l' ratournaedje "chapiteau" est ddja la (dedja dins R9: https://moti.walon.org/dicc_esplicantT_TA.html).
Mins c' est l' veur ki, di nosse tins, les djins djhént ... in chapitô (calcaedje setch); por mi, "chapitê" / "tchapitê" (on n' sait ddja si li "ch" esteut rwalonijhî dins l' prononçaedje do mot d' E177), c' est on calcaedje on pô pus walon, mins ki n' aconte nén li -s- k' est bén walon, poy k' on l' ritrove dins "tiesse" (si ça vént do minme tayon-bodje latén). => dji n' freu nén on mot d' rawete po ene sacwè k' on n' è cåze pus waire, apus ki dins des scoles di viye årtchitecteure ki s' dinrént e walon. Dijhans todi kécfeye... Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Gn a ddja ene cogne sins -s-, avou -ya dins G204: = ? (tchapitya) = G204 p. 111 (li mot a ratourner, c' esteut "corridor, vestibule"). Li "ratournaedje" e francès, al tiesse des disfondowes, c' est "chapit(er)eau" => c' est vormint nosse mot. Avou ça ki l' picård, c' est "kapitiô" (capitiau), k' est defini: "petite chapelle, niche". Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, mins les sinses di tchapistrea c' est ene sacwè rascovrowe pa on toetea (ki brotche foû do mwaisse bastimint).
Mins cial, avou "tchapitea", c' est nén ça, c' est ene sacwè k' est å dzeur d' ene colone, ki disboide ene miete, po ene sacwè aveur pus di plaece po s' aspoyî dzeur. E francès: w:fr:Chapiteau (architecture), e castiyan: w:es:Capitel, e catalan "capitell", almand "Kapitell" (e chinwès et djaponès: 柱頭, tiesse di colone) Li castiyan mostere k' i n' a pont d' "s" etimolodjike, et come li sinsiaedje est bén diferin, adon ça dvreut esse on mot diferin: tchapitea. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dji mete li scrijhaedje E177 dins l' hagnon ortografeye di "tchapistrea", mins nén dins les sinses. A vos d' decider si on fwait èn ôte mot po ç' sinse la (et motoit li miergrande tante / tinte, k' on n' lomreut ddja "guinguete"). Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji so po deus mots:
tchapistrea : li stinde (come sacwants l' fijhèt ddja) pol sinse di grand toetea d' toele po les spectåkes tchapitea : mot tecnike d' årtchitecteure, bén atesté dins ls ôtes lingaedjes, ey e walon (pol moens å cmince do 19inme sieke) (et do côp chapitai E177 doet aler cial, nén dins tchapistrea)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, poy ki c' est pår èn ôte sacwè, bén defineye ey avou eto èn aspoya e castiyan (minme tcherpinte), metans l' come ôte mot. Ploz fé les deus pådjes Wiccionaire & Wikipedia ?
(mins l' grand toetea d' dicåce, djel laireu avou "tchapistrea".) Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
on a pinsé parey e minme tins. Les cis ki tuzèt bén tuzèt eshonne !!! Dji rsaetche E177 di "ortografeye" di "tchapistrea" et mete al tiesse d' årtike
.
Répondre Modifié il y a 4 ans
tchôdronêye, tchôdurnêye; mins "tchôdnêye" ?
[candjî]7 commentaires • il y a 4 ans
paroeze, paroesse
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Li scrijhaedje avou "ss" si trouve sol wiccionaire (mins nén co d' årtike pol mot lu-minme; a paroe i gn a-st on loyén e disfondou, pareuse), et çoula aveut stî decidé a on raploû rfondaedje e 2018... mins nerén:
li scrijhaedje avou "z" est l' pus corant la wice k' on eploye li mot et, pus consecant: li parintaedje est bén avou /z/ (pareûzer, pareûzèdje) etimolodjicmint c' est surmint ene cawete -oes/-oesse; mins on scrît on paroe et nén on paroes, adon ostant shure k' uzaedje po ene paroeze eto, nonna ?
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' a todi yeu des rujhes avou ç' mot la. Dji l' a sovint vlou rfonde dins ene rîlêye dandjreus etimolodjike avou faloijhe [falwâje, falwâze] et tricoijhe. Mins cial, c' est purade li betchfessî oe, avou des viyès cognes di paroe: "paro", come dins les nos d' plaece (Côro, Avro), ki n' vont k' avou l' betchfessî oe. Adon, on scrireut "paroejhe".
ça fwait ki:
paroeze, paroezer, raroezaedje <> paroejhe, paroejhî, paroejhaedje ? tricoijhe: les 3 disfondowes do betchfessî oi sont bén la. L' acertiner sol DTW ? Li vuzlêye cossoune n' est nén acertinêye pal parintêye, mins på prononçaedje di l' Årdene nonnrece dilé l' tchampnwès (motî d' Bive: tricwâges). faloijhe: djusse dins les nos d' plaece; riscrît e francès d' Walonreye: Faloise. Erîler so "tricoijhe" ?
A decider cial et asteure. "dimwin", ça n' egzistêye nén (Francisco Franco).
A noter ki, pol cawete femrinne -euse (no d' fijheuse), c' est eto on -z- muchyî (Djôre Sfasie el vleut scrire -euze). Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Neni, nén avou "jh", i n' a nén d' son "h" ! et dji n' croe nén ddja k' i soeye etimolodjike nerén. Dji pinse k' etimolodjicmint, ça sereut -oes/oesse (come dins bordjoes, bordjoesse); mins ki l' loyén etimolodjike ça pierdou i gn a bén lontins dins l' esprit des djins (dji n' a måy veyou l' prumî scrît avou on moya "a"; eyet pol 2inme c' est cåzu tofer avou "z"; et c' est /z/ dins l' parintaedje). Do côp, dji sereut po: paroe (dedja insi dins l' wiccionaire; mins c' est on mot ki dj' n' eploye nén) et paroeze.
Po "tricoijhe", c' est ddja insi dins l' DTW, eyet dispoy deddja en hope (etricoijhe si trovéve dedja dins R9). Radjouter al famile ecoijhe (ècwèche [C13]) ?
Po "faloijhe" dji n' a måy veyou l' mot; si on nel trouve ki dins sacwants mots d' plaece, adon dji sereut po shure les rîles do rfondaedje des nos d' plaece (les betchfessîs oi, oe ni sont-st eployî ki si a) ça fwait pårtêye d' on ricnoxhåve mot ki si scrît insi (come "Laveu" => Lavoe, on cmon no) (mins c' est nén l' cas cial), ou b) li prononçaedje est rascovrou pa onk des prononçaedjes do betchfessî eyet on rtrouve on scrijhaedje avou on "o" (o, oi, oy) dins l' sicrijhaedje (come "Avroy" (avreû) => Avroe). Si dins l' sicrijhaedje asteure so les plakes on-z a "wa", ostant l' wårder. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li seule plake (å Tchestea): Faloise. => Faloijhe (dj' el sicrît insi dins mes fotos do "bî del Falwâche").
=> iva po paroeze, tricoijhe / etricoijhe / ecoijhe; Faloijhe. Répondre il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Pol mot "tchesse-al-paroeze" (sinonime di inte-deus), dji n' so nén seur do boket "tchesse"; c' est l' tchesse do viebe tchessî (cori après, tchôkî pus lon);
oudonbén, li mot ki e francès c' est "châsse"
Dji pinse ki c' est l' deujhinme. On moumint, cåze di l' etimolodjeye, dj' a pinsé al sicrire "tchaisse"; mins dji vén d' aprinde ki l' mot "châssis" end est on parint (çou k' est lodjike, cwand on voet les sinses), ey e walon on l' mete come "tchessi".
