raetchî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje vî francike * « hrākijan », racuzinåve avou l' francès « cracher » et l' Modele:rachisōn.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀɛ.t͡ʃiː/ /ʀa.t͡ʃiː/ /ʀa.t͡ʃi/ (betchfessî ae)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀɛ.t͡ʃiː/
- Ricepeures : rae·tchî
-
Raetchî al tere
-
Vipere ki raetche si velin
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | raetche |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | raetchîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | raetchans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | raetchnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | raetchrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | raetchive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | raetche |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | raetchî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
raetchî
- (v. sins coplemint) pordjeter do raetchon foû del boke.
- I trosse ses mantches, raetche on bon côp e ses mwins, et hay evoye ! — André Dewelle (fråze rifondowe).
- I hagne et pite et raetche al gueuye
Di nos vîs paltots — Lucyin Mahin, lijhoz tot l' tecse so Wikisourd. - On raetchive sol nûle et on l’ plakéve après l’ ouxh del måjhone po tchessî les mwais sôrs evoye. — Albert Lovegnée (fråze rifondowe).
- Nos raetchans dins nos mwins, nos atakans a schoupyî — Willy Bal (fråze rifondowe).
- N a des droles ki raetchèt al tere so les pîs des fakins Et ki n' ont pus sovint d' ôte famile ki leu tchén — Marcel Slangen (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) pordjeter felmint foû del boke.
- Dj’ a cawarante-deus ans d’ fosse, dji tosse do matén sk' å niût, et dji raetche les clås di m’ waxhea — Ben Genaux (fråze rifondowe).
- Èn ewaerant dragon, raetchant l’ feu, vî come tere, avou ene blanke caime pé k’ ene macrale.
- (viebe å coplemint) (imådjreçmint) tot djåzant d' on canon.
- Tot ossu vite li bataye egadjeye,
Et disk’ å djoû k’ on l’ åye veyou fini,
Tes fôrts ont dné … raetchant di stok et d’ taeye
Mitraye et feu dvins les rangs d’ innmi. — Joseph André, "Dizos leû fèrome", 1919, p.38 (fråze rifondowe).
- Tot ossu vite li bataye egadjeye,
- (viebe å coplemint) fé brotchî foû ene sacwè avou haeyeme.
- Ene fråze d’ egzimpe est co a radjouter.
- (pa stindaedje do sinse) (viebe å coplemint) amoussî on pwezon.
- Ene biesse ki raetche li velin — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Et so çoula, Colasse
Tchessa foû di s' coujhene li djalot marlatcha,
K' aveut raetchî l' pwezon ki dveut, dai, ç' moumint la
Evilmer po lontins l' veye do vî rapace !
— Louis Lagauche, "Mayon" (1923), p. 29 (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « so ») dilaidi avou haeyeme.
- Après aveur raetchî so les cis k' ont trayi,
K' ont trayi po les çanses leu målureuze patreye
Pask' il estént trop pô djintis po maneuvrer ene usteye,
Dj' a tuzé bén lontins — Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 115 (fråze rifondowe).
- Après aveur raetchî so les cis k' ont trayi,
Ratourneures
[candjî]- li ci ki raetche e l' air, ça lyi rtoume cobén so s' narene
- raetchî tot blanc
Parintaedje
[candjî](minme sourdant etimolodjike)
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]pordjeter do raetchon foû del boke