ônea

Walon (Rifondou)

Cisse pådje ci do Wiccionaire n’ est co k’ ene esbåtche.
Si vos avoz des cnoxhances so ç’ mot ci, vos nos ploz aidî tot rtchôcant des dnêyes so l’ årtike (clitchîz sol boton «candjî l’ pådje» po radjouter des infôrmåcions.)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « alnus » (ône, ônea) avou l’ cawete « -ea ».

Prononçaedje

Disfondowes: ônê, ôⁿnê, on.nê, ônia, ounia, ôlnia, ôrnia, ôrgna. ôⁿnia.

Sustantif

singulî	pluriyal
ônea	ôneas

ônea o.

1. (åbe) åbe del famile des beyôles, ki crexhe sol boird des aiwes, e sincieus latén : Alnus spp.
   • On côpe les ôneas po fé des bwès d' fosse.
   • Avou do bwès d' ônea, on fwait des shabots.
   • I vikéve avou s' sour, e li ptite cinse k' est acwateye å boird del Yene, padrî troes vîs ôneas tot tchabotés — M. Hicter (fråze rifondowe).
   • Gn a deus agaesses ki djouwèt al copete des ôneas — S. Fontaine (fråze rifondowe).
   • On plantéve des ôneas sol boird des sapinires, po les waeranti do froed Modele:S-rif
   • L' aiwe coreut so les doyes des ---s et rdjibler so les pires — L. Mahin, dins l' novele «c' est todi l' aiwe ki doime ki neye» (fråze rifondowe).
2. bwès di ci åbe la.

Ratourneures

1. >> carote d' ônea: pårteye di l' ônea ki poite ses sminces. F. cône de l'aulne.
2. >> may d' ônea, dji t ' dilai (may d' ônê, dji t' dilê): uzance di planter, e moes d' may des ptits åbes (lomés des may) divant l' ouxh des cmeres, et k' tchaeke sôre d' åbe a ene sinifiance, vochal: on n' vout pus rwaitî ci crapåde la.
3. >> L' ônea erprotche å frinne d' awè vindou si åme å diåle por lu polou broûler vete: paski li frinne broûle åjheymint, minme plin d' seuve, dabôrd ki l' ônea prin målåjheymint, cabén estant tot setch (J. Coppens).

Parintaedje

• ône
• ônoe
• Lônoe (Loneû, Launwè, Launwa)

Mots d’ aplacaedje

• moxhon d' ônea
• moxhe d' ônea

Ortografeyes

ônê [E1,E34,S0,S117]; aunê [S36]; on.nê [S109]; aunia [O3,O4]; ônea [R13]; aulnia [C9,C13,O0]; aurnia [C1]; aurgna [C8]; ôrgna [C8]

Ratournaedjes

fr= aulne

Waitîz eto

• Lijhoz l’ årtike ônea so Wikipedia
• Lijhoz l’ årtike noer ônea so Wikipedia