sifwait
Walon (Rifondou)[candjî]
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.Etimolodjeye[candjî]
Mot d’ acolaedje adviebe « si » et pårticipe erirece « fwait », 1500. Coinrece Lidje, Nameur, Årdene.
Prononçaedje[candjî]
- AFE :
- diferins prononçaedjes : Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /si.ˈfwɛ/
- Ricepeures : sif·wait
Addjectif[candjî]
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | sifwait | sifwaits |
| femrin padrî | sifwaite | sifwaites |
| femrin padvant | sifwaite | sifwaitès |
sifwait o.
- come ça, inla, parey(e).
- Ene sifwaite djin; des sfwaitès djins; des sfwaits caprices; des sfwaits djesses, des sfwaits sudjets.
- Avoz on sfwait djårdén ?
- Avoz ene sifwaite måjhon ?
- Si djamwais on sfwait accidint vs arivreut, i fåt todi awè ene pîce po mete o trô.
- I gn a nén del plaece assez po-z î lodjî ene sifwaite populace. — Julien Colson (fråze rifondowe).
- rl a: parey, té. F. semblable, pareil(le), tel(le). Ingl. such a.
- Alm. solch, so ein(e). dire des sfwaits messaedjes : dire des paroles inla.
- I n' est nén permi di dire des sfwaits messaedjes — Motî Forir (fråze rifondowe).
- F. tenir de tels propos. des sfwaitès råjhons : des årgumints inla.
- Avou des sfwaitès råjhons, on vos pout ttossu bén bouter Paris en ene botaye.
- F. de tels raisonnements. Li Bon Diu lu-minme n' a nén passé divins on sfwait brôlî : gn a nén moyén d' passer dins ces brôs la.
- F. C'est un bourbier infranchissable.
- (vantant) fameus, copurade:
a) nouzome. Apu k' les Afrikins, tos les ôtes sicrijheus ont ene sifwaite admiråcion pol francès — Lucyin Mahin. F. infaillible, total(e), inconditionnel(le).
b) clapant, tot cåzant d' ene djin, d' ene biesse, ki fwait del bea ovraedje. Les doféns polèt eto esse des sfwaits guides po les parfondès aiwes, eyou çk' i fwait noer come dins-n èn for (G. Spirito). Jean Bury (1867-1918), lu avou, fourit on sfwait askepieu d' noûmots, inte di zels "zuvion". F. fameux, se, génial(e), formidable, chouette, efficace.
c) bén fwait, k' a l' air vraiy. Sacwants dessinaedjes da Tchantchès Walteri sont des sfwaitès cåtes postales di Lidje, avou l' Pont ds Åtches dins Tchantchès u l' Cårè d' Lidje dins Natacha — Lucyin Mahin. F. véritable, authentique.
d) nouzome, teribe. on sfwait cayet : ene biesse, en åbe, evnd odzeu des ôtes.
- Li touweu d' pourceas e rwaitant l' biesse k' i vneut di stinde djus: "On sfwait cayet ! Dji m' rafeye di vey li lård" (R. Detroz).
- F. un specimen remarquable, inoubliable, une terrible bête.
- (rabaxhant) si drole, si laid(e), si mwais(-jhe).
- Li ci k' mareye ene sifwaite Djåclene, i doet seur magnî ene pôve coujhene. — Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
- Dji n' a måy veyou ene sifwaite mawe (ramexhné pa L. Léonard).
Parintaedje[candjî]
Ortografeyes[candjî]
- s(i)fwait, s(i)fwaite : R10 (lére)
Sustantif[candjî]
| singulî | pluriyal | |
|---|---|---|
| omrin | sifwait | sifwaits |
| femrin | sifwaite | sifwaites |
sifwait o.
- parey(e).
- Ké bon peket; dji n' nd a måy bevou do sfwait.
- Dji n' a måy rén veyou di sfwait. on sfwait k' mi (k' ti...) : ene djin ki fwait l' minme mestî k' mi.
- Nosse Brijite a stî mareder o restorant avou des sfwaits k' leye.
- F. collègue.
- (rabaxhant). droles di djins inla.
- I n' ti fåt måy håbiter des sfwaits. on sfwait k' mi (k' ti...) : ene (pitite) djin come mi (come ti...).
- Des sfwaits k' nozôtes, on n' les aconte nén (ramexhné pa J. Haust).
- s(i)fwaite paskeye come ça, afwaire inla, kénte pareye, biestreye pareye.
- Ene sifwaite n' est nén a croere — Motî Forir (fråze rifondowe).
- To t' frès reclôre si to cotinowes a ndè fé des sfwaites.
- F. chose pareille.