Uzeu copene:Lucyin/Egurniyaedjes 2024
Radjouter on sudjet
Loukîz a : Uzeu copene:Lucyin/Egurniyaedjes
Motlî des coibjhîs et des savtîs
[candjî]Motlî des coibjhîs et des savtîs 6 commentaires • il y a quelques secondes Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû,
Sereut i possibe on novea motî po les coibjhîs et les savtîs avou savate, vîlwè, solé, rismelaedje et vos nd åroz ? Répondre Remercier il y a 3 jours Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Ossu on motlî pol mecanike. Répondre Remercier il y a 3 jours Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Åresse, dji n' sai nén si c' e-st ene boune idêye d' eployî co "ahåyant" po "convenable", "qui convient bien". Les motîs et les scrijhaedjes ni dnèt måy ki l' sinse plaijhant, savoz. Répondre Remercier il y a 2 jours Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Fwait : (coirbijhreye)
po "ahåyant", siya: gn a waire d' adire inte ene sacwè ki plait ey ene sacwè di sieve a åk. Répondre il y a 7 heures Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Waire d' adire, djhoz vs.
forpassé, forpassêye [addj.] ki n' est pus ahåyant po les tins d' ouy.
=
forpassé, forpassêye [addj.] ki n' est pus plaijhant po les tins d' ouy.
N' a nou risse, edon surmint.
On n' pou må do fé des noûmots, mins våt co mî d' eployî les cis k' egzistèt ddja.
Dujhåve mi shonne bråmint mî. Répondre Remercier il y a 6 heures Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
vos ploz mete "dujhåve" e l' plaece. Mins si dj' el tén bén, dins l' esplicant motî ci mot la vneut dins des tradujhaedjes di ratourneures, ki divrént esse so ene pådje a pårt, ey adon si rtrover dins l' hagnon "ratournaedjes" sins cist aloyaedje la avou l' mot "ahåyant". Répondre
Cette page va être renommée et archivée
[candjî]Un commentaire • il y a un jour MediaWiki message delivery (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonjour
Ceci est un message important concernant cette page.
Cette page utilise les Discussions structurées/Flow, un outil obsolète qui pose de nombreux problèmes de maintenance. Il a été décidé de supprimer cet outil des wikis.
À compter du 16 décembre, il ne sera plus possible d'ajouter un nouveau sujet ou de publier un message sur cette page.
Avant cette date, vous pouvez déplacer ou faire déplacer cette page vers une sous-page, afin de l'archiver. Une fois déplacée, cette page deviendra une page de discussion standard.
Si vous recevez ce message sur votre page de discussion personnelle, c'est probablement car vous avez activé les Discussions Structurées, en utilisant les fonctionnalités Beta. Merci de vérifier si vous pouvez désactiver les Discussions Structurées.
Si vous n'avez pas déplacé cette page avant le 16 décembre, un script déplacera automatiquement la page vers une page d'archives (le format sera Nom de la page/Flow). La page utilisant des Discussions Structurés sera alors placée en lecture seule.
Si vous avez des questions, n'hésitez pas à me le faire savoir !
Trizek_(WMF) Répondre Remercier il y a un jour
Pitits nos
[candjî]3 commentaires • il y a 23 jours Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin, Bondjoû David,
Çoula fwait mwints moes ki dji tuze a amidrer l' årtike so les ptits nos del Wikipedia. Come di djusse, ene lisse rén k' avou des ponts, ci n' est nén « lijheu-amiståve ».
Dj' a l' idêye d' atåvler on tåvlea avou les nos e walons a gåtche, des notes d' esplikêyes a droete eyet les ratournaedjes dins les ôtes lingaedjes å mitan. Al plaece di, belotmint, mete les ratournaedjes e francès. La ki dj' èm dimande eto si ça n' sereut nén comifåt d' raloyî les nos k' ont èn årtike roci, directumint, minme k' i gn a des cis k' årént ddja onk so l' eciclopedeye.
Dji vos scrî, plamour ki dj' årè bén dandjî d' on côp d' aspale. El waibe da Johan Viroux endè rcinse ene pekêye, mins al môde Feller. Do côp, elzès fåreut rfonde. Rimarkez : dj' el såreu fé, mins dji vôreu bén ahouwer les flotches ki vont avou. Houte di çoula, ça sreut bén di radjouter les ptits nos k' on-z ertrouve dins l' literateure. Dj' ô bén : dji va ddja rwaitî dins mes lives.
Ki ça vos våye bén, Répondre Remercier il y a 23 jours Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos poloz aherer on tåvlea (divins l' onglet insérer tchoezi insérer un tableau) si çoula vis dût mî avou ene pilasse di troes royes (Feller(s), Rifondou & Francès) Répondre Remercier il y a 23 jours Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, la on clapant ovraedje a fé. Mins dji n' årè waire li tins d' î taper èn ouy les djoûs ki vnèt (dj' atake li Rantoele 112 avou 10 djoûs di rtådje). Répondre il y a 23 jours
Adjîstrer / edjîstrer
[candjî]Un commentaire • il y a 23 jours Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Sapinse les i viebe edjîstrer n' egzistêye ki dvins vosse tiesse.
adjîstrer [E1,E21,E34]; adjistrer [E145]; agîster [JVri]; agîstré [E203]; ajistrez [E212]
Sol DTW, dji lé :
+ li sinsyince est pus près d' èn ecloyaedje (si mete e-n on djîsse).
|+ ou motoit li cope di betchetes a-/e-: ele vént s' adjîstrer e nosse coulêye => då lon eviè l' cåzant ; come avorer, avni, assaetchî,...
Eco ene feye, li såme do motleu n' est nén di fé l' fjheu d' lingaedje ou del coridjî, mins del discrire. Si tolminme ki polaxhe candjî a s' shonnance ene sacwè ki lyi xhiltêye pus lodjike ou pus bele, çoula sereut-st on disdut a n' nén dire.
On pôreut kécfeye tchoezi edjîstrer pol noûmot, mins måy come li viebe sipårdou avå l' payis d' Lidje. Répondre Remercier il y a 23 jours
Hazi
[candjî]2 commentaires • il y a 3 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Gråces po les amidraedjes tecnikes, mins dji rcrind ki dji doeve vis disdire po l' egzimpe da Vrindts po deus råjhons.
Li prumire råjhon, c' est ki c' e-st on viebe å coplemint contrairmint à çou k' vos djhoz.
Li deujhinme råjhon est lodjike : kî c' est ki souwrè al tcholeur : les deus fossîs a cåze d' on cadåve froed, li moite ki est dedja setche et ki pout co moens si rschandi ? Pinsez vs ki les deus fossîs sont necrofiles ?
Cial li sinse di visser, clawer est totafwait lodjike. Pus hôt, on dit ki c' e-st on waxhea di blanc bwès : adon c' e-st ossu impossibe del river al tcholeur.
Cwand dj' m' aprepa do lét Ki nos prindîs l' cadåve, k' esteut si froed, si setch, Dji manca do flåwi. Li sinne des deus djonneas,
Hazixhant dvins cwate plantches, li coir di ç’ pôve viye åme, M’ a rivnou tot veyant l’ imådje di s’ rowe, ey ene låme A toumé foû d’ mes ouys so l’ ombion di s’ waxhea. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.25, “Vîx Souv’nir” (fråze rifondowe).
Pinsez vs k' il est possibe do hazi ene tchinne ou del dishazi ? Cial, sins nole måle dotance, on pout acertiner ki c' est bén l' sinse di disfé, disloyî, sketer k' est la cial djondant. Dj' ô bén insi ki l' contråve di dishazi, hazi, pout insi aveur li sinse imadjrece di loyî podbon, sins rivet ou tcholeur.
Mins vos årîz dit ki l’ Signeur Ni voleut nén dishazi l’ tchinne Ki ratneut ses fis dvins l’ broûlî. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.85, “Li Vôye di l’Eglise” (fråze rifondowe)
Po cist egzimpe, vost interpretåcion ni xhiltêye nén : dj' ô bén ki çoula a l' aire d' on pleyonasse. Dji restchåfe ene åme ki dj' a rschandi, çoula pôreut dure po on powete surreyalisse, mins seur nén po Lejeune. Li sinse d' aloyî, acopler astok, mi shonne bråmint pus creyåve et esse cowerant avou les ôtes egzimpes di l' oteu.
L' amour restchåfe et mete al fiesse, Nos deus cours k' il a bén hazi. — Martin Lejeune, "Prétimps dè coûr", 1897 (fråze rifondowe).
Po cist egzimpe...
I gn a sol tere ene iye ureuse, Wice ki l' amour, li påye, l' acoird, Hazit dvins des åmes djenereuses. — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 125, "Lu famile èst-one île ureûse" (fråze rifondowe).
... fåreut ki dj' voeye cwè cwand dji rårè li deure plake di mi ordinateur k' a dhoté. Si dji so di boune sovnance, li fråze esteut pus longue après et c' esteut eployî come addjectif. Gn a-st ossu ene deujhinme råjhon ki fwait ki dji cåzu totafwait seur ki c' e-st èn adjectif, c' est k' e walon do Levant, les viebes come prusti fjhèt -ixh å prezint et c' est todi come çoula ki dj' elzès rashî.
S' on louke al prumire version https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=hazi&diff=404475&oldid=397487, on voet k' i gn a nou pont. Cwand i gn a des fråzes ki sont trop longues, i m' atome di lzès racourti sins mete on [...].
I gn a sol tere ene iye ureuse,
Wice ki l' amour, li påye, l' acoird,
Hazis dvins des åmes djenereuses— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 125, "Lu famile èst-one île ureûse" (fråze rifondowe).
Houte des egzimpes ki dj' a-st astitchî sol wiccionaire, dj' a-st ossu veyou ci sinse dvins d' ôtes edroets, mins i n' m' ahåye nén do mete deus côps on minme scrijheu po on minme sinse.
Mi profeseur di latén dit k' on pout todi nén shure li motî si çoula ni dût nén avou l' contecse. Cial, amon ces deus scrijheus, li sinse di loyî podbon est, pinse dju, li pus lodjike.
Ci n' est nén l' prumî côp ki dji trouve des sinses ki n' sont nén dvins les motîs : loukîz å sinse volter do viebe pidjoler.
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 3 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Abén ! Proficiate ! Vos n' estoz nén tchitche d' esplikêyes.
Come c' est vos k' a lî les bokets e-n etir, rimetoz don les sinses ki vos av trové, ki vnèt bén di "hazi" = ribouler - c' est come ça ki dj' kinoxheu l' minme accion - on clå k' a raloyî deus plantches (dji l' a fwait mi-minme co traze côp cwand dj' ovréve addé on scrinî tins des vacances).
Motoit mete les sinses onk après l' ôte, a pårti des cis ki sont toprès di l' idêye do tayon-bodje (tchåfer), eviè les cis ki sont l' pus lon (ribouler on clå). Ou l' contråve (veyanmint ki c' est l' sinse di "ribate li ponte do clå" k' esteut l' pus eployeye e 20inme sieke + dins l' ratourneure "rihazi l' clå" = fr. enfoncer le clou = insister). On pôreut ossu fé deus etimolodjeyes diferinnes, come divins l' DTW, li "chainon manquant" estant li rivaedje di rivets al tcholeur, k' on n' ritrouve pus dins l' documintåcion (motîs et fråzes d' oteur). Dji vos lai decider et fé come vos l' pinsez.
Po dihazi, on nel rifond nén avou -s-, come tos les mots di(s)-h... (dihoter, dihaler...). Notanmint po n' nén awè d' l' acmaxhaedje grafike avou l' betchfessî SH. Ossu paski c' est tos mots do Levant, la k' låvå, n a todi l' betchete di- (sins S); did la les scrijhas come "di(s)handi"... do E1. Avou ça k' ces mots la dinèt on "bea" assimilaedje dh- => th (/thoté/ /thalé/ /i thè/). Gn a on bea egzimpe espontané sol modêye del Viye Såm (a li dhaler di s' paltot) (et l' cene d' Esneu : i dhèt ?) del Bijhe et l' Solea.
Condoleyances po voste éndjole ! ça nos pind å nez a tertos (dj' end a ene ki cmince a behoter ossu !!!).
Répondre Modifié il y a 3 mois
Flotches di rashiaedje
[candjî]2 commentaires • il y a 4 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Dji voleu vis fé ene pitite rimårke amiståve åd fwait di vos redjårbaedje do Feller et des vîs sistinmes sol wiccionaire.
Il est totafwait normå dvins l' monde sincieus do rortografyî on scrijhaedje cwand c' est ki les rûles d' ortografeyes ont candjî. Insi, vos trovrez nole pårt divins on live di scolî francès ene sifwaite ortografeye.
Maistre corbeau sur un arbre perché,
Tenoit en son bec un fromage.
Djel fwai mi-minme ossu tot do long, savoz.
Pol cåze, dj' a veyou mwints côps ki sovint vos redjårbîz ene miyete, ou minme totafwait l' fråze afîsse del racourti ou po k' ele xhiltêye pus "rfondowe" sins todi herer on — . Et å pus sovint rilever di kéne ouve ou a kéne pådje vos l' avoz rapexhî...
Si vos dvîz fé èn ovraedje come situdiant al wåde d' on promoteu, veyoz vs, i n' vis meskeyrè nén les atotes.
Ca çou ki våt po l' ortografeye ni våt nén pol tchuze et l' ôre des mots.
