Uzeu copene:Lucyin

Vîs copinaedjes

	Egurniyaedjes: Egurniyaedjes 2009-2016 Egurniyaedjes 2017 Egurniyaedjes 2018 Egurniyaedjes 2019 Egurniyaedjes 2020

mambourner

Cwand vos åroz ene miete di tins, pôrîz vni dire vaici çou ki vos shonne di l' etimolodjeye dinêye pa Èl-Gueuye-Noere. Gråces. Reptilien.19831209BE1 (copene) 13 di djanvî 2020 a 07:14 (UTC)

seu

Cwè çk' a stî ritnou pol prononçaedje ZC divant 'ne voyale : on yod, on l u avou ahiket — on seu efant /ɔ̃ søːj‿ɛfã/ u /ɔ̃ søːl‿ɛfã/ u /ɔ̃ søː ɛfã/ ? Mi djel prononçreu purade avou ahiket ; Haust (E1) mete ki seûl (omrin) est on prononçmint tot tchôd. Comint dijhoz, vos ? Gn a-t i ene sacwè dvins l'ALW ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 16 di djanvî 2020 a 09:19 (UTC)

Dji fréns bén come Mile Giliard: seu, seul, seule? (djamåy forbatou etur rifondeus, mins ki va avou "bon, boun, boune.

Sol Wiki:

C' est l' seul ome politike a-z aveur sitou mayeur, govierneu, minisse, et oteur walon.

I decida d' askepyî on seul estat avou les ancyins Bas Payis otrichyins eyet l' ancyinne Principåté d' Lidje

Dins les pîces al mierdjin, gn a k' on seul acteur.

Ça fwait ki l’ Boliveye est on seul Estat sociå, mins ki l’ Droet est l’ ci di sacwants cominåltés nåcionåles.

Dj' a cmincî a coridjî sol Wikipedia (rissaetchî les "seul" divant cossoune). Si vos vloz fini l'ovraedje.

--Lucyin (copene) 16 di djanvî 2020 a 19:28 (UTC)

Dj' a sayî di fé on tåvlea (a seu et bon) k' aconte li femrin pluriyal metou padvant (bounès, seulès) et li cogne divant voyale (boun, seul, mins fåreut radjouter çoula dins l' modele:-addjwa-.

--Lucyin (copene) 16 di djanvî 2020 a 19:51 (UTC)

a pårti di, F. dès

Gn a-t i ddja yeu on dvizaedje sol rifondaedje del divancete dês, dés (dès e francès) k’ on trouve divins E1 : dês-oûy, dês´ dimin,… (E203 : dè u déss) Dji n'a rén trové sol DTW, ni nerén so Berdelaedjes. Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di djanvî 2020 a 16:07 (UTC)

Nonna, c' est co a forbate. On l' pout fé totasteure, ca gn a ene notule ALW dissu (ALW 3.180) p. 302. Li fråze, c' est «dès l'aube, nous irons travailler»: généralement, on traduit par «à l'aube»; quelques mentions seulement de «dès», ou de correspondants réels, le mot n'étant guère vivant. «dè» Ni 26, Ma 20; Ve 39 (dêz-oûy, «dêz» dumin /dɛːz.du.mɛ̃/); Ve 24 dêz ô matèn. cfr E1 (…) pol gåmès: tré; dré: dré midi (aussitôt midi). (…) FEW 3 27-28. épenthèse du R cfr «temps» en gaumais

Dj' a-st etindou «tré» a Libråmont (dins on pretchmint da Raymond Mouzon) (mins nén rprins dins S24). Dj' a ddja eployî «dré» et «diré», sinonime di «å réz´ di».

Adon, on a les 3 timbes (è, ê, é), et on loyaedje -z- divant voyale. Si on rfondreut «dais», on n' decidreut nén do timbe, et rfonde eto l' arinnoe «dai» («dê, E1» (oyi, dai = åy, da = oyi, saiss).

Come c' est des mots avou {{repl}}, vos ploz decider asteure; dji metrè kékes fråzes à pårti des bokets di l' ALW.

--Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 16:39 (UTC)

A! «tré» est ddja sol Wiccionaire, vinant di R9. Wårdans l' insi, dabôrd. Gn a on sfwait mot e vî francès. => dobe rifondowe avou dais / dês.

--Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 17:10 (UTC)

Dj' a rassonré l' pådje di «tré».

Oufti! dj' a rovyî ene ôte notûle, bråmint pus cråsse, li 175 (dès que). Djel raspepeyrè al nute

--Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 17:42 (UTC)

al fene fén des féns, dj' a metou «dês», paski gn a nol <a> dins l' etimolodjeye (latén «de» + «ex» et k' c' est l' seule cogne k'on trovrè dins les motîs (E170); et k' c' est ddja insi dins l' DTW.

--Lucyin (copene) 17 di djanvî 2020 a 21:13 (UTC)

ecô/esco

Dobès rfondowes ? on trouve esco divins R9,R11 come mwaisse intrêye mins dvins R10 fok come loyén a « resdondixhmint » (nén come mwaisse intrêye) ; ecô come mwaisse intrêye divins R10. Reptilien.19831209BE1 (copene) 19 di djanvî 2020 a 09:55 (UTC)

"esco" a l' air d' esse ene sorwalonde, trovêye dins des tecses, motoit disfaflotêye (di: èscô). Li scrijha ô ni convént waire al fén des mots, paski ci n' est nén l' betchfessî ô (dedja disfafloté dins buro, piyano, chamo, ki dji scrô /o/ et nén /ɔ/ ni /oː/ dins l' hagnon prononçaedje zero-scrijheu). Li DTW n' a k' on rahouca, E21, ki rcopeye voltî li francès, avou ene miete di ralonguixhint des voyales. Djel vou bén raspepyî dins les motîs, mins po les motîs papîs, seulmint dins ene grosse samwinne. Dji va ddja mete "esco" come deujhinme cogne dins l' DTW et loukî dins les diccionaires éndjolikes.

