Aller au contenu

lezî

Èn årtike di Wiccionaire.
Plinne cogne ordinaire Sipotcheye cogne Cogne al divanceye voyale
lezî lzî elzî


Etimolodjeye

[candjî]

Etroclaedje di : «les» + «» («lyi»). Dataedje do mot : 1700. Divant cisse date, li mot eployî po cisse croejhete la esteut "les", ki sierveut don po l' acuzatif et l' datif.

Prononçaedje

[candjî]

Prono d’ djin coplemint

[candjî]

lezî omrin et femrin

  1. a zels, a zeles (prono coplemint indirek des rwaitants).
    • Moman lezî a dné on côp d' mwin.
    • Li solo blancåsse lezî dnéve
      Des rflets d’ ermene tofer candjants ;
      S’ froede tchôleur les egordinéve
      D’ ene schome ki les fjheut vey pus blancsMartin Lejeune, "L’iviêr èt l’amour" (fråze rifondowe).
  2. li ou les + a zels, a zeles.
    • I l' savént bén: li curé lezî aveut ddja dit.
    • Il avént prusté des cwårs ås Grignåd, mins i lezî ont rindou.

Piceures di croejhete

[candjî]

Avou l' djeu des spotchaedjes dins l' mot di dvant, on pout åjheymint aveur les troes cognes (lezî, lzî, elzî) minme dins l' minme cotoû motrece.

dj' elzî aveu bén dit; dji lezî di, come ça…; dji lzî åreu bén fotou m' pougn al djaive.

Ratourneures

[candjî]

lezî endè On dit eto: ennî. F. leur en.

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]
Pronos d’ djins walons
Nombe Djin Djinre Sudjet Muroetrece Acuzatif (droet coplemint) Datif (coplemint nén direk) Locatif Djenitif (pårtixhrê) Tonike (tot seu ou dirî dvancete)
Singulî Prumire djin dji, dj’
dju (padrî)
mi, m’, èm mi, m’, èm (divant l’ viebe)
mu, m’ (dirî l’ viebe)
mi, m’, èm (divant l’ viebe)
mu, m’ (dirî l’ viebe)
mi
Deujhinme djin vos, vs
ti, t’, èt
tu, -ss (padrî)
vos, vs
ti, t’, èt
vos, vis, vs ; ti, t’, èt twè, ti, ti-minme, t’-minme, tizôte, etzôte
Troejhinme djin Omrin i, il si, s’, ès li, l’, el lyi î è
endè, end, ndè, nd
lu
Feminine ele, elle li, l’, el leye
Neute on lu
Pluriyal Prumire djin nos, ns ; dji, dj’ nos, ns nos, nozôtes
Deujhinme djin vos, vs vos, vs vos, vs vos, vis, vs vos, vozôtes, tizôtes, etzôtes
Troejhinme djin Omrin i, il si, s’ les, ls ; lzès, lzè, elzès lezî, elzî, lzî î è
endè, end, ndè, nd
zels, yeusses
Feminine ele, elle zeles, yeusses


Siprdaedje (?)

[candjî]

w. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene ; miersipepieuzmint e l’ notule ALW 2

Ortografeyes

[candjî]

(lezî, elzî, lzî)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :

Ratournaedjes

[candjî]
a zels
li, les + a zels Loukîz a : elzî

    Anagrame

    [candjî]