Napoleyon
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « Napoleyon », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /na.pɔ.lɛ.jɔ̃/
- Ricepeures : Na·po·le·yon
No prôpe
[candjî]Napoleyon omrin
- omrin ptit no.
- (Istwere) Napoleyon Iî, impreur des Francès sol tins do Prumî Impire.
- Grand-père, on valureus d’ l’ årmêye
Do tins do grand Napoleyon,
Aveut ene såbe timpesse rishinmeye… — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.184, « Lu såbe du m’ grand-pêre » (fråze rifondowe). - Mågré tos les côps d' lawe ki vos avoz tapé sol grand Napoleyon, dji vs djeure ki dji vs veyeu voltî. — Joseph Mignolet, "Al bèle fontinne, comèdèye è treûs-akes", 1924, p.52 (fråze rifondowe).
- — Oho, on cado po Napoleyon !
— Awè… on lyi rmetrè dmwin, a Lidje, å palås des princes-evekes, sol trevéns d' ene grande ceremonreye divant k' endè rvåye … — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 36 (fråze rifondowe).
- Grand-père, on valureus d’ l’ årmêye
- (Istwere) Napoleyon III, prezidint francès pus impreur sol tins do Sgond Impire.
- Napoleyon III, k’ esteut come vos l’ savoz, li neveu da s’ mononke et djenerå come lyi. — A. Dupont (riprins dins C9) (fråze rifondowe).
-
Napoleyon I
Ratourneures
[candjî]- fir come Napoleyon : foû fir
- Tot frûzihant d' boneûr, fîr come Napolèyon— Camille Gaspard.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :