Aller au contenu

wårder

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : wårdér, wârder, warder.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje tîxhon * « wardôn » (« awaitî »), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, racuzinåve avou l' picård « warder » eyet l' francès « garder ».

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) wåde
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) wårdez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) wårdans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) wådnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) wådrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) wårdéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) wåde
pårt. erirece (dj’ a, vos av) wårdé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

wårder

  1. (viebe å coplemint) tini eyet n’ nén taper evoye.
    • C’ est ene feme ki wåde totafwait.
  2. èn nén candjî.
  3. (viebe å coplemint) espaitchî d' end aler.
    • Wårdans nosse lingaedje et nosse tuzance !
    • Mins l’ aiwe ni dit måy çou k’ ele sait ;
      Ele wåde ses screts-mawets por leyeJoseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.15, “Li Pèheu à l’Vège” (fråze rifondowe).
    • C' est èn ebané po wårder li frambåjhe di leu Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene, p. 183 (fråze rifondowe et rarindjeye).
  4. (viebe å coplemint) riwaitî a (des efants, des prijhnîs, des biesses) po ls espaitchî d’ esse a damadje.
    • C’ est mi ki lyi vneut wårder ses efants cwand il alént å restorant.
    • Dj' a co stî wårder les vatches estant djonne feye.
  5. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « di ») mete ene sakî a houte d' on dandjî.
    • Li hinne å mwaisse finda l' cour,
      Et, po nos d' cisse cwate-peces,,
      Avou des låmes et des caresses
      Po tchaeskene, Diè foirdja l' amour. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Les deus sèmeus", p.24 (fråze rifondowe).
  6. (viebe å prono) dimani fer divins ene sacwè.

Ratourneures

[candjî]
  1. wårder l’ gade et magnî l’ cabu
  2. wårder ene peme pol soe, wårder ene poere pol soe
  3. wårder l’ eglijhe e mitan do viyaedje
  4. wårder ene peme pol soe
  5. ki l’ Bon Diu nos è wåde

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
tini eyet n’ nén taper evoye
èn nén candjî, espaitchî d' disparexhe
riwaitî a (des djins, des biesses) po ls espaitchî d’ esse a damadje
si wårder