spès
Apparence
Cogne prumrece (dirî voyale) |
Dispotchaedje (dirî cossoune) |
Divanceye voyale (dirî cossoune) |
---|---|---|
spès | sipès | espès |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « spissus » (minme sinse).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /spɛ/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | s(i)pès | |
femrin atribut | s(i)pesse | s(i)pesses |
femrin epitete (todi padvant) |
s(i)pesse | s(i)pessès |
spès omrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’ no)
- k' a bråmint del groxheu, d' on costé a l' ôte (meur, sitofe, evnd.)
- La on bea spès paltot.
- Li nivaye valsant avou l’ bijhe,
Fjheut des damabondes di påwions
Ki acovrént d’ ene sipesse tchimijhe
Campagne et prés, håyes et bouxhons— Martin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe). - Et, come c' esteut on ritche, ses eritîs si djhît
Ki c' esteut d' leu-z oneur del bén fé mete a pont :
I faleut on waxhea, on bin spès, on solide,
Onk ki durreut lontins. On fjha vni li scrinî sins nd abouter dpus
— Henri Simon, "Li rvindje di l' åbe" (fråze rifondowe). - Djalter, c' est cwand i djale mins ki ci n' est nén si foirt — metans a -1 dgré —, et ki l' glaece n' est nén spesse— Dimitri François (fråze rifondowe).
- Come les blancs påwions ki voltêynut dins l’ arêye, li nive toume, pus spesse et pus blanke, dins li noereu ki cmince a vni — Paul Moureau (fråze rifondowe).
- I oistêye li pelote di l' orandje djusse comifåt : ni trop tene, ni trop spesse — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- ki n' court nén åjheymint, come di l' aiwe, tot djåzant d' on likide.
- La ene boune sipesse sope, wai !
- Del boune sope bén spesse avou des årteas d’ pretcheu et ene tårtene di boure di cinse ! — R. Mathieu (fråze rifondowe).
- Modele:metey k' on n' î voet nén lon dvant lu, tot cåzant d' on tins (al nute, å brouyård).
- Li brouweur est pus spesse, li rew pleure d’ anoymint,
Sol trevén
K’ å cir rebrôkyî po lontins,
Li solo n’ est pus rén. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Candj’mint d’ tins », 1912, p.22 (fråze rifondowe). - Gn a des gros spès nouwaedjes k' aspitèt did låvå,
Tot berôlant s' n' on l' ôte, etot maxhurant l' cir
— Lucyin Mahin, ratournant Baudelaire. - C' est l' vî boulome Noyé å fond do spès tins ki fwait s' toû a sployon — Jacky Lodomez (fråze rifondowe).
- Li brouweur est pus spesse, li rew pleure d’ anoymint,
- ki est foirt djondant onk di l' ôte.
- Il arokéve a des spessès yebes, pa bohêyes— Lucien Somme (fråze rifondowe).
- (imådjreçmint) gros, crås, tot djåzant d' ene djin.
- C' esteut on gros spès ome.
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]tot djåzant d' amagnî
Contråve
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots ki cmincèt avou S shuvou d' ene ôte cossoune
- Mots do walon vinant do latén
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon d' on seu pî
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon todi metous padvant
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî d' Nålene
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Nålene