Po rpinde èn egzimpe do patwès d' Paris, cwans les scolîs léjhèt Le Cid, on scrît todi Va, cours, vole et me venge. Minme si nouk ni djåze insi pol djoû d' ouy.
Pol rawete, les rûles do wiccionaire acsegnèt k' il est totafwait disfindou di scrire tolminme ké ouvrage inédit et insi coridjî on scrijhaedje.
Si fåt i rapinser do çou k' est scrît sol mwaisse pådje :
Li Wiccionaire ni s’ ocupe waire di l’ ortografeye, ca ci n’ est nén on diccionaire di normålijhaedje, mins di discrijhaedje.
Adon si vs léjhoz li Mouze, dji vén l' vey ou ele il il a stî malåde et il a morou, c' est nén vosse tchedje di coridjî l' oteu. On pout bén fé l' linwincieu et l' linwe-ehåyeu, mins nén leus deus e minme tins.
Vos ploz arinner tolminme ké administrateu d' ene ôte coxhe do prodjet wiccionaire, i vs dirè l' minme sacwè.
L' aroke, veyoz vs, c' est ki cwand dj' lé èn egzimpe k' a stî scrît pa vozôtes, dji n' sai måy, mi, si c' est çou ki l' scrijheu a dit ou si c' est vosse prôpe interpretåcion.
Ossu, vos coroz todi l' risse do fé ene flotche divins l' redjårbaedje.
Mes profs a l' unif nos ont todi dit ki l' pés des moennes copisses, c' est l' ci k' est sûti et ki comprind dadrame li latén. Douvén çoula ? Pår ki cwand i trouve k' ene sacwè shonne drole, i va sayî di mådjiner lu-minme çou k' est pus lodjike por lu dismetant ki l' enocint moenne riscrît tot come on papigåy sins fé des ca et des ma pol pus grand aweur des latinisses.
Leyîz m' vis diner èn egzimpe concret sol pådje Wikipedia sol binde d' imådje di Simon et Linå. Awè, vos n' l' avoz nén metou cial sol wiccionaire, mins c' esteut piron parey avou Mårtén Lejeune cwand dji touméve so les poyinmes ki vs avîz metou e-n egzimpe.
Cwatrinme displi, pådje 27 Vos vs plindoz d' n' aveur nole exhowe C' est k' pus djonne, vos fjhîz poureye rowe. (avou on ! dvins l' tecse) Saveur l' abécé, sins rén d' pus Ni moennrè nouk foirt lon, pinse dju. L' efant sûti, å cour pus fir Aprind ôte tchoi k' a lére et scrire Avou les cwate regues po conter Et l' grammaire po mî s' divizer. I schoûte voltî, sins piede pacyince Les djins k' ont dipus d' esperyince.
Li scriyaedje mete portant pûri rowe et a l' cour et pu.
Li E170 acsegne å sustantif omrin rowe personne méritant le supplice de la roue, d'être roué. Li sinse ki vs avoz mådjiné, lu, ni s' trouve divins nou motî.
Li rsaetchaedje do prono del troejhinme djin e-st ossu foirt corant e walon lidjwès, aprume divins les vîs scriyaedjes. Å contråve, dinez m' pår èn egzimpe do mot "cour" å djinre femrin (cor, cordis est omrin).
Tenawete, vos poloz tolminme riscrire çou ki vs ahåye mî (aconter voye non voye å pî del lete li scrijhaedje da l' ôteu n' est nén on dogme) si vs acsegnîz aiwdirotchmint ki c' e-st on redjårbaedje et k' c' est l' ci da vozôtes.
Metans :
Nolu [pèrsone] nel pôreut dire { {s-rif~, LM (fråze rifondowe et rarindjeye).
Divant di leyî ouve, leyîz co vs rilever on rfondaedje flotchrece, do moens dj' endè so cåzu seur.
Dj' a-st ossu léjhou.
Tot gripant so les stroetès rouwales ki s' fåfiyént come des coloûtes viè les cresteas, inte les håyes ås petchales ou d' sayou, dji m' arestéve di feye ca d' ôte po m' rischaper, et m' ritournéve po taper m' côp d' ouy.
E1 & E203 ni cnoxhèt nén schaper et s' ni shonne t i nén drole ki rischaper n' aparexhe ki låvå . C' est djusse li calcaedje do francès "se ressaisir" (minme sinse). Répondre Remercier il y a 4 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Vos avoz seur råjhon so tos ces ponts la. N' åyoz nén peu d' elzès rcoridjî cwand vos trovez k' ça våt les poennes (c' est çoula l' foice des ptits Wikis, la k' i gn a nol forbataedje des moes å long po ene tchitchêye).
So les "ptits lingaedjes", on n' sait esse ossu spepieus ki so les grands wiccionaires. Våt mî awè riscrît 1000 fråzes d' oteur avou 10 ene miete escabreuses ki d' awè yeu sogne di tcheryî houte del 10inme pask' on riskêye di "fé des flotches".
Po "si rischaper" = si rihaper, c' est on mot ki dj' oyeu di m' pa (alez ! on va s' ru.aper ène minute). Dj' a cwerou lontins sins vey li rapoirt avou l' viebe "haper" = prinde. Dj' a tuzé k' il esteut parint avou "ns estans chapés / scapés...= såvés). S' i n' est nén a Lidje, on l' trouve ci sinse la e l' hôte Årdene (dizo cogne "hape"), pinse dju.
ça fwait: li "rihapans nos" di m' pa (si rpoizer, fr. se ressaisir), dji l' aveu rfondou "rischaper" (fr. être à nouveau sauvé).
Asteure ki vos mostrez ki "rihaper" pout esse li minme mot ki l' francès "se reprendre, se ressaisir", on l' pout "ridisfonde" rihaper. Dji va loukî a ça après l' Rantoele 111. Mins vos l' ploz ddja candjî si vos vloz. Répondre Modifié il y a 4 mois Rifondaedje toezer/toizer, mostî/moustî, pal djoû d' ouy pont al fén des egzimpes 5 commentaires • il y a 5 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
1°) Rifondaedje toezer/toizer/twezer
teûzer (!arch) [E1]; twèzè [C8,S0]; twèzer [E1,E34,O4]; twazer [S0]; twèser [E34]; toizé [E203
Dji m' a-st apinsé k' faleut rfonde l'årtike "toezer" ca li fôme "teûzer" ni si trouve pår ki dvins l' [E1] riwaitî come on vî prononçaedje dismetant k' tos les egzimpes et tos les motîs do Levant scrijhèt twèzer.
2°)
a) Rifondaedje di mostî/moustî
I m' shonne ki l' rifondaedje a stî decidé rapôrt å no d' plaece Moustî, mins totes les cognes divins les motîs metèt "mostî". Et ezès belès-letes, c' est tot fén parey.
moustî [R11]; mostî [E1,E34,E170,E177,E203]; mosstî [E184]
b) Dalieurs, sav ki c' est l' code po les viyès rifondowes pus waire eployeyes ? R7 ? R13
3°) Pal djoû d' ouy ou pol djoû d' ouy
Copene:pal djoû d’ ouy @Li Bioutî, dji clintche puvite po si avuzion.
4°) Fåt i mete on pont al difén di tchaeke egzimpe, ou fwait on come amon nos coperes inglès et francès?
Loukîz å messaedje da @Li Bioutî :
3. Vaici nerén, dji n' comprind nén pocwè ç' ki des egzimpes k' i gn a (des fråzes) si scrîrént avou on pont (sourdant nén cnoxhou ou nou sourdant) et des ôtes nén (sourdant cnoxhou). Al copete do martchî, dins l' egzimpe ki vos dnez: "# *Dispoy kibén d' anêyes sereut i bén la dzeur { {s-rif|HSim|"Li moirt di l' åbe}}", c' e-st ene fråze tote etire, avou on sudjet, on viebe, etet. Ene fråze si scrît avou ene grande lete al betchete (vos l' fijhoz) et on pont (vos nel fijhoz nén - adon k' c' est vaici ene kesse et, do côp, c' est co pus drole di n' rén mete å coron). Dins l' wiccionaire francès, les fråzes d' egzimpe sont bén traiteyes come des fråzes:
Metans: "# * { {exemple | lang=fr
| Essentiels à l’équilibre du sol, les collemboles constituent une vaste famille composée de petits animaux discrets mais efficaces.
| source=Fiche Les collemboles, aujardin.info, 2018}}"
Dins l' wiccionaire inglès eto:
Metans: "# : { {ux|en|Przewalski's horses are the only remaining wild horses.}}"
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 5 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, pol djoû d'oûy [E170]; pal ... ricopyî da Mårtén Ldjonne (w:Martin Lejeune) k' est d' après Vervî, la k' tos les O divnèt A (paye = poye; costâre = lidjwès costore = rif. costeure.
Dji rmete tos les årtikes daccion. Répondre Modifié il y a 5 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Rifondaedje toezer/toizer/twezer
Oyi, c' est clair ki si on a -eû- + -wè- + -wa-, c' est a rfonde avou l' betchfessî OE (nén OI, ca adon, i nos fåreut -wè- + -wa- + -ô- + -oû- ET SINS -eû-.
Avou ça ki: li disfondowe teyorike Viye Såm / Condroz lidjwès / Hu, "tûzer" m' a todi shonné esse li sourdant do viebe "tuzer": toezer dins s' tiesse les ca et les ma, c' est vårmint "pinser". Dj' a minme ene abayeye [hypothèse] ki l' mot s' åreut spårdou avou les moennes di l' abeye di Ståvleu. Mins dji vos l' dene po çou k' ça m' costêye ! Répondre il y a 5 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
A°) Rifondaedje toezer/toizer/twezer
Po toizer, m' shonne ki c' est l' betchfessî "we" ki dût l' mî. Oudonbén, on divreut prononcî wa a Nameur et avå l' Årdene.
| teûzer = E1 [!arch]
| toezer = R10
| toizé = E203 oi=OK we=OK
| twazer = S0 oi=OK we=OK oe=OK
| twèser = E34,JMign oi=OK we=OK
| twèzè = C8,C13,S0 oi=OK we=OK !oe=//!
| twèzer = E1,E34, O4, C9, JVri
|- = R13,O3
Li betchessî "oe" e-st ene aroke pol walon do mitan et do levant et sortot po les deus pus fameus walons (Lidje et Nameur). Li betchfessî we n' ahåye nén pår e S0 la ki vike pus di tchivroûs ki di djins.
https://wa.wikipedia.org/wiki/Betchfess%C3%AE_oi
B°) Poloz vs responde ås kesses sol rifondaedje do moustî/mostî et sol kesse des ponts al fén des fråzes d' egzimpe?
C°)Pout on foirdjî on modele Modele:ca-fem po tos les caracteres d' feme?
On-z åreut insi dôrlinne (feme nawe) tchåtchoûle (feme ki ploure) turlurete (feme nén serieuse), clapete (feme ki djåze bråmint) Répondre Remercier il y a 5 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po twezer, si on n' rifond nén avou -oe-, dj' el wådreu avou -we- veyanmint ki li rfondaedje avou -oi- n' ahåye nén tot l' Coûtchant walon (et l' payis d' Bietris-Bouyon) la k' on dvreut awè *tôzer (*tônzer) et *toûzer (come môrt / moûrt...). C' est l' veur ki po -oe- i manke li disfondowe -è- (tèt, modè, dèt) ki rascove TOT l' MITAN del WALONREYE (dins vosse tåvlea: C13,S0 sereut *tèzer (loukîz l' mape di "froed") https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=1&alw_page=162 (porshure li bae di dvizes so Berdelaedjes)
2. moustî <> mostî: Dji wådreu "moustî", a môde di sorwalonde OU/O (come souner, moumint...) veyanmint li cwantité d' eployaedje do no d' veye "Moustî (so Sambe)" (et li rlomêye di ses deus scrijheus Emile Gilliard et Gabrielle Bernard.
3. Po les fråzes :
sins sourdant : pont SCRîT al fén. avou l' modele — .... u — ... (fråze rifondowe).: c' est l' modele ki scrît l' pont !!!!. Li seule rujhe, c' est avou les ponts di dmande: ces-la, elzès fåt scrire. Loukîz a pouss. Oufti ! Dji vén d' m' abaiti ki l' pont est metou dirî l' sourdant. => OYI, on l' pout wårder al fén del fråze. Mande escuze ! Dji n' les rsaetchrè pus. Mins elzès fåt i wårder après l' sourdant ?
Répondre Modifié il y a 5 mois
naeçale ou naçale
[candjî]2 commentaires • il y a 5 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Li betchfessî ae mi shonne mî rascovri li spårdaedje do mot. Nén vos? Répondre Remercier il y a 5 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
vos avoz råjhon. Dji croe k' dj' aveu dmandé çoula å raploû rfondaedje do 15-3-2002 (la k' ça a stî decidé).
On l' ripôreut mete sol tåve. Fåreut ddja planeter on raploû des rfondeus e moes d' octôbe-nôvimbe la k' dji rserè e l' Walonreye. Si vos ploz ddja sayî d' atôtchî Pablo et Samouwel po vey cwè. E moes d' avri may, on a fwait berwete po nd adjinçner onk.
