-ss

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Tayon-bodje latén « -s » (cawete di codjowaedje latene di l' atôtchî singulî). C' est l' minme uzaedje di replaeçaedje do prono sudjet "ti" k' e l' espagnol. Dataedje do mot : 1450.

Prono d’ djin sudjet[candjî]

-ss (nén candjåve)

cawete di codjowaedje ki våt l' prono sudjet « tu » metou padrî l' viebe, dins les codjowaedjes di sacwants ptits viebes kel prononçaedje finixh pa ene voyale (si c' est ene cossoune prononceye on eploye «tu» ?); å pus sovint dins ene fråze di dimande.
egzimpes a l' Indicatif Prezintrece
- Ôss çou ki dj' di?
- Cwè diss ?
- Vénss avou mi?
- Vouss co on vere?
- Po kî m' prinss ?
- Comprinss çou k' dji t' vou dire?
- Ti vass taire, al fén?
- Saiss bén cwè, valet?
- Ass dedja veyou çoula?
- Ni voess nén ki c' est des covins, çoula? — Albert Lenfant (fråze rifondowe).
- Mi ptit viyaedje avou tes djins, So tes pazeas ki n' vont nole pårt Èm ricnoxhress dispoy li tins? — Victor Georges (fråze rifondowe).
- Li grand Gabriyel a vnou dire a Mareye: "vouss ?"; et leye: "oyi, dji vou bén !". — Julos Beaucarne (fråze rifondowe).
egzimpes å Durant Indicatif Erirece
- André Piret, kî esteuss ? — Bultén walon (fråze rifondowe).
egzimpes å l' Indicatif Futurrece.
- Venress co èn ôte côp ?
- Åress li coraedje di t' taire ?
egzimpes å condicioneu
- Vôreuss co dire åk ?
- M' ireuss bén cweri ene djate ?
egzimpes dins ene fråze di sclameure.
dins ene fråze di djhaedje, avou avou displaeçaedje do prono sudjet après « et si » / « et s’ ».
- To vicrès bén et si åress todi a magnî a t' fwin.
- Tot rveyant ses ôrreyes, i t' croerè, et s' åress insi fwait ti dvwer — Joseph Mignolet, dins « L' amour a l' Alambra », p. 63 (fråze rifondowe).
dins des arinnoes: saiss, taiss, voess.
- Neni, saiss, ti, valet !
- Oyi, taiss, vozôtes.
- C' esteut insi k' ça aléve, voess !

Sinonimeye[candjî]

tu (dirî ene cossoune)

Mots vijhéns[candjî]

Pronos d’ djins walons
Nombe	Djin	Djinre	Sudjet	Muroetrece	Acuzatif (droet coplemint)	Datif (coplemint nén direk)	Locatif	Djenitif (pårtixhrê)	Tonike (tot seu ou dirî dvancete)
Singulî	Prumire djin	—	dji, dj’ dju (padrî)	mi, m’, èm	mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe)	mi, m’, èm (divant l’ viebe) mu, m’ (dirî l’ viebe)	—	—	mi
	Deujhinme djin	—	vos, vs ti, t’, èt tu, -ss (padrî)	vos, vs ti, t’, èt		vos, vis, vs ; ti, t’, èt	—	—	twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte
	Troejhinme djin	Omrin	i, il	si, s’, ès	li, l’, el	lyi	î	è endè, end, ndè, nd	lu
		Feminine	ele, elle		li, l’, el	lyi	î	è endè, end, ndè, nd	leye
		Neute	on		—	—	—	—	lu
Pluriyal	Prumire djin	—	nos, ns ; dji, dj’	nos, ns			—	—	nos, nozôtes
	Deujhinme djin	—	vos, vs	vos, vs	vos, vs	vos, vis, vs	—	—	vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes
	Troejhinme djin	Omrin	i, il	si, s’	les, ls ; lzès, lzè, elzès	lezî, elzî, lzî	î	è endè, end, ndè, nd	zels, yeusses
	Troejhinme djin	Feminine	ele, elle	si, s’	les, ls ; lzès, lzè, elzès	lezî, elzî, lzî	î	è endè, end, ndè, nd	zeles, yeusses

Omofoneye possibe[candjî]

s' (va s' ti fé cori araedjî !; alez 's vey e motî)

Ortografeyes[candjî]

Divant 1900 :

-sse : (eg. : arasse, pousse)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

-sse : C8 p. 180 (eg. : faisse, disse)
-s-se : C9 (eg. : dis-se), G202 p. 67
-ce : CW (lº 1, 1947, evnd.)
-s-s′ : G202 p. 67
-s′-të, -s′-tu : G202 p. 67
-s′ : G202 p. 67
-se : E1

E rfondou walon :

-ss : R9 ^(lére), R11 ^(lére)

Ratournaedjes[candjî]

cogne dimandrece

Arabe : ت (~ta, omrin; ~ti, femrin)
Arabe marokin : ت (ti~, passé, omrin et femrin; egzimpe : vouss ? بغيت bghiti)
Catalan : ...~s ... ?
Almand : ... du ... ?
Inglès : ... you ... ?
Espagnol : ¿ ...~s ... ? (egzimpe : vouss ? : ¿ quieres ?)
Francès : ... -tu ... ? (egzimpe : vouss ? : veux-tu ?)
Neyerlandès : ... je ... ?
Occitan : ...~s ... ?