boufer

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « boufer », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /bu.ˈfe/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bu.ˈfe/
Ricepeures : bou·fer

Viebe 1

boufer

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	boufe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	boufez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	boufans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	boufnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	boufrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bouféve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	boufe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	boufé
Ôtes codjowaedjes	come bouter

(v. sins coplemint) (mot d’ pexheu) rimouwer l' aiwe pol fé barboter k' araedje.
- Les pexheus boufèt po fé dschinde les trûtes. — D.T.W.
(v. sins coplemint) potchî foû-z aiwe.
- I gn a ene trûte ki vint d' boufer. — D.T.W.
(v. sins coplemint) naxhter avou ene vedje.

Parintaedje

boufa
boufeu

Mots vijhéns

potchî foû-z aiwe

moxhyî

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

boufer : C4, O0

E rfondou walon :

boufer : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

rimouwer l' aiwe pol fé barboter k' araedje

Francès : agiter l'eau de façon à causer un assez fort clapotis

potchî foû-z aiwe

Francès : sauter hors de l'eau

naxhter avou ene vedje

Francès : fouiller avec une perche

Etimolodjeye 2

Bodje vî francès « bufer » houzer les tchifes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /bu.ˈfe/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bu.ˈfe/
Ricepeures : bou·fer

Viebe 2

boufer

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	boufe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	boufez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	boufans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	boufnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	boufrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bouféve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	boufe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	boufé
Ôtes codjowaedjes	come bouter

(v. sins coplemint) (mot d' costire) esse houzé (tot djåzant d' ene mousseure, di tchveas).
- Ene taye ki boufe. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Vos tchveas boufèt trop foirt. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Mi pantalon boufe ås djnos. — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).

Parintaedje

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

boufer : E1, E34

E rfondou walon :

boufer : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

esse bouzé (tot djåzant d' ene mousseure, di tchveas)

Francès : bouffer ^(fr), être bouffant

Etimolodjeye 3

Loukîz a : « boufer#2 »

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /bu.ˈfe/ /bu.ˈfɛ/ /bu.ˈfjiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bu.ˈfe/
Ricepeures : bou·fer

Viebe 3

boufer

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	boufe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	boufez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	boufans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	boufnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	boufrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bouféve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	boufe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	boufé
Ôtes codjowaedjes	come bouter

(viebe å coplemint) & (v. sins coplemint) (måhonteuzmint) magnî golafmint
- C' est ås fiesses di viyaedje k' on boufe comifåt. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- I n' sondje k' a boufer. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- I vs boufe ene platnêye di crompires so on clign d' ouy. — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Vos nos î cial, inte tos bons camaerådes,
  Åtoû d' ene tåve wice k' on boufe a rletche-doets.
  Abeye ! K' on tchante ene pitite walonåde
  Afîsse ki l' djoye s' enonde disk' a dzo l' toet. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.138, Tchanson d' tåve : Inte lès-åsses èt lès pots (1936) (fråze rifondowe).

Parintaedje

Sinonimeye

Ortografeyes

Divant 1900 :

boufé : E177a ^(lére), E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

boufyî : O4
boufè : C8
boufer : E1, E34, O3, O51

E rfondou walon :

boufer : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

cåzer po sayî do trover èn arindjmint

Francès : bouffer ^(fr), bâfrer ^(fr), goinfrer ^(fr)