eruni
Apparence
-
(Addjectif) On clå eruni planté dins on piket d’ bos.
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « rune », avou l’ betchete « e- » des viebes (divni del rune).
Viebe
[candjî]eruni (4inme troke) (codjowaedje)
- (v. sins coplemint) si covri d’ rune, tot cåzant d’ ene sacwè d’ fier.
- I leyèt eruni leus usteyes.
- Po-z espaitchî l’ fier et l’ acî do-z eruni, les fåt pinturer avou del tchôde tourbantene, k’ on-z a fwait fonde del soûfe didins. — Ramexhné pa Lucien Léonard (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) ocsider (do fier).
- L’ aiwe et l’ mateur erunixhèt l’ fier.
- C’ est l’ crouwin del cåve k’ a-st eruni vosse bele hepe.
- (viebe å prono) si covri d' erunixheure.
- Vola l'iviér vinou : so lès téres disseûlêyes,
pus rin, ni djins ni bièsses.
Lès r'lûhantès-èréres, rètrôk'lêyes è tchèri,
s'arènihèt dèdja,
èt l' bisteû, tot foû d' lu dè vèy qu'on l' mèt′ è sère,
beûrlêye divins lès stås
— Henri Simon, Li pan dè Bon Diu, Li sûrdèdje.
- Vola l'iviér vinou : so lès téres disseûlêyes,
Parintaedje
[candjî]Mots vijhéns
[candjî](sinse 1)
Contråve
[candjî]- (sinse 2) disruni
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- èruni : FE21
Ratournaedjes
[candjî]Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | eruni | erunis |
femrin padrî | eruneye | eruneyes |
femrin padvant | eruneye | eruneyès |
eruni omrin
- covrou di rune.
- Li coutea est eruni.
- Li stouve est tote eruneye.
- Ene viye fotche tote eruneye.
- Les anêyes sins guere — ça n’ arivéve nén sovint — l’ eraire disteréve des såbes erunis, et les noers oxheas des Otrichyins et des Espagnols, des Francès et des Bavirwès, des Borguignons et minme des Daenwès. — Lorint Hendschel.
- Dji su-st-one pitite gâre
Qui a dès-idées noires
Tot-èrunîye come on vî clau
Dj’aveu on chèf di gâre
— Émile Hesbois.
- taetchî avou del rune.
- Vos avoz vosse tchimijhe eruneye.
- ki n’ sait pus bén fé passer l’ vwès, tot djåzant do gozî cwand on-z a l’ rôguea.
- Dj’ a l’ gozî tot eruni.
Ratourneures
[candjî]- elle a toumé so on clå eruni : dijhêye, po s’ fote, d’ ene kimere ki ratind famile et ki n’ est nén marieye : elle est gonflêye come si ele s’ åreut yeu atrapé avou on vî clå.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- eruni : R12
Ratournaedjes
[candjî]taetchî avou del rune
- Francès : taché de rouille
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
eruni | erunis |
eruni omrin
- erunixhaedje.
- Ça serè målåjhey di raveur les taetches d’ eruni.