abrotchî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « brotchî » avou l’ betchete « a- » d’ aprepiaedje des viebes, brotchî aviè l' ci ki cåze.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.bʀɔ.ˈt͡ʃiː/ /a.bʀɔ.ˈt͡ʃi/
- (pa rfrancijhaedje) /a.bʁɔ.ˈt͡ʃi/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.bʀɔ.ˈt͡ʃiː/
- Ricepeures : a·bro·tchî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | abrotche |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | abrotchîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | abrotchans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | abrotchnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | abrotchrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | abrotchive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | abrotche |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | abrotchî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
abrotchî (v. sins coplemint)
- rexhe di tos les costés, come ene påsse (po on spès likide).
- Li sonk abrotchive foû del coixheure.
- Cisse tuzance walone la, on l' sint eto abrotchî, la k' les djins ervont a scole, la k' des mouvmints sont metous so pî po lûter pol djustice eyet l' democraçreye (ratourné pa L. Mahin).
- Li fond d' Bouname, c' esteut ene pitite vå raiwêye pa deus troes sourdants k' abrotchént foû do bwès do minme no — J. Polet (fråze rifondowe).
- rexhe foû.
- Les ouys lyi abrotchént foû del tiesse.
- Li fond d' Bouname, c' esteut on ptit vå raiwî pa deus troes sourdants k' abrotchént foû do bwès do minme no. (J. Polet).
- Li seuve abrotche a foice, nos deus oujheas l’ sintèt
Mins fé l’ amour so ene brike,
Al narene des pexhons, divant tot l’ monde … neni. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.150, “Pitit Tâv’lai” (fråze rifondowe). - Et vola tot d’ on côp les hougnetes ki s’ dressèt d’ tot costé : vos dirîz ene trope di berbis k’ vént d’ abrotchî foû d’ tere — Henri Simon, "Fènå-meûs" (1907) (fråze rifondowe).
- On î voet des grands bwès d' tchinnes et d' faws ; mins ossu des pôves trîxheas wice ki des bindes di bedots cwerèt leu maigue payele inte les pires di castinne k' abrotchèt d' tos costés — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Po vey li djoû,
Dj' abrotche
Foû
Del creveure d' ene rotche !
— Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 106 (fråze rifondowe).
- amoussî, intrer.
- Li loumire abrotchive pa ene craeye inte les gordenes, la k' ir al nute, ele les aveut må seré — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]rexhe foû
amoussî, intrer
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]rexhe di tos les costés, come ene påsse (po on spès likide)
amoussî, intrer
- Francès : pénétrer (fr), s’infiltrer (fr), se glisser (fr)