dispouyî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Bodje «dispouye» avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dis.pu.ˈjiː/ /dis.pu.ˈji/ /dɛs.pu.ˈjiː/ /dys.pu.ˈjiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.pu.ˈjiː/
- Ricepeures : dis·pou·yî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | dispouye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | dispouyîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | dispouyans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | dispouynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | dispouyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | dispouyive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | dispouye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | dispouyî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
dispouyî
- (viebe å coplemint) (mot d’ mangon) rissaetchî l' pea (d' ene biesse).
- On a dispouyî on lapén po l' dicåce.
- (viebe å coplemint) prinde (tot çou k' ene sakî a).
- I n' vént måy chal ki po m' dispouyî. — D.T.W.
- Cisse tchimijhe a tchabot et ç' bea rôlié djilet?
I fåt ki vos åyoxhe dispouyî kék' Inglès!— André Delchef, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «Li galant de l'siervante», p.45 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) prinde foû des tchamps (les dinrêyes d' awousse).
- (viebe å coplemint) fé tchaire les foyes d' èn åbe.
- Est ç' li vî pemî Ki sint l' vint d' angoxhe Kel va dispouyî, Passer dins ses coxhes. — Jean Guillaume (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « di ») rissaetchî ene sacwè a ene sakî.
- Sol coûsse d' èn an, li ptit djårdén
Fourit dispouyî d' totes ses poupêyes,
Po-z î mete des fenès pinsêyes,
Des dåliyås, des cwarantins — Louis Lagauche, "Les belès-eures" (1928), p. 70.
- Sol coûsse d' èn an, li ptit djårdén
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si dispouyî »..
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (rissaetchî l' pea (d' ene biesse): schoircî, peler, dismoussî; Loukîz a : « peler »
- (fé tchaire les poyes): disploumer
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : S117
Ratournaedjes
[candjî]rissaetchî l' pea; Loukîz a : « peler »
fé tchaire les foyes d' èn åbe
- Francès : effeuiller (fr)