candôzer
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « candôzer », el pout stitchî vaici., mot cité dins l’ FEW 22/1 68b.
Prononçaedje
[candjî]Asteme ! Ci mot ci a on scrijha « -an- » ki n’ si prononce nén a môde di naziåle /ã/ mins /an/, çou ki respond a on scrijha Feller « -an′- ».
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kan.doː.ˈze/ /kan.dɔ̃.ˈze/ /kan.doː.ˈzɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kan.doː.ˈze/
- Ricepeures : can·dô·zer
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | candôze |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | candôzez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | candôzans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | candôznut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | candôzrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | candôzéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | candôze |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | candôzé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
candôzer (viebe å coplemint)
- (viebe å coplemint)
- fé passer doûçmint s' mwin sol pea di (ene sakî, ene biesse) po lyi fé plaijhi.
- Adon vos, grand-mere, adlé l' banse,
Vos candôzrez mi ptit dierin— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Dj’a dîh-ût ans", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
- Adon vos, grand-mere, adlé l' banse,
- fé plaijhi a (ene sakî) avou des doûdoûces, des rasseraedjes, des doûcès paroles.
- Djel candôzéve come on ptit roy, dji lyi coujhnéve tos ses ptits gosses. — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.121 (fråze rifondowe).
- Guillaume Apollinaire a vnou a Ståvleu po prinde li boune air eyet candôzer Mareye. — François Duysinx (fråze rifondowe).
- Ou po candôzer l' toûtrale
K' esteut todi ene inmåve båshele,
Ki vs ripayive d' ene båjhe après
— Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 101 (fråze rifondowe).
- fé passer doûçmint s' mwin sol pea di (ene sakî, ene biesse) po lyi fé plaijhi.
- (v. sins coplemint) dimorer a rén ou a tchipoter a des tchitcheyes.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (fé passer doûçmint s' mwin sol pea) : fiesti, flåzer, fé doûdoûce (a), caressî, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 17.138 .
- (fé plaijhi avou des doûdoûces, des rasseraedjes, des doûcès paroles) : milouter, adolmidjî
Contråve
[candjî]- (fé passer doûçmint s' mwin sol pea) : caressî a rdule-pwel
- (fé plaijhi avou des doûdoûces, des rasseraedjes, des doûcès paroles) : kitchiner, kitchinler