I gn a don deus mots "tchesse" diferins:
accion do viebe tchessî (fr:chasse, es:caza) cofe a rlikes (do latén "capsa", k' a dné es:caja, ca:caixa, boesse; dins ces lingaedjes on eploye "arca" (åtche (nén air, mins grande boesse, come l' åtche da Noyé) ou "arqueta" (pitite åtche); "capsa" a eto dné, a costé di "tchesse", li mot "caisse")
> Li seule plake (å Tchestea): Faloise.
adon oyi, Faloijhe. C' est l' minme mot ki l' comene picåde w:pcd:Faloèse (Sonme) ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Eto po Pablo.
Ci mot la, radjouté pa Èl-Gueuye-Noere, a stî plaecî come mot do sistinme Feller. Avou on H, dji lyi aveu dmandé si c' esteut on mot k' il aveut trové dvins on scrijhaedje di dvant Feller. Si response : li mot vént do no del soce Théyâte Wallon d' Charlerwè, k' il a trové dins l' live da Michel Moreaux, Lodelinsart, Mémoire en images, 2006.
Dj' a dispu, d' èm costé, trové ene brotcheure kel tite c' est Chalerwè Spite, del fameuse soce « Sociètè Rweyale Cerke et Théyâte Walons d’Chalerwè ». Soce ki dji n' sai nén grand tchoi, si ç' n' est kel prezidint d' oneur e 1953 c' esteut l' borguimwaisse Octave Pinkers et l' (simpe) prezidint A. Belien.
Çoula po dire, ki les mots théyâte et thèyate sont des ortografeyes eployeyes divins les anêyes 1960s. Come çou n' est nén do Feller, ni nerén do Feller ricandjî, dj' elzès metreu-st adon dins l' hagnon vîs sistinmes. Mins, sorlon l' definixha k' on-z a dné, on lome ces scrijhaedjes la, les cis di dvant 1900. Dj' atåvele, po fé simpe, di radjouter dins l' definixha : k' on trouve co bén, pol djou d' ouy, di ces vîs scrijhaedjes la.
Ça vs ireut s' on fwait dinsi ?
Avou deus L ? Avou Char- ? Dins l' DTW : brochure, mins brotcheu ? Avou -ch- u -tch- ? Avou -eure, come pinteure ? Djel åreu bén scané mins mi sicanrece ni va pu dispu ene samwinne. Ki dji n' ricnoxhe nén Dins l' minme brotcheure.
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva. Waitîz les bokets ki dj' a scrît e 1981, divant d' esse sicolé pa Léonard:
oldwikisource:Crapôdatche; oldwikisource:Les_berdjîs
Dj' elzès trepådjnêye come oldwikisource:Category:Walon_scrît_dins_ene_ortografeye_espontanêye
Asteure, dins l' hagnon "ortografeye", on a "Feller ricandjî / nén Feller", on pôreut don mete "théâte" vola. Mins po l' etikete di l' årtike, c' est l' veur k' i våt mî mete dins les vîs sistinmes:
les ortografeyes avou th, dg [E165, E167] les cenes avou des dobès cossounes [S5,S25] les cenes avou on scrijhaedje del divuzlêye cossoune å coron: chîche, viatche (shijhe, viyaedje). ... avou on taijhant H (histwâre, hiviêr...)
On wådreut come "Feller ricandjî":
les candjmints pratikés "di tot tins" pa les Relîs Namurwès: aube, en anglès li hy po rinde ixh-låte u axh-låte (ALW, E200) li pont sol roye (Remacle, E2, Relîs, ALWAC, S0) min.me, pwin.ne les scrijhas Fauconnier do coron d' l' infinitif del 1ire sôre: rintrér (O0 tôme II & III, O81) l' ortografeye Mouzon-Pierret do w:Rastrindou long O (fö, sö, î pö). les ortografeyes avou on "n" a l' espôzant: ôⁿ (Gaziaux, Sinuliers), îⁿ (Mouchon d'Aunia) li ë des Soverdeas
Co a decider, po les tiesses d' årtike.
les letes avou on "macro" da Gaziaux: ē (= ê clintchî E2), ō (= au Feller-Léonard = ô Feller-Fauconnier & Francard) li e̊ (Gaziaux) et li ė di C8 (on l' voet a schipe sol fotocopeye) eyet li œ (clintchî) di E145 (= eu Feller = ë Sauverdia) li ë di C106 (ki rprezinte li ē da Gaziaux)
Ene troye n' î rtrovreut nén ses djonnes !!!!! Pôves nozôtes et les tchéns d' tcherete et vive li rfondou. Tuzez k' i fåreut k' les efants d' primaire aprindénxhe totes ces letes la, et tot ristudyî s' i candjnut di scole !!! Répondre Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Les scrijhaedjes avou des macron, bole, deus ponts, evnd. Djelzès rindjreut come (ricandjî) Feller ; la ki leus oteurs shuvnut Feller, djusse radjouter des senes po des sons k' i n' arivèt nén a scrire avou les senes do mwaisse lu-minme.
Et mete come sicrijhaedje di dvant Feller les ôtes, minme eployîs foirt tård (mins, des nos d' soce, i fåreut vey si a) li no n' åreut nén stî ahivé i gn a lontins eyet edjalé dispu adon, ou b) si les cis k' eployèt l' no cåzèt vormint e walon, ou si c' est nén purade mete on ptit boket d' walon dins do francès (come on trove des corretch ou torate (po coraedje et torade) dins des scrijhaedjes e francès) Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
@Lucyin : Por mi, li au c' est do Feller nén ricandjî, come nos dit Feller :
Au lieu de â pur, le namurois, prononçant o fermé, doit écrire par au ou par ô (p. 17). [...] Cet ô fermé peut être remplacé par au dans les mots dont le correspondant franç. possède au : pauve à cause du franç. pauvre, aute à cause du franç. autre (p. 21).
Ce phénomène se produit pour les cas de a+l, a+y, a+u, de al, ar, as suivis d'une consonne, de a+bl. Dans l’ancien wallon, on trouve fréquemment la graphie au. Le français nous offre l’exemple de faute, saule, haut, chaud, jaune, autre, chaux, faux (falcem, falsum), mauve, paume. Enfin, il est impossible que a ait passé d'emblée à ô sans diphtongaison intermédiaire. Pour ces raisons, nous acceptons la graphie namuroise au, sans rejeter toutefois la graphie phonétique ô (p. 17-18, note 1).
— Jules Feller, Règles d’orthographe wallonne, 1905
Mins c' est l' veur ki aube ni s' dit nén *aurbre e francès. Adon on l' pout vey come do Feller ricandjî. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci po les ridjhaedjes da Feller (po dire li vraiy, dji n' a djamåy lî pår si papî).
A rilever ki, po les 2 egzimpes ki Feller dene (aute, pauve) ey eto po "cau" "raube" (?), Jean Guillaume, ki prononce oûte, poûve, coûp, roûbe ... (dji vén d' les rlére dins w:Disk' å solea (arimés)) va les fé riscrire "ô" a tot côp dins C1, çou ki respond a l' askepiance (divant s' tins [avant terme]) do betchfessî ô.
Mins, lanawaire, Bernard Louis end a ridiscandjî ô => au (piyanau) [C199]
Ces ô la al fén do mot, calkés do francès avou prononçaedje long e walon, on les scrît o e rfondou (piyano, chamo, buro) et dji mete djusse /-o/ dins l' prononçaedje zero-cnoxheu. Vey s' il ont stî acertinés insi dins l' DTW. Répondre il y a 4 ans
binle, binler / bê, bêler
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
binle divins R9, R11, avou binler sorlon l' codjowa do definixha « ene berbi ki binle » bê et bêler R10
binle / binler : viyès rfondowes ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji wådreu voltî binler (S117), come sorwalonde (li mot n' est nén dins C62, O0,O2). Li minme ablonça bin- (wa) <> bê (fr) dins Bingnêye (dilé Han-so-Eure) fr. Baignée.