Tot ratindant, on l' pout rmete come viye rfondowe (dji croe ki dj' l' a-st eployî po les naçales des w:hape-vints). Répondre il y a 5 mois
Soûrdant: bate di noûmots
[candjî]2 commentaires • il y a 6 mois Li Bioutî (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû @Lucyin et @Pablo, dji vôreu bén sayî do radjouter è wiccionaire tos les noûmots ritnous al "bate di noûmots" do Consey do Lingaedje francès, des Lingaedjes do Payis et des Politikes linwistikes . Do côp ni fåreut i nén radjouter on sourdant dins l' djiveye des "G" (général)?
Li côde do sourdant Gxxx sievreut pol mot è rfondou walon, come di djusse, mins eto po l' etimolodjeye ("noûmot ritnou al bate di dvise di 2019 do Consey-dji-n'-ti-sai-tot-cwè), et ossi dins l' tchapite "ortografeyes", wice k' i i fåreut mete les modêyes (walones) do mot, motoit ene sacwè come:
| èguèrniâdje = Gxxx (ouest wallon)
| agurgnèdje = Gxxx (sud wallon)
| ègurnièdje = Gxxx (est wallon)
| ègurniadje = Gxxx (centre wallon)
Mins dji n' sai comint çk on fwait on novea sourdant... Et dji n' so nén seur di comint çk i fåreut prezinter l' cayet.
Dedja merci!
Lorint Répondre Remercier il y a 6 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
C' est ddja la. C' est w:G101.
Modele d' eployaedje: spitaiweu#Ortografeyes
Dji n' metreu nén li coine des disfondowes (walon do Mitan...). Mins bén l' anêye di l' atåvla [proposition].
Asteme, dins les disfondowes di "egurniyadje", foû di "egurgnadje", la ki l' -nia- a divnou -gna-, les ôtes, por mi, dimandèt ene ristitcheye voyale [voyelle d'appui]: inguèrniyâdje + aguèrniyâdje + èguèrniyâdje (Coûtchant); agurniyadje + ègurniyadje + èguërniyadje (Mitan); ègurniyèdje (Levant); agurniyèdje (Bastogne veye); agurniyadje (Nonne). Dji louke sol DTW les shuvion RNY (%rni(a|e)% + %rny(a|e)%). So 35000 et des intrêyes, gn a k' ene (biscoirnyî, -ant) k' on sait rfonde purade "biscoirniyî" (la eto: disfondowe "biscoirgnî).
https://dtw.walon.org/index.php?id=6386
Pol betchete, loukîz l' mape di "eshonne"
https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=1&alw_page=141
Pol cawete, li cene di "viyaedje"
https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=1&alw_page=271 Répondre Modifié il y a 6 mois
Categoreye mot d' tindeu ås mouxhons
[candjî]6 commentaires • il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Sereut i possibe d' ahiver ene categoreye { {tind|wa}} po verdjale, pénsonî, tindreye a l' amourete evnd?
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Et cmint dire "altération" dvins l' sins "dihîfrer, altération de dihîvler"? Répondre Remercier il y a 7 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
I gn a "alteråcion" dins l' Haust; (et dins l' coridjrece, i gn a eto "alternatif"; dji n' sai nén si on l' trouve dins des motîs k' i gn a, mins l' mot a stî eployî po k' i s' ritrouve dins l' coridjrece; eyet end a mezåjhe po cåzer d' electricité pol moens)
Mins s' i l' fåreut dire ôtrumint, dj' eployreu "discandjî" ("dihîfrer", discandjî d' "dihîvler"). Répondre Remercier Modifié il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Mins po çoula, fåreut emantchî on code.
{ {Disc|dihîvler}} motoit? Répondre Remercier il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
@Lucyin Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
"altération" "dihîfrer", discandjî d' "dihîvler"
Dji vos frè vosse modele "tindeu" divant waire. Répondre il y a 7 mois
Rifondaedje gådieus/gawdieus et discråmiaedje gawder/gåder
[candjî]2 commentaires • il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin & @Srtxg,
I m' shonne ki l' rifondaedje di gådieus a stî fwait sorlon ene fåsse etimolodjeye.
A m' shonnance, i vént purade come gawder vént d' on spotchî aplacaedje inte li bodje gåde et l' mot gawe.
Po çoula dj' a deus bons astocas:
1°) Po cmincî, li sins di "djoye" et gaw'der (E1,E203: dismoker) ni sont nén les minmes.
Les motîs Haust et Forir dinèt po gawder pår li sins "dimoker".
Po "gawdieus", li E203 dene seulmint li sins finåd, toursiveus.
2°) On n' pout nén espliker li ridaedje di voyale å/aw. Ca li betchfessî latén "au" esteut dedja prononcî "o" dispoy li fén di l' antiquité (aurum/ôr, paucum/pô). Dedja di tins d' Ciceron, "Claudius" si fjheut spoter "Clodius" po-z adawyî les ptitès djins.
Nouk di ses ôtes mots aparintés n' a di -aw-
gåde [S117]; gaude [S117] gådrêye [S117]; gaudrée [S117] guèd'ler [O0]
Vost avuzion ?
+ response po l' dierinne copene "mots d' tindeu ås moxhons"
Amiståvmint
David Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mande escuze d' awè tant tårdjî a responde. C' est k' dji so sol fén di m' condjî, avou 36000 sacwès a fé.
Po les etimolodjeyes , avou vosse bagaedje di latinisse, vos estoz pus sûti k' nozôtes. N' åyoz nole sogne d' elzès rcandjî, dolmint ki vos metoz ene hårdêye dins l' hagnon "Sourdant" eviè ene pådje di dvizaedje (cial u so les Berdelaedjes), po n' les nén riforbate paraprès. Répondre il y a 7 mois
Rifondaedje wårni/gårni, coeyisté& scoler/escoler
[candjî]11 commentaires • il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin & @Srtxg, @Èl-Gueuye-Noere, @Li Bioutî,
1° Rifondaedje wårni
Dji lé sol dtw : dji n' a pont rtrové d' disfondowe avou w; portant, dj' a cåzu l' acertinance d' end aveur lî ene ene sawice, mins dji n' è trouve nole pårt
wårni = R12
gårni = E1
garni = C8,O3
ganrni = E165
gârni = C1,C9,E203,O4,O92,S117
2%) coeyisté ou coehisté
Dj' a léjhou, li bate di dvize, mins endè fårè pus po m' fé leyî djus
Por mi, li "h" pout esse compris come ene voyale di baloyance pa assaetchance avou l' viebe akeûhî come dvins ahessî ou come foirdjî sol bodje a(keûh).
Sol forom, vos scrijhoz come s' i fåreut fé on noûmot. "C' est pus lodjike", dijhoz. Awè. Douvént vos n' dijhoz måy ki tos les grands scrijheus d' avår Lidje eployèt "keûhisté" et måy "keûtisté" ki vos ratnoz portant? Vos tapez "keûtisté" so vosse ricwirrece, vos ni trovez ki l' DTW et li wiccionaire.
I n' fåt nén rovyî ki l' rôle des rfondeus n' est nén di ricreyî l' lingaedje a leu-n agreymint, mins di sayî d' esse li pus fidele possibe å lingaedje djåzé. Cwand i gn a trop des fômes coinreces, fåt bén si spiyî l' tiesse ndè tchoezi ene tot mågriyant les ôtes, mins otrumint, i fåt s' rafiyî å lingaedje, copurade si les grands scrijheus l' eployèt. Dji cfesse k' aplaker l' cawete -isté a on viebe e-st ene miyete curieus, mins tchaeke lingaedje a ses foû rûles. Åd dizeur di rwaitî çoula come èn ehin a coridjî, ni fåreut i mî vey çoula come ene prouve del coriansté do walon?
Ôte astoca, on l' ritrouve dvins li pus rilomé rimea walon : "Ossu, vola k' èl keûhisté dèl matinêye, on-z-ôt wîgnî 'ne sacwè londjinnmint, come ine plinte,"
L' ôte advantaedje di coehisté, c' est ki l' h inte deus voyales si prononce kécfeye [j] dvins les ôtes wallons come avou ahessî.
ayèssi [C1], aïessî [C9a]
Dj' atåvele li fôme coehisté tot-z acsegnant l' h come ene halcrosse rilêye. Et rbouter keûtisté ki n' egzistêye fok sol papî da Piron so les noûmots, mins ki n' a nén yeu di dschindance.
3°Rifondaedje escoler/scoler
Sorlon Haust, li viebe ni vént nén do bodje "scoler" avou l' cawete "-er des viebes, mins do vî francès "escoler". On l' pout croere, ca tos les egzimpes ki dj' a trové sont d' cisse cogne. Minme s' i Haust mete les deus, il a tolminme tchoezi "èscoler" come djivion.
| scoler = E1,R13 | èscoler = E1,E34,— Martin Lejeune.,— Camille Gaspard.,— Guy Cabay.,— Jacques Bernkens.,— Léon Demarche. | èskolé = E203µ
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
coeyisté / coehisté / coetisté : a on metou moumint, on a yeu ptchî di wårder li scrijha H ki pol H prumrece (= H di stok tîxhon). Mins "ahessî" (la ki l' H est "årtificiel") esteut ddja rfondou dispu bele ådje, on l' a wårdé (dji n' so nén disconte del disrifonde "ayessî"). *"scrihèdje" (cogne lodjike a Lidje) a bén divnou "scriyèdje". Li rujhe avou coehisté, c' est ki l' parintêye d' èn addjectif (coe) si fwait sol femrin. Mins nerén, "coehe" n' est nén dins les motîs (coete [R9]; keûte [E170]; cwète [C8,C106,G203,O0]; cwate [G203]; cwèye [O0,O4]; cwéye [C99,C106]; qwéye [C99]; cwaye [O0]); ça fwait ki: li noûmot "coehisté" des scrijheus lidjwès di dviè 1900 est basti flotchreçmint. => Dji sereu po wårder "coeyisté", motoit tot rsaetchant "coetisté" (ça simplifeyreut li rfondou). Di vosse costé, si vos avoz ptchî d' eployî "coehisté" dins vos bokets, ni tchictez nén. Li rfondou di dmwin, s' il adierceye si côp (s' i guerôde ås uzeus di dmwin), pasrè avou les uzances di ces-la. C' est l' veur ki les cognes d' après Lidje ont ene grande rilomêye istorike. Mins Lidje est ddja sovint rsintou come "sorriprezinté" e rfondou (mins des ôtes pinsèt l' contråve). Oyi mins:
gn a cåzu nou scrijheu lidjwès k' a acmoirdou li rfondou => nole rujhe k' i scrijhexhe "keûhisté" e Feller-Haust. gn a cåzu pupont di scrijheus e lidjwès. Si vos loukîz les lives e walon k' ont rexhou dispu 10 ans, contez les scrijheus lidjwès k' i gn a dvins !!! ces noûmots la (avou -isté) ont stî foirdjîs après Lidje diviè 1900 (w:Papî Piron so les noûmots des scrijheus lidjwès d' aviè 1900). Di ç' tins la, gn aveut NOU scrijheu do costé des disfondowes "cwète" et waire do costé d' "cwèye". Avou ça ki l' cawete -isté est lidjwesse. E rfondou, on shût pus voltî ene tecnike di rfondaedje do bodje (cial femrin coeye u coete + cawete -isté), minme si li parint abocté insi n' est nén dins les motîs.
Répondre Modifié il y a 7 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
So "coehisté":
Oyi, c' est l' veur ki l' cawete -isté si mete sol cogne do femrin... mins:
les disfondowes do mot mostrèt bén on "h" i gn a les viebes acoejhî, acoejhter, racoejhî,... (avou des "jh" bén clairs et ene grande famile, avou des mots come "racoejhmint") i gn a motoit bén yeu on femrin "coejhe" (sol modele di gris/grijhe, ou co come li mot "croes" k' a-st ene cogne "croejhe")
Motoit rfonde "coejhisté" ? Répondre Remercier Modifié il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
wårni / gårni : sol DTW il est scrît : dji n' a pont rtrové d' disfondowe avou w; portant, dj' a cåzu l' acertinance d' end aveur lî ene ene sawice.
=> vos ploz candjî sol Wiccionaire et mete "wårni" come viye rifondowe tot rahoucant ci sudjet ci (dji candje l' ôre sol DTW : gårni (wårni) et fé l' parintêye avou "g"
(wårni a stî dandjreus erîlé so fr. Garnier = frB Warnier = wa Wårnî) Répondre il y a 7 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
dji mete çoula sol coridjrece eyet ndè fé ene modêye 0.4.31 Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
scoler / sicoler / escoler: rén d' pus erîlé so scole / sicole / escole. C' est l' bodje et l' rîle djeneråle s- / si- / es- ki prume so les cognes diccionairreces.
Pacô, a Lidje, on prind ene cogne dedja rfrancijheye u picårdijheye (so l' inflouwince di princes-evekes do Hinnot come Djan d' Indjî Jean d'Enghien): esbarer = sbarer / sibarer / esbarer; esclameure = sclameure / siclameure / esclameure. Répondre Modifié il y a 7 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
po "escoler" (nén spotchåve) eneviè (e)scoler/s(i)coler (spotchåve, eyet shuvant l' mot "scole") dji n' so nén sbaré d' aveur ene cogne "walone" avou ene spotchåve voyale.
Ca sereut l' walonijhaedje espontané po-z epronter l' francès "écoler". Ou co on noûmot, fwait sol sustantif "s(i)cole" + -er.
