Mareye
-
Portrait d’ sinte Mareye.
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « Maria » , bodje vî grek « Μαρία » (« María »), lu-minme di Μαριάμ (Mariám), lu-linme di l’ arameyin ܡܪܝܡ (Maryām), près-parint di l’ ebreu מרים (Miryam).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ma.ˈrɛj/ /ma.ˈrɔːj/ /ma.ˈriːj/ /maː.ˈriː/ /ma.ˈriː/ (betchfessî ey)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈrɛj/
- Ricepeures : Ma·reye
No prôpe
[candjî]Mareye femrin
- femrin ptit no, li pus corant des nos d’ comeres disk’ å 20inme sieke.
- A må kékes djoûs did la,
Deus omes vinît cweri Mareye divins ene tcheyire,
Et, pus moite ki vicante, el poirtît-st a Bavire. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.59, “Li Feume Malâde” (fråze rifondowe). - Vinoz Mareye, i lût l’ beaté; oyoz vs les råskignoûs tchanter? — FBay (fråze rifondowe).
- Tante Mareye a xhamté d’ ses pus vite po vni rdjonde Sofiye, si dzôrnêye. — Pierre-Joseph Dosimont (fråze rifondowe).
- Il a criyî après Mareye, ès feme, k’ a stî ossu paf ki lu. — Georges Fay (fråze rifondowe).
- A må kékes djoûs did la,
- (vî mot) no po-z atôtchî ene comere k’ on n’ sait nén s’ no.
- « Vinoz, Batisse, vinoz, Mareye », alént i les martchands.
- lomaedje amiståve di l’ Aviedje.
- Bén l’ bondjoû, la, Mareye ! Vos avoz tot por vos, Et l’ Bon Diu vos voet mo voltî. — Émile Pècheur (fråze rifondowe).
Notule d’ uzaedje
[candjî]Les ptits nos walons toumît foû uzaedje po-z atôtchî les djins diré l’ kimince do 20e sieke. I n’ avént djamåy sitî rashious a l’ Estat Civil (k’ a-st ataké tins do redjime francès). Il ont sorviké e 20e sieke pal voye des pîces di teyåte et des belès-letes. Divant çoula, bråmint avént divnou des no d’ famile ou esse riprins come diterminant dins des nos d’ plaece d’ aplacaedje tîxhon. Il estént wårdés eto divins les nos d’ sints fiestis el Walonreye. A pårti del fén do 20inme sieke, pår dins les belès-letes e walon, on a siervou les ptits nos rfrancijhîs, riscrîts a môde do sistinme Feller.
Ratourneures
[candjî]- fé Mareye el mwaiye, fé sinte Mareye el mwaiye, mete sinte Mareye el mwaiye : mete trop d’ aiwe dins l’ farene tot fjhant ene påsse
- ome ki fwait Mareye : ki s’ ocupe des ovraedjes di manaedje.
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]- (pitits nos):
- (aplakés) : Madjene, Maragnesse, Mardjôzefe, Mayane
- (calkés do francès): Djan-Mareye, Mareye-Madlinne, Mareye-Tereze
- (djins): sinte Mareye
- (nos d’ viyaedjes): Sinte-Mareye
- (sustantifs): mareye-å-vinaigue, mareye-bouboutche, mareye-brishôde, mareye-cafè, mareye-clape-shabots, mareye-continne, mareye-doudouye, mareye-frote-frote, mareye-marote, mareye-nosse-måjhon, mareye-rondès-coines, mareye-rouf-tot-djus, mareye-tarame, mareye-tatouye, mareye-tchipote
- (tolus): Mareye Crotchet
Sinonimeye
[candjî](mame da Djezus):
- respectiveuzmint : sinte Mareye, li Viedje Mareye, l’ Aviedje
- dins des mots-criyas: Maria todi, Maria deyî, Djezus s’ Maria
Omofoneye possibe
[candjî]mareye (Do viebe maryî)
Rilomêye do mot
[candjî]Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- Vinoz, Mareye, u Mareye, rilomêye tchanson da François Bailleux (1845)
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike Mareye so Wikipedia Lijhoz l’ årtike Pitit no walon so Wikipedia