dji
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Bodje * « eo », lu-minme do tayon-bodje latén « ego »; mot cité dins l’ FEW 3 207.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒi/ /d͡ʒy/ /d͡ʒɛ/ /d͡ʒœ/ /dy/ /dɛ/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2.12
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒi/
- Ricepeures : nén rcepåve
Prono d’ djin sudjet
[candjî]divant l’ viebe | dji |
---|---|
dirî l’ viebe | dju |
sipotchaedje (padvant ou padrî) |
dj’ |
dji omrin et femrin
- prono sudjet do cåzant (1ire djin do singulî), metou padvant l’ viebe.
- Por mi, dji va mori !
- Bén dji n’ vos è dirè rén !
- prono sudjet des cåzants (1ire djin do pluriyal), metou padvant l’ viebe.
- Dji l’ alans vey tos les djoûs a l’ ospitå.
Notule d’ uzaedje
[candjî]Divant on prono d’ djin ki cmince pa « l », on-z a troes tchuzes :
- wårder « dji ».
- Dji l’ vou bén, mi, ci boket d’ pwin la ki demure.
- scrire li prono avou ene divanceye voyale.
- Dj’ el vou bén, mi, ci danseu la, po fé ene valse avou mi.
- eployî èn etrocla.
- Djel vou bén croere !
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]Nombe | Djin | Djinre | Sudjet | Muroetrece | Acuzatif (droet coplemint) | Datif (coplemint nén direk) | Locatif | Djenitif (pårtixhrê) | Tonike (tot seu ou dirî dvancete) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Singulî | Prumire djin | — | dji, dj’ dju (padrî) |
mi, m’, èm | mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe) |
mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe) |
— | — | mi |
Deujhinme djin | — | vos, vs ti, t’, èt tu, -ss (padrî) |
vos, vs ti, t’, èt |
vos, vis, vs ; ti, t’, èt | — | — | twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte | ||
Troejhinme djin | Omrin | i, il | si, s’, ès | li, l’, el | lyi | î | è endè, end, ndè, nd |
lu | |
Feminine | ele, elle | li, l’, el | leye | ||||||
Neute | on | — | — | — | — | lu | |||
Pluriyal | Prumire djin | — | nos, ns ; dji, dj’ | nos, ns | — | — | nos, nozôtes | ||
Deujhinme djin | — | vos, vs | vos, vs | vos, vs | vos, vis, vs | — | — | vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes | |
Troejhinme djin | Omrin | i, il | si, s’ | les, ls ; lzès, lzè, elzès | lezî, elzî, lzî | î | è endè, end, ndè, nd |
zels, yeusses | |
Feminine | ele, elle | zeles, yeusses |
Omofoneye possibe
[candjî]- /d͡ʒy/ : diu, Diu, djus (al valêye), djus (po boere)
- /d͡ʒɛ/ : diè, Diè, djeu (po djouwer), djus (po boere)
- /d͡ʒœ/ : Diu, djeu (po djouwer), djus (al valêye), djus
Sipårdaedje do mot
[candjî]- (1ire djin pluriyal) : Basse Årdene, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2.21 (mape 20).
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- dè : O0 (a « djè »), O102, G202 p. 53
- dje̊ : G202 p. 53, JJG
- di : O0 (a « djè »), G202 p. 53
- djeu : S104, S107 (dins l’ tecse)
- djè : O0, O4, O90, E200, G202 p. 53, C9, C99 (divant on prono ki cmince pa « l »)
- djo : JBil (divant on prono ki cmince pa « l »), etroclé dins S40 (djol)
- dù : G202 p. 53
- dji : E1, C1, C9, C99, C106, O0 (a « djè »), O3, G202 p. 53
- djù : G202 p. 53
- du : O0 (a « djè »), O3, G202 p. 53
- dju : E34, S0, S117, O3, G202 p. 53
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]prono sudjet 1ire djin singulî
prono sudjet 1ire djin singulî pluriyal Loukîz a : nos