Dins ene rime a disti (ki mostrèt èn estat foirt "peur" do walon): Binle, di-st ile la gade; cwesk' i t' fåt, di-st i l' bèrå; dj' vôro bin låtchî, di-st i l' berdjî; il est bin trop matin, di-st i lu ptit tchin.
binler [S117]; bêler [E1,S0]; bailez [E212]; bèler [S109,S117].
A nozôtes di decider. Dji radjoute (binler) a "bêler" sol DTW Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A! di l' aspoya: bin.nyer E165, bînyer /bɛ̃.je/ les agneas sont-st erî d' leu mere ca i binyèt [E200]: ; bîn E200: onomatopée, cri de la brebis.
+ (minme ablonça): bintch S117, E200 <> bâtch, bêtch.
=> todi pus enondé po "bin", binler (disfondowes: bêler / binyer; li scrijha E165 mi shonne on mwais rcomprindaedje di E200. Répondre Modifié il y a 4 ans
påpåd-lolô u påpåd-lôlô ?
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji dmande çoula paski vos av metou come etimolodjeye : påpåd + lôlô ; et dins l' prononçaedje /lõ.ˈlõ/ avou deus /õ/, k' on n' mete ki po « ô ».
El fåt i coridjî ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Taiss ki dj' a pinsé disfafloter ene miete. Mins come il est avou 2 longs sons dins l' DTW + dins Haust, leyans lu come låvå: påpåd-lôlô. Répondre il y a 4 ans
Porcioncule
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Did wice vént l' etimolodjeye ki ci sreut on « no d' on viyaedje ». Dji n' parvént nén a mete el mwin so cisse racsegne la.
Li Porcioncule, c' est ene pitite tchapele, ki s' trouve asteure divins l' båzlike di l' Aviedje d' Assise, e li frazione Santa Maria degli Angeli del comene d' Assise. Li no Porziuncola (piccola porzione, do latén Portiuncola) vout dire pitit boket (di tere), mins did la a dire ki c' est on no d' on viyaedje... Avoz léjhou çoula ene sadju ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
cial, ci n' est nén des mantches po mes bresses. Mande escuze. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Gn a rén avou ça. Come c' est l' etimolodjeye k' on rtrouve divins R9 (et R11 do côp) dji pinseu k' c' esteut vos l' mia plaecî po nos dire cwè. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A ! c' est do walon da Laloux (dji n' aveu nén clitchî sol mwaisse loyén) et c' est mi ki l' a rcopyî. Nén dins C106 ni C99. Fåreut dmander a Uzeu:Waelsch (Djôr Sfasie, k' a fwait l' teyolodjeye). Dj' el dimande ossu a Djan Hamblenne, k' esteut s' prof. Mins come c' est les franciskins ki fiestixhèt çoula, et k' vos avoz trové ki c' est ene tchapele a Assize (les Franciskins shuvèt sint Françwès d' Assize), oyi, ça doet esse on calcaedje di l' itålyin. Dandjreus k' les franciskins itålyins fiestixhént Notru-Dame des Andjes pa on perlinaedje låvå. On Franciskin walon scolé e l' Itåleye l' a lomé insi. Laloux l' a oyou on côp, et l' reployî (c' est come çoula k' les scrijheus fwaiynut po mete do motlî ene miete "misterieus" dins leus ouves.
se non è vero, è bene trovato Répondre Modifié il y a 4 ans
Deus sourdants nén cnoxhous
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Antolodjeye d' Assese et Djeve, a li ci ki ratind n’ a nén håsse LMakd (Lucyin Mahin ...), a li ci ki n’ a pont d’ mizeres è ratind
Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Antolodjeye d' Assese et Djeve => w:Antolodjeye d' Assese et Djeve (w:Antolodjeye d' inte Bok et Sanson) Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
LMakd (Lucyin Mahin ...) => — L. Mahin, divins l' novele: «c' est todi l' aiwe ki doime ki neye». Répondre il y a 4 ans
croes sint Djhan
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est vormint on sinonime di airdiè ? ké rapoirt ki gn a avou ene croes ? Por mi ene croes sint Djhan (croes d’ sint Djhan ?) c' est çouci (imådje). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
creûs Sint-Djan G203 p. 121 (5 ponts). Mins si vos vloz, come li cogne n' a rén a vir, dj' alans purade el riwaitî come on rcomprindaedje di "coroye Sint-Djan" => "crôye Sint-Djan" (15 ponts) => clôye Sint-Djan (2 ponts). Répondre Modifié il y a 4 ans
acter
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Reptilien.19831209BE1
acter [E165, E200]
ci n’ est nén des mantches po mes bresses
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
po mes bresses, po ses bresses, po leus bresses,...
Djel metreu al 3inme djin, come on fwait po les viebes å prono : ci n’ est nén des mantches po ses bresses.
Endon ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, c' est mî l' 3inme djin, cwand ça s' pout fé. Ou: ... po les bresses (da ene sakî), avou "da ene sakî" foû do tite). On pôreut eto fé ene vierbire "èn nén esse des mantches po les bresses" viebe sins djin (v. sins djin), å complemint (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « da ») (avou l' divancete da). A vos d' decider. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Et po dji t’ frè on ptit dessén, pocwè nén fé on dessén, fé on ptit dessén ? Répondre Remercier il y a 4 ans
Botôssåt
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Divins Sourdant:TG4, on pout lére ki Botassart vént do no tîxhon Balthard. Come vos dinez (R9, R11) Boton dji mi dmande si c' est l' minme mot ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nonna, shuvoz TG4; dji croe k' dj' aveu tapé ås gaeyes po mete "Boton" (tot å cmince di l' esplicant motî). TG4 n' egzistéve nén co, et TG3 ni dene ki les comenes.
Mins adon, el fåt riscrire Botåssåt (li prononçaedje est purade /oː/ ki /õ/). Répondre Modifié il y a 4 ans
wô
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Do vî francike *wald > Wald e-n almand ; racuzinåve avou l' vî francès wau(t) divnou gau(t) ; racuzinåve avou l' neyerlandès woud, mins sins rapoirt avou l' inglès wood.
On l' trouve co bén divins sacwants toponimes del Walonreye : Mirwå, F. Mainvault (e Rfondou ?) ; u co so wacôstè, li wåstêr, u co lœ̄́ hot’lîre do wô, lœ̄́ pont do wô.
Savoz si ç' mot la est co vicant ? On l' metreut divins ké hagnon, come on n' a pont di vî walon come lingaedje, come i gn a vî francès ?
Martine Willems, Le vocabulaire du défrichement dans la toponymie wallonne, Droz, 1997, p. 213 Jules Feller, Toponymie de la commune de Jalhay, Mémoires de la Commission royale de toponymie et de dialectologie, Section wallonne, 1936, p. 52
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Eto dins Presgå; dji n' è saveu rén po Mirwå; po Mainvault, picård do payis "Meyô", k' on pôreut riscrire Meyå e walon, sorlon cisse parintêye etimolodjike la (djel fwait totasteure).
Ci sereut ene intrêye wå 2 / gå (dobès rfondowes) dins l' Wiccionaire. Dji meteu ces mots la come (vî vî mot) (vvm), tot les rwaitant come polant esse des noûmots d' rapexhaedje: come conteye, dutcheye. Mins ces-la sont reployåves mins nén les ôtes come han, fa / fwè / fin (= fagne), ster, strêye (reployî des côps come adresse), rou, sårt, hé, hazale, spexhe, fexhe... Dj' a sovint reployî vå k' esteut cåzu moirt (dierin uzaedje ezès belès-letes dé Hinri Simon).
