twè

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Calcaedje do francès « toi » (on-z a insi askepyî on livea k' on-z a trové pus poli ki « ti » po djåzer avou des soçons). Dataedje do mot : 19e sieke.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /twɛ/ /twa/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2.15 (minme prononçaedje cåzu pattavå)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /twɛ/
• Ricepeures : nén rcepåve

Prono d’ djin tonike

twè omrin et femrin

1. prono tonike di l' atôtchî (deujhinme djin), a on livea d' atouwance radoûceye, metou tot seu.
   • Twè, ti n' dirès pus rén, dit-st i å live k' i vneut d' touwer.
   • To n' les divreus nén fé araedjî come çoula, saiss, twè !
2. li minme, metou dirî ene adrovire.
   • Siya k' c' est twè k' irè.
   • Gn k' twè po miner l' atelêye a bon pôrt.
3. li minme metou dirî ene divancete.
   • Waite les belès fleurs: c' est por twè.
   • Riwaite a twè di n' nén tchaire.

Ratourneures

1. da twè : ki t’ apartént.
   • Ci n’ est nén da twè.

Sinonimeye

(tchaeke di diferins liveas sociolodjikes)

• ti
• ti-minme / t'-minme
• tizôtes
• vos

(da twè)

• da tinne, da twinne

Mots vijhéns

Pronos d’ djins walons

Nombe	Djin	Djinre	Sudjet	Muroetrece	Acuzatif (droet coplemint)	Datif (coplemint nén direk)	Locatif	Djenitif (pårtixhrê)	Tonike (tot seu ou dirî dvancete)
Singulî	Prumire djin	—	dji, dj’ dju (padrî)	mi, m’, èm	mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe)	mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe)	—	—	mi
	Deujhinme djin	—	vos, vs ti, t’, èt tu, -ss (padrî)	vos, vs ti, t’, èt		vos, vis, vs ; ti, t’, èt	—	—	twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte
	Troejhinme djin	Omrin	i, il	si, s’, ès	li, l’, el	lyi	î	è endè, end, ndè, nd	lu
		Feminine	ele, elle		li, l’, el				leye
		Neute	on		—	—	—	—	lu
Pluriyal	Prumire djin	—	nos, ns ; dji, dj’	nos, ns			—	—	nos, nozôtes
	Deujhinme djin	—	vos, vs	vos, vs	vos, vs	vos, vis, vs	—	—	vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes
	Troejhinme djin	Omrin	i, il	si, s’	les, ls ; lzès, lzè, elzès	lezî, elzî, lzî	î	è endè, end, ndè, nd	zels, yeusses
		Feminine	ele, elle						zeles, yeusses

Ratournaedjes

prono tonike di l' atôtchî, metou tot seu

• Arabe : أنتَ ^(ar) = أَنْتَ =‎ anta omrin, أنتِ ^(ar) = أَنْتِ =‎ anti femrin
• Arabe marokin : نتا ^(ary) = نْتا =‎ nta omrin, نتي ^(ary) = نْتي =‎ nta femrin, , نتي ^(ary) = نْتي =‎ ntina omrin & femrin (coinrece Nôr-Ouwess)
• Almand : du ^(de)
• Inglès : you ^(en)
• Espagnol : tú ^(es)
• Francès : toi ^(fr)
• Neyerlandès : jij ^(nl)

prono tonike di l' atôtchî, après dvancete

• Almand : dich ^(de)
• Inglès : you ^(en)
• Francès : toi ^(fr)
• Neyerlandès : jij ^(nl)

prono tonike di l' atôtchî, metou dirî l' divancete « da » (c' est da twè)

• Arabe marokin : ديالك ^(ary) = نْتا =‎ dialek omrin sg. & pluriyal; دياولك ^(ary) = دياوْلك =‎ diawlek pluriyal
• Inglès : it is yours ^(en)
• Francès : c' est à toi, cela t'appartient

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike Livea sociolinwistike des mots so Wikipedia