Adon, on pôreut fé deus intrêyes di motî:
escoler, avou les vîs sinses s(i)coler: aprinde/acsegnî a scole.
mins les deus sinses sont télmint près l' onk di l' ôte, eyet les cognes avou, ki ça finirè pa-z esse acmaxhî e-n on seu mot erîlé, nonna? Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
come vos djhoz : ON SEU MOT erîlé (scoler / sicoler / escoler). Pus simpe est ç', mî est ç' !!!!! Répondre il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
1°)Dvins tolminme ké lingaedje vos pôrîz coridjî des mots k' on stî fwait flotchreçmint. Pocwè fantôme et nén phantôme? On-z a metou on fås h prumrece a habiller pa assaetchance avou habit sins saveur k' i vneut di a, bille et er. Et toplin d' ôtes egzimpes. C' est vosse droet di croere ki c' e-st on marixhmint, mins c' est come le/la covid.
Si l' academeye francesse aveut egzisté å Moyinådje, ele åreut seur veyou evi li h prumrece di haut (do latén altus) k' esteut ene fåte, mins ki voloz, les cåzeus l' ont dit, don c' est passé.
Po lårminter, li raprepiaedje di lå(r)me et laminter e-st ossu ene fåsse etimolodjeye, e c' est vozôtes-minmes k' a discråmyî l' mot.
Vola çou k' dit L' académie française dvins "dire ne pas dire"
Covid est l’acronyme de corona virus disease, et les sigles et acronymes ont le genre du nom qui constitue le noyau du syntagme dont ils sont une abréviation. On dit ainsi la S.N.C.F. (Société nationale des chemins de fer français) parce que le noyau de ce groupe, société, est un nom féminin, mais le C.I.O. (Comité international olympique), parce que le noyau, comité, est un nom masculin. Quand ce syntagme est composé de mots étrangers, le même principe s’applique. On distingue ainsi le FBI, Federal Bureau of Investigation, « Bureau fédéral d’enquête », de la CIA, Central Intelligence Agency, « Agence centrale de renseignement », puisque dans un cas on traduit le mot noyau par un nom masculin, bureau, et dans l’autre, par un nom féminin, agence. Corona virus disease – notons que l’on aurait pu préférer au nom anglais disease le nom latin morbus, de même sens et plus universel – signifie « maladie provoquée par le corona virus (“virus en forme de couronne”) ». On devrait donc dire la covid 19, puisque le noyau est un équivalent du nom français féminin maladie. Pourquoi alors l’emploi si fréquent du masculin le covid 19 ? Parce que, avant que cet acronyme ne se répande, on a surtout parlé du corona virus, groupe qui doit son genre, en raison des principes exposés plus haut, au nom masculin virus. Ensuite, par métonymie, on a donné à la maladie le genre de l’agent pathogène qui la provoque. Il n’en reste pas moins que l’emploi du féminin serait préférable et qu’il n’est peut-être pas trop tard pour redonner à cet acronyme le genre qui devrait être le sien.
Vos tuzez fén parey.
Il ont kécfeye råjhon ki la covid sereut pus naturele, mins tchaeke lingaedje a ses foû rûles et c' est todi l' uzaedje k' a l' dierin mot. Ouy, avå les gazetes et les cåzeus do francès, voye non voye, on dit å pus sovint le covid.
Å vraiy, veyoz vs, c' e-st ene piceure do walon d' esse pus "libe" et "spontané" dins l' askepiaedje di noûmots avou bråmint di spotchîs aplacaedjes. On l' divreut rwaitî come ene ritchesse purade ki come on mehin. Dji voe nén kimint coehisté sereut pus drole ki bijhreçmint bazé, vos l' dijhîz l' ôte djoû a pårti ... di l' arabe.
Si l' walon di Lidje a stî mî veyou disk' å mitan do dierin sieke, c' est ki cåzu tos les grands scrijheus do trevéns scrijhént e Lidjwès (såf Martin Lejeune dvins on maxhaedje di Vervîtwès et d' Lidjwès). C' est l' vraiye k' avou l' djermêye 48, cwand Mignolet et Lagauche ont rçû leu dag, li walon do Mitan a rpris li plaece do walon li pus scrît.
Tant k' a mi, çoula n' mi disrindje nén ki les noûmots soexhesse askepyîs å pus sovint pa des scrijheus do Mitan et do Coûtchant, mins çoula n' vout nén dire ki fåt rbouter les cognes trop lidjwesses di dinltins.
Cwand c' est k' les Francs viernént l' France, c' esteut did la ki vnént les noûmots e francès (flèche, rang, honte, bote, wårder). Al Rinexhance, c' esteut les mots italyins, et asteure, come di djusse les mots inglès.
Tchaeke trevéns influwince don l' walon sorlon s' pôzucion. Pol cåze, c' est li Lidjwès k' a yeu l' oneur d' askepyî (dalieurs skepyî n' egzistêye nén e Lidjwès) l' mot sorlon des regues ki vos poloz riwaitî ouy come flotchreces, mins ki ni l' estént nén dvinltins.
2°)
Po scoler/escoler, come Djan Haust, dji so cåzu seur ki çoula vént direk di l' ancyin francès. Pår ki c' e-st on mot k' a-st a vey avou des reyalités sincieuses wice ki l' francès a todi yeu ene grande influwince. Si escoler sereut ene fôme rfrancijheye di scoler, adon pocwè a-st on scolî et studyî? Po studiant, minme si l' cogne li pus lådje oyowe est étudiant (studiant [E1,R13]; studjant [E1]; ètudiant [C1,C9,E1,E34]; ètudjant [E1), on pout rfonde studiant gråce a sacwants disfondowes (minme paskeye po "basti"), mins cial, i gn a nole disfondowe foû rfondou.
Probåbumint ki des siekes et des rassiekes did cial on djheut : "sperer" et nén "sperer", "were" et nén "guere", avant l' rifrancijhaedje. Mins ci n' est nén ene flotche.
Dispoy li latén *exquartere, on divreut ratinde scwårter ou schårter, come excutere et scheure, mins c' est bén ecårter k' on dit.
Motoit k' å Moyinådje on djheut tchamea, mins li rfondaedje a bén ratnou chamo.
Tos les calcaedjes et rfrancijhaedjes si sont nén des ereurs podbon. Ci sereut forwalnijhî ki d' tuzer l' contråve
Alez dabôrd, ci n' est nén paski on mot a stî emantchî sorlon des regues ki n' sont nén dås nosses kel fåt ridjårber a tot côp bon a nosse shonnance.
Ki çoula vis våye bén Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci po totes ces idêyes la. On l' pôrè rmete sol tåve a on raploû di rfondeus... si on arive a ndè fé onk...
Dji rmete "coehisté" inte åtchetes sol DTW. Répondre il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Al difén, avou l' etkete
Lucyin/Egurniyaedjes 2024
permete k' eployî l' mot : ki n’ est pus (waire) eployeye.
Répondre il y a 7 mois
Rebaner "a nole eure" & "a nole eure å matén"
[candjî]2 commentaires • il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Pinsez vs k' on pôreut rbaner les deus årtikes?
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nonna ! Po des sfwait årtikes, on a ptchî di mete li pus ptit come "unité" dins l' etimolodjeye:
Shûte des mots : « a nole eure » + « å matén »
come : ké novele; ké novele a Lidje ? (ki vout dire parey, ca ça s' dit tocosté). Répondre il y a 7 mois
Etimolodjeye wiyete/wihete & dobès rifondowes frindje/frågne
[candjî]2 commentaires • il y a 7 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin & @Srtxg,
1°)
Li motî Haust dene po wihète ene etimolodjeye probåblumint raloyeye a "Wiyåme".
Did la, li rifondaedje wiyete, minme si nou motî nel kinoxhe so ç' cogne (fén parey po wihot).
Portant, e neyerlandès https://nl.wiktionary.org/wiki/wicht, egzistêye on mot, wicht k' a pår li minme sins.
Ni m' ewaerreut ki çoula vegne did la sol minme modele ki knaap / napea., avou l' raprepriadje do -t al cawete -ete.
Pol rawete, on pout espliker on ridaedje h/y pa assaetchance avou l' mot Wiyåme, mins dji n' kinoxhe nol egzimpe d' on ridaedje y/h, et n' aveur pont pus d' idêye d' èn ôte mot ki poye espliker l' assaetchance et li ridaedje y/h. Ca fwait ki, dj' ô bén ki li ridaedje di sins di Wiyåme ou trompé mari viè djonne feye mi shonne ene miyete foû del bonete, paret.
Å contråve, li cmaxhaedje di sins inte li måhaitî impreur Wiyåme et ene wihete (djonne feye nén serieuse) po-z acsegnî on trompé mari avize bråmint pus naturel.
Dj' atåvele don on rifondadje wihete & wihot, dismetant ki wiyinme sereut rwaitî come on spotchî aplacaedje di Wiyåme et wihete.
2°)Sereut i possibe di fé des dobbès rifondowes po frindje et frågne? Leus deus ont dné des mots walons come frindjî ou disfrågnter, e sont i pår trop diferints foneticmint po-z esse riwaitîs come deus cogne d' on minme rifondaedje.
Ki çoula vis våye bén Répondre Remercier il y a 7 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
nl wicht (pitite feye) => wa wihete (båshele): c' est clair come di l' aiwe di rotche. Kimint k' les grands etimolodjincieus n' l' ont nén mådjiné ? Come cwè l' etimolodjeye n' est nén ene syince, mins ene uzance (Calvet). Vos ploz candjî come vos l' avoz dit tot metant cisse bate di dvizes cial dins l' hagnon "Sourdant" \ Etimolodjeye: Pus dandjî d' forbate li rapoirt avou "wiyinme" ki shonne asteure ene w:fåve etimolodjike.
frindje + frågne 1 : si vos vloz. Mins dabôrd, on va motoit dmander eto ene dobe rifondowe po "frinne" + "frågne 2" (l' åbe). Fijhoz on fyi "Berdelaedje" \ Rifondaedje po forbate li cayet. Répondre il y a 7 mois
Categoreye "mot d' djowalî"
[candjî]2 commentaires • il y a 8 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Pout on creyî ene novele categoreye "mot d' djowalî"?
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 8 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji l' a fwait avou on racourtixha (mot d’ djowalî). Répondre il y a 8 mois
Modele mot d' glotinreye
[candjî]3 commentaires • il y a 8 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Sereut i possibe d' emantchî on modele "mot d' glotinreye" { {glot|wa}} come e francès (confiserie)?
Gråces Répondre Remercier il y a 8 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi. On î pôreut ddja mete li bablute, li tchapea-d'-curé [O0,O3], li cou-d'-bourdon [O0]; li coye-di-nonete [WP6], li carabouya. Sayrîz del fé ? Gn a k' a bodjî les mots a Modele:bi-im. Si ça n' va nén, rihoukîz mu. Répondre Modifié il y a 8 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji vos a fwait l' modele Modele:glot. Gn a des ôtes glotinreyes dins l' fråze pwin d' tchén. Répondre il y a 8 mois
Rahouca "tinrûlmint" + addjectifs avou cawete -rece
[candjî]10 commentaires • il y a 8 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
1°) Sereut i possibe di fé on modele po "tinrûlmint"? Awè, i gn a dedja "camaerådreçmint" po "familier", mins nén co "tinrûlmint" po "affectueusement".
2°) Dj' a waitî l' djivêye des addjectifs avou ene cawete -rece, et dj' a stî ewaeré k' i gn aveut ki des noûmots.
Pocwè aveur trové l' cawete -rece ki n' esteut måy eployeye po les addjectifs et nén -eus/-euze, -é/-eye,- î/eye, -in/-inne, -é/-êye, -rin/-rinne?
Po djåzer foû des dints, c' e-st ene sacwè ki m' mete ene miyete drole.
Amiståvmint Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Nonna, li cawete -rece, c' est ene viye piceure do walon, dedja studieye pa Feller.
Jules Feller; Le suffixe -aricius en wallon. Bulletin du Dictionnaire Général de la langue wallonne, 5, (3-4), 77-121 (1910)
C' est aprume des addjectifs ki divnèt des nos. rinne côrrece => côrrece.
Dj' a fwait tot on layusse ladsu dins l' rîlêye Waldim (dji vos l' evoye pa emile).
Gn a toplin des "vîs" mots insi, pår dedja sol Wiccionaire: di tiesse : djondrece, riceprece.
Cial: Categoreye:Sustantifs_do_walon_avou_l'_cawete_-rece, les mots shuvants sont des vîs mots: avalrece (aval'rèce [E1,O3]; avalerèsse [C1]), boutrece (bout'rèce [E1]; boutrèsse [O4]), findrece (findrèce [E200]; find'rèce [E1]; finderèce [E170,G31]; findrèsse [O4]; fendresse [E123]; findresse [C9]), hatchrece (hatcherèce [E1]; atcherèsse [C1,C106]; hachress [E203]); håmustrece (hènistrece : https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=161); rahoptrece; reprece, riceprece (èrcèprèsse [O4] / rcèprèsse [O4]); sambrece (sambrèsse [O0]).
Tos ces mots la ont stî addjectifs: voye avalrece, hatche findrece, batea sambrece.