Si on vôreut, on pôreut fé on lingaedje "vî walon". Gn a des banslêyes di mots acertinés dins les årtchives; dji so rindjant, djusse pol moumint, "Documents lexicaux extraits des archives de Stoumont, Rahier, et Francorchamps (Louwis Rmåke); 155 p.; Textes d'archives liégeoises séries 4-5-6-7 (Edgard Renard) + index... End a eto dins les ALW (vî lidjwès); dins E200 (årtchives di Faimonveye), dins w:Live Louwis Rmåke so les mots walons di dvant 1600...
On pôreut minme dimander oficirmint on côde ISO wao (Walloon-old) al bibioteke do Congrès amerikin (c' est Pablo k' î aveut dmandé li côde ISO "wa" e 2002). Répondre Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come dit vaici li code wao est ddja prins.
Et c' est cwè å djusse li vî walon, pask' e linwistike on lome vî francès tos les lingaedjes romans do nôr del France et del Beldjike di 750 a 1400. Adon li vî walon, ci sereut les diyalekes walons del Beldjike di 1400 a 1600 ? Si on vout dmander on côde va faleur rinde çoula clair. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji freu l' diferince etur vî lingaedje d' oyi (li vî francès des linwisses k' i gn a), k' on n' sait nén vormint dire kéne sôre di lingaedje d' oyi c' est; eyet vî walon, ki la on voet ddja bén k' c' est do walon (et nén do francès ou do picård).
Latén => vî lingaedje d' oyi => vî walon => walon modiene Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
I nos fåreut fé des pus spepieus rcweraedjes sol sudjet...
Sorlon Julien Delaite (Essai de grammaire wallonne, I, p. 20), les viebes avou l' coron -ir (aidir) a costé di -ier (aidier) e vî francès (?), divnou aidî, k' on trouve dins ene tchåte lidjwesse di 1236, ça sereut do vî walon.
Dins ene tchåte namurwesse di 1349 (vaici) on trouve sacwants mots come tayon (taion e vî francès) ; 1356 : formangiés (formindjîs), wardeir (wårder) ; 1357 : sorlonch (sorlon, solonc e vî francès), mesparleir (mespårler, mesparler e vî francès), ... c' est do vî walon u do vî francès ?
I nos fåreut bén on linwisse po responde a çoula. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
Antweon ?
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A lére vaici. Répondre Remercier il y a 4 ans
(e)stî
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Li pårticipe erirece. Come dji nel voe nén dins stî ni sitî, mins k' djel voe dins stou / estou, u co sol DTW, dji dmande cwè po esse seur...
Li cogne estî (avou l' divanceye voyale) est ritnowe e Rfondou ? Ça m' shonne oblidjî dvins sacwants cas :
Ki dj’ euxhe estî a l’ fiesse u nén, ça n’ vos rwaite nén !
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Il î est so R10; "stî / sitî u estî ; stou / sitou u estou" e rfondou. "estî" est atesté so O4: èstî [O4]; èsté [O4] Répondre Remercier il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait ! djel a radjouté ! Répondre Remercier il y a 4 ans
Deus ptitès kesses
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Joseph Vrindts, a mete divins l' groupe divant 1900 u après 1900, come il a scrît avant et après ? dins håjhe, les disfondowes hâhye et hêhye, c' est bén /haːçj/ et /hɛːçj/ ?
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Metans lu après 1900, ca on va puvite ritrover des tecses rimetous e Feller.
Nonna, li scrijha Feller "hy" riprezinte l' ixh-låte (ou l' axh-låte di sacwants cåzeus, mins gn a nole adire dins les motîs). => "hâhye" = /haːç/ et "hêhye" /hɛːç/.
C' est li scrijha Feller-ricandjî di E200 (k' el divreut mete po rinde l' ixh-låte), adon ki E165, pol minme viyaedje, mete "sh" (scrijha nén Feller) ki rprezinte /ʃ/ por lu; dj' a rescontré ene djin do viyaedje a costé (Zôrbrôte, ki c' est l' minme accint) ki prononce "moxhe", "coxhe"... avou l' axh-låte.
C' est eto li scrijha Feller des ALW. Répondre il y a 4 ans
canari, cannareye, Canareyes
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Po bén comprinde : li betchfessî å (canåri : E1, canâri : E177, E203) n' a nén stî rprins chal paski c'est on forcoinrece do payis d' Lidje (canari : E34) ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, todi tuzer disfaflotaedje po les longues voyales ki n' sont k' des accints. Portant on a "leyî passer" cåbaret, Itåleye k' ont portant l' air d' esse li minme sacwè. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
des côp, li long A pout mime divni /ã/ (-an-) canser (casser). Vos l' ploz ôre so on rapoirtaedje vaicihttps://aberteke.walon.org/rapoirtaedjeswatv.php#molen
cwanrner /kwãʀne/ (divreut esse dins S117) = coirner /kwaʀne/ /kwaːʀne/ Répondre il y a 4 ans
w:Serbeye
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
S'i fåreut shuve li fonolodjeye do walon, on-z åreut dvou dire Sierbeye avou diftongaedje.
Come nos l' dit Rmåke, et d' ôtes, on ĕ [entravé] (staté, estantchî ?) si diftongueye, divant r et s :
festa → fiesse testa → tiesse cervus → cier ferru → fier servire → siervi
Come Serbeye vént di l' indo-uropeyin *ser- > lat. servo do viebe servare (siervi), i m' shonne ki Sierbeye est ttossu lodjike.
Notez k' el espagnol c' est bén Serbia, nén Sierbia et k' e walon on-z a observer (E1) ki vént eto do latén servare... u do francès sins diftongaedje...
Pol lingaedje : serbe åreut plou dné siebe... Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' so nén conte. C' est l' cåkêye di mots k' ont stî prins do francès sins waire di rwalnijhaedje. Gn a eto come sifwaite fonolodjeye: Serge.
Si vos ploz djouwer avou on robot, rimetez totavå siebe & Sierbeye. On rcandjrè co s' i gn a do herleme disconte.
(l'espagnol a ene ôte rujhe ki l' walon n' a nén, c' est 2 sons /j/ dirî cossoune /sj/ /bj/ ki rindrént * Sierbia måloyant. Répondre il y a 4 ans
terchedon
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On trouve des cognes lidjwesses sins sbetchaedje : int’chèdon et int’cèdon divins E1 ; intecedon divins O4 (vî lidjwès ?).
On nd e fé on sinonime ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, mins dizo cogne "eterchedon" po wårder li minme mot et l' rifondowe betchete "eter-" . Li -ch- a Lidje mostere co bén les rmanances do picård dins l' lidjwès (princes-evekes do Hinnot come Djhan d' Inguî).
Por mi, purade des dobès rfondowes ki des sinonimes; u: 2 cogens do minme mot. Dj' aprestêye li pådje. Répondre Modifié il y a 4 ans
S38 : ọ/u
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Et po ci son la /ʊ/, etur /o/ et /u/, k' on nd a ddja dvizé vaici, ké sene e Feller : ô ?
ọ/u (ô, hôt) ọ/uy (ôy, oye)
Come c' est l' minme sene k' est dins O2 et CC1. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Eco ene pitite sacwè po S38 : dji voe a yebe ki vs avîz felerijhî yăp → yap ; u co a hepe ki vs avîz metou hęp → hèp.
E Feller, ci n' sereut nén :
yabe (analodjeye avou herbe) hèpe
? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi; c' esteut paski dj' a dvou tchicter inte do rfelerijhaedje (yabe et hèpe dins S38b) et do riscrijhaedje té ké, å cminçmint do Wiccionaire, kécfeye dedja sol motî Wikipedia (motoit divant ki dj' n' ecôde li fitchî S38b). Dj' a rmetou les cognes Feller so les deus pådjes dizo l° S38b. Va-t i come ça? Répondre il y a 4 ans
S38 : ē/ā (Son ê rinflé)
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Pol felerijhaedje, on-z est d' acoird k' el fåt scrire : ê ?
