Wiccionaire:Pordjet R12/t

tchamosseure, f.n. Vicant organisse microscopike foirt simpe, sovint a ene celule, sins clorofile, ki vént dins les crowès plaeces sins air, aprume s’ il î fwait tchôd, et k’ on prind voltî po ene plante. Les rowes Sinte-Catrene, c’ est des ~s. Maladeye des djins u des biesses cåzêye pa ces organisses la. Il a des ~s inte les doyes. Tchamossaedje, coûtche di ces organisses la, ki vént so l’ amagnî u ôte tchoi, ezès plaeces k’ il î fwait crou. Li pwin est tot bleu d’ ~.

tchanter, c.1, v.c., v.s.c. Fé del muzike avou s’ vwès, tot cåzant d’ ene djin u d’ ene biesse. Tchanter on air di muzike. Les moxhons tchantèt å bontins. → xhufler. Raconter des istweres k’ on a do må a croere. Cwè çk’ i vos m’ tchantez la ? Dire ene sacwè k’ on n’ comprind nén. Dji n’ sai nén çou k’ i m’ a vnou tchanté e l’ oraye.

tchanteu, -euse, -resse, o.f.n. Onk, ene, ki tchante.

tuzer v.c. (direke, nén direke), v.s.c. Fé daler s’ cervea po trover ene rexhowe a on problinme, ene rujhe. Tuzer a on problinme di matematikes. — Gn a trop d’ brut, dji n’ arive nén a ~. — Dj’ a lonmint tuzé divant d’ lyi dire çou k’ dji rsin por leye. — Il a dit çoula sins ~, i nel pinseut nén vormint. Èn nén bodjî, tot-z åyant l’ air di sondjî. Dji n’ sai çou k’ ele a, ele est ashiowe la dispu deus eures a ~ a on n’ sait cwè. — Vos n’ dijhoz pus rén, a cwè tuzez co, don ? ◆ v. å pr. si tuzer moirt, si tuzer sot. Tuzer foirt, et motoit sins rzultat. Albert Einstein s’ a tuzé foirt po-z askepyî si grande teyoreye. → si casser l’ tiesse, si spiyî l’ hanete. [Mîtrin neyerlandès *tusen, lu-minme do mîtrin hôt almand tûzen.]