flori

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « flor » ‎(« fleur ») (avou candjmint d’ voyale) avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /flɔ.ˈʀi/ /flɔ.ˈʀœ/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /flɔ.ˈʀi/
• Ricepeures : flo·ri

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

flori (4^inme troke) (codjowaedje)

1. (v. sins coplemint) fé rexhe ene fleur, tot cåzant d' ene plante. F. fleurir.
   • I n' floriha qui 'ne rôse ossi blanke qu’on feû-d’-li — Henri Simon, Li ptit rôzî.
   • Si dj’ esteu li bele pitite rôze,
     K’ e moes d’ may vos loukîz flori,
     Dj’ vôreu so vosse coirsulet rôze,
     Mori — Martin Lejeune, "Djône amour" imité d’Adolphe Hardy, guitare (fråze rifondowe).
   • Ouy, sins prinde asteme, on passe houte,
     Tot roviant, motoit, k' a ses pîs
     Totes les anêyes, cwand l' waezon boute,
     May florixh sol fosse d' ene sakî. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.25, Li vî crucefi… (1926) (fråze rifondowe).
2. (v. sins coplemint) (imådjreçmint) divni fameus.
   • E l' boke di nos vîs peres, les vigreus sôdårds di çou k' on loméve adon li latinité, li latén, ki l' peupe, nôbes et manants, djåzéve, divna sol coûsse do tins, li hopea d' pårlers ki florixhèt co pol djoû d' ouy e l' Walonreye. — Joseph Mignolet, "Li walon å payîs di Lîdje" (1938), p.9 (fråze rifondowe).
   • Et nos ovrîs polèt roter l' tiesse hôte
     Avou l' progrès ki fwait flori l' nåcion. — Louis Lagauche, "L' inmant", Dizo s’ bleû cîr, (1947), p. 124 (fråze rifondowe).
3. (viebe å coplemint) mete des fleurs après (ene måjhone, èn åté, evnd.).
   • Ås airs do djoû, hozlés d' rozêye,
     Les violtîs håynèt leus botons
     Si sievront sol tchôd del djournêye
     A flori Colai et Mayon. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.15, Avri (1897) (fråze rifondowe).
   • Nos causans platèzag po nos fé bin comprinde
     Mins, ci n’èst nin po ça qu’on n’ cause nin polimint.
     Nos-avans on lingadje qui mèrite qu’on l’ disfinde
     Avou tos sès r’vazîs po l’ flori simplumint. — Chantal Denis.

F. fleurir, décorer.

Ratourneures

1. flori d’ on spot, d’ on sorno : diner on såvadje no a (ene sakî).

   F. attribuer un surnom.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	flori	floris
femrin padrî	floreye	floreyes
femrin padvant	floreye	floreyès

flori

1. ki ses fleurs vinèt d' aparexhe (po ene plante); gåyoté d' fleurs.
   • Li vèye a dès spènes tot parèy
     Qui l’pus bèle dès rôses florèyes,
     Et lès p’tits boneûrs qui n’gostans
     Ni s’lèyèt côper qu’tot nos d’son-n’tant. — Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.149.
   • On pô pus lon, padrî l' waessén,
     Li cwaye breyeut ås « cwite po cwite »
     Et les påwions passént leu tins
     E-n on pré flori d' margarites. — Jean Dessard, D'ine cohe so l'aute, 1939, p.18, Matinêye di prétins (1904) (fråze rifondowe).
   • L' esco ki nos respond
     C' e-st ene claire årmonreye,
     Et l' êrive tote floreye
     Al sorire des mayons. — Louis Lagauche, L'aimant, Di Hastîre à Dinant, (1947), p. 133 (fråze rifondowe).
2. diswalpé.
   • Ouy, gråce ås ovraedjes des savants k' ont bén volou s' ocuper d' lu, tot l' monde sait bén ki l' walon e-st on lingaedje come li francès ou l' itåliyin, lingaedje flori todroet sol latén. — Joseph Mignolet, "Li walon å payîs di Lîdje" (1938), p.10 (fråze rifondowe).

   F. fleuri.

   floreye såjhon : florixhåjhe.

   floreye° påke. :

   floreye Påke

Mots d’ aplacaedje

• tchamps floris

Parintaedje

• florixhaedje, florixhant, florixhåjhe, florixheure, florijhon
• riflori, riflorixhaedje
• disflori, disflorixhaedje

Contråve

flani, flouwi, disflori

Mots d’ aplacaedje

• floreye Påke
• floriconte