--Lucyin (copene) 19 di djanvî 2020 a 16:50 (UTC)

Dji rfondreu purade esco, ki va bén avou l' fonolodjeye do Coûtchant walon, adon k' les disfondowes d' après Lidje sont des calcaedjes pus setchs. Achille Goethals a minme rimetou li dvanceye voyale i- (!!! a-z aveuri), çou ki mostere bén ki c' est asmilé (assimilé) al divanceye voyale (è- dvént i- dins des coines do costé d' Fleuru et Marcienne). Dji n' a nén l' O0 dzo les ouys, mins wadjans k' il est dvins ossu come "èsco" et kécfeye "isco / ô".

--Lucyin (copene) 19 di djanvî 2020 a 18:22 (UTC)

Dji so binåjhe ki vos av metou l' mwain so l' disfondowe « isco », ki dj' aveu ddja oyou gn a lonmint sins poleur dire d' ewou å djusse. Reptilien.19831209BE1 (copene) 21 di djanvî 2020 a 10:11 (UTC)

an(n)(o)uwaire

Avou onk/deus -n-, avou/sins -o- ? Vos l' av sicrît di deus manires a w:Les Oteurs walons (soce).

• annouwaire : 5 côps so Wikipedia, 5 côps eto so Wiccionaire — on l' prononce adon /an.nu.ˈwɛʀ/ (come E1 : an´nêye, an´nåle, an´nuler, an´noter) nén /ã.nu.ˈwɛʀ/
• anouwaire : 5 côps so Wikipedia, 5 côps eto so Wiccionaire — on l' prononce adon /a.nu.ˈwɛʀ/ (come E1 : anivèrsère nén *an´nivèrsère)
• anuwaire : 1 côp so Wikipedia et 1 côp so Wiccionaire, a « an »
• annuwaire : fok sol DTW, disfondowe « annuaire » (a l' môde francesse, sins /w/) so l'imådje des Oteurs walons

Dins l' minme idêye po çou k'est di -(o)uwaire:

pôrt (po les bateas), k' est dvins l' DTW, fåreut i scrire :

• portuwaire (Pablo, vaici « I fåreut shure l’ egzimpe des ovrîs portuwaires suwedwès »)
• portouwaire (nén trové)

moirt :

• mortuwaire : nén trové
• moirtuwaire : 1 côp so Wikipedia, a w:Condoleyances
• mortouwaire : 1 côp so Wikipedia, a w:Waxhea

Motoit bén k' i gn a l' minme rujhe pol coron -(o)uwel(mint) :

continouwer :

• continouwel(mint) (DTW)

an, anêye :

• anuwèl’mint O4

intelek :

• intelectuwel(mint) (DTW)

On direut tot l' minme k' el pus spårdou est li -ou-. Reptilien.19831209BE1 (copene) 21 di djanvî 2020 a 09:55 (UTC)

Dji croe ki, dins des sfwaits cotoûs, i nos fåt cråndimint decider. Mi idêye, asteure, ci sereut:

• leyî tchaire li scrît dobe prononçaedje di anouwaire (li mete dins les prononçaedjes coinreces) po-z awè l' bodje «anêye» ki dmeure li minme.
• di rfonde ces cawetes di calcaedje la, insi: -ouwaire et -ouwelmint. Gn a ddja yeu on fyi "Berdelaedje" sol shuvion -uw- <> -ouw- (motoit po "continouwer"), et Pablo n' aveut rilevé ki deus troes foû-rîles (Suwede...).

Si vos estoz dacoird, candjîz tot çoula so les 3 sourdants (po li rfondaedje, on aveut dit ki, si deus djins, k' ont corwaitî ene rujhe, estént dacoird, c' esteut assez po dire "acertiné". => anouwaire, portouwaire, moirtouwaire (po wårder l' bodje "moirt", po "moirtel", avou); anouwelmint, continouwelmint, intelectouwelmint.

--Lucyin (copene) 22 d' djanvî 2020 a 20:13 (UTC)

Si vos m' dimandez, dji va vos responde ki djel rissint mî avou -ouw-, mins kî so dj' po decider… Reptilien.19831209BE1 (copene) 1î d' fevrî 2020 a 07:31 (UTC)

spaté (o.n.)

Vla co on mot francès (di Beldjike) ki, m' shonne-t i, nos vént do walon. Dins l' bastimint, les electricyins et plonkîs eploynut do spat(t)é (imådje), k' on lome e francès do feuillard po spater les cåbes eyet les touweas eshonne. C' est on mot ki les djins do bastimint conoxhnut bén. Ene djin sol forum dit k' i lome çoula do schlek ki dji n' a måy etindou. Ene idêye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' djanvî 2020 a 08:11 (UTC)

Neni, la dji n' è saveu rén, nén ddja l' contnou di "spaté" e francès d' Beldjike. Dji n' kinoxhe nén l' ôte, nerén.

--Lucyin (copene) 22 d' djanvî 2020 a 10:22 (UTC)

A, tot est ddja divins O4, li sustantif spaté eyet si sinonime chlèk.. Reptilien.19831209BE1 (copene) 24 di djanvî 2020 a 07:00 (UTC)

parpinser

Çou n' est nén l' minme par- ki pår- (pår) ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 1î d' fevrî 2020 a 06:53 (UTC)

Etimolodjicmint, motoit bén, mins dins les deus troes viebes k' il est come betchete (li pus cnoxhou, c' est parboure / parbolou), li A est todi court. Ni rovyîz nén k' i gn a sovint ci sôre la di candjmint d' voyale (schåle => schalete; påle, palete…

--Lucyin (copene) 1î d' fevrî 2020 a 18:50 (UTC)

Po parboure, on trouve eto l' disfondowe porboûre (avou on O) divins E1, porboûr divins E203. Reptilien.19831209BE1 (copene) 2 d' fevrî 2020 a 06:57 (UTC)

Gråces. Dji n' aveu nén stî vey après Lidje... et dji n' î åreu nén yeu sondjî. Mins c' esteut ratindåve, ca les Lidjwès n' kinoxhèt nén li dvancete «pa» / «par». Pol fr. «par» eyet l' fr. «pour», i scrijhèt «po» / «por». Adon, lodjicmint, eto pol betchete. Motoit bén on forcoridjaedje eneviè les Vervîtwès, ki rmetèt tos les O a A («paye» = «poye»).