Pol livea "tinrûlmint", oyi on l' pout todi ahiver (shuvoz on modele come Modele:cama). Egzistêye-t i dins des ôtes lingaedjes ? Pablo (@Srtxg) dit ki l' djaponès a 17 liveas sociolinwistikes diferins. On l' pôreut ddja mete po colåd, tchîpete, mi ptit mochet (a on ptit efant, ki dji n' sai co rfonde). Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Li "djintisté" [efficacité] del cawete -rece, c' est k' ele permete on loyén foirt lådje inte li bodje et l' mot: "a vey avou". Les ôtes cawetes d' addjectifs sont pus spepieuses.
Av léjhou https://lucyin.walon.org/guerni/doclinw/neol_wa_adjectifs.pdf ?
Tolminme, on-z a ddja fwait des noûmots addjectifs avou:
li cawete -rin: copetrin... li cawete -iveus: londjinniveus, puriveus, avanciveus, wårdiveus (pris des noûmots 2019). li cawete -ixheus: castinnixheus (sol modele di pirixheus).
Répondre Modifié il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin et @Srtxg , @Reptilien.19831209BE1, @Èl-Gueuye-Noere
Gråces po vosse response.
Bate di dvizes cawete -rece
Dj' a bén loukî les egzimpes et léjhou l' papî ki vos m' avoz dné, mins dji n' m' a nén vormint leyî adire.
Tos les egzimpes di mots ki vos m' avoz dné cial sont des sustantifs. Nou motî foû rfondou ni ls aconte come des addjectifs.
abatrece, adjambrece, avalrece, boutrece, broyrece, coistrece, coûtrece, djambrece, djondrece, estessinrece, foûmrece, gretrece, groyrece, hatchrece, håmustrece, havrece, hawtrece, panrece, plaenrece, rahoptrece, reprece, riceprece, rilevrece, rinne côrrece, riparrece, scheurece, scoumrece, tchactrece, zigzonzece (tertos sustantifs)
VS
doûçresse
Sol DTW, dj' a èn a trové vormint k' onk : doûçrece [C9] et m' ewaerreut waire ki ci soexhe nén l' minme cawete.
Come di djusse sacwants di zels polèt-st esse eployîs dvins des sustantivires ou des aplacaedjes tîxhons come des addjectifs (sins conter k' i sont zeles-minmes råres), mins i dmanèt tolminme des sustantifs.
Insi, fier riceprece pout-st esse rimetou avou des sustantivires francesses come enfant-roi, homme-dieu, requin-marteau, marteau-piqueur, moissoneuse-batteuse evnd.
I m' shonne ki l' mieregzimpe k' on pout bén lére dins l' motî Haust est del minme tire ...
"pèherèce, adj. f., rencontré seul dans une pasq. liég. de 1750 : ine feume c'èst l' vèdje pèh'rèce dès-ènocints
... tot come li ci do motî E34 pîre sèmerèce
Dji n' a adon nou problinme avou des noûmots sustantifs po des usteyes come adjoncrece, aschoûtrece, copiutrece ou coridjrece, mins les addjectifs ni m' ahåyèt waire.
So ç' tins la a tolminme deus categoreyes d' addjectifs ki n' ont co måy stî eployeyes po fé des noûmots
årtchou, årvolou, atimprou, bablou, bårbou, batchlou/batchou, baxhou, berlou, betchou, biscoirnou, bôrou, bossou, cagnou, cårpou, chnou, coirnou, copou, courbou, crantchou, crapou, crespou, fortchou, houfou, longou, pansou, penou, poyou, ranxhou, tchoflou, tchofou, tårdou, tiestou, vessou, yerbou
bôlaesse, buzaesse, caegnaesse, coyinaesse, dogaesse, papinaesse, ricocaesse, sotinaesse, stocaesse
Mins vos avoz rovyî l' cawete -aesse (cagnaesse, stocaesse), li cawete -åsse
Mins, savoz, i gn a ene ôte sacwè ki m' disrindje : on pout trover des noûmots addjectifs po djåzer d' agayons tecnikes, mins nén replaecîs les espressions corantes.
Come di djusse, dins bråmint des lingaedjes avå l' monde, on pout fôrmer èn adjectif ou èn adviebe foû åjheymint avou ene biesse cawete.
Coula våt pol latén, pol vî grek, po les langues slåves, li neyerlandais, l' aråbe evnd.
Mins pol francès et l' walon, c' est sovint bråmint pus compliké
Po çou k' est do français, i va sovint esse oblidjî d' aler pruster å grek et å latén des mots.
tête/céphalique pied/pedestre ciel/céleste
S' on vout dire e francès corant l' idêye "la taille relative à la tête", "la couleur relative aux lèvres" on n' va måy dire "la taille céphalique", "la couleur labiale".
Dji vis va dner èn ôte egzimpe bråmint pus concret. E francès, minme si les addjectifs septentrional et méridional egzistèt, on n' dit måy Corée Septentrionale ou Corée Méridionale. Cou ki est l' vraiye pol francès l' est don co beacôp pus pol walon k' a mî d' eployî des addjectivires ki des addjectifs complikés. Minme si les mots "levantrece", "coutchantrece", "bijhrece" et "nonnrece" egzisténxhe, nou cåzeu foû rfondou n' vis direut spontanêymint Corêye Bijhrece ou Corêye Nonnrece.
Å vraiy, vos veyoz l' absince di ces addjectifs come si c' estaxhe on problinme, dismetant c' esteut totafwait normå po les schoûteus.
Mådjinans ki les Inglès åyénxhe wangnî l' guere des Cint ans et k' vos estoz onk des dierins francès ki djåzexhe co leu lingaedje. Avou ene troke di dispiertêyès djins, vos vloz rfonde li francès k' i n' aveut pus stî scrît dispoy des siekes et des rassiekes. I vs atome, come di djusse, di trover des noûmots. Foirt bén. Mins ene sacwè vs djinne : vos avoz målåjhey a trover ene manire di fé des adviebe dispoy des pårticipes erireces ou des viebe tot metant to- come vos èn avoz l' acostumance e-n Inglès :
fierce/fiercly thought/thoughtfully better/to better
acharné/avec acharnement pensé/de manière réfléchie meilleur/améliorer
Vos decidez adon d' ahiver des noûmots : acharnément, pensablement ou meilleurer.
C' est tolminme ene drole di manire d' aritchi l' lingaedje... Cou k' vos veyoz come ene "pôvristé" c' est djusse ene piceure do lingaedje k' eploye d' ôtès ratourneures po dire foû li minme sacwè.
Pol cåze, dji n' so nén conte tos les noûmots finixhant pa -rece.
Awè, cwand c' est k' on waite ås sustantifs walons e -rece, on voet ki s' adjixh aprume d' usteyes ou di machenes : riceprece (seye a riceper), sambrece (sôre di batea po tcheryî des martchandeyes so Sambe).
On pout don trover on noûmot sustantif -rece et adonpwis l' eployî padrî comme s' estaxhe èn addjectif.
Metans po schoûtrece et taprece
Insi, aparey schoûtrece ou scrijhaedje taprece respecterént les rûles k' ont pout vey.
Dji prind des eures po scrire ci messaedje nén djusse pask' i çoula n' m' ahåye nén et co moens po vos anoyî, mins paski dji so seur ki ces tchîtcheyes spawtèt ene grosse hiedlêye di djins ki n' volèt après pus etinde djåzer do rfondou.
Modele tinrûlmint
Po çou ki est do modele "tinrûlmint" vos poloz vey sacwants egzimpes sol wiccionaire francès : https://fr.wiktionary.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Mots_affectueux_en_fran%C3%A7ais
Sårîz vs mi mostrer kimint fé?
Advierbire
Dalieurs, fåt i scrire === { {H|Advire|wa}} === ou === { {H|advierbire}} ===
Amiståvmint Répondre Remercier Modifié par Lucyin il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci po vosse longue response.
addjectifs avou -rece: Dji lé del mwin da Feller, ki mostere li diferince inte -resse et -rece :
Ces noms en -erèsse désignent la personne ou le métier qui fait l'action ou le métier indiqué par le masculin correspondant ou par le radical : vinderèsse est celle qui vend, vatcherèsse est celle qui garde les vaches. Tel n'est pas le sens des mots de la deuxième catégorie, des noms en -erèce. Ceux-ci sont proprement des adjectifs indiquant la destination de l'objet qu'ils qualifient. Une plantche hatcherèce n'est pas la planche qui hache, car les planches ne hachent pas. C'est une planche qui sert d'accessoire au hachoir quand on veut hacher, plus simplement : une planche destinée à hacher, servant à hacher et faite de façon à concourrir à ce but...
(Jules Feller, notes de philologie wallonne, Vaillant-Carmanne, Lidje, 1912, p. 177-178).
Dji n' pinse nén ki des djins k' i gn a rifuzrént li rfondou a cåze di tchitchêyes tecnikes. Li haeyime do rfondou - et di tot candjmint ortografike dins totes les langues -, c' est come ene hinne disconte ene rilidjon. On n' î sait rén fé. Les cis ki sont come ça n' candjront nén. Li rfondou ni guerôdrè bén ki s' i gn a des djonnes assez po-z awè l' idêye di mete li walon come on vraiy lingaedje del Walonreye.
Dji m' vos va fé l' modele di livea "tinrûlmint". Loukîz èn eployaedje a colåd. => (tinrûlmint).
Asteure, dispu li rassonraedje do Wiccionaire pa Djulén Casters, on a ptchî di scrire les tites des hagnons e-n etir et sins grandès letes (mins sins hiner evoye les vî racourtixhas). => { {H|advierbire}} Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Po voste idêye di "fé come li francès" po l' tcherpintaedje di mots come Amerike bijhrece, dji doe dire:
k' on pout todi dire : Amerike do Nôr. Si vos vloz, vos ploz rmete li sinonimeye dins tos les årtikes Wikipedia po les "dzo-continints". On n' l' eploye nén po les mots ki sont ddja bén enancrés dins l' lingaedje corant : Mer do Nôr, Pôle Nôr (minme atuze ki po rbouter "tariûle" adon k' tertot dit "teribe"). ki l' tcherpinte est eployeye podbon, pår divins les cåzaedjes (dj' a sovnance ki Pablo, tot s' prezintant pol prumî côp a on raploû del rantoele e 1998, dijha: "dj' a vnou å monde e l' Amerike nonnrece", dabôrd ki l' mot vineut djusse d' esse sipårdou). on pout todi sayî des emantchåjhes [sintakes] di ds ôtes lingaedjes, dins on walon pus "fôrmel". On a bén veyou li sintake do francès spotchî les wårdances di l' emantchaedje tîxhon: "C' esteut ene feye Coufî-coufou, Ki shofléve si mere e cou. = ki shofléve å cou di s' mere. // Ele m’ evoyive al praireye Po les crås pourceas wårder = po wårder les crås pourceas. (çou k' est ene prouve ki minme li sintake pout bodjî). Metans, dji mete co bén dins mes scrijhaedje des adviebes come "bijhreçmint, nonnreçmint", ene piceure ki c' est l' arabe classike ki m' a metou dins l' oraye, et ki dj' trovéve foirt bele (on î pout dire "cherqowsatiyyan" = Moyén-Levant-mint = e Moyén Levant).
Répondre Modifié il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû,
Vos avoz l' årtike disponûle so les fis? Si djel lé, dj' pôreu mî vey cwè so çou k' il a vlou dire. Вторая Мировая Война
Åd fwait des critikes conte li rfondou, dj' a bén les pinses ki l' pus grande pårteye des cenes k' on pout rtrover dvins l' papî Lechanteur n' ont ni rime ni rame, mins dji n' wadjreu tolminme nén ki tot a stî fwait comifåt dispoy li cminçmint, savoz. Ciete, on n' pout måy ahåyî a tertos, pinsez vs, cwand fåt trover des noûmots on rfonde des mots avou bråmint des disfondowes, ça. Mins dji voe ossu ki sacwantès tchuzes si fjhèt pus pa opôzucion avou l' francès ki sorlon les regues do walon.
Prindans li ratourneure "Deujhinme Guere Daegnrece". Dji vis spågne li bate di dvizes so "Daegnrece". "daegne" revoye a l' atuza "terre" et nén "monde". Insi, tot avå l' monde on dit Deuxième Guerre Mondiale الحرب العالمية الثانية Tweede Wereldoorlog Вторая Мировая Война. Mins nole pårt on vs dirè Deuxième Guerre Terrestre الحرب الأرضي الثاني Tweede Aardeoorlog Вторая Земная Война
S' on-z ôt le et la chips, ene ôtorité come l' Académie Française, dj' ô bén pout mete ene rûle, mins cwand diviè 2020 cisse minme Académie Française a viré k' faleut dire "la covid" et nén "le covid" come tertos l' dijhèt, 99% åcint des liwincieus di totès scoles ont potchî d' leus clicotes po dire k' i c' esteut totafwait foû råjhon.
Si asteur cisse minme Academeye derixhe ki fåt pus scrire jeep, pizza et checker, mins lzès scrire gipe, pisa et chèquer tot lzès prononçant [ʒip], [piza] et [ʃɛ.ˈke], pår ki les sons [ʤ], [dz] et [ʧ] ni serént nén francès, wadjrîz vs ki pus d' onk åcint des linwincieus dirént k' awè? Vos tuzez k' ele sereut ostant ledjitime, paret? Adon pocwè sereut i moens drole di candjî avierge a aviedje po n' prinde k' èn egzimpe ?
