baloujhe
Apparence
baloujhe | balowe |
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « baler » (pezer so do four u del tere pol rinde pus macasse), do tayon-bodje latén « baler » (danser, rimouwer), avou l’ cawete « -oujhe » (ki sereut parint del cawete di «frumijhe»); mot cité dins l’ FEW 21 276b.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ba.ˈluːʃ/ /ba.ˈluç/ /ba.ˈlu/ /ba.ˈluːf/ /ba.ˈluf/ /ba.ˈluːt/ /ba.ˈlut/ (betchfessî jh, halcrosse rîlêye)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ba.ˈluːç/ / /ba.ˈluːʃ/ aschoûtez lu
- Ricepeures : ba·loujhe
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
baloujhe | baloujhes |
baloujhe femrin
- (no d’ inseke) gros inseke schaerbotrece, ki voléve e moes d' may, disparexhou del Walonreye al fén des anêyes 1950, ki l’ sincieus no, c’ est : Melolontha melolontha.
- Les baloujhes zûnèt — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Les baloujhes vont voltî so les tchinnes — D.T.W.
- Cwand les poyes magnèt desbaloujhes, on les rtrouve dins les oûs — D.T.W.
- Les baloujhe divèt awè disparexhou dins les anêyes 1960, u avår la — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- I fwait coe et doûs; gn a des meyes di baloujhe ki cavolnut d' håye a åbe — Roger Viroux (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- djouwer a fé zûner les baloujhes : lezî agraper on fi dins l' coir, et les fé voler (djeu d' efant di ç' tins la).
- fé d' ene baloujhe ene moxhe å stron
- awè ene baloujhe; awè ene baloujhe el tiesse; aveur ene balowe e cervea: esse ene miete sot.
- T' as cåzé avou çi-la ? Ni rleve todi rén di çk' i dit, ca il a ene fameuse baloujhe. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- tchôkî des baloujhes el tiesse
Parintaedje
[candjî]- baloujhî, baloujheu, baloujhaedje
- baloujhner, baloujhneu, baloujhnaedje
- baloujhinî (noûmot)
Mots d’ aplacaedje
[candjî]baloujhe di blé, baloujhe Sint-Djhan, balowe di four
Sinonimeye
[candjî]Sipårdaedje do mot
[candjî]w. do Coûtchant, w. do Mitan, Basse Årdene
Ortografeyes
[candjî]Loukîz a : « balowe »
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : E1
Ratournaedjes
[candjî]sinse do mot k' est ratourné
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike baloujhe so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Dobès rfondowes do walon
- Mots do walon vinant do latén
- Sustantifs do walon avou l' cawete -oujhe
- Mots avou l' betchfessî jh (halcrosse rîlêye)
- Mots do walon avou des eredjistrumints odios
- Mots do walon di deus pîs
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po les nos d' inseke
- Mots do walon esplikés pa leu no sincieus
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots do Coûtchant walon
- Mots do grand Payis d' Nameur
- Mots del Basse Årdene