--Lucyin (copene) 2 d' fevrî 2020 a 14:00 (UTC)

disponibe

Avoz-vs li motî E21, po-z aveuri k' el mot est bén divins (radjouté pa Èl-Gueuye-Noere) ? Eto, po çou k' est dl erî-rfwait mot *dispolûle, ki dji n' sai di ké sourdant ça vént, come dit Louis Remacle divins Le problème de l’ancien wallon, §41, p. 77-78, -ûle (come dins påjhûle) n'est nén l' seule cawete respondant å francès -ible, ça pleut ttossu bén esse -île, îre u co -êre, neni ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 9 di fevrî 2020 a 09:40 (UTC)

E21: dji louke dimwin (dji n' so nén a poirtêye di m' bibioteke).

latén -ible: les cawetes dinêyes pa Remacle, c' est des disfondowes (dj' a minme trové eto "-ûre dins «paujûre»); come rifondowe, gn aveut ki «påjhire» (= paujîre, paujûre, paujêre) k' aveut passé e rfondou. Dji l' a rsaetchî lanawaire, plamour ki l' cawete -ire dene todi des sustantifs. A neni, dji l' a fwait rider eviè ene cawete d' addjectif -ir. Mins dj' åreu ptchî di djusse wårder l' cawete -ûle po çou k' a divnou -ible e francès (a pårt li calcaedje setch -ibe). «dispolûle» pout vni d' «disponûle» avou on ridaedje N/L, çou ki m' shonne bén d' assene. Tins k' dj' î pinse, fåreut fé on modele sintetike po les ridaedjes [[Modele:RidX/Y]] ({{rid}}).

--Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 12:14 (UTC)

djô! djô! djô! Il est ddja fwait !!! vive nozôtes et les tchéns d' tcherete!!!

--Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 12:16 (UTC)

Bate di dvizes so les Berdelaedjes

--Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 12:39 (UTC)

Po l' E21, dj' aveu rwaiti sol DTW. Dj' aveu stî ene mitan sbaré pa 'l cawete "-ûle". Poloz vs m' è dire pus so les walonès cawetes insi, k' i gn a des diferinces etur li walon d' asteure eyet li walon d' davance, s' i vs plait ?

@Reptilien : El live ki vos mincionez shonne foirt ahessûle. Wice l' avoz vs trové ?

--Èl-Gueuye-Noere (copene) 9 di fevrî 2020 a 14:45 (UTC)

E21: disponibe: disponible, que l'on a à sa disposition. Rén d' ôte. Mins wice av trové "dispolûle"?

Cawetes diferinnes dinltins / enute: -åve (veritåve, Noyés walons) <> -âbe (capåbe, abominåbe). Asteme, sol Coûtchant walon ey el Basse årdene, c' est -aule (-ôle) come banaule / banôle (Coûtchant walon) = banåve; hodaule / hodôle => hodåve (Årdene nonnrece); (ça shût staule, stôle = ståve

Gn a co -åd <> -ård (tchafiåd, båyåd <> castård, boyârd).

--Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 16:52 (UTC)

Li diferince inte èn addjectif calké (disponibe) et on "naturel" (disponûle), c' est:

Li calké est TODI padrî (les plaeces disponibes), adon ki l' naturel si pout mete pus "naturelmint" padvant (les disponûlès plaeces).

Li naturel pout fé des parints: disponûlté ("disponibté" est pezant + candjmint d' cossoune prononceye.

--Lucyin (copene) 9 di fevrî 2020 a 16:58 (UTC)

Çou n'est nén mi k' a trové et radjouté *dispolûle mins Èl-Gueuye-Noere. Surmint a-t i shuvou *polûle ki vs av radjouté a possibe. @Èl-Gueuye-Noere : dji l' a-st acaté (atchté) so Amazon gn a ddja on ptit moumint. Reptilien.19831209BE1 (copene) 9 di fevrî 2020 a 20:11 (UTC)

@Reptilien a råjhon, dj' a shuvou 'l mo "polûle" pinsant k' el cawete "-ûle" poleut esse on parfait walonizaedje del cawete "-ibe".

--Èl-Gueuye-Noere (copene) 9 di fevrî 2020 a 21:25 (UTC)

Oyi, mins li bodje A do viebe «poleur», c' est «pol-» (nos «polans», dji «poleu»); cial, li bodje k' on pout fé pa disboctaedje di «disponibe» (dispon- + -ibe), c' est «dispon-». Adon, dji rsaetche «dispolûle». — Ci messaedje ci, nén siné a stî scrît pa Lucyin (copiner), li 10 fevrî 2020 à 10:43.

Iva por mi, dispol- (avou ridaedje N/L) n' est nén acertiné, a l' apôzite di lomer. Come on nd e djåze, do ridaedje N/L, djimlastike est i acertiné divins l' literateure ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 08:13 (UTC)

F. géminée, gémination

Avoz ddja sondjî a comint ratourner ces mots ci, eployîs e linwistike ? Metans e walon, i rshonnnut (a leu pere) /ʀʃɛn.ˈny/ u co endaler /ɛn.na.le/, et raddimint /ʀad.di.mɛ̃/. On mot sincieus ki vént do latén gaminatio (« ridoblaedje »). Dj' a-st ene gote peu k' eployî ridoblaedje si brouye avou l' fwait d' awè deus cossounes sicrîtes dins l' djivion k' on pout-z ôre : troejhinmmint /tʀwɛ.ʒɛ̃m.ˈmɛ̃/ u nén (ki n' våt ki po ene voyale naziåle N + N) : shonner /ʃɔ̃.ne/. Dji sondjeu eto a dobe oyon, oyon rdoblé, mins come ça n' våt ki po les cossounes… On calcaedje : djeminêye, djeminåcion ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 09:21 (UTC)

Alére : Louis Remacle, La différenciation des géminées MM, NN en MB, ND, 1984. Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 di fevrî 2020 a 09:33 (UTC)

oyi, on a eto dandjî, dins ene sinsyince vijhene, di "digraphe" (novea no po çou k' on loméve a toirt «diftongue» come li scrijha au e francès ey e Feller-Léonard. La, dj' aveu tuzé «on deus-letes».

