Rawete:Codjowaedje do walon/schaessî
Codjowaedje do viebe schaessî
Viebe del deujhinme troke
avou candjmint SS ⇨ S divant ene cossoune.
| Môdes sins djin | ||
|---|---|---|
| Prezintrece | Erirece | |
| Infinitif | schaessî | aveur/awè schaessî |
| Djerondif | e/tot schaessant | e-z/tot-z åyant schaessî |
| Pårticipe | schaessant | schaessî schaesseye (femrin) |
| Indicatif | ||
|---|---|---|
| Prezintrece | Ripassé prezint | |
| dji (dj’) | schaesse | a schaessî |
| ti/to (t’) | schaesses | as schaessî |
| i/ele/on (il/elle/on-z) | schaesse | a schaessî |
| nos/dji (ns/dj’) | schaessans | avans schaessî |
| vos (vs) | schaessîz | av(oz) schaessî |
| i/ele (il/elle) | schaessèt schaesnut |
ont schaessî |
| Erirece durant | Ripassé erirece durant | |
| dji (dj’) | schaessive | aveu schaessî |
| ti/to (t’) | schaessives | aveus schaessî |
| i/ele/on (il/elle/on-z) | schaessive | aveut schaessî |
| nos/dji (ns/dj’) | schaesséns | avéns schaessî |
| vos (vs) | schaessîz | avîz schaessî |
| i/ele (il/elle) | schaessént | avént schaessî |
| Erirece | Ripassé erirece | |
| dji (dj’) | schaessa | ava schaessî ouri schaessî |
| ti/to (t’) | schaessas | avas schaessî ouris schaessî |
| i/ele/on (il/elle/on-z) | schaessa | ava schaessî ourit schaessî |
| nos/dji (ns/dj’) | schaessîs | avîs schaessî |
| vos (vs) | schaessîz | avîz schaessî |
| i/ele (il/elle) | schaessît | avît schaessî |
| Futur | Ripassé futurrece | |
| dji (dj’) | schaesrè | årè schaessî |
| ti/to (t’) | schaesrès | årès schaessî |
| i/ele/on (il/elle/on-z) | schaesrè | årè schaessî |
| nos/dji (ns/dj’) | schaesrans | årans schaessî |
| vos (vs) | schaesroz | åroz schaessî |
| i/ele (il/elle) | schaesront | åront schaessî |
| Suddjonctif | ||
|---|---|---|
| Prezintrece | Erirece | |
| ki dji (dj’) | schaesse | åye schaessî |
| ki ti/to (t’) | schaesses | åyes schaessî |
| k’ i/ele/on (il/elle/on-z) | schaesse | åye schaessî |
| ki nos/dji (ns/dj’) | schaessanxhe | åyanxhe schaessî |
| ki vos (vs) | schaessîxhe | åyoxhe schaessî |
| k’ i/ele (il/elle) | schaessexhe schaesnuxhe |
åyexhe schaessî euxhnuxhe schaessî |
| Erirece durant | Ripassé erirece durant | |
| ki dji (dj’) | schaessaxhe | euxhe schaessî |
| ki ti/to (t’) | schaessaxhes | euxhes schaessî |
| k’ i/ele/on (il/elle/on-z) | schaessaxhe | euxhe schaessî |
| ki nos/dji (ns/dj’) | schaessénxhe | euxhénxhe schaessî |
| ki vos (vs) | schaessîxhe | euxhîxhe schaessî |
| k’ i/ele (il/elle) | schaessénxhe | euxhénxhe schaessî |
| Condicioneu | ||
|---|---|---|
| Prezintrece | Erirece | |
| dji (dj’) | schaesreu | åreu schaessî |
| ti/to (t’) | schaesreus | åreus schaessî |
| i/ele/on (il/elle/on-z) | schaesreut | åreut schaessî |
| nos/dji (ns/dj’) | schaesréns | åréns schaessî |
| vos (vs) | schaesrîz | årîz schaessî |
| i/ele (il/elle) | schaesrént | årént schaessî |
| Kimandeu | ||
|---|---|---|
| Prezintrece | Erirece | |
| schaesse | åye schaessî | |
| schaessans | åyanxhe schaessî | |
| schaessîz | åyoxhe schaessî | |
Notule d’ esplikêyes :
- li sene « / » schåye les diferins ådjeus a çt edroet la.
- les djins inte åtchetes c’ est dvant ene voyale
- li pårticipe prezintrece est rålmint eployî foû do djerondif.
- dins l’ djerondif, li cogne tot c’ est po Lidje Hôte Årdene.
- el deujhinme djin do singulî, c' est l' cogne camaerådrece k' est rålmint eployî.
- dins les pronos sudjets des cåzants pluriyals, dji c’ est po Mîtrinne eyet Basse Årdene.
- dins l’ indicatif/suddjonctif prezintrece, a l’ 3inme djin do pluriyal, les cognes -èt/-exhe c’ est po Lidje, ÅrdenSi et Cerfontinne et les cognes -nut/-nuxhe c’ est po Nameur, Tchålerwè et l’ Braibant walon.