On pout ciete ahouter l' walon des rfrancijhaedjes, mins nén schover evoye tos les mots ki vnèt francès ki n' avizèt nén walon assez ou k' i s' prononcèt sorlon des regues né tipicmint walones sapinse tolminme ké motî et pa tolminme ké grand scrijheu.
Les Inglès scijhèt café fiancé, les olandès prononcèt Ancien Régime [ɑ̃ː.ˈsjɛ̃ ʀe.ˈʒɪm] et minme les pus araedjîs puriveus nel forbatèt waire, savez.
Nonna, dji n' a nén les pinses ki ces tchitchêyes n' ont nole influwince so l' målåjhisté do rfondou a s' fé accepter.
Rapåjhtez vs, dji n' va nén fritchter evoye lon erî do rfondou po des sfwaitès tchîtcheyes, mins savoz k' i vis frè foû målåjhey do m' tourner di ravaler m' parole. Répondre Remercier il y a 9 mois Èl-Gueuye-Noere (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû tertot,
Dji n' a nén tot léjhou, mins ça m' shonne foirt ahessant. Dji va djusse responde grandmint å messaedje ewou çki vos, @Scribus electronicus, m' avoz cålé.
Aprume, dji n' pinse nén voltî k' i fåt rfonde li walon, come on-z a rfondou li francès. La k' on cåze des noûmots. A m' shonnance, ki ça soeye å livea des noûmots ubén d' ôtes fenominnes linwistikes, li walon m' shonne pus sey libe k' el francès. Li lingaedje da Molière dmeure bråmint pus deur. Djans : pus « rigide », sapinse a yeusses. C' est ene miete çki @Lucyin a mostré après.
C' est l' veur ki l' uzaedje do lingaedje n' est nén l' minme inte les Fellerisses eyet les rfondeus. Tchaeconk a des cas, come tchaeconk a des mås. Dj' etind bén k' nozôtes, foiravant mi, soeyans, afeye, trop « edvinteus ». Metnant, dj' e prind asteme, cwand dji met on noûmot sol Wiccionaire. Pask' oyi, mes djins, on-z a, kécfeye, l' dår d' askepyî des noûmots ki sont seulmint des apacses. Dj' ô bén : des mots k' on-z uze k' on côp u des sacwès dinsi. Tolminme ki les Fellerisses, sins vleur mi margayî avou zels, sont trop djondant do francès. Sins vos dner l' no, ene grande djin des diyalekes carolos adit voltî a ses scrijheus di s' sievî des mots francès cwand on mot n' egzistêye nén e walon. Çoula, mes djins, ci n' est nén podbon l' egzimpe a shuve.
Metnant, i gn a des ponts ewou çki nolu d' inte di nozôtes n' est d' acoird avou rén. Rén k' a rloukî do costé do betchfessî « -LH- ».
Ki ça vos våye bén, Répondre Remercier Modifié il y a 9 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû,
Po çou k' est del cawete -rece, c' est l' veur k' ele n' esteut pus ovrante tins do 20inme sieke (tot come si sour -resse, tos les noûmots estént avou -eu, -euse seulmint); mins i gn a tot l' minme (ossu bén po -rece ki -resse) ene banslêye di mots bén atestés; dj' ô bén, elle est(sont-st) åjhey(es) a ricnoxhe.
C' est nén eployî po des addjectifs corants, mins po des cas ki, e francès, on-z a des etcherpetaedjes greks ou laténs. L' idêye c' est, purade ki d' walonijhî l' addjectif francès (ki, minme e francès, n' est nén todi comprindåve si on nel kinoxhe nén) di prinde on bodje walon simpe, eyet lyi claper l' cawete -rece.
Dji l' a fwait po :
rijhelrece (rijhea + -rece) = fr: réticulaire ospitalrece (ospitå + -rece) = fr: nosocomial(e)
Ene ôte sacwè ossu (dji n' sai nén si c' esteut volou ou nén des cis k' ont raviké l' cawete), come li cawete -rece est eployeye po des usteyes, dj' ô bén des cayets tecnikes, i gn a-st ene idêye di sacwè tecnike, a vey avou les syinces ou les tecnolodjeyes, ki vént avou les addjectifs fwaits avou cisse cawete la. E francès, come vos l' avoz bén rilevé, cisse nuwance la si fwait tot prindant des raecenes do grek. Dins les deus cas, et c' est surmint nén po rén, i gn a come ene volté ki l' mot soeye assez lon erî do lingaedje cåzé corant.
Si on rwaite dins l' DTW, i gn a ouy 136 mots avou l' cawete -rece :
les vîs mots (usteyes tecnikes del cinse et des mestîs) : (18)
des noûmots tecnikes pol sipepieuse croejhete (dji n' a måy léjhou e francès a ç' livea la, mins i m' shonne k' on î eploye des périphrases, eg: ) (11)
adjondrece = fr: substantif employé comme adjectif.
aloyrece = fr: conjonction de coordination.
des noûmots fwaits come les vîs mots (dj' ô bén, usteyes des mestîs) : (7)
aschoûtrece (< aschoûter) = fr: stéthoscope
bouwrece (< bouwêye) (a vey si c' est nén on vî mot)
copiutrece (a pårti d' l' inglès computer)
coridjrece (< coridjî)
des noûmots ki corespondèt a des addjectifs francès greks ou laténs : (17)
axhelrece (< axhele) = fr: axillaire
boyelrece (< boyea) = fr: intestinal
caracolrece (< caracole) = fr: colloïdal(e)
les ponts cardinås e hôt livea : bijhrece, levantrece, nonnrece, coûtchantrece = fr: septentrional, oriental/levantin, méridional, occidental
coxhrece (< coxhe) = fr: crural
dimeurrece, boticrece = fr: résidentiel / commercial
distrujhrece = fr: dégénératif/-ive
djoixhrece = fr: maxillaire
...
des cas ki n' ont nén reyussi; i m' shonne ki ces mots n' sont mây eployîs; i gn a ds ôtes pus simpes po dire li minme. Por mi, on les pôreut rsaetchî : (5)
cotuzrece (< cotuzer) = fr: CPU (ci mot, cotuzrece, i n' shût nén l' tcherpetaedje des ôtes mots avou -rece : c' est NÉN a vey avou l' cotuzaedje; do côp, on nel comprind nén tot l' veyant pol prumî côp.)
culturrece : i gn a l' addjectif culturel k' est pus simpe et ddja eployî.
fimrece = camera.
figurrece
finançrece
... dji m' arestêye al lete "F"; mins on pout ddja vey so 58 mots (ene miete di moens ki l' mitan di tos les mots sol DTW) :
les vîs mots sont-st on gros boket (18) i gn a kékes noûmots, nén télmint (7) fwaits del minme manire, foirt sovint a vey avou les usteyes infôrmatikes (nén dins l' djivêye i gn a eto taprece, s(i)crirece, s(i)canrece); ces mots, constrûts del minme manire ki les vîs, sont-st assez vicants m' shonne-t i i gn a tote ene banslêye di mots foirt tecnikes pol croejhete (11). Les cis k' ont cmincî a cåzer do lingaedje walon e walon ont dvou ahiver des mots. çou ki va bén, c' est k' i shuvèt tos ene minme tcherpinte. i gn a ene ôte banslêye di mots (17) po fé des addjectifs di hôte volêye; c' est des sinses foirt sipepieus, i corespondèt sovint a des mots fwaits avou des bodjes greks e francès. Dins l' djivêye corwaiteye, c' est foirt sovint des mots a vey avou l' medcene ou l' biyolodjeye. et poy i gn a des mots k' i m' shonne ont stî fwait avou l' cawete -rece po shure l' idêye di mot di hôte volêye, mins ki n' vont nén bén; soeye-t i k' l' idêye di hôte volêye n' est nén a s' plaece (ene camera c' est ene sawè d' tos les djoûs); soeye-t i k' i gn a ddja des mots pus simpe po dire li minme (culturel(e), figuratif/-ive, financî/-ire). C' est eto sovint des mots fwaits å cmince do rfondaedje, cwand on fjheut les prumirès sayes ene miete tot costés.
Répondre Remercier il y a 8 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Merci po ci corwaitaedje la, mo sûti.
oyi, bouwrece, c' est on vî mot: plantche bouwrece (po striyî l' lindje); sele bouwrece : sôre di xhame a troes pîs, k’ on-z î meteut rsouwer l’ bouwêye (dedja so R9).
Dji sereu d' acoird di rsaetchî do DTW & do Wiccionaire: cotuzrece (mot do cmince do rfondaedje, nén eployî, paski on n' ôt pus nerén "hardware" & "software"); culturrece (on reploye culturel).
figurrece et finançrece replaeçnut des addjectifs mo spepieus dins "peinture figurative" (mins on è pôreut trover èn ôte po çoula). MINS, dji l' av rituzé lanawaire come ratournaedje di l' addjectif "facial" dins "paralysie faciale" (dins les maladeyes ki dj' a raspepyî dierinnmint (w:listeriôze ås biesses). I m' shonne pus "ledjir" ki *vizaedjrece. + li face, e walon, c' est l' gavêye des oujheas, aprume le colons. Leyans lu don pol moumint.
Po l' addjectif "financier", dji n' sint nén des addjectifs walons avou l' cawete -î ("corwaitaedje *financî, mouvmints *financîs" ni m' vont nén). Dj' el wådreu po ç' såme la.
Dji wådreu "filmrece" paski dji l' eploye avou m' feye et m' feme tos les djoûs, po fé l' diferince avou mi aparey foto. (por zeles, "camera", c' est les 2). Répondre Modifié il y a 8 mois
Etimolodjeye "roufler"
[candjî]2 commentaires • il y a 8 mois 2A02:A03F:676A:9E00:F442:7161:F96A:E4BC (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Dj' a veyou sol motî Haust ki "roufler" vént d' on tayon-bodje neyerlandès "roffel/roffelen".
Vos scrijhoz k' i çoula vént d' on brut. Årîz vs ene ôte sourdance?
Amiståvmint Répondre il y a 8 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Neni. Dji l' a scrît "lodjicmint", come "rouf" egzistêye (mot-brut). Mins on l' pout fé soude do bodje ki vos djhoz. Dins l' FEW, i divreut esse å 10 542-3 (sourdant : E212b a "roufe") bodje FEW: ruff-. Si vos sav aler vey cwè, po vir si on met li mot neyerlandès come bodje u come parint.
Dj' a metou ene simpe cawete -er, come li L est ddja dins l' bodje neyerlandès; dji wåde ossu on bodje "rouf" avou dobe cawete -ler, shuvant l' bodje ruff- do FEW. Répondre Modifié il y a 8 mois
Copene Dzoltiyoû + rfondaedje "andoûler" + bonet/bounet
[candjî]12 commentaires • il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
1°) M' ewaere di waitî les contribouwaedjes di @Dzoltiyoû . I n' mete nole referince et dji n' trouve les mots åjhon, tariûle ou guiråder nole pårt. Fåreut saveur d' wice i les pexhe foû. Dj' a scrît on messaedje so s' pådje di copene.
2°)Vos djhoz so berdelaedjes https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?t=2229 ki "andoûler" e-st on rfrancijhaedje mins dji nel pinse nén, mi, po deus råjhons: a) Li tayon-bodje do mot est l' viebe latén "adulari" et nén ene cogne *indulare. b) A m' shonnance li "an" ni provént del betchete do français "en-/em-", mins purade di l' assaetchance do mot "andouille". Ci sereut don purade on croejhlaedje di *adoûler et andouille/*andoûle(coinrece di Lidje). Et "edoûler" ni sereut k' ene fôme miercoinrece. Dins tos les cas, "edoûler" n' est waire ene fôme pus "walone" ca ele ni vént nén d' ene betchete latene *in-, mins ene assaetchance coinrece del betchete e-.
3°) Gn a sacwants djoû, i m' a-st apinsé k' i dujheut mî do rfonde bounet/bounete a bonet/bonete. Come di djusse, i s' adjixh d' on peur egzimpe di ridaedje o/ou pa picårdijhaedje
| bounèt = O3,O4
| bonèt = C1,C8,C9,E1,E2,E21,E34,O0
| bonet = E203,E212 Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
noûmots edvintés : disk' asteure, on n' meteut waire di noûmots edvintés direk sol Wiccionaire, divant k' i n' åyénxhe sitî dedja eployîs on côp u deus. Mins end a ddja des sfwaits come disbanåvler. D' èn ôte des costés, i n' fåt nén discoraedjî li fjhaedje di noûmots etimolodjikes, s' i replaecèt des francijhaedjes (dj' el fwait sovint dins sacwants tecses des Rantoele et d' Wikipedia). Mins fåreut: 1) bén mete ki c' est on noûmot nén co eployî; 2) nén ndè mete dipus d' onk u deus par moes. => dimander a @Uzeu:Dzoltiyoû di n' è pus mete des noveas divant l' moes d' may, et d' sayî d' fé / mostrer des tecses (foû Wiccionaire) k' eploynut ces mots la. andoûler : vos estoz pus foirt ki mi dins l' etimolodjeye. Si an- n' est nén on calcaedje do francès en-, wårder "andoûler". Dj' el va rcandjî eto sol DTW. Sorwalondes avou -ou-: end a deus ptitès rîlêyes pol prumî pî disk' asteure: bounete, bounet, bouniket; souner, soumey. I sont rashonnés cial: Categoreye:Sorwalondes_di_l'_oyon_O/OU. Dji n' î metreu nén pougn ca c' est l' w:pus lådje oyowe (pogn est coinrece); come pourcea: porcê est coinrece.