Vos m' aprindoz ç' mot la «géminée (redoublement de consonne, laquelle possède ainsi une durée accrue perceptible à l'oreille)», po ene atuze ki dj' kinoxhe bén plamor ki dji m' è sieve tos les djoûs e l' arabe marokin (chedda, ki candje li sinse des viebes) eyet, co assez sovint, e Cmon amazir marokin (la on scrît ene dobe lete: come vos l' veyoz roci).

Dji n' voe rén a trover avou «dobe», k' a ddja dné deus noûmots d' linwince «ridoblete» eyet «dodobe mot», avou ça k' on s' sieve eto di «doblon» po dire deus côps l' minme roye di dnêye, metans dins l' DTW.

Adon, po des sfwaits cayets sincieus foirt sipepieus, dji sereu co po on rwalnijhî calcaedje; dabôrd: djeminêye / djeminaedje; u pol mecanisse, avou ene betchete ri- (ridoblante, sins radjoutaedje, mins tipike do walon, come dins «rinetyî», «rispåmer», «rixhorbi», «riboerler» po les vîs mots u «riwalnijhî», «rifrancijhî» po des noûmots d' linwince): ridjeminaedje. Si dj' a l' tins, dji va fé èn årtike Wiki avou ces mots la, cwite a rcandjî si on trouve mî.

Por mi, li mot oyon, c' est ene troke di prononçaedjes diferins, mins todi rshonnants po ene rîlêye di rfondowes (oyon O/OU). Dji n sai nén si on pout dire on foninme, et k' adon, on les dvreut leyî deus tchamps d' uaedje (come c' est ddja l' cas asteure).

--Lucyin (copene) 11 di fevrî 2020 a 11:28 (UTC)

Vo l' la. Dj' a scrî çoula d' tiesse (/t‿tjɛs/ !), sins lére li teyoreye. Dj' î maxhe li rdjeminaedje ORTOGRAFIKE eyet FONETIKE, ki dji n' sai nén co si c' est l' minme atuze. Vos ploz rmete ene paltêye, u rcoridjî, tins ki dj' va mareder. (dji rcwirrè eto mes eredjistrumints avou des djeminêyes, come «dner»).

i manke li rahouca (live, eplaideu, leu) do papî da Louwis Rmåke (ki dji n' a nén lî).

--Lucyin (copene) 11 di fevrî 2020 a 12:59 (UTC)

Oufti, les omes ! Dj' a trové mî: èn ôte mot walon ki vout dire dobe: djermale; avou ça ki «ridjerminaedje» avou ene shûte R/DJ/R/TCH n' esteut nén bén-djhant [disphonique]. => djermalêye eyet djermalance (estance) & djermalåcion (mecanisse) (noûmot avou l' cawete -åcion come «ewaeråcion»).

--Lucyin (copene) 12 di fevrî 2020 a 11:35 (UTC)

microbolodjeye u microbiyolodjeye / microrganisse

1. Vey so Wikipedia a microbe eyet l' categoreye microbiyolodjeye.

Por mi les deus mots sont cåzu les minmes :

• li prumî : microbe (micro- [µ, 10^-6 metes] + biyo- = vicant micro-organisse) + -lodjeye (avou ristitchaedje d' on O)
• li deujhinme : micro- + biyolodjeye (biyo- + -lodjeye).

Dji voe bén l' rapoirt ki gn a etur virolodjeye (F. virologie), bacterolodjeye (F. bactériologie) eyet microbolodjeye (vî mot francès microbologie, asteure on dit microbiologie).

On wåde les deus pol wiccionaire ?

2. micro-organisse, microrganisse, microworganisse, microbiesse ?

Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di fevrî 2020 a 08:35 (UTC)

Nonna, savoz. Dins ç' cas la, les teyoricyins des noûmots dirént: li pus ptit. Adon: microbolodjeye, aprume k' il egzistéve dedja dvant e francès (on rprind voltî — å pus sovint sins l' saveur — des mots do "vî francès", vo t' endè la onk di rawete !!!)

pol deujhinme, minme djeu => microrganisse.

dj' elzès stitche docô dins l' DTW. Rimetoz les 2 wikis dassene, s' i vs plait.

--Lucyin (copene) 17 di fevrî 2020 a 16:11 (UTC)

Modele:Ric

Dji va radjouter on novea paramete po poleur rindjî les mots sorlon l' lingaedje, mins i s' fåreut mete d' acoird sol no del categoreye.

Avou di :

• Mots do walon d' on seu pî ; Mots d' l' arabe marokin d' on seu pî ; Mots d' l' arabe d' on seu pî
• Mots do walon di deus pîs ; Mots d' l' arabe marokin di deus pîs ; Mots d' l' arabe di deus pîs
• Mots do walon di troes pîs ; Mots d' l' arabe marokin di troes pîs ; Mots d' l' arabe di troes pîs

Avou a :

• Mots do walon a on seu pî ; Mots d' l' arabe marokin a on seu pî ; Mots d' l' arabe a on seu pî
• Mots do walon a deus pîs ; Mots d' l' arabe marokin a deus pîs ; Mots d' l' arabe a deus pîs
• Mots do walon a troes pîs ; Mots d' l' arabe marokin a troes pîs ; Mots d' l' arabe a troes pîs

Ene ôte idêye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' fevrî 2020 a 08:56 (UTC)

Dj' a ptchî "di" ki "a"; li dvancete «a» mostere purade l' apårtinance (li tchén a Birdjite = da) u l' direccion (dji va-st a Brinne); cial, po ene compôzucion, dji metreu adon ene etroclêye divancete «Mots do walon ås troes pîs».

