ahote

Walon (Rifondou)[candjî]

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « ahote », el pout stitchî vaici.

singulî	pluriyal
ahote	ahotes

ahote femrin

tins k' on s' aresteye (po s' ripåjhter ou ôte tchwè)
- Ene greve, c' e-st ene ahote di l' ovraedje tertos eshonne
- L' ome ni fwait nole ahote … i bridlêye des eures å long — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 16 (fråze rifondowe).

sins ahote: sins djoke
mete ene ahote: fé fini ene sacwè
- Tos les payis serént d’ acoird inte di zels, dj’ a les pinses k’ i n’ fåreut wai d’ tins po mete l’ ahote a totes ces calinreyes la. — Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
- Si ele l' a-st ataké avou li spoûle del pitite cuzene k' i hantéve avou, c' est po s' rivindjî et po mete ene ahote a ses råtchåds; ses råtchåds, k' i lyi dbite a non-syince — Lucyin Mahin, Vera.
- Li mayeur di Lidje vout mete ene ahote al hôte pouxhance des policîs splawnés.
fé ahote ou fé ene ahote : si djoker, s' arester
- Djus d’ la, li ri a fwait on wé, a môde di laetche, ki c’ est deus grandès basses (…) Å passer divant l' pitite eglijhe di bos ki c' est l' tchapele do Trî d' Håyes, les deus omes fwaiynut ahote et (…) rwaitî après les laetches (di Lavervå) — Gabriyel & Gabriyel, p. 230.
- A l' Måle Schavêye i fjha-st ene ahote po leyî boere Glawene a l' fontinne, pu, i s' meta l' tiesse dizo l' buzete po l' rafrexhî — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Emey l' cour d' ene cinse nouv ou dijh djaenes poyons,
  Corèt, rouflèt, lancèt cwand leu mere fwait ene ahote
  Et cloucsêye après zels pol mwinde pitite faflote
  K' ele trouve avå les voyes ; soexhe-t ipaye ou niguion
  — Louis Lagauche, "L' inmant", Les poyons, (1947), p. 84 (fråze rifondowe).
souner l' ahote: souner l' eure del poizêye a l' oujhene