skepyî

Walon (Rifondou)

Alofômes di s(i)- / (e)s-

Cogne prumrece (dirî voyale)	Dispotchaedje (dirî cossoune)	Divanceye voyale (dirî cossoune)
skepyî	sikepyî	eskepyî

Etimolodjeye

Tayon-bodje vî francike « kippyan », avou l’ betchete « s- » des viebes, çou ki dene on viebe avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	skepeye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	skepyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	skepians
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	skepeynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	skepeyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	skepyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	skepeye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	skepyî
Ôtes codjowaedjes	come tcheryî

skepyî (v. sins coplemint)

1. rexhe di l' oû, po on djonne d' oujhea.
   • Les poyons vont skepyî — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe).
   • Mes djonnes di pidjons vont skepyî — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
   • Les oûs vont skepyî — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
2. passer do vinte del mame aviè l' vicaedje tot seu, tot djåzant d' on påpåd, d' on djonne di biesse ås tetes.
   • On voet skepyî ses efants. — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
   • Dj' a skepyî li 23 d' nôvimbe 1971, a Santiago do Tchili — Pablo Sarachaga.
   • C'èst sint Grégwâre li Grand qu' lès scolîs fièstin.n'. Il a skèpyî aviè cinq cint quarante. — François Marot, Li Sint Grégwâre, c'èsteûve li fièsse dès scolîs, Les Cahiers Wallons, 2024, lº 2, p. 46.
3. kimincî a egzister, tot djåzant d' totes sôres di sacwès.

Ratourneures

1. el prumî skepyî, el prumire sikepieye, el deujhinme eskepyî li prumî, deujhinme, evnd. d' ene famile.

   F. ainé, second.

2. noû skepyî novea né.
3. fé skepyî (ene idêye) el fé aspiter e cervea.
   • Les viyès creyances do Payis Walon ont seur ossu fwait skepyî des idêyes åzès spiroutîs — Lucyin Mahin.

   F. suggérer.

Parintaedje

• skepiaedje, skepiance
• askepyî
• riskepyî

Mots d’ aplacaedje

noû skepyî

Sinonimeye

• (disclôre, po les djonnes d' oujhea) : schafyî, dischafioter
• (po on påpåd) : vey li djoû, nexhe, vini å monde

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• (è)skèpi : C9
• skèpi : O4

E rfondou walon :

• skepyî / sikepyî u eskepyî : R10 ^(lére)
• skepyî : R13

Ratournaedjes

casser l' oû po ndè vni foû

• Inglès : to hatch ^(en)
• Francès : éclore ^(fr)

vini å monde

• Inglès : to be born ^(en)
• Espagnol : nacer ^(es)
• Francès : naître ^(fr), voir le jour ^(fr)
• Neyerlandès : geboren worden ^(nl)

kimincî a egzister

• Francès : naître ^(fr), voir le jour ^(fr), apparaître ^(fr)

Pårticipe erirece

skepyî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "skepyî".

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	skepyî	skepyîs
femrin padrî	skepieye	skepieyes
femrin padvant	skepieye	skepieyès

skepyî omrin

1. dedja grand-z et foirt.
   • Vla ddja vost efant tot skepyî.

Sinonimeye

scraifyî, raskerpi, rafoirci

Ratournaedjes

dedja grand-z et foirt

• Francès : grandet ^(fr), formé ^(fr), grandet ^(fr)