gåy
Apparence
(Redjiblé di gåye)
Etimolodjeye
[candjî]Bodje (ké lingaedje?) * « gâhi »; mot cité dins l’ FEW 16 7a
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɡɔːj/ /ɡaːj/ /ɡoːj/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɡɔːj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | gåy | gåys |
femrin padrî | gåye | gåyes |
femrin padvant | gåye | gåyès |
gåy omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- k' a des beas mousmints.
- Elle esteut gåye avou s' mantea d' fôreure.
- Avinante façåde si nozêye
Avou vos fniesses a ptits cwåreas,
Vos estîz gåye come ene maryeye
Cwand l' fiesse rekinkéve totafwait! — Louis Lagauche, "Les belès-eures" (1928), p. 55 (fråze rifondowe). - On pardone co a ene feme ki n’ tuze k’ a esse gåye et a fé des antchous : c’ est l’ mestî ki vout çoula. — Arthur Xhignesse, « Bwègnes mèssèdjes & pititès gotes » (1905), p.13 (fråze rifondowe).
- plaijhant a vey.
- Il a on bea vizaedje, mins i n’ est nén gåy avou. — D.T.W.
- (tot cåzant å rvier) nén bea a vey, paski må moussî.
- Elle est gåye avou s' novele cote — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
- Il aveut l' air gåy avou s' cawe d' aronde ki lyi petéve å cou come li lamea d' on tchvå d' batlî. — Henry Matterne, Les Cahiers Wallons, 1996, p. 35 (fråze rifondowe).
- (tot cåzant å rvier) nén bea a vey, paski sô.
- Il a co rintré gåy ir al nute. — D.T.W.
- må prins.
- I tapa on côp d' ouy sol laide måssîte flotche di rodje linne di s' beret d' sôdård, et i s' dijha dvins lu-minme: «Asteure, vo m' la gåy po èn an» — Albert Lenfant (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- fé gåy.
- Ele s' a fwait gåye pol dicåce. — D.T.W.
- Dji n'årè, po l' fé gåye,
Avou s' djilèt d' nåkin, qu'ine pêre di blancs tchåssons,
Tos vîs-afêres da sonk, on rapèç'té cal'çon,
On tchap'lèt, qui m' rapinse mes prumîrès annêyes
Et mès prumîs påtérs, qui dji d'héve èl coulêye
Tot djondant d' twè, pôve pére, èt m' mame qui v'la longtins,
Rispwèse dizo l' wazon : — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "A l'pwète dès incurâbes" (avri 1878), p.54.
- si fé gåy : mete des beas mousmints
- gåy di hådes et ledjir d’årdjint: bén moussî mins nén ritche
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Pwaire minimom
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]plaijhant a vey
- Francès : avenant (fr), d'allure, d'aspect sympathique (fr)
må moussî
- Francès : ridicule (fr), bizarrement accoutré (fr)
må prins
- Francès : dans de beaux draps (fr)
si fé gåy
- Francès : se faire beau (fr), se parer (fr)
Sourdants
[candjî]Etimolodjeye: — Louis Remacle, La différentiation dialectale en Belgique romane avant 1600. p. 45.