Répondre Modifié il y a 9 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' sai nén s' i gn a ene rîle oficire del fondåcion wikimedia, mins i m' shonne k' i n' fåt accepter ezès wiccionaires ki des mots k' "egzistèt po do bon", dj' ô bén, ki sont-st eployî po comuniker, d' ene djin a ene ôte, et nén des mots ki n' sont-st eployîs k' pa ene mierdjin.
Après, ça pout candjî avou l' tins, eyet on mot "prinde" ey esse eployî po do bon, ey adon il a tote si plaece cial.
Mins i n' fåt nén mete li tcherete pa dvant les boûs, ôtrumint li wiccionaire piedrè vormint di si alant. C' est d' ostant pus dandjreus asteure avou tos les åjheys robots di "sûtisté artificiele"; imådjinez k' ene djin dmande a on robot d' ahiver 20 noûmots tchaeke djoû (dj' endè pou fé avou: tchapulnirêye, distrucnaiviaedje, pougnisaetchance, pougnihinaedje, forradistråre ou co troestitchonnaedje-abeye,... mins vout on vormint ki des djins ki vôrént aprinde li walon eyet l' fé viker, arivénxhe sol wiccionaire et s' tuzer ki ces mots la sont les mots a-z eployî po cåzer e walon ?
Pol mot "tariûle", li wiccionaire dene come coinreces " /tar.ˈjyːl/ /tar.ˈiːl/ /tar.ˈyːl/ "; i gn åreut troes manires di prononcî l' mot, mins on n' l' âreut nén trové dins nou motî, nou live eplaidî, nole pîce di teyåte ? Et ça sereut li seu cnoxhou mot avou ene cawete -(y)ûle ? (motoit end a ds ôtes ki n' ont nén co stî metous emey les pus di 35.000 mots e DTW; mins adon c' est å ci k' a trové l' mot d' endè dner ene prouve.
Ôtrumint, TOS les contribouwaedjes di l' uzeu sont dzo foite dotance, et dji vôtreu po disfacer ttafwait. Paski, minme dins les råles cas wice ki c' est on radjoutaedje a on mot atesté (come dins chnu), kéne fiyate pout on aveur dins li dnêye etimolodjeye ? ça n' sereut nén èn edvintaedje come les ôtes ?
Et dji so d' ostant pus nén a m'-n åjhe avou ça ki c' est nén l' prumî côp. On a ddja dmandé di nel nén fé; c' est nén po rataker avou èn ôte no d' uzeu.
Ca sereut damadje d' end ariver a dveur mete des rîles po k' ça soeye disfindou d' radjouter des intrêyes, des definixhas, etimolodjeye ou prononçaedjes, sins sourdant; mins s' i fåt, dj' inme co mî di strinde bén foirt ki d' leyî tot ndaler a a corote. Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
@Dzoltiyoû
Dj' a rpassé åjhon; c' est po replaecî accion. Adon c' est vårmint ene dobe rifondowe. Li "sounance" ni li scrijhaedje ni sont droles, poy ki c' est råjhon sins betchete. C' est don on noûmot a "sayî" so des scrijhaedjes. Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Po responde a Pablo so "åjhon":
dji n' "sint nén" di replaecî les sinses corants pa on noûmot brouyî [néologisme opaque]. Li mot n' a nén s' plaece dins l' coirpusse "normå" do Wiccionaire. Mins ça pôreut esse ene boune idêye come bodje po fé des parints po des mots ki n' ont co waire passé dins l' lingaedje corant, et ki des waloneus k' i gn a vôrént spåde (dji tuze a : actionnaire, actionnariat, motoit ossu actif, activité...). Adon, dji l' a fwait passer dins on ridant a pårt : Wiccionaire:noûmot a diswalper:åjhon Dj' a rmetou les spepieusès dnêyes etimolodjikes dins accion Dj' a fwait ene pådje e latén, riprindant les dnêyes di l' årtike: actio.
Dji disface les ôtes, rimetant les dnêyes dins l' pådje di copene, do scrijheu, a môde nén veyåve. Répondre Modifié il y a 9 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
por vos "åjhon" sereut come "råjhon"... mins adon pocwè n' trouve nén l' mot kéke pårt ?
Ossu, n' divreut on nén trover l' minme pwaire dins ds ôtes lingaedjes del minme famile ki l' walon ? E francès motoit ? neni, c' est "action" et "raison" (pont d' "aison"); et castiyan? nerén, c' est "acción" et "razón" (pont d' "azón"); et portuguès? nén co, c' est "acção" et "razão" (pont d' "azão"), e catalan? nonna, c' est "acció" et "raó" (pont d' "aó"); e-n itålyin? "azione" et "ragione" (pont d' "agione"). E LATÉN minme !!! c' est "actionem" et "rationem" (pont d' "ationem").
Li seule sacwè ki rshonnreut ene miete, c' est e vî francès, li cogne "aucion" (mins k' est tot l' minme diferinne des cognes "reson" ou "raison" d' l' ôte mot : au/ai et c/s).
I shonne k' i n' a nén, et k' i n' a måy yeu, li minme bodje po ces deus mots.
Minme co pé! i gn a-st avou (dins tos les lingaedjes romans) ene doblete; mins c' est nén accion/åjhon, mins racion/råjhon (fr: ration/raison, es: ración,razón, it: razione/ragione,....
Ene djin pout ahiver et propôzer des noûmots, bén seur; mins ça n' pout aveur ene intrêye sol wiccionaire ki cwand l' mot cmince a-z esse eployî.
Et, co pus impôrtant, i fåt esse oniesse, si c' est on mot edvinté, i l' fåt bén dire, ôtrumint si pådje sol wiccionaire est ene minte.
Et po çou k' est des intrêyes a disfacer, ça va bén pus lon ki djusse les cenes do 1î et 2 d' måss. Di tos les ârtikes ahivés pa cist uzeu la, i n' a k' on seu k' a l' air d' adrame (difrumer (ki ça dvreut esse disfrumer, dis- + frumer; come po fé/disfé); d' ostant pus ki les disfondowes sont-st avou "s"). Tos ls ôtes, ça n' shonne nén esse des mots walons k' egzistént po do bon, mins i sont prezintés come si ça sereut l' cas.
Dji m' va arester la et fé ene poize di sacwants moes pol moumint, dji croe ki dj' n' a pus rén a dire. Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
po "åjhon" et "råjhon", dji cåzeu djusse des sons.
Dj' a rtuzé a "tariûle", ki "soune bén" (dji n' a nén co stî vey l' årtike lu-minme, metou asteure e catchî sol pådje di l' uzeu), et pôreut siervi po fé on noûmot avou l' cawete -té. (tariûlté) : po fr. situation terrible, catastrophique, tragique (Gaza, ci n' est pus k' ene ---.) Mins tot rapinsant les sons, c' est trop près di "tinrûle", k' est djusse li contråve. Avou ça k' ene sacwè d' gråve divreut purade awè des voyale "låvåles" (ô, å) et nén dvantrinnes (î, û), come dji djheu cial: https://aberteke.walon.org/waldim07.html
Po chnu, dji croe k' vos avoz råjhon di doter di l' etimolodjeye la håynêye : c' est djusse on calcaedje do fr. chenu avou deus sinses k' on pout raloyî a tchenou: k' a pierdou tot ses (tchveas, cial : ses cwårs); => k' est vî => cial : ki c' est do bon vî (vén, peket vî sistinme...). Dji rcandje l' etimolodjeye.
Po empedement, dji n' croe nén k' on l' pout mete dins les vîs scrijhas, dj' ô bén do walon di 1600 a 1900. Li fråze ni shonne nén esse do walon mins do francès del w:sicrîta. Dji va sayî di fé ene etikete "fro" (vî francès). Mins avou èn årtike "lo" ci sereut purade do vî tchampnwès (do w:Chrétien de Troye ?).
Dji rpasrè les ôtes pitchote a midjote. Répondre Modifié il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker) A m' shonnance, ci sereut ene grosse loignreye d' accepter li mot "tariûle" po sacwantès råjhons: 1°) Po cmincî, c' e-st èn atuze k' egzistêye dedja e walon avou minme des sinonimeyes (abominåbe, ewaeré, oribe, teribe). I vnèt motoit do francès, dai, mins ci sont bén des mots walons. 2°) Si, mågré tot, on s' apinse k' endè fåt onk, dji n' mi côpreus nén les tchveas e cwate : "spawtant" ou "ehisdant" mi shonnèt bråmint moens artificiås. 3°) M' ewaerreut timpesse ki vos trovrîz onk ki tuzaxhe ki c' e-st ene façon di fé des noûmots. Minme emey les rfondeus, dji pinse ki l' pupårt serént conte. Répondre Remercier Modifié par Lucyin il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji l' a ddja rsaetchî. Dji rcandje l' etimolodjeye di chnu. Tos les mots avou ch+Cossoune m' avizèt des djonnes calcaedjes : chnik, chnouf, chnop. Gn a ki xhlé k' est do walon walon.
chnu : li seu sinse di "foirt bon" ki vént do O0, shonne esse pol vén. Dji revoye les ratournaedjes da Dzoltiyoû ("excellent")... viè prumî#Sustantif
Li sinse di bon vî vén est l' minme e francès: chenu.
Dji rloucrè les ôtes intrêyes di l' Uzeu:Dzoltiyoû ene a ene.
Pår rarindjî guerôder (<= guiråder) Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
floute => floû (må rcopyî di WP5) (floût): ou long et halcrosse T, sins coron-stitchete (dji n' croe nén ki Michèle Herlin si sieve di coron-sitchete). L' etimolodjeye esteut boune. Dji l' a rsimplifyî.
Li halcrosse T di WP5 doet provni d' on parint "afloûté" : couvert(e) ou rempli(e) de vase, après une inondation (O0). Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Al fén des féns, Dzoltiyoû aveut djusse pol T å coron (Bate di dvizes). Gn a djusse li longueur del voyale k' esteut crombe.
Dj' a rapexhî floute (nén standård), floût (nén standård mins on djivion dins WP5) et fé èn årtike floûte avou sinse acertiné di "spieme" ey on sinse saetchî do parint "afloûté" (O0) (ki dvreut esse rifondou efloûté). Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
andoûler: on est biesse : li mot est dins l' ALW 17. bodje latén "adulare". an- est l' pus lådje oyowe, mins gn a 2 a- et on è-; èn ôte è- a "enjôler"
https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=17&alw_page=319
https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=17&alw_page=324
On lait les dobès rfondowes, avou mwaisse pådje avou an-, pus lådje oyowe. Répondre Modifié il y a 9 mois
Modele "binde d' imådjes"
[candjî]2 commentaires • il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
https://fr.wiktionary.org/wiki/schtroumpf
Sereut i possibe di fé on modele { {bi-im|wa}} ou come e francès? Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
oyi, djel va fé sol côp. Répondre il y a 9 mois
chnoufer
[candjî]5 commentaires • il y a 9 mois Reptilien.19831209BE1 (copinercontribouwaedjesbloker)
Tot boutant so E150, dj' a tcheu so ene pitite målåjhisté.
On trouve el mot frumetêre (F. fr:fumeterre), k' on rtrouve divins G100 a costé di fumetêre (sins ristitchî R) et froum’tère. Li no latén c' est Fumaria officinalis (l' oteur aveut metou flotchreçmint Frumaria), ey adon do minme sitoke etimolodjike ki foumer. Do côp el fåt i rfonde avou u ou ou ?
Ôte tchwès, on trouve li viebe sunoufer (chnoufer) codjowé « on sunoufèye ». Come on l' pout vey, el viebe est dispotchî, mins comint fé avou CH-, ça n' respond nén å modele ÈS/SI. On nel ripind nén e Rfondou ?
P.S. sinouf, sinoufé (E203) Répondre Remercier Modifié il y a 3 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
dj' åreu ptchî "froumtere" ca (1) ça egzisteye podbon; (2) po l' oyon OU/U, on a todi prins OU cwand il egzistéve ene sadju; (3) on l' pout mete insi dins l' famile etimolodjike di "foumer" sins trop di rujhes; (4) on ristitchî R, corant e walon, est sovint l' bénvnou (mazrindje, farmaçreye, Etrernete).
snoufe (femrin, avou -e dins Haust) / sinoufe (prinde del sinoufe, E1) => esnoufe (erîlêymint) => snoufer / snoufaedje / snoufeu (avou ristitchî -i- ou divancî e-).
Li chwintaedje (cognes avou ch-) n' est aconté ki (1) si c' est vormint mitan mitan totavå (adon betchfessî sh: eshonne, shabot, mashale) (2) s' i gn a k' cisse cogne la (rinchinchete, Chwès, chîler, Chtroume).
Ôtrumint, c' est ene disfondowe (cominchî, chuchî).
Cwand gn a vormint ene rujhe ch + cossoune (chleu, xhlé), dj' a ptchî di n' mete ki li dvanceye cogne di rawete: chleu / echleu (lingaedje echleu); xhlé divreut bén esse disrifondou schlé / eschlé (cognes del sicrîta eyet di O0, rifondaedje dedja dmandé pa Djôr Sfasie). Dji tuze asteure a chlinguer => chlingue / echlingue ?
