santé
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « sanitas » (minme sinse) çou ki dene on mot avou l’ cawete « -té ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /sã.ˈte/ /sã.ˈtɛ/ /sɔ̃.ˈte/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /sã.ˈte/
- Ricepeures : san·té
Sustantif
[candjî]santé femrin (nén contåve) todi singulî
- boun estat do coir ou l' esprit d' ene djin, d' ene biesse.
- Awè des pûs, c’ est sene di boune santé — Motî Léonard, p. 130 (fråze rifondowe).
- Ça est i bon pol santé do s’ dispaitchî insi ? — Motî Léonard, p. 691 (fråze rifondowe).
- On n' sait çki c’ est del santé ki cwand on n' l’ a pus — Motî Léonard, p. 711 (fråze rifondowe).
- Efant pus dogaesse, pus voltrûle…
L’ ci da s’ bele-sour est come on rîle,
N’ a nén li dmey cwårt di s’ santé. — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.130, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- a vosse santé
- HOUBERT. Nos vs avéns dmandé deus dmeys, savoz Lize ?
LIZE. - Iy !... Dji vs l' a dit, dji piede li tiesse…
FRANCWES. – Va po do vén, va … Al santé do cårpea. — Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.3 (fråze rifondowe).
- HOUBERT. Nos vs avéns dmandé deus dmeys, savoz Lize ?
- boere li santé
- Et s' boevans tertos l' santé
Di nosse bråve et degne curé. — HFbl, Li kuré d'sain viçain, 1843 (fråze rifondowe).
- Et s' boevans tertos l' santé
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Contråve
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]boun estat do coir ou l' esprit
Mot-fråze
[candjî]santé (nén candjåve)
- dijhêye cwand on leve on vere (di bire, di vén, di goet) divant del boere avou ds ôtes.
Sinonimeye
[candjî]- a vosse santé
- sanctousse
- a twè ! / a ti ! / a vos !; a ti et a mi !
- tchik et tchak et berdouxhe !
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Sustantifs do walon avou l' cawete -té
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Mots do walon di deus pîs
- Sustantifs do walon
- Sustantifs nén contåves do walon
- Sustantifs do walon todi singulîs
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots-fråzes do walon
- Mots nén candjåves do walon