xhufler
Aller à la navigation
Aller à la recherche
Walon (Rifondou)[candjî]
Etimolodjeye[candjî]
tayon-bodje latén « sibilare » (minme sinse).
Prononçaedje[candjî]
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʃy.ˈfle/ /hy.ˈfle/ /ʃu.ˈfle/ /ʃu.ˈflɛ/ /hi.ˈfle/ (betchfessî xh)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʃy.ˈfle/
- Ricepeures : xhuf·ler
Viebe[candjî]
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | xhufele |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | xhuflez |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | xhuflans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | xhufelnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | xhufelrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | xhufléve |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | xhufele |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | xhuflé |
| Ôtes codjowaedjes | come shofler |
xhufler (viebe å coplemint) (v. sins coplemint)
- fé rexhe ene muzike d’ ès boke e piçant ses lepes, sins djåzer, tot cåzant d’ ene djin.
- Xhufler èn air di musike.
- Tchante et xhufele et tarlatêye, puski
Vo t’ la tot seu e cisse carimadjoye ;
I n a nou moes si bea ki l’ moes d’ avri. — Robert Grafé (fråze rifondowe). - Tot xhuflant, li Pere Noyé a atelé ses gades et tcherdjî ses djodjowes et ses boubounes so li sclide. — Yves Paquet (fråze rifondowe).
- Cråne idêye, la, di xhufler des årguedinnes, tot codant ås fenès ceréjhes. — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
- criyî avou des hôtès notes, tot cåzant di sacwants oujheas.
- On sboirgnive les moxhons po k’ i xhuflénxhe mî.
- Li pénson xhufele po-z anoncî do bea tins — Michel Anselme (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « après ») houkî tot xhulant.
- Xhufler après l’ tchén.
- anoncî tot xhuflant
- L’ arbite a xhuflé on penalti. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
Ratourneures[candjî]
- xhufler come on pinson, xhufler come èn oujhea, xhufler come ene mazindje, xhufler on måvi, xhufler come ene siprewe, xhufler come on råskignou, xhufler come on ritchåd , xhufler come èn ôrimiele
- xhufler come èn ome : sawè xhufler, tot djåzant d’ene feme (ki n’ ont nén l’ dujhance di xhufler).
- Ça n’ si dit nén, ça s’ xhufele ! : dijhêye po k’ on n’ djåze nén d’ ene sacwè ki va amoenner des margayes. Franwal: ahåyant po: "laisse tomber !"
- come les vîs xhuflèt, les djonnes tchantèt: les djonnes ont les minmès idêyes ki les vîs, il ont rprin leu-z åbitudes.
- aler xhufler u aler aprinde a xhufler: aler al prijhon (wice k’ on n’ a rén d’ ôte a fé ki d’ xhufler).
Parintaedje[candjî]
Omofoneye possibe[candjî]
Ortografeyes[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes[candjî]
fé rexhe ene muzike, di ses lepes, sins djåzer, tot cåzant d’ ene djin
