gåter

Walon (Rifondou)[candjî]

Tayon-bodje vî francike «wuastēn», «wōstēn» (kischirer, distrure), çou ki dene on viebe avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɡɔːˈte/ /ɡoːˈte/ /ɡaːˈte/ /ɡaːˈtɛ/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɡɔːˈte/
Ricepeures : gå·ter

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	gåte
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	gåtez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	gåtans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	gåtnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	gåtrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	gåtéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	gåte
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	gåté
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

gåter

(v. sins coplemint) meuri trop foirt, et n' pus esse magnåve, tot djåzant d' on frut.
- Les ceréjhes atakèt a gåter.
(v. sins coplemint) noeri et tourner a rén, tot djåzant d' on dint.
- T' as tos tes gros dints ki gåtnut.
(v. sins coplemint) si distrure, piede si cwålité.
- Les hougnetes avént cåzu gåté so pî : nén onk ki les vleut, nén co po rén — André Henin (fråze rifondowe).
(v. å coplemint) ni rén dire divant les flotches (d' èn efant, d' èn ome, d' ene feme), lyi dner tot çou k' i (ele) dimande.
- Vos l' avoz gåté dtrop cwand elle esteut ptite.
(v. å coplemint) rabaxhî l' cwålité di.
- Tot ça lyi aprindeut ossu ki, dins l' veye, i n' åreut waire di plaijhis ki n' serént nén gåtés pa ene sôre u l' ôte — Joseph Houziaux (fråze rifondowe).
((v. å coplemint) må fé.
- I gåte si bezogne.
((v. å coplemint) distrure.
- Ele rexhe avou èn ome maryî; ele va gåter leu manaedje.

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :