saedje-dame
Apparence
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Etimolodjeye
[candjî]Mot d' aplacaedje tîxhon :
Sustantif
[candjî]saedje-dame saedje-dame u saedje-feme [f.n., pl des saedje-dames, des saedje-femes] [1] feme k' aide a l' acoûtchmint.
- Coroz bén vite houkî l' saedje-dame, li feye da Colas si va acoûtchî — Motî Forir (fråze rifondowe).
- « C’ e-st on valet, c’ e-st ene flotchete ! »
Brait l’ saedje-dame, ki n’ est nén mantchete,
Tot-z aboutant on gros valet,
Ossu crås k’ on djonnea d’ moulet !— Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.128, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe). - Li pårén, l’ mårene et l’ saedje-dame/br>Rotèt tot s’ divizant foirt hôt ; — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.50, “Li Pèqu’teu” (fråze rifondowe).
- Li grosse saedje-dame efoncéve dins les consires disk' å banstea avou l' efant dvins — [MHic (fråze rifondowe).
- Cwand k' li saedje-dame tapa l' banstea å lådje, dj' abouta foû ene grosse tiesse ki meta tolmonde dins l' ewaeråcion — Marcel Hicter (fråze rifondowe).
- Come elle aveut do må, li saedje-dame lyi derit: «I n' vos fåt nén awè sogne: vos avoz on valet d' pus!» — Lorint Hendschel, Li Djneze (ratournaedje).
Ratourneures
[candjî]- { aveur des mwins d' saedje-dame; u
- des doets d' saedje-feme; des finès mwins avou des longs doets. F. mains d'accoucheuse.
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- sèdje dame : G215
- sadje-dame : C106
- sèdge-dame : E167
- sadje dame : G215
- sèdje-dame : E1, E21, E34, E170, E200, E212b, E213, C13
- saedje-feme
- sèdje fame [S0], sèdje f. [G215], sadje f. [G215], sâdje feûme [O3], sâdje feume [O103], sâdje f. [G215], saje f. [G215], sâje f. [G215]. [2]
Ratournaedjes
[candjî]saedje-dame
- Francès : sage-femme (fr)
- Neyerlandès : vroedvrouw (nl)
Hårdêye difoûtrinne
[candjî]Sourdant et pî-notes
[candjî]- ↑ L’ addjectif eyet l’ no ni sont pus indepindants ; ôtmint, on-z åreut å pluriyal « des saedjès dames ». Did la, li scrijha avou ene loyeure.
- ↑ Loukîz al djivêye des motîs.