On pôreut prinde «avou», mins ça m' shonne trop pezant.

=> Prinde «di». Po les spotchaedjes, decider si son spotche après ene voyale et dvant ene cossoune (mots do walon di / d' deus pîs). On l' pout leyî nén spotchî poy k' on pout awè ene pitite ahote après «walon» «mot do walon (pitit respiraedje) di deus pîs». => wårdans «di» etir, po-z aveur todi l' minme tcherpetaedje.

--Lucyin (copene) 20 d' fevrî 2020 a 12:51 (UTC)--Lucyin (copene) 20 d' fevrî 2020 a 12:51 (UTC)

Fwait ! Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' måss 2020 a 13:10 (UTC)

metonimeye et stindaedje (di sinse)

Vey ci dvizaedje ci.

Dji sreu po dire ki gn a-st ene pitite diferince inte les deus. Li metonimeye, c' est cwand on vout lomer ene sacwè diferinnmint mins avou on stroet raloyaedje : c' est dire Urope cwand on vout dire Union Uropeyinne, u dire e francès (du) bleu po dire do froumadje avou del bleuse tchamosseure u co (du) rouge po dire les roudjes véns, evnd. C' est l' veur k' on metonime est on stindaedje di sinse — etur li mwaisse sinse (F. sens propre) eyet l' sinse imådjrece (F. sens figuré) — mins tos les stindaedjes di sinse ni sont nén des metonimes, pinse dju, todi. Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' måss 2020 a 14:26 (UTC)

Ces spepieusès idêyes la serént bén sol Wikipedia a Stindaedje_do_sinse

Po Holande, on pôreut radjouter on livea d' sociolinwistike å rastrindou sinse: (nén politicmint comifåt ezès Bas Payis). Djel fwai totasteure.

--Lucyin (copene) 4 di måss 2020 a 08:59 (UTC)

edjipcyin u edjipsyin

Avou C (divins l' DTW), avou S (Wikipedia a « Edjipe », Wiccionaire « djupsyin ») ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 5 di måss 2020 a 17:00 (UTC)

dji scrireu pus voltî avou -s-; on n' pout pus rtrover li sourdant égyptien dins "djupsyin", et c' est tolminme ci mot la k' est pår walon.

--Lucyin (copene) 23 d' måss 2020 a 14:46 (UTC)

Et pol l' syince, et les cis k' estudeynut l' Edjipe do tins des farawons : l' edjipsolodjeye ey edjipsoloke ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' måss 2020 a 17:24 (UTC)

K' i våye ! Ostant wårder on seu bodje, minme si l' francès end a deus (/s/ eyet /t/).

--Lucyin (copene) 24 di måss 2020 a 17:28 (UTC)

hecto- u ecto- ; giga- u djiga-

Do grek ἑκατόν, hekaton (F. hectomètre, hectare,…). Fåt i wårder li H etimolodjike ? On trove hectare a w:Yåle sicrît pa w:Uzeu:Borbouze (e 2005), et do côp mi-minme aveu scrît hectomete (e 2019). Mins mwint côps on trouve ectåre, metans a w:Muzeure (vos minme, e 2015). Sorlon E1, li H ni s' prononçreut nén.

Minme kesse avou giga- : djiga- ? (vey eto ci sudjet la) Reptilien.19831209BE1 (copene) 6 di måss 2020 a 11:17 (UTC)

Nonna: c' est des halcrosse H (nén des H prumreces) => ectolite, ectomete; ectåre est foirt corant dins les motîs.

djiga- paski on palåtijhe tos les /ʃ/ e /ʤ/ dins les calcaedjes po li rfondou (Aldjereye; Djordaneye...)

--Lucyin (copene) 9 di måss 2020 a 10:43 (UTC)

Assuré k' voz vlîz dire : on palåtijhe tos les /ʒ/ e /ʤ/. Reptilien.19831209BE1 (copene) 17 di måss 2020 a 14:54 (UTC)

cizete

Si gn a-st on stroet raloyaedje avou shijhe — sinonimes dinés dins G100 : chîj’lète (di chîje), sizète (di sîse, sîze, cîze, cize), sîzerète, sizeû, sîz’rèsse — èn fåreut i nén l' escrire shijhete et cpagneye ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 di måss 2020 a 10:12 (UTC)

Oyi, ça shonne esse bén ene "plante di shijhe". Pocwè ? Dandjreus k' avou s' påleur (li fleur), ele si pout vey, minme par nute. Ele florit å moumint k' les djoûs racourtixhnut; adon, les djins cmincént a-z aler al shijhe et l' vey dins les yebes tot-z eralant. Loukîz eto s' i gn a nén on prodût fosforixheus ådvins (li coltchicene ?). Si tot çoula shonne daccion, vos l' ploz rcandjî d' plaece (dji n' a waire di durêye di raloyaedje asteure por mi l' fé mi-minme).

--Lucyin (copene) 27 di måss 2020 a 14:41 (UTC)

"sîz'rèsse" et "sîzerète" (et kécfeye "chîj’lète") divèt esse rifondou "shijhrece"; sizeû => shijhoe [veilloir]

--Lucyin (copene) 27 di måss 2020 a 14:51 (UTC)

coron-stitchete (munute)

Dj' cmincî a fé les candjmints sol Wiccionaire. Porîz loukî a novele ey a dimander, li ralfabetijhaedje arabe avou l' munute : « anba´ » et « sa´la ». Dji n' sai si c' est lodjike. Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di måss 2020 a 15:14 (UTC)

Po çou k' est di decbete : avou ene ou deus munutes dins G204. Po E1, c' est seur, c' est avou deus munutes (dèg′bèt′), çou ki mostere k' ele n' est nén todi eployeye å coron. Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di måss 2020 a 16:16 (UTC)

arabe:

• scrijhaedje do hamza å coron do mot: sol wiccionaire inglès a «news»: anbâʾ. Dji n' sai nén ké côde ki cisse faflote la a.
• scrijhaedje do hamza å mitan do mot: sol wiccionaire inglès a «ask»: saʾala: c' est Piron parey.