Codjowas: on n' aconte nén les cognes do Levant avou ene cawete -êye cwand c'est des viebes avou V+C+er (i gruzene; nén i gruzinêye; i tarlate; nén i tarlatêye) => i snoufe (nén i snoufêye); les Lidjwès ont sovint les 2 cognes (E170, E203].
Gn a co d' l' ovraedje sol djivå !!! Répondre Modifié il y a 3 ans Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oufti ! dji voe ki l' chwintante cogne est l' pus lådje oyowe (chnouf [C1,C8,C13,O0,O2,O4, S0,S109]). Et l' mot est omrin (boesse å chnouf)
Francard cite li FEW ki l' rimonte a l' almand "schnupftabak" Haust li rmonte å neyerlandès "snuf" => minme sacwè ki fé chlop / fé slop.
Adon, leyî tchaire les cognes lidjwesse, et leus alofômes avou ristitcheye voyale (come on l' fwait po tos les rfondaedjes avou sch-: schoice / eschoice => disfondowes sucwâce, S117).
Dji rmete totafwait a chnouf, chnoufer so DTW. A decider sins tårdjî. + fåt i ene divanceye cogne po après cossoune (echnouf)? Répondre Modifié il y a 3 ans Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
on pôreut prinde "chnouf" eyet spotchåve => chnouf / chinouf u echnouf; ça rascoverreut ene miete les deus. Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, poy k' i gn a des disfondowes avou ristitcheye voyale.
Cwand end a pont (chleu), dj' inme ostant prinde djusse ene divanceye (echleu) come po speke / espeke Répondre il y a 9 mois
Rifondaedje crawe/cråwe cråwer/crawer cråwé/crawé
[candjî]4 commentaires • il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin
Dj' a sayî di m' ritrover dvins ç' broûlî :
crawe (posson et sôre di tére)
cråwe (usteye)
èn årtike cråwé (PE cråwer : addj avou l' cogne d' ene cråwe)
èn årtike crawé (adj et sus : tchetiveus) avou l' disfondowe cråwé di E1
Troes årtikes "cråwer", onk pol crosse (WM et WL), èn ôte pol sins crombyî. Li viebe crawyî ki n' est nén cnoxhou so Lidje åreut don l' sins "crombyî" pol walon do mitan et l' Årdenwès.
Et l' dierin avou l' sins coinrece "råvler avou les mwins et les bresses, copurade des verdeures ou des fruts, po lzès mete e tas" k' on n' trouve waire a Lidje
Djhoz m' cwè Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Oyi, gn a ene bele mexhon a fé. Poy ki vos l' dmandez, i s' î fåt mete... sacwants djoûs d' erote.
Li bodje divreut esse cråwe.
Dji va vey si ciste abayeye ci tént:
ene rîlêye avou candjmint d' voyale: crawieus, crawé, crawyî ene rîlêye sins candjmint d' voyale: cråwer, scråwe, scråwer, rascråwe, rascråwer
Normåldimint, tot çoula divreut moenner a des sacwès ene miete toirdowes. Dji n' trouve nén (DTW + Wiccionaire) li seu mot k' vos djhoz ki shonne s' awè stitchî e l' påter mågré Diu [intrus] : crawe (posson et sôre di tere). Mins si l' posson a djusse ene dimeye anse...
Fåt vey si c' est l' minme tayon-bodje ki cron (dji croe k' oyi), mins tchaeke a dné ene famile a pårt.
Nodidjo ! Gn a eto ene ôte rîlêye do minme tayon-bodje : grawe, grawyî, graweye, ragrawyî. Répondre il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a rpassé cråwe et cråwer. Répondre il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dj' a rpassé tos les mots vinant do tayon-bodje francike "krawa" (adon, di cråwe + grawe) dins les ALW 15 & 17. C' est åjhey, ca gn a des pådjes d' indecse des tayons-bodjes:
ALW 15 : https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=15&alw_page=393 li bodje rivént dins les notûles "souffreteux" (crawé, crawieus, crawiou, dedja sol DTW), trébuché grawyî (dizo cogne c-), égratigner (grawer) égratignure (grawe, graweure, grawaedje), gratter une plaie (e grawant), guéri (ragrawyî, dji croe k' c' est ddja sol DTW)
ALW 17 : https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=17&alw_page=413 bodje dins "dernier-né" (crawé); travailler dur (grawer, grawyî), amadouer (agrawyî).
Dins l' ALW 5, gn a des ôtes parints di "grawe" a "tisonner" et "tisonnier" (dedja sol DTW, dji pinse).
https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=5&alw_page=23
Dins l' FEW, grawe et ses parints dins l' tôme 16, pp. 378b-379a-b; cråwe et ses parints djusse après p. 380a.
Por mi, tot çoula est clair come di l' aiwe di rotche. Répondre il y a 9 mois
Kékès kesses
[candjî]3 commentaires • il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonswer Lucyin,
Dj' a-st idêye k' on pôreut rsaetchî les årtikes loukî di et loukî a lu , ca dins les sins on pout mete li code { {vcnd|a}} { {vcnd|di}}.
I gn a bråmint di mots e walon di Lidje av ou l' son /lj/ ki sont rfondous /j/ come gålioter/gåyoter, valiant/vayant, Guiliôme/Guiyåme. Pôreut on emantchî on novea code?
Våt i mî scrire ==== { {H|Ra|}} ==== ou { {H|ratournaedjes}} ====
Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
loukî di: oyi: vos l' ploz rmete avou "loukî"; + rimete "waitî di" avou "waitî" loukî a lu / waitî a lu: pareydimint : (sins "lu"). Si vos avoz fini, dijhoz mel ki dj' disface ces pådjes la, si vos nel savoz fé. Come vos djhoz, n' a nou /lj/ e rfondou. Por mi, c' est ddja on rfrancijhaedje. Metans: a Bietris, la k' il ont "bayî" po "diner", les prumîs cåzeus e francès dijhént: baliez-moi un pain (li mot a dmoré dins on såvadje no). Oyi, on pout fé on modele po les årtikes Feller avou /lj/. Vloz sayî ? Il î fåreut radjouter Våt todi mî mete li mot complet (les racourtis, c' esteut å cminçmint do pordjet, u bén cwand on est pressé). Sovint dj' elzès va rcopyî direk vaici: https://wa.wiktionary.org/w/index.php?title=Aidance:Modeles&action=edit§ion=2
Répondre Modifié il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Po dire li veur, waitî a lu (et loukî a lu) divrént esse wårdés come vierbires, ca c' est dpus ki "waitî a" + lu.
Si on prind les ratournaedjes:
waitî a (s' pitit fré, si tchén) = fr. surveiller; sin. sorwoeyî (mins ci viebe la n' est nén foirt eployî), awè a l' ouy
waitî a lu = fé atincion, prinde asteme, èn prinde nou risse. (fr. prendre garde, faire attention).
Répondre Modifié il y a 9 mois
Loyén po André Jancart
[candjî]4 commentaires • il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Sereut i possibe d' ahiver on loyén po André Jancart ? Et mi mostrer cmint fé avou. Pår dji n' aveus nén adiercî a saetchî m' plan l' dierin côp.
Gråces Répondre Remercier il y a 10 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Dji n' pinse nén k' i fåye fé on sourdant André Jancart, ca ci n' est nén on scrijheu. Djusse on cåzeu, scolî dins les scoles di Bive.
Po fé des hårdêyes di scrijheu, fijhoz come mi: prindoz on modele k' egistêye dedja. Metans Gérard Baudrez.
drovoz l' pådje Sourdant:GBau: vos veyoz k' i gn a marké la #REDIRECTION Sourdant:Gérard Baudrez Ahivoz ene pådje Sourdant:XYpe (Xavier Ypersiel, no edvinté; classicmint grande lete do ptit no, grande lete do no d' famile + deus ptitès letes) Sicrijhoz l' revoyaedje come çouci : #REDIRECTION Sourdant:Xavier Ypersiel
Drovoz cisse pådje la, et scrire biesmint
 Po cnoxhe tos les mots di ci sourdant ci k' ont ddja stî rahoukîs sol Wiccionaire, clitchîz cial a hintche so "Pådjes ki loynut chal" ou direk vaici
|
; schapez l' pådje.
Asteme ! Po-z aler pus lon, i fåt ki nosse Xavier Ypersiel åye ene pådje Wikipedia avou on rahouca viè Wikidata (cayet Wikidata dins l' lisse disrôlante "Usteyes"). Alez so ç' pådje la d' Wikipedia (so èn ôte purnea) et clitchîz "usteyes" (a droete) pu so so "cayet Wikidata". Vos trovoz l' limero d' rahoucaedje dizo l' cogne Q00001111
Alez rzè sol Wiccionaire; drovoz l' pådje a rcopyî. Po nosse modele di Gérard Baudrez: Module:Sourdant/GBau; drovez lu, et rcopyî l' contnou. C' est : return { wikidata = "Q17715656", group = "s20es" }
Ahivez ene pådje "Module:Sourdant/XYper"; plakez vosse copiaedje, pu candjî li rahouca Wikidata. Schaper l' pådje.
Totafwait doereut aler daccion cwand vos metoz on rahouca Modele:s(-rif) après ene fråze.
Si vos sayîz avou on scrijheu ki n' î est nén co et k' ça n' va nén, dijhoz mel (ou a Reptilien, ki c' est lu k' a-st emantchî ces sûtis modeles la).
Répondre Modifié il y a 9 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bonswer Lucyin,
Po fé on loyén avou Joseph mousset (JMou), dj' a-st adiercî les cwate prumirès estapes, mins dji n' a nén compris l' cénkinme.
Merci Répondre Remercier il y a 9 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
I vos fåt aler vaici : w:Joseph_Mousset
A droete, gn a * Usteyes: disrôlez lu; dischindoz disca "Cayet di Wikidata"; clitchîz dsu
Vos arivoz cial : https://www.wikidata.org/wiki/Q65408954 Ricopyîz l' limero: Q65408954
Vos vou dj' leyî porshuve (pont 6) ? Si ça n' va nén, rihoukîz m' Répondre il y a 9 mois
Mot d' colebeu + viebes avou cwè
[candjî]4 commentaires • il y a 10 mois Scribus electronicus (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû Lucyin,
Kimint ça vis va, vî strouk ? Dj' a troes sacwè a vis dmander.
1.Sereut i possibe d' ahiver on novea modele po les mots d' colebeu?
2.Kimint fåt i spoter les viebes come saveur cwè, vey cwè, dire cwè ? Sont-st i des viebires ou des viebes a spitron ?
3. Mi pôrîz vs mostrer eco kimint emantchî on loyén eviè l' ouve d' on scrijheu (metans po "Li vî bleu" ratourné pa Paul-Henri Thomsin) ? Vos mel avîz mostré enawaire, mins dji n' aveus nén compris.
Amiståvmint
Scribus electronicus Répondre Remercier il y a 10 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Mots d' colebeu : oyi, on pout fé on dominne. Dji sayrè divant waire. Fåt co mete tos les cis di [O73] Goffart J. Le wallon dans le monde sportif (avec petits lexiques sur el fotbal (le football), el djeu d' bale (la balle pelote), les pidjonisses (la colombophilie), les coureus a vèlo (le cyclisme) in: Qué walon po dmwin ? Quorum, 1999, p. 138-142.) Dji vos evoyrè l' tecse.
dire cwè, sawè cwè, c' est des vierbires. Po les viebes ås spitrons, i fåt k' li coplemint si poye mete inte li viebe et li spitron (k' a spité å lon, did la s' no). Dj' a tapé tos ces cayets la evoye. Dabôrd di ça, gn a ki "evoye", "djus"et "foû". + "houte" (passer houte) ey eco, ci-la n' va nén bén.
Fé on loyén d' live: ci n' est pus waire li môde, asteure. Dji n' sai pus pocwè k' Djulén n' veyeut nén ça trop voltî). Fijhoz puvite come mi pol moumint avou "w:Veye di tchén": — Gérard Baudrez, divins: Veye di tchén p. 19 (fråze rifondowe). => — Paul-Henri Thomsin, ratournant Raoul Cauvin divins Li vî Bleu p. xxx (fråze rifondowe).. Si vos rcopyîz li scrijha Feller, adon: — Paul-Henri Thomsin, .... Répondre il y a 10 mois Srtxg (copinercontribouwaedjesbloker)
Bondjoû,
Pol pont 1., dins () c' est espliké comint fé; i fåt djusse tchoezi l' no a dner pol novea modele.
Pol 2., dji direu des vierbires; "saveur cwè" c' est saveur (v.c.) + on coplemint ("cwè"); c' est nén diferin di "saveur åk", "saveur rén", "saveur çoula", "saveur chôzer",.... C' est l' sinse normå do viebe, eyet l' sinse normå do coplemint.
C' est diferin d' ene sacwè come "taper djus" ki les deus bokets vont eshonne (on l' voet bén avou l' sustantivaedje: taper djus -> tapaedje-djus (avou loyeure), dire cwè -> ... "dijhaedje cwè" n' va nén) Répondre Remercier Modifié il y a 10 mois Lucyin (copinercontribouwaedjesbloker)
Modele colebeu: racourti: clb
Loukîz a: dispwairyî Répondre il y a 10 mois