vicant

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Do viebe « viker », (avou les rîles di scrijhaedje do son K) avou l’ cawete « -ant ».

Pårticipe prezintrece

vicant (nén candjåve)

1. pårticipe prezintrece do viebe « viker ».
   • C’ est e vicant avou les djins k’ on aprind leu lingaedje.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	vicant	vicants
femrin padrî	vicante	vicantes
femrin padvant	vicante	vicantès

vicant omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

1. k' est e veye.
   • Èn efant bén vicant.
   • Dj' a yeu vosse fré vicant, mins il a morou l' londmwin.
   • Il a prins e s' mwin ene sori tote vicante
   • Les macrales estént broûlêyes vicantes.

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

1. sipitant(e), dispierté (-êye), bén poirtant(e), haitî (-eye).
   • On rifjheut des sminces di crompires dins des belès plantes, bén vicantes (M. Anselme).

   F. vif (ive), éveillé(e), sain(e).

2. avou bråmint do ndalaedje. F. animé(e), prospère.
3. dedja monté (-êye) d' avance, tot djåzant d' ene måjhon, d' on stane, d' ene astalåcion.
   • Li måjhon a-st arivé tote vicante, dj' ô bén les cwate meurs so on tchår.

   F. pré-monté(e).

Ratourneures

1. dji nel vout pus vey, di m' veye vicante : dji nel vou måy pus vey.
2. fé vicant : gn aveur do ndalaedje.
   • Il a todi fwait vicant a Lidje.

   Franwal: ahåyant po: "y avoir de l'animation, de la circulation".

3. pus moirt ki vicant

Parintaedje

• vicance, vicansté
• vicanmint
• Loukîz a : « viker »

Ortografeyes

Divant 1900 :

• vikan : E89 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• vikant, vikante : C106, E1, O4, S0
• vikant : C8, E34
• vicant, vicante : C99, S117
• viquant, viquante : E165

E rfondou walon :

• vicant, vicante : R10 ^(lére), R13

Sustantif

	singulî	pluriyal
omrin	vicant	vicants
femrin	vicante	vicantes

vicant omrin

1. djin k' est e veye.
   • Gn a les vicants et gn a les moirts.
2. bén dispierté (-êye), sipitant(e) djin.
   • C' est ene pitite vicante, saiss, vosse crapåde.

Ratourneures

1. Kî n' a pupont d' aidants ni conte pus dvins les vicants : li ci ki n' a pus nou liårds, on n' l' aconte pus.
2. Les curés magnèt les moirts et ls avocåts les vicants : c' est tchir di s' fé eterer, et d' aler å tribunå.
3. On bon vicant, ene boune vicante : onk, ene ki reye voltî, k' inme bén magnî, bén viker.
4. Ça n' arive k' azès vicants : dijhêye cwand on-z a trop boevou, u magnî, et k' on-z est malåde.
5. dierin vicant : li ci ki mourt li dierin dins on manaedje.
6. å dierin vicant les béns : clawe di lwè ki fwait ki, dins on manaedje, li ci ki vike li dierin erite otomaticmint d' tos les béns do ci ki mourt li prumî.
7. I s' ont maryî å dierin vicant tos ls efants : (mocreçmint) dijhêye po deus pôves ki s' marièt: li prumî ki mourrè n' årè nou bén a leyî a l' ôte, foû k' les efants.

Sustantif

vicant omrin

1. di s' vicant: tins k' on vike, tins di s' veye.
   • I lzî a dné tos ses tchamps di s' vicant.
   • Èn dene nén çki t' as di t' vicant.
   • Les parints ont fwait les pårts di leu vicant.

Ratourneures

1. tot s’ vicant
   • Twè k' a cnoxhou sol tere les meyeus d' mes atnants,
     Twè k' a cnoxhou sol tere les meyeus d' mes atnants,
     Twè ki m' pere a sayî do wårder tot s' vicant,
     Cwand dji t' louke, dji m' fwai må di t' vey divni halcrosse. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.56, Li vî posti (1928) (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

vicant

• Francès : vivant ^(fr), vif ^(fr)