=> djel mete dins les "rawetes caracteres a pårt" après «…»

G204: ridmandez m' çoula après l' recloymint et l' ralaedje des bateas Aldjezirasse Tandjî-Mîtrinne Mer (asteure, dji so å stok a Transene, et m' bibioteke est a 3000 km). Våt mî ça k' ene djambe cassêye et les bokets pierdous.

--Lucyin (copene) 31 di måss 2020 a 14:13 (UTC)

awårder (avôrter)

Po èn nén wårder (?) s’ poirtêye, tot djåzant d’ ene biesse ki fordjete. Gn a-t i on stroet raloyaedje avou awatron (avou sacwants candjmints) mins pus près do vî walon awotron (*aworter) ? Dji n' croe nén ki ça soeye wårder avou l' betchete a- do francès ki mostere li manke, li privåcion et ki vént do grek (minme sinse). Nén simpe... Reptilien.19831209BE1 (copene) 11 d' avri 2020 a 21:23 (UTC)

Dji n' kinoxhe ki fordjeter, mins, tot tapant èn ouy so ces mots la, i m' shonne ki vos av råjhon: *awårder, e walon, sereut "fé wårder" (pacyince? = rawårder). Rén a vey avou l' contnou cial. Adon, come c' est des mots foirt waire siervous pol moumint — dji n' les a måy léjhou dispu ki dj' lé do walon, e 1981 (ça n' nos radjonnit nén) — et k' on est dins li strapance, prindans "aworter" come mwaisse viebe, (çou ki nos rsaetche ene bele sipene foû des pîs, ca on l' pôreut eployî po les femes, et k' on a disk' asteure ki piede l' efant, awè ene piete, çou ki rind målåjhey 1) l' aparintaedje; 2) li pierdaedje esprès => ratourner Interruption Volontaire de Grossesse).

awotron = *aworton avou rbetchfessaedje do R (corant corant) (dins G206 a "fruit avorté", ki dvreut dner l' etimolodjeye, mins dji n' l' a nén dizo les ouys). Passaedje o => a pa inflouwince do vervîtwès (houline => holene => halene; (e)scoulé [soulier éculé] houlé => xhalé).

Don, candjî totavå ces mots la (djel fwai po awotron). Riwalnijhî avortumint (foirt corant dins les anêyes 1960, a cåze del bruçlôze) => awortumint = awortaedje. Li rfondaedje W po des disfondowes avou V est ddja cnoxhou po vacha => waxhea (mins nén a tchaeke côp: wihâ => vexhåd).

--Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:08 (UTC)

Asteme (a avôrter): li scrijha Feller ô n' esteut måy rindou pa /ɔː/ mins pa /oː/ et /õ/ (betchfessî ô). L' AFE /ɔː/ n' esteut prins ki pol betchfessî å (dispu l' motî d' potche).

L' alondjmint do <o>, c' est èn accint, nén l' betchfessî ô (ôtrumint on åreut *avoûrter a Nivele et a Vå-dlé-Rozîre.

--Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:25 (UTC)

Dj' atåvele ki, po ene feme ki decide di piede si efant, on sieve on viebe å prono, come dins s' acoûtchî. => s' aworter.

--Lucyin (copene) 14 d' avri 2020 a 14:28 (UTC)

dol

Dins li hagnon Etroclé årtike, vos av sicrît l' egzimpe : Lu rôbe dol l’ èfant. Ni sereut ç' nén : Lu rôbe dol èfant. (ki våt po di l’) ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' avri 2020 a 14:17 (UTC)

Oyi, taiss, vos. Dji rmete, avou, les fråzes rifondowes.

--Lucyin (copene) 22 d' avri 2020 a 14:46 (UTC)

schaver, haver

On lzès trouve ambedeus sol DTW (schaver, haver), mins fok el prumî sol Wiccionaire. Elzès fåt i rashonner sol DTW ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' avri 2020 a 18:26 (UTC)

Por mi, oyi, poy ki c' est l' minme mot, et les minmes sinses (on a ddja rashonné schaver 1 = cåvler foirt parfond et schaver 2 = screper.

Li seu ecramiaedje, c' est ki les cognes do Coûtchant avou -sk- ont stî moens vigreuses ki les cognes do Levant avou h-, pår dins les houyires; => schavrece, havrèce après Lidje a dné dins les tcherbonaedjes do Hinnot avrèce, adon ki, si l' mot åreut yeu stî foirdjî pattavå et pitchote a midjote åd dilong des siekes, ça åreut yeu stî "(e)scavrèce".

Adon, rashonnez lzès sol DTW, s' i vs plait.

--Lucyin (copene) 24 d' avri 2020 a 15:26 (UTC)

lurson

Dobe rifondowe a lurson, mins tripe a nierson (avou irson) : ene tripe adon ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 24 d' avri 2020 a 19:18 (UTC)

K' i våye po ene tripe (nén del tripe di pourcea !). C' est tolminme 3 mots foirt diferints.