Metans : vyē/ār /vjæːʀ/ → viêr (vier) Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mimile Petcheur sicrijheut "in" (vyinr, ivyinr, tinre = tere).
Por mi c' est l' minme son ki Gaziaux scrît w:Scrijha ē ē.
Gilliard (C106) li scrît ë (mins nozôtes, nos wårdans ci sene la po /ə/ u /œ/ cwand il est tonike, a môde do roman payis (et d' Bietris-Bouyon, et d' Waime).
Por mi, i fåreut scrire del minme façon k' on prezinte les disfondowes Gaziaux. Prinde li scrijha ē come Feller-ricandjî ey adon rmete eto li sene Marchot ē/ā di cisse façon la (mins dji n' l' aveu nén rprins dins mi adjinçna des letes do walon https://wa.wikipedia.org/wiki/Rifondou_walon#/media/Im%C3%A5dje:Letes_do_walon.jpeg ).
Gn a ddja des pådjes la ki li scrijha Gaziaux avou "ē", î a stî metou dins l' hagnon ortografeye.
Adon, a vos d' vey inte les 3:
in come Mimile Petcheur ê come Remacle (mins ki l' mete e clintcheyès letes) ē come Gaziaux
Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Ploz loukî si çou ki dj' a scrît a w:Scrijha ē est d' asgueur. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Çou k' est seur, c' est k' on pout respecter les scrijhaedjes da Pècheur (fyinr) et Gaziaux (wētroule) sins rujhe.
Po çou k' est del clintcheye lete da Remacle, c' est ddja ene miete pus rujhûle, come i scrît ê po /ɛː/ et ê (clintchî) po /æː/. Dins s' live, Syntaxe du parler wallon de la Gleize, tome 1, p. 57, i dit çouci :
Le gleizois possède deux variétés de è long : ont dit généralement [ä:], c'est-à-dire un son intermédiaire entre è et a ; mais, dans certains hameaux, notamment à Neuville, dans les finales -iêr et -wêr, on prononce [è:] comme en français ; je néglige systématiquement cette nuance.
K' i våye ! Si lu-minme el « néglige » on pout bén fé parey et n' mete k' on simpe ê sol Wiccionaire. Et do côp, fé l' minme po S38.
Come çou n' est k' on felerijhaedje, ki n' tént nén conte di tos les sons, dji n' croe nén k' i fåt sayî d' fé pus Feller ki Feller lu-minme. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva; come ça on n' ricandje nén S38b. Répondre il y a 4 ans
kestion / kession
[candjî]5 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins dins tos les cas ça sereut "kestion-" […] — Pablo Saratxaga, 2017
Sins T adon => kessionåre ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Por mi, dji shuvreu voltî li cossounantisse noté pa Willy Bal dins ses scrijhaedjes, et riprins dins O90 (= kession). Li boke a bråmint pus åjhey a dire insi. Po prononcî -st-, i fåt picî l' linwe, ... come cwand on djåze parizyin !
Dj' a ddja candjî "kession" sol DTW; djel va fé pol parintêye. Såf grosse ahote d' on rfondeu ki shût l' cayet (Pablo n' a nén l' air d' aveur foirt li tins pol moumint).
Djel mete eto so les Berdelaedjes. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, kessionåre: on prind li sorwalonde pol cossonantisse eyet pol cawete. Si on nel prind nén, kî çk' el prindrè e l' plaece? Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?p=6582 Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
a coridjî : kerstion Répondre Remercier il y a 4 ans
7 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Fåt i ndè fé ene, deus cawete(s) ?
målåjheyisté (a -eyisté, R11) a costé di målåjhisté (sins -ey) binamêyisté (E1, R9,R10) pocwè nén binamisté ?
Dji comprind k' ci n' est nén ttafwait l' minme cawete -isté, k' on trouve dins abeyisté (adv. abeye + -isté), åjheyisté (åjhey(e) + -isté), ... Çou n' est nén l' minme nerén k' el lete di beloyance Y dins coeyisté (coe(t) + -isté).
Pol prumî, c' est l' cogne femrinne -ey (di -î) dins haiteyisté (haitî/haiteye + -isté), et pol deujhinme, cogne femrinne -êy (di -é) po binamêyisté (binamé/binamêye + -isté) et simultaneyisté (on noûmot). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li mot "målåjhisté" a stî rfondou a pårti di malaujîsté [S17] = malaujî + -sté, k' esteut on noûmot (1984) po "difficulté" (adon, dji n' kinoxheu nén "målåjhmince" ki dj' a-st aprins pa Roger Viroux, ki tikéve po "malaujîsté").
Asteure, si on vout shuve ene bele rîle unike, i fåreut:
prinde li femrin di l' addjectif (sins l' halcrosse E) radjouter -isté.
=>
abeye, målåjheye, haiteye => abeyisté, målåjheyisté, haiteyisté binamêye, simultanêye, spontanêye => binamêyisté, simultanêyisté, spontanêyisté.
Dji rcandje målåjhisté.
Lanawaire, on a rfondou "varyisté" (etô di varyîsté); si on vout shuve li rîle, ci sereut varieyisté
Mins on a ene aroke: sol DTW, c' est Rifondaedje decidé å 2019-04-16
Dji mete li novele cogne inte åtchete, et ene hårdêye aviè cisse bate di dvize cial. Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Li mot "målåjhisté" a stî rfondou a pårti di malaujîsté [S17] = malaujî + -sté, k' esteut on noûmot (1984)
Ça n' såreut esse on noûmot di 1984 s' on l' trouve dedja divins l' motî Forir dizo l' cogne : mâlâhîsté (mâlâhe + -isté). Nén rprins divins (F)E1 (la k' on trouve målåhe) ; acertiné eto e francès : malaiseté (CNRTL).
On ndè poreut fé ene dobe rifondowe, tins k' el lingaedje lu-minme decide ké cogne si spåde li pus. Répondre Remercier il y a 4 ans Ce message a été supprimé par Lucyin (historique) Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Remacle, dins l' w:Sintake del Gléjhe p. 70-71 dene ces egzimpes cial (la-minme, avou l' cawete -suté)
dorsuté (duristé), clérsuté (clairisté), neûrsuté (noeristé), tchîrsuté (tchiristé), sorsuté (suristé), lèdjîrsuté (ledjiristé), tinr'suté (tinristé), mêg'suté (maigristé, avou rissôtaedje do R etimolodjike), malinsté (malisté => malinisté), arèdjisté (araedjeyisté, k' on a revoyî a araedjîsté), flâw'suté (flåwisté), naw'suté (nawisté), prôp'suté (prôpristé, avou rispitaedje do R, nén prôpisté), abèy'suté (abeyisté), mâssir'suté (måssiristé), sâvadj'suté (såvadjisté), hèyâv'suté (haeyåvisté), mâ-toûrnésté (måtournêyisté).
Po nos noveas mots, les corons do bodje d' après Ståvleu n' ont pont di ristitchî -y- (come après Måmdiy, Bastogne u Bive) => li femrin = l' omrin: arèdjî, mâ-tourné; Måmdiy [E212] ni Ståvleu [E2] ni scrijhèt pont di "e" croejhetrece; Bastogne siya (arèdjîe, mâ-toûrnée).
Po les mots dedja e motî, on n' a des rujhes ki po "araedjîsté"; djel fwai rpasser a "araedjeyisté".
Sol DTW, dji mete malåjheyisté, araedjeyisté et varieyisté.
Ene rexhowe: come on a clairté + clairisté (li prumî del fizike, li deujhinme do sintimint), on pôreut wårder araedjisté (defåt d' ene biesse k' a l' må d' araedje, dominne del medcene) + araedjeyisté (difåt d' ene djin ki gueuye so tertos...); varyisté (sôre di plante, di biesse) + varieyisté (cwålité d' ene trope du djins, di biesse, d' èn ashonna d' plantes di bråmint des sôres). Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi: li cogne avou "eyisté" est pezante; avou ça k' i gn a èn ôte egzimpe (foû do ci Forir), la ki l' parintaedje ni s' fwait nén sol femrin: sûtisté.
