bôre
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Bodje * "bora", mot cité dins l’ FEW 1 435b.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bõʀ/ /boːʀ/ /bɔ̃ʀ/ /buːʀ/ /buʀ/ (betchfessî ô)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bõʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
bôre | bôres |
bôre femrin
- trô u plaece å rcoe k' ene såvadje biesse (leu, rinåd, ourse, singlé, vexhåd, live) s' î rmete.
- Li troye å singlé a rexhou del bôre ki dji n' m' î atindeu nén. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- dimorance d' ene macrale, di bandîs, evnd.
- Docô k' (li macrale) a fwait s' dierinne båye, les rotches dou çk' ele dimoréve s' ont raprotchî ene di l' ôte, et, d' adon, on n' sait pus moussî dins s' bôre. — Pierre Otjacques.
- I gn a k' el fwin ki les pout fé rexhe foû d' leu bôre. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- trô dins èn åbe.
- retrôclêye plaece k' on-z î bôre tos vîs rahisses, k' on-z î catche ene sacwè, k' on-z î tént des biesses.
- Gn aveut ene bôre drî l' ravalêye: ene vraiye cåve da Ali Baba. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Tins del guere, on tneut on coshet dins ene pitite bôre e fond del gregne, peu des controleus almands. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- Cwand don k' i vs poenne (vos l' pourcea) c' est reclôs dins ene bôre (ki vos dvoz viker). — Pierre-Joseph Dosimont (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- pôve rinåd ki n' a k' ene bôre
- Pôve bôre ki n' a k' on rnåd : rivazî al dijhêye di dvant, po ene comere k' a deus omes.
- on bon rnåd ni mindje djamåy les poyes di dlé s' bôre.
- cwand l' solea lût so l' åté al Tchandleuse, li rnåd rmousse dins s' bôre po shijh samwinnes
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (biesse) : trô, terire, (live) coûtche, coûtchete, pote; (lapén) halot
- (macrale, voleu) : radjîsse
- (trô dins èn åbe) : tchabote, crabote
- (po stitchî des tchinisses) : naxhe, rabôre, caliboestea
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
[candjî]ni d' ene såvadje biesse
ratrait d' ene macrale, d' on voleu
- Francès : [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:antre:{{{2}}}#Antre|(antre)]], [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:refuge:{{{2}}}#Refuge|(refuge)]], [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:repaire:{{{2}}}#Repaire|(repaire)]], [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:planque:{{{2}}}#Planque|(planque)]], [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:cachette:{{{2}}}#Cachette|(cachette)]]
trô dins èn åbe) Loukîz a : tchabote
Etimolodjeye 2
[candjî]Codjowas
[candjî]bôre
- indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bôrer ».
- I bôre so tot çk' i voet.
- Li brotchet bôre so tot çki passe dilé lu — Lucyin Mahin (fråze rifondowe).
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bôrer ».
- I fåt k' i l' bôre cwand i passe astok !
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « bôrer ».
- Bôre sor mi, tant k' t' î es !
Etimolodjeye 3
[candjî]Calcaedje do francès « bore », lu-minme di « borax », lu-minme di l’ arabe « بورق » (bawraq), lu-minme di l’ piersan « بوره » (būrah) (blawtant).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bõʀ/ /boːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bõʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]bôre omrin todi singulî
- (elemint) elemint tchimike, del troke des metaloyides, kinoxhou dizo l’ essegne atomike B, et l’ nombe atomike 5.
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots avou l' betchfessî ô
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene
- Mots ki sont dins l' motî d' Bive
- Mots ki sont dins l' ALW8
- Mots ki l' rifondowe est dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Bive
- Mots ki l' rifondowe est dins l' ALW8
- Sivierbas do walon
- Codjowas do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas do cåzant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon
- Calcaedjes do francès e walon
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot d' l' arabe
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do piersan
- Sustantifs do walon todi singulîs
- Motlî do walon po les elemints