--Lucyin (copene) 25 d' avri 2020 a 14:34 (UTC)

cascagne

Estoz seur (dispu 2012) k' e walon li cascagne est on « magnåve frut » ? Dins C13, E1, E34 (dji n' a nén co C1, et rén n' est dit sol sudjet divins E212), il est dné pol såvadje maron do maronî d’ Inde (u såvadje maronî), e sincieus latén : Aesculus hippocastanum, k' est nén magnåve. C' est l' maron (e walon) ki s' magne, neni ? Et, tot djåzant do maronî, come vos avoz dné baronî come sinonime, ns estans d' acoird po fé di baron on sinonime do maron ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 27 d' avri 2020 a 19:02 (UTC)

Gn a todi yeu bråmint di cmaxhaedje inte les nos di:

• Castanea sativa (por mi, li cmon cascagnî, k' i gn a waire el Walonreye, et k' les fruts sont magnåves).
• Aesculus hippocastanum (por mi, li maronî, k' esteut foirt corant dins les cortis el Walonreye, mins k' les fruts n' sont nén magnåves).

Asteure, si on vout lomer «Castanea sativa» maronî, i fåt rlomer «Aesculus hippocastanum» såvadje maronî, estô di såvadje cascagnî (come sol Wikipedia).

Avou G100, on a tos les nos dins deus årtikes (+ 2 po les fruts). Dji sayrè di discramyî tot çoula sol Wiccionaire eyet sol Wikipedia, mins dj' åreu ptchî di leyî djusse les 3 lomaedjes ki sont ddja låvå (cascagnî, maronî = såvadje cascagnî). Sol Wiccionaire, on metreut a : maronî

1. (tot s' brouyant) e sincieus latén : Castanea sativa.

oyi, "baron" pout esse metou come sinonime di maron, u come disfondowe (ridaedje des cossounes leprinnes m/b). A vos d' vey.

--Lucyin (copene) 28 d' avri 2020 a 15:35 (UTC)

--Lucyin (copene) 28 d' avri 2020 a 15:35 (UTC)

Spotchaedje del betchete d(is)-

Come dji voe a dischaver li spotcheye cogne dschaver : d'chavè /tʃavɛ/ (avou asmilaedje, C13), ça vout dire k' on l' pout mete eto po d' ôtes mots avou on bodje ki cmince avou on F u on L come : d(is)finde d(is)foncer, d(is)laxhî,… ?

Mins, do côp al môde coûtchantrece, djel divreu prononcî /dskave/, çou ki n' est nén possibe. Reptilien.19831209BE1 (copene) 29 d' avri 2020 a 19:12 (UTC)

Po les mots ki cminçnut pa disch-, e rfondou, on louke li betchete come d(i)- => dischaver = dihaver + dichaver + discaver NéN: d(is)haver NI d(is)chaver. Po «dschaver», oyi, gn a asmilaedje /tʃavɛ/ (pol rifondowe, et les disfondowes avou /ʃ/) et /thavɛ/ pol disfondowe lidjwesse «d'haver». Vos ploz schouter li modêye del viye Såm del bijhe et l' solea, po èn egzimpe (d'hoter) /th-/. Come di djusse, li prononçaedje avou SK ni s' pout nén spotchî (=> dschaver n' a pont d' disfondowe e Coûtchant walon).

po les betchetes avou d(is)h-: todi prinde come rifondowe li betchete d(i)-: => d(i)hoter; «dis'hoter», c' est ene disfondowe.

po les ôtes d(i)- + d(is)-, dji sereu po n' relére k' ene des deus e rfondou. Avou ces rîles cial (k' i fåreut-st aveuri po tos les viebes, do moens les cis ki sont ddja roci splikés).

1. S' i gn a ene cogne dis-, bén spårdowe, el prinde come rifondowe, et NéN li cogne d(i)-. Por mi, «disfinde», c' est li rfondowe. «difinde» & «dfinde» des disfondowes. Dins «dfinde», oyi, gn a asmilaedje.
2. S' i gn bråmint des sons /s/, /ch/ /tch/ dins l' bodje, po ene beloyance (béndjhance), prinde fok li betchete d(i)-. Dji n' tome nén so èn egzimpe.
3. S' i l' sinse est rafoircixhant, come d(i)- et dis- polèt l' esse, et ki l' cogne dis- est råle, prinde d(i)-: egzimpe «ditoumer». C' est tos mots do Levant.

Po vos ôtes egzimpes, dji wådreu «disfoncî»/«disfoncer» avou dis- (nén spotchåve) (c' est rafoircixhant, mins dis- est foirt corant). Li disfondowe «d'foncer» avou asmilaedje /tf/.

Nén «dlaxhî»: L, c' est ene likide, ele ni candje nén li cossoune di dvant => dl-

--Lucyin (copene) 30 d' avri 2020 a 14:55 (UTC)

Raguidez ene miete si les dnêyes ciddé padzeu alèt avou çou k' gn a so Betchete di- (dji n' a co pont d' raloyaedje e m' måjhone, et li pile discrexhe por mi raspepyî l' cayet).

--Lucyin (copene) 30 d' avri 2020 a 15:08 (UTC)

F. relativité

Loukîz a Wiccionaire:Dimande di racsegnes so les mots. Reptilien.19831209BE1 (copene) 3 d' may 2020 a 10:50 (UTC)

F: dauphin

Loukîz a Wiccionaire:Dimande di racsegnes so les mots. Reptilien.19831209BE1 (copene) 18 di may 2020 a 18:17 (UTC)

banslire

Femrin di banslî, divins R9, R11, disfondowe banslîre divins vosse baze di dnêyes S117, mins nén ritnou come doblet di banselresse divins R10 ? A mete come viye rifondowe ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' may 2020 a 05:26 (UTC)

Po les nos d' mestî (et di dmorant), on n' a sovint wårdé ki l' femrin avou -resse sol modele di barakî / baracresse. On a on dobe femrin ki cwand l' parint avou -resse est ene miete målåjheye (coirbijhresse, cwårelresse); ou adon, po les nos di dmorants, cwand l' no avou -ire est bén acertiné dins l' viyaedje / veye minme (Bivî / Bivire = Bivresse).