Adon, dji ratåvelreu voltî çouci:
addjectifs vinant d' on pårticipe erirece del prumire troke: on shût l' modele di binamêyisté (bodje = femrin addjectif), mins on wåde e s' tiesse on modele sins ristitchî -y-, a môde di CR2 mâ-toûrnésté. On decidrè on djoû cwè fé avou (dobe rifondowe u disfondowe). addjectifs vinant d' on pårticipe erirece des 2inme, 3inme 4inme trokes, et les sfwaits (haitî) u les cåzu pareys (målåjhey, disfondowe malaujî): po racourti les mots ey erîler l' cayet, prinde li bodje sins l' cawete -î u -i, et radjouter li cawete -isté (l' idêye da Pablo pol decidaedje di varyisté) => sûtisté, araedjisté, haitisté, malåjhisté, åjhisté, varyisté, biyovaryisté. Avou ça ki, cisse rîle la rescontere deus dzirs do rfondaedje et del noûmotyince. disfaflotaedje (î => i) mot l' pus court possibe Dji rcandje co on côp.
Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
A målåjhîsté, dj' a rmetou "dobe cawete -îsté" = cawete -î (addjectif omrin) + cawete -sté (mwaisse cawete, k' a dné -isté "mecanicmint": loukîz Louwis Rmåke, sintake, ki l' prumî tôme a stî riscané: Scanaedje do prumî tôme, dji n' sai si dji vs l' aveu dit; co on bénfwait do cron virûsse).
Si on prind li lwè come cial ådzeu, cisse dobe cawete la, -îsté, dabôrd, serè TODI ene viye rifondowa (a-z aconter dins l' categorijhaedje). Répondre Modifié il y a 4 ans
Fraze
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonswer Lucyin, cmint daloz-vos ?
E walon cwand nos avans må ene sadju, på egzimpe li cour, k' est-ç ki nos dijhans ? :
- Dj' a må l' cour (come e francès : J'ai mal au cœur)
- Dj' a må m' cour (come mwintès djins l' font flotchreçmint e francès : *J'ai mal mon cœur)
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere
Répondre Remercier il y a 4 ans
Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li deujhinme est "pus walone". C' est l' cene ki dj' eploye tofer dins mes scrijhaedjes. Mins l' prumire n' est nén flotchrece.
Po fr. "j'ai froid aux pieds" (ALW15?), on pout dire:
dj' a froed mes pîs dj' a froed des pîs (li cene ki dji djheu dins m' walon "normå") dj' a froed ås pîs dj' a les pîs (tot) froeds
"dj' a froed a mes pîs" mi shonne pezant. Dji waitrè torade si elle a stî ramexhnêye dins l' ALW.
Des fråzes corantes ådla avou ciste emantchåjhe la:
elle a må s' dos.
ass må tes djambes ? (po onk / ene ki n' vout nén bodjî po fé ene comission). Répondre Modifié il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
D' acoird, dank brånmint des côps po ces eclaircixhmints. Répondre Remercier il y a 4 ans
Dax / Dacs (veye di France)
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Trové a låtchî#Etimolodjeye_2
On vént d’ erçure li depeche do låtchî des pidjons a Dax
On l' coridje Dacs, minme ortografeye k' e gascon ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, vos ploz. Copurade ki dji scrî voltî les veyes des ôtes payis a môde riwalnijheye. Répondre il y a 4 ans
2 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On-z est bén d' acoird ki c' est des viyès rfondowes po dissu / dsu ? On les trouve divins R9. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tot djusse.
Ki, après l' decidaedje (nole sifwaite cogne après Lidje), dji l' a rtrové a Sint-Houbert (Emile Pecheur), sicrît avou asmilaedje (i n'avèt rin tsor lu). Répondre il y a 4 ans
Èl lete "q" eyet "x" dins l' rifondou
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Ri-bondjoû Lucyin,
Tot porshuvant di scrire èm live cist après-nonne, dji mi dmandeu pocwè li lete "q" n' est nén uzé e rifondou, insi k' el lete "x" k' est seulmint uzé avou "h" padri, "xh", po fé l' son [ʃ] ? I gn' åreut on moyén d' les trover èn uzaedje "normå" come po les ôtes letes ?
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nonna. E rfondou, on n' a nén rprins ni q, ni x (après 1998, foû do betchfessî xh), ni â. Po q, loukîz w:son K, po x, c' est come e Feller: soeye-t i gz (egzimpe), soeye-t i cs (tacsi). Al fén do mot: soeye-t i -ke (seke), soeye-t i -sse (ortodosse).
â est replaecî pa å (si c' est l' betchfessî å), u pa "a" (si c' est èn accint coinrece): casser ("câsser"), faze ("fâze"), cazî ("câzié"). Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Come nos dit Feller « Il faut avoir le courage de se séparer du français. »
L' ortografeye a todi stî on sudjet margayrece, margayiveus [conflictuel], et çoula minme pol francès.
L' aroke avou l' lete q(u) (latene), c' est k' ele si prononçeut kʷ e latén (quando), mins k' e français on l' prononce todi /k/ (quand). E walon, on prononce /kwɑ̃/ divins sacwantès plaeces (Lîdje, Vervî,...), et /kɑ̃/ a d' otès plaeces (Bastogne, Coûtchant walon,...). Li sistinme Feller shût l' rîle di l' analodjeye avou l' francès [analogie avec le français] (on scrît come e francès çou ki s' prononce come e francès), mins eto fonolodjike (on saye di scrire come on prononce). Adon, s' on scrît quand, el fåt i prononcî /kwɑ̃/ u /kɑ̃/ ? E (strike) Feller, on scrît qwand s' on l' prononce /kw/ et si gn a on q etimolodjike, cw si c' est on c etimolodjike (cwède), et quand s' on l' prononce /k/ avou q etim. (coq) et k pol resse (keûse, kibin : po n' nén prononcî ceûse /søːs/, cibin /sibɛ̃/). Nén simpe çoula, paski po bén scrire e Feller i fåt dabord bén scrire e francès, tot fjhant sacwants candjmints la ki ça n' va nén (keûse, kibin). E Rfondou, li rîle do son K est bråmint pus simpe : on scrît C divant a, o, u et cossounes ; K pol resse.
Règles d’orthographe wallonne, 1905, p. 11
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
D' acoird, dji comprind mî pocwè sacwants ovraedjes e Feller rishonnnut foirt å francès.
Gråces. :-) Répondre Remercier il y a 4 ans
Disfinse (Fotbale)
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Dj' a on pitit dmandaedje rwaitant l' disfinse dins l' fotbale. Dins vosse motî (R5), vos scrijhoz ki : disfindeu = bâk = èrire. Mins nerén, dji croe k' el Beldjike, nos uzans purade disfindeu come estant l' mot djenerå, dismetant k' nos uzans li mot "bâk" po les disfindeus-cintrå eyet k' nos uzans li mot "èrire" po les disfindeus-gåtche insi k' po les disfindeus-droet.
K' est-ç ki vos pinsoz d' çoula ?
Amiståvmint,
Èl-Gueuye-Noere Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos m' fijhoz ridiscovri on vî ovraedje, ki dj' aveu rovyî. Gråces.
Cwand dji djouwéve, totes les ekipes si plaecént a môde 5-3-2. Adon, gn aveut k' deus "erîs" (dji n' direu pus "erire" mins erî, come dins "erî-såjhon", motoit "erire" po les ekipes di comeres), k' on loméve "bak". Li mot est eto dins S0:
bak n.m. • 1. Arrière (au football). Il èst bak drèt dins l' èkipe du Bastogne. • 2. Place assignée à ce joueur. 1 djoûe o bak.
et dins S117: Lu bak drèt, lu bak gåtche; Dju djouwo bak, mês pa des côps, dju monto pou-z êder les atacants.
