tchintreye
Apparence
-
åtoû d' ene curêye
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « tchint- », bodje A do viebe « tchinter » avou l’ cawete « -reye », çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -treye ».
Prononçaedje
[candjî]Asteme ! Ci mot ci a on scrijha « -in- » ki n’ si prononce nén a môde di naziåle /ẽ/ mins /in/, çou ki respond a on scrijha Feller « -in′- ».
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /t͡ʃin.ˈtʀɛj/ /t͡ʃin.ti.ˈʀiːj/ (betchfessî ey)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /t͡ʃin.ˈtʀɛj/
- Ricepeures : tchin·treye
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
tchintreye | tchintreyes |
tchintreye femrin
- ratroplaedje di tchéns åtoû d' ene lexhe ki tchesse, åtoû d' ene curêye (biesse crevêye).
- laid sacwè, k' on voet evi, k' on trove biesse.
- Li front rûsse; ké mizere! ké tchintreye — Willy Bal (fråze rifondowe).
- sacwè ki n' våt rén.
- Mi, di dju mi, dji ravale ene tchintreye come ça so rén do monde di tins.
- La ! magnî des berbis, peure tchintreye, sotès bièsses,
Est ç’ fé petchî ? Neni, Signeur, vos lzî fjhîz
On grand oneur a les croxhî — François Bailleux, ratournant «Les biesses acsûte del pesse» da Lafontinne (fråze rifondowe). - Pusk' i les rvout, madame, et bén i les rårèt
Mins ci srèt alors mi k' lezî rpoirtrè.
O