Mins e l' Årdene nonnrece ([S117]), on n' a nén les femrins avou -resse (apus k' cinsresse). C' est tos avou -ire. On n' les a nén ritnou come rifondowes.

banslire pôreut esse wårdé ca gn a 2 cossounes divant l' cawete -ire.

--Lucyin (copene) 20 d' may 2020 a 16:20 (UTC)

djériver

Si djéryî (viye rifondowe) a stî disfafloté : djeryî, i n' fåreut nén eto disfafloter djériver : djeriver ? Çou n' est nén l' minme bodje ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 20 d' may 2020 a 08:00 (UTC)

Way! dji l' a fwait.

--Lucyin (copene) 20 d' may 2020 a 16:14 (UTC)

Modele:Omonimeye

Våt i vormint l' poenne di mete ç' modele la dvins on diccionaire ? A cwè ça poreut bén siervi ? Nén eployî so EN.wikt, FR.wikt, NL.wikt,… Dji sreu pol rissaetchî, avou vost accoird. Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' may 2020 a 08:41 (UTC)

Åy, si vos trovez k' ça n' apoite rén.

--Lucyin (copene) 22 d' may 2020 a 14:36 (UTC)

E206

A doyå. Savoz çou k' c' est ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 22 d' may 2020 a 21:26 (UTC)

C' est G206 (ALW); dji m' brouye cobén insi.

--Lucyin (copene) 23 d' may 2020 a 15:04 (UTC)

bongår

C' mot la sereut i dvins E213 ? Reptilien.19831209BE1 (copene) 23 d' may 2020 a 21:36 (UTC)

Dji n' l' a nén a poirtêye, mins motoit bén k' neni. Si djel tén bén, dji l' a trové dins on studia sol toponimeye do Grand Bwès d' Neyåw mins come esplikêye d' on no d' plaece did la (et dire ki l' mot egzistéve e l' Hesbaye). Dji l' aveu rprins dins R9, pask' on manke di mots ki lomèt clairmint on tchamp avou des åbes ås fruts (paxhi, ahenire…, c' est des stindaedjes di sinse pask' on plantéve vaila des pemîs et des biyokîs… e-n on tchamp dilé l' måjhon, ki sierveut eto a ôte tchoi).

Mins come dji n' a nou live dilé mi, fårè ratinde li moes d' djulete — plait-st a Diu - po raspepyî l' cayet.

--Lucyin (copene) 25 di may 2020 a 16:01 (UTC)

Iva, gn a rén ki presse, li mete vaici permete di s' endè sovni. Reptilien.19831209BE1 (copene) 25 di may 2020 a 18:41 (UTC)

clostea

Tapez don èn ouy a cist årtike la, ahivé pa Vualon. clostea, sereut ç' on noûmot k' on rtrouvrè dins l’ Rantoele 94 ? avou rwalnijhaedje del cawete inglesse -er → -ea (vormint ?) ; galassia(s) (F. galaxie) avou -ia (e Feller adon) do latén galaxias, parint avou laecea adon… Loukîz eto ces ovraedjes so Wikipedia : foirtoujhea = dinozårea,… Reptilien.19831209BE1 (copene) 30 di may 2020 a 21:52 (UTC)

ça fwait des anêyes ki dj' cwir on mot walon po l' inglès et l' franglès "cluster". Dj' aveu tuzé "troke", mins avou "clostea", on a on mot la k' on pout roister tos les sinses (vey s' i les fåt wårder tos, ca ça n' doet nén esse on rcopiaedje des sinses di l' inglès. Li ci ki dj' cwereu après, c' esteut po des trokes d' eterprijhes ki polént s' etraidî.

d' ostant pus åjheymint acceptåve, ki l' mot eclostea (dresse avou des inte-deus) egzistêye dedja (S25 aclosté).

--Lucyin (copene) 1î d' djun 2020 a 17:37 (UTC)

Spotcheye cogne di cist

Ké cogne a stî ritnowe e Rfondou ? On trouve ç’-t (omrin) el Rantoele, on n' trouve pont di ç’-te (femrin) :

• Ké plaijhi do vey mindjî ç’-t ome la ! — J. Desmet, Al tchesse, lº 66.

On trouve ç’t (omrin) et ç’te (femrin) divins l' Grosse croejhete Hendschel :

• C’ est ç’t ome la ; C’ est ç’te afwaire la. — L. Hendschel, Grosse croejhete Hendschel, 5.6 Les déterminants démonstratifs.

Dji voe eto dins l' Rantoele ki gn a des scrijheus(es) ki n' metèt nén li e al cogne femrinne e Feller :

• Avou ç’-t-idéye-la è l’ tièsse, nos-avans scrît chaque on tècse mûwant jamaîs, malèreû ! — J. Spierkel, Fé tchanter les pires et les pots, lº 75.

C' est l' veure ki ç’-te-idéye-la (avou loyeure) est mo drole.

On n' trouve rén dins l' DTW ; Haust sicrît c’st/ç’t omrin ; c’ste/ç’te femrin, sins loyeure dins : a c’ste eûre.

Reptilien.19831209BE1 (copene) 31 di may 2020 a 08:14 (UTC)

Por mi, dji sierveu todi:

• soye-t i ci (o&f. dv Cossoune u voyale) ci torea la/ ci åbe la (/si.jɔːp/) / ci feme la / ci afwaire la;
• soeye-t i cisse (f. dv Cossoune) (cisse djin la) ciste (ciste afwaire la) / cist (o. dvC) (cist ome la).

Dji n' m' a-st abaiti ki lanawaire ki li Croejhete Hendschel acceptéve ossi ç't.

Po fé simpe, djel riscrireu ç’-t (come èç-t do Coûtchant walon) la ki l' -t pout esse prins come ene lete di beloyance.

c' est ç'-t idêye la (= c' est ci idêye la) / c' est ç-t ome la (= c' est ci ome la).

!!! Måy divant Cossoune !!! (*cite feme la)

--Lucyin (copene) 1î d' djun 2020 a 17:59 (UTC)