Vos lomaedjes rotèt pol 4-2-4, k' on n' djouwéve cåzu nén adon.
Dji radjoutrè ces esplikêyes la sol Wiccionaire (bak) et so Wikipedia.
Av on scrît sourdant pol prononçaedje avou on long <a> (bâk)? Répondre Modifié il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
D' acoird, si dj' a comprindou les erîs eyet les baks sont les disfindeus sol costé ? Pol mot "bâk" scrit avou on "â", ç' esteut ene flotche ortografike da m'-minme.
Èm lomaedje rotnut po des disfinses avou cwåte, minme cénk disfindeus (4-X-X ; 5-X-X), avou deus/troes å cinte eyet les deus dierins so les costés. Mins nerén, dji pinse k' èl 4-2-4 n' est nén foirt uzé, oudomoens asteure, paski cwåte atakeus po seulmint deus alfs, ç' est cwand minme curieus yet nén-ahessant ([FR] pas pratique).
Do côp, vost ovraedje (R5), ç' est purade do vî-rfondou ? Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, c' est do rfondou d' 1998, motoit ene miete ricandjî diski 2002. Djel rimetrè a môde d' enute si dj' a l' tins. Mins adon, purade sol Wikipedia (po wårder li vî sourdant). Si vos av li tins... Ci sereut: w:Motlî do fotbale e rfondou, si possibe pa ôre alfabetike. Gn a eto des noveas mots a-z î mete come les "plaiyofs". Motoit dmander a Djan Goffart ene lisse d' ôtes mots (i m' end aveut ddja eoyî sacwants, mins dji n' sai wice ki dj' les a stitchî). Répondre Modifié il y a 4 ans Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a d'dja askepyî l' djermon so Wikipedia avou l' difoutrin k' vos m' avoz dné. I gn' egziste d'dja ene categoreye roci avou les mots vnant d' èç motî. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, merci. Dji pinséve el rarindjî pa ôre alfabetike (po k' ça soeye èn ovraedje bén diferin do prumî). Répondre il y a 4 ans
Ambiyorisse / asterike
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Ambiyorike u asterisse ? les deus cawetes sont l' minme mot rix (rwè). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
A ! Dji voe k' i gn a tolminme ene diferince : -rix (rwè) ≠ latén -iscus ki vént do grek -ίσκος -iskos (ki n' est nén ene cawete mins ki dene on raptitixha des mots ki s' finixhnut pa -ός -os).
On poreut bén leyî dinsi, et dire :
k' el cawete -risse c' est po les rwès (-rix) : Ambiyorisse, Vercindjetorisse (F. Vercingétorix),... et Asterisse (li rwè des stoeles) k' el cawete -rike c' est po les raptitixhas laténs < greks : asterike (F. astérisque, pitite sitoele), obelike (F. obélisque, pitit awiyon, dård, pitite fritche)
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Pont d' chance por mi, dins E203 c'est ôbèliss, à costé d' astèrik ; dins E177 obeliss a costé d' asterik,...
On trove cobén : Asterix divins R9 a « menir (2) » Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Por mi, come c' est vos k' a corwaitî l' cayet, i vos fåt decider, et l' mete ene sadju sol Wikipedia w:Cawete -ike 2 et w:Cawete -isse 3.
Si vos n' è vloz wårdé k' ene, dj' inme ostant -isse. Répondre il y a 4 ans
« colô » ?
[candjî]4 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Divins Li Rantoele, lº 57 « Letes di cibernaivieus » :
Queski ça vou dire in wallon « mpéti colau » mi dji di « un ptit coq » em fem dit « un coquelicot » ?? Jacqueline & Robert Delfosse, li 6 di fevrî 2011
Responses :
[...] Dji croe ki ça vént d’ on ptit no [prénom], Colåd = li no d’ famile Collard. Les cis k’ eploynut li « au » divrént purade sicrire « Colaud » ki « colô », come dins l’ Coûtchant walon. Mins l’ sinse est l’ minme ki « mi ptit colon » [mon pigeon], et gn a surmint yeu assaetchance des 2 mots. Lucyin Mahin
C' est l' etimolodjeye ki vs av metou sol pådje do Wiccionaire : colåd.
Por mi, disk'asteure, dji pinseu k' c' esteut colowe (coloûte, el sierpint), tot djåzant d' ene djonne ki camousse, k' arive a passer divins ene sitroete plaece po n' si nén fé prinde (cwand il a fwait ene biestreye) : dj' ô co m' mame (k' esteut d' Nivele) dire « awou dalez come ça m’ colau ? » k' ele prononceut /kɔlow/. Mins c' est l' veur ki ça n' si pout nén, la k' el sierpint s' dit coulieufe, et nén colowe (E1). Di pus k' em mame mel dijheut eto cwand dji n' aveu nén fwait d’ biestreye.
MINS : asteure ki dj' a sacwants motîs do Coûtchant, dji pout lére :
colau : G0,O0,O90,O3 (sicrît eto colaû) colô : O2, O3 colâ : G0
dinés po cok, on mot k' on rtrouve eto divins l' motî picård da Sigart (JSig) « colau » et l' ci da Hécart (PiF1) « coleau », avou l' minme definixha, dji n' croe nén k' ça vént do ptit no Colåd — ki vénreut di Nicolai sorlon les motîs, tolmoens pol francès —, mins purade di co (sinonime di cok amon nozôtes) avou l' raptitixhante cawete -(l)ot, come po coulot.
Adon, èm colau (« em colot » ?) voreut dire em pitit cok, k' est bråmint pus plaijhant ki m' pitite colowe. (coulieufe). Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a lî k' c' esteut li ptit no "Colåd" ene sadju, mins dji n' sai pus wice. Collard, c' est on no d' famile foirt corant el Walonreye, ki vént d' ene ôte cawete di Cola (come Colin, Colot, Colinet, Coliene, Colignon). Li bodje ovrant, e walon, c' est "Cola", nén "Nicolai", ki c' est ddja ene cogne rifwaite do lomaedje oficir (do sint). Li ptit no li pus corant, c' est Cola (ki dji scrireu sins , come el mostere li parintêye Nicolayî, ôte no d' famile foirt corant, ki vout dire: les cis d' mon Cola). Li ni rispite djamåy, ni e walon, ni e lussimbordjwès (Nikeln).
Des ptits nos d' djins k' ont divnou cmons nos, end a mwints: fé l' djåke (fé l' biesse); gugusse; ritchåd, djuråd, cola (les 3 pol minme oujhea). Loukîz a: Categoreye:Pitits nos divnous des cmons nos
El fé vni d' "cok" ? Mins adon, avou fondaedje do K (çou ki s' voet après Måmdiy), + dobe cawete -låd (coquelard) u picård -iô, francès -ô (coqueau) ??? Paski li dierinne lete est bén longue (au, aû, ô). Adon, ça n' pout nén esse li cawete -ot (li walon fwait pårmint bén l' diferince inte on long et on court <o>).
Mins, s' i gn a ene cawete, les letes etimolodjikes coron rissôtèt (cokea, cocrê). On shuvion -kl- est béndjhant; li <k> n' î pout nén fonde.
Li cawete -å (ospitå, tchivå, tchapå) ki dénreut -al e picård (eyet on scrijha rfondou *colå), elle est moite dispu bele ådje.
Li rujhe avou les etimolodjeyes "acertinêyes", c' est k' les scrijheus si rcopeynut n' onk l' ôte.
L' advantaedje do scrijha colåd, c' est k' c' est ene cawete foirt corante e rfondou; "colô" et "colau" ni sont nén vormint des tcherpetaedjes do rfondou.
