plaityî
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « placitum » (decret) avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes; dedja e vî lingaedje d’ oyi vî francès « plaideiier », vî francès « plaidoiier », k' on dné li sustantif francès « plaidoyer »; mot cité dins l’ FEW 9 7a-8a.
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | plaiteye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | plaityîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | plaitians |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | plaiteynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | plaiteyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | plaityive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | plaiteye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | plaityî |
Ôtes codjowaedjes | come tcheryî |
plaityî (viebe å coplemint)
- (djustice) disfinde (ene cåze) e-n on tribunå.
- I n' plaiteye ki les målès cåzes — Motî Forir (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Si dj' poléve conte li mwért plêtî
Dji mètreu on pârlî èn-oûve. — Lambert de Hollogne (divant 1656). - Å tribunå, on voet kécfeye
On haitî govion d' advocåt
Plaityî les cåzes les pus måsseyes,
Po mî é rimpli si spågne-måyes. — HFbl, (ratourné do francès), 1843, p.10 (fråze rifondowe). - Et les påters et les åvés,
Des cis ki volèt nos såver,
Dilé lu vont plaityî nosse cåze,
Et l’ må, cwand l’ Ci di dzeur el voet,
N’ est pus k’ ene fleur, tcherdjeye di låmes. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), « Li clokî dè covint », p.86 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) aler å tribunå.
- Les deus frés plaitièt onk conte di l' ôte po on pårtaedje — Motî Forir (fråze rifondowe).
- - Kéne difamåcion ?
- «Bén d’ aveur dit k’ dj’ esteu on hapeu d’ boûsse d’ awè scroté l’ Redjon Walone; mins dj’ a stî acwité, mi, po çoula», plaitia-t i nosse Hermane — Lucyin Mahin, Li Rantoele l° 96, ivier 2020-2021, p. 3.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- plétyi : G207
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon avou ene dobe cawete
- Viebes do walon avou l' dobe cawete -yî
- Mots walons rtrovés e vî lingaedje d' oyi
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do vî francès
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do francès
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come tcheryî
- Motlî do walon pol djustice
- Årtikes sins ratournaedje