manoye

Cisse pådje ci do Wiccionaire n’ est co k’ ene esbåtche.
Si vos avoz des cnoxhances sol sudjet, vos nos ploz aidî tot rtchôcant des dnêyes so l’ årtike : clitchîz sol boton « candjî » po radjouter des infôrmåcions.

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « manoye », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈnɔːj/
Ricepeures : ma·noye

Sustantif

manoye femrin (pus sovint eployî ki l' singulî)

totes les sôres di pîces ki sont batowes et d' biyets ki sont-st imprimés dins on metou payis, en on metou trevén.
- Li dnî, ça a stî, aprume, ene manoye des Romins.
cwårs di minme valeur k' on pus gros biyet, ene pus grosse pîce.
- Dj' esténs sins manoye al fén del shijhe.
- Dji n' a pont d' manoye po vos payî, a moens k' vos soeyîxhe mi candjî on biyet. — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
cwårs k' on dene u k' on dmande po-z aveur on conte djusse.
- Rindoz m' el manoye. Vos a dju ddja rindou manoye ?

Ratourneures

sinse 1 :
1. manoye di sindje : cwårs ki n' valèt nén grand tchoi. Loukîz a : « cwårs di schaye ».
2. måle manoye : manoye ki n' våt rén.
3. rissaetchî s' manoye : si rsaetchî d' ene emantcheure.
4. Les djins, c' est come les manoyes, elzès fåt prinde po çou k' i valèt : dijhêye po payî des ovrîs, u po n' nén rilver li metchansté di sacwantès djins.
5. C' est rcwerou come del manoye di Påpe : c' est ene sacwè d' råle, ki les djins rcwerèt tertos. Loukîz a : « manoye do Påpe ».
6. S' on n' conoxhreut nén l' manoye, on direut k' c' est do blanc : (do blanc = di l' årdjint) dijhêye po ene sakî ki fwait l' ritche mins ki n' a pont d' cwårs.
7. esse come li viye manoye: ni pus aler : dijhêye po ene sacwè ki n' va pus, ene feme ki n' ahesse pus si ome.
8. dibiter del måle manoye : si siervi di manoye ki n' våt rén, di fåsse manoye.
9. kinoxheu(se) di manoyes :
  1. onk (ene) ki fwait dins les manoyes (dins ene banke, al Boûsse, tot ramassant les viyès pîces).
  2. onk (ene) ki trouve todi l' fén mot d' èn ecramiaedje.
10. bate manoye, bateu d' manoye : Loukîz a : « bate manoye ».
sinse 2 :
1. fé del manoye : candjî on biyet conte des pîces.
2. del pitite manoye : des pîces ki n' valèt waire.
3. elle a del manoye po candjî s' pîce : dijhêye d' ene feme ki n' si leye nén dire, copurade cwand k' on lyi conte des asblouwetes.
4. Dji n' candje nén tant et dj' a del manoye : djeu d' mot candjî (divni diferin; fé del manoye).
sinse 3 :
1. rinde li manoye del pîce : u: payî del minme manoye : si rvindjî.
  - Dj’a bin sogn’ qu’amå pô l’duc Tchâles èt sès sôdårs,
    N’acorès-se po rinde li manôye di nosse pèce
    — Joseph Mignolet, "Li tchant di m' tere", 1935, p. 38.
2. si mete foû manoye : atchter disk' a s' dierinne mastoke, sins pupont wårder d' cwårs.
3. I n' s' a nén metou foû manoye : i s' a mostré pice-crosse (rapia).
4. esse djus° d' manoye :
5. esse come li manoye: passer d' ene mwin a l' ôte : dijhêye po les femes ki s' fordinèt.
6. dji lyi rindrè s' manoye : u: dji lyi rindrè l' manoye del pîce : djel rårè, dji m' rivindjrè d' lu (di leye).
7. dj' årè l' manoye del pîce : u: dj' a del manoye a rawè et dj' el rårè : dji m' rivindjrè.

Parintaedje

manoyî

Ortografeyes

Divant 1900 :

manôïe : C9a ^(lére)
manoye : E212 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

manôye : C8, E1

E rfondou walon :

manoye : R9 ^(lére), R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

totes les sôres di pîces

Francès : monnaie ^(fr), argent ^(fr)

cwårs di minme valeur k' on pus gros biyet, ene pus grosse pîce

Francès : mitraille ^(fr), ferraille ^(fr)

cwårs k' on dene u k' on dmande po-z aveur on conte djusse

Francès : pièce ^(fr), (petite) monnaie ^(fr)

rissaetchî s' manoye

Francès : tirer son épingle du jeu ^(fr)

onk (ene) ki fwait dins les manoyes

Francès : cambiste ^(fr), numismate ^(fr)

onk (ene) ki trouve todi l' fén mot d' èn ecramiaedje

Francès : fin limier ^(fr)

Etimolodjeye 2