Dierin astoca: li scrijha "colåd" a stî rprins dins les ratournaedjes éndjolikes des betchteus po fr. "favoris" (ancyinne djåspinreye "linux", diviè 2005-2010).
Ça fwait: djel laireu come çoula (et fé ene hårdêye dins on hagnon "sourdant" eviè cisse bate di dvizes ci).
Répondre Modifié il y a 4 ans
Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins, tot conté tot rabatou, pus çki dj' prononce "coclåd", pus çk' i m' shonne ki li -k- pout foirt bén fonde. => wårdans les 2 voyes etimolodjikes, mins todi avou l' cawete -åd.
Répondre Modifié il y a 4 ans
Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Mea culpa, come on dit !
Di fwait, c'est vos k' av råjhon. Dins G0 on trouve li racsegne ki vos dnez : colâ, colau = F. colas = geai (l'oujhea), ki vént di F. Colard < Nicolas.
Gn a-t i yeu stindaedje di sinse pol cok...
Et come vos l' dijhoz eto, li court prononçadje di -ot ni va nén ! Li cawete -åd si tént pask' on-z a l'cogne femrinne colaute acertinêye divins O4.
Adon, wårdans ciste etimolodjeye la k' est acertinêye.
Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans
saetchot
[candjî]3 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
On trouve deus sinonimes ezès motîs :
sèchai E203, sètchê E1, sètchêt E170 [vî francès sachel sorlon Haust] saclot O3, O4 [purade ene cogne picåde]
On ndè fé des sinonimes e rfondou ? Pol cogne lidjwesse avou u sins T ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, ci n' est nén l' minme cawete: saetchot + saetchea; li cogne do vî francès mostere ki c' est bén l' cawete -ea.
satchê S117: 1. saetchot; 2. djezî des oujheas; 3. estoumak do pourcea.
S0: sètchê, satchê :sachet. on --- d' caramèles. (Sin. cahote).
Si vos vloz prinde les cognes O3 et O4, fé on 3inme parint : saetchlot (come gadot + gadlot). Mins c' est måloyant avou l' shuvion TCH-L. Loukîz s' i gn a des sfwaits mots sol DTW: fôrmule: %(tchl)% => kécfeye leyî li K picård avou l' betchfessî ae => saeclot.
A vos d' vey. Répondre Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Ôte idêye: wårder l' bodje walon, et l' dobe cawete -lot, et mete on ristitchî shuvion -ur- come dins platurnêye u tchapurnêye, => saetchurlot. Gn a ddja dins l' minme piceure tchôdurtea et 5 ôtes parints. Dins ces 8 cas la, li ristitchon (la co on bea noûmot) -ur- espaitche li cotchocaedje di deus cossounes moennant a ene mådjhance [dysphonie]; oyi, våt mî prinde saetchurlot po rfonde saclot Répondre Modifié il y a 4 ans
Franwal da Gothier (FE ?)
[candjî]2 commentaires • il y a 4 ans Résumé par Reptilien.19831209BE1
Fwait !
Noûmots da Èl-Gueuye-Noere
[candjî]Un commentaire • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Cwand vs åroz cénk munutes, vaici. Il a ddja rcoridjî deus troes mots dispu. Répondre Remercier il y a 4 ans
siclepe
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Trové dins R10 a « a » ; gn a eto èsclèpe divins O0 a « a (3) », O2 et O90.
El fåt i mete avou siclefe ?
On trouve les deus divins O4, avou (è)sclèpe sinonime di (è)sclèfe. Vî hôt almand sceliva > almand schelfe, schilfe. Li F est don etimolodjike, et li P est on ridaedje ? Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, våt mî n' wårder k' ene rifondowe, copurade ki l' ridaede inte leprinnes (p) et lepedintrinne (f) est classike dins toplin des lingaedjes (V francès prononvcî B e catalan, scrît et prononcî B e basse u occitan).
sclefe / siclefe u esclefe: rifondowes; (è)sclèpe : disfondowes. Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a rcandjî ene miete pattavå (DTW + Wiccionaire); loukîz si tot î est.
I dmeure li sinse 2 di O0: sclèfe / sclèpe: addj. âpre, rèche au goût en parlant d'un fruit non mur, du vin trop jeune; dur, calcaire en parlant d'eau; l' aiwe est ---, on nel sait fé savner.
Minme etimolodjeye ? Répondre il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nodidju ! Minme li FEW ni sait nén kimint k' on maxhe li djote: ALW 15 p. 155 (comintant po <écharde> li picård èclèpe / éclèpe / èsclèfe): li parintêye est so 3 plaeces diferinnes dins l' FEW (frk slippen 17, 149b-150, mîtrin neyerlandès schelferen (17, 31b) et mîtrin neyerlandès schelpe 17, 32a, vî walon lidjwès scliepe (sclefe d' a). Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji lé eto dins E1 (sinse 1, diné come vî mot) ki hîfe = hûfe = hêfe = hḗfe ≠ (sinse 2,3,4) k' on scrît schåfe, a l' minme oridjinne etimolodjike : vî hôt almand sceliva > almand schelfe, schilfe. Répondre Remercier il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
iva; on les raloyrè dins l' hagnon "parintaedje" udon "etimolodjeye"; po hûfion, on a wårdé li cogne di Lidje, mi shonne-t i.
Cwè çki ça vleut dire, sceliva, e vî hôt almand?; dji n' trove ki Schilf (rozea) sol Wiccionaire almand. Répondre Modifié il y a 4 ans
isco
[candjî]6 commentaires • il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
ecô/esco
A !!! Djel tén ! Dji m' dijheu bén k' dji n' esteu nén fô !
Divins l' tite del gazete carolo : L’Isco d’ Chârlèrwè, ki dji n'a nén co trové.
Dj' a deus limeros d' El Chariguète ki dji va totrade scaner et vos dner po mete ezès årtchives. Répondre Remercier Modifié par Lucyin il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est "esco" avou "i" come w:divanceye voyale. Dji radjoute ene paltêye so l' eciclopedeye.
Merci d' avance po les scanaedjes del Châriguète. Si vos avoz ene munute, rimetez kékes dinêyes so s' pådje Wiki, k' est co mo vude: w:El_Tchariguete_(gazete).
Répondre il y a 4 ans
Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Tén! w:Imådje:Bourdon01.jpg ni sereut i nén foû abondroets ? 1949, c' est la pus d' 70 ans.
Si c' est k' oyi, el mete so les Cmons (avou les ôtes limeros di 1949 eyet 1950 (divant l' moes d' setimbe). Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj'inmreu k' ça fouxhe si simpe, mins gn a nén kel date ki conte...
fåt vey si tchaeke sicrijheu est moirt dispu 70 ans fåt vey si gn a nén des desséns ou logos ki serént todi dzo abondroets el logo minme do Bourdon est dzo abondroets ...
On egzimpe, cwand dj' a metou l' live da Jules Vigneron, dj' a dvou rplaecî sacwantès pådjes todi dzo abondroets (liminaire, adrovraedje, biyografeye, desséns).
Li pus simpe, po les gazetes, c'est co d' fé des bokets, avou les scrijhaedjes k’ on-z est seur k' i sont dzo licince libe, come dj' a cmincî a fé avou l’Aclot et Stoisy u Clipotia.
Dji va cmincî a rwaitî a fé l' minme pol Bourdon. Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Pol Bourdon, foû des 7 limeros k' i gn l' hårdêye sol pådje wiki, Tiri Dumont a riscané toplin des anêyes; ele sont roci: http://denee.walon.org/~lucyin/guerni/gaz_wal/Bourdon/ (1950-1984)
Si vos î savoz moussî, prindoz ene copeye. On n' sait djamåy ! Répondre il y a 4 ans Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Porîz m' evoyî pa mail on loyén eviè on fitchî ? Dji n' voe rén dvins l' ridoe... Répondre Remercier Modifié il y a 4 ans