pretchî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « praedicare » (« praedicāre ») (minme sinse).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pʀɛt͡ʃiː/ /pʀet͡ʃiː/ /pʀɛːt͡ʃiː/ /pʀɛːt͡ʃi/ /pʀɛːt͡ʃɛ/ /pʀɛːt͡ʃe/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pʀɛt͡ʃiː/
- Ricepeures : pre·tchî
Viebe
[candjî]pretchî (2inme troke) (codjowaedje)
- (v. sins coplemint) fé on siermon.
- L’ abé Pirlot aveut stî metou po pretchî al Saskatchewane.
- End a s’ sô di dveur pretchî et rapretchî. — Émile Gilliard.
- (v. sins coplemint) cåzer dvant les djins so on metou sudjet.
- Il ont vnou pretchî a Rdû sol walon.
- Les galants, mi pôve mere mi l' a cint feyes pretchî
I prindèt todi l' djambe vos lezî dnez l' pî. — André Delchef, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «Li galant de l'siervante», p.6 (fråze rifondowe). - Si måle åme årè bea pretchî,
Bea fé des sermints, bea promete,
On n’ croet nén todi les plorås— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.40, “Qui fait mâ trouve mâ” (fråze rifondowe). - Les tchoulåds polèt pretchî,
Breyans foirt po n’ nén ls oyî : — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « C’è-st-ine couyonåde», 1922, p.130 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) cåzer a (ene djin) po lzès fé candjî d’ idêye.
- I passéve s’ tins dins les foidjes: c’ est la k’ pretchive ses djins.
- Vola çou k’ on vs respond platkizak pol djoû d’ ouy,
Si vs pretchîz èn enocint ki n’ voet nén foû d’ ses ouys. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Pasquèye », 1922, p.107 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) fé ene rimostrance, divant totes les djins a (ene djin ki s’ a må cdût) tot djåzant do curé, li dimegne a messe å pretchmint (purade al vwès passive).
- Il a stî pretchî el pirlodje.
- (viebe å coplemint) dire do bén di.
- Li monde etir discute et pretche li påye,
Li boune etinte et l' confråternité,
On howe li guere, cisse trisse et hisdeuse plåye
Ki seme li moirt et l' mizere tocosté. — Louis Lagauche, "Amon nos autes : tchansons tchusèyes" (1908-1912), p.47 (fråze rifondowe).
- Li monde etir discute et pretche li påye,
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- pretchî : R13 (a « tchapele »)
Ratournaedjes
[candjî]cåzer dvant des djins, tot djåzant d’ on priyesse
Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | pretchî | pretchîs |
femrin | pretcheye | pretcheyes |
pretchî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "pretchî".
- Il a pretchî sol timperance.
- Il a stî pretchî el pirlodje.
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come waitî
- Mots do walon avou des ratourneures
- Pårticipes erireces do walon
- Pårticipes erireces do walon avou l' cawete -î
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif