Aller au contenu

tcheté

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : tchetea.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « capitale » (mwaisse pårteye d' on bén); adon directumint racuzinåve avou l' francès « cheptel ».

Sustantif

[candjî]

tcheté omrin

  1. (mot des cinsîs) totes les biesses da ene sakî.
    • I purda s' feme Saray, si neveu Lot, tot s' tcheté et totes les djins et les biesses k' il etertineut a Xharan Modele:DjnratLHdjn
  2. (mot d’ economeye) tos les cwårs d' ene djin, d' ene eterprijhe.
    • Avou dedja dpus di 200 djins k’ ont atchté des pårts do tcheté, li bressene est cåzu presse po s’ ahessî avou les éndjins k’ elle a dandjî po s’ disployî. Jean Cayron, Ran.
    • Il aveut catchî si ptit tcheté padrî ene pire el cåve. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Rashonner on ptit tcheté. Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Magnî les wangnes et les tchetés. Motî Haust (fråze rifondowe).
  3. (pus stroetmint) (Istwere) valixhance d' ene vatche metowe a mire.
    • Li 19 d' awousse 1678, dj' a metou a Catrene Bodet ene åmaye di 3 ans a nourijhon, po tcheté di 3 patacons. — vîs papîs ramexhnés pa Joseph Bastin (fråze rifondowe).
  4. totes sôre d' afwaires pelmi-pelmele.
    • tcheté dins vosse ridant! Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Elle aveut todi on tcheté d' tos les diåles è s' sacotche. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • I cachive après ene sacwè dins l' tcheté k' esteut håyné sol pavêye. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
  5. cassene tot èn assonre.
  6. pitit pani, pitite banse, coirbeye, mande. Sovint c' est ene ronde banse po les cotîresses poirter les verdeus so leu tiesse (waitîz l' imådje l° 173 dins Haust).
    • Elle a rimpli s' tcheté avou des raxhisses do martchî po ses poyes.Motî Gilliard (fråze rifondowe).
  7. li contnou d' ene sifwaite banse.
    • Atchter on tcheté d' surales. Motî Haust (fråze rifondowe).
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
totes les biesses da ene sakî
tos les liårds d' ene djin u d' ene societé
banse