binamé

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : Binamé.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Aplacaedje di : «bén» (avou candjmint d’ voyale) + «*amé» (inmé), come dins «amresse» u «plamor», çou ki dene on mot avou l’ cawete «  ».

Prononçaedje[candjî]

Addjectif[candjî]

singulî pluriyal
omrin binamé binamés
femrin padrî binamêye binamêyes
femrin padvant binamêye binamêyès

binamé omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. k' on inme bén, k' on voet voltî.
  2. mot d' respet po ls evocåcions des sints, do Bon-Diu.
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
  1. djinti (-eye), vayant(e), bråve.
    • La ene binamêye båshele.
    • C' est pår des binamêyès djins.
    • C' est on binamé valet, ene feme årè bon avou lu.
    • C' est on binamé gros måye, i reye tofer.
    • Oho ! Come dji voe, i gn a nouk k' åye tuzé a m' wårder ene boune plaece !… Merci ! C' est foû binamé, dai !!… Paul-Henri Thomsin, ratournant "Li vî bleu" da François Walthéry & Raoul Cauvin, 2011 (fråze rifondowe).
    rl a: avnante, amiståve.
    F. aimable, gentil(le), sympa, adorable.
  2. djinti (-eye), vayant(e), coraedjeus(e).
    • On pus binamé k' lu est eco a fé.
  3. ki schoûte bén.
    • Bén vs avoz on bén binamé efant.
    F. sage, obéissant(e).
  4. djinti (-eye), ki vént bén a pont (tot djåzant d' ene ahesse).
    • Ene boune sitouve, c' est ene sacwè d' binamé e l' ivier.
    F. agréable, confortable.

Ratourneures[candjî]

  1. binamé gros måye : mot po on bon soçon, nén måhonteus.
  2. mes binamêyès djins
  3. iy! binamé ome; iy! binamêye feme; iy! binamêye djin : fråze po-z atôtchî ene sakî, copurade divant ene fråze d' esclamaedje.
    • Iy! binamêye djin, k' i fwait ouy måva!
    Franwal: ahåyant po: ah;! mon cher (ma chère).

Sipårdaedje do mot[candjî]

w. do Levant (20inme sieke), mins ki s' a spårdou tocosté e 21inme sieke, pacô rfrancijhî a «bin-n-inmé»

Ortografeyes[candjî]

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes[candjî]

k' on voet voltî, k' on inme bén

Sustantif[candjî]

binamé

  1. sakî k' on-z est amoureus d' lu (leye).
    • Tot près do vî pont, i gn a-st on ptit banc Wice ki dj' a sovint moenné m' binamêye (E. Wiket).
    rl a: monkeur.
    F. bien-aimé, chérubin, amoureux, soupirant.
  2. (pa stindaedje, po s' fote) pôve ome, pôve feme.
    • I va påmer, l' binamé !
    Franwal: ahåyant po: le pauvre chéri.
  3. (pa stindaedje) mot po-z atôtchî polimint ene sakî.
    • Oyi don, mi binamé, ki dj' el frè sins tårdjî.
    F. mon cher, ma chère.

Parintaedje[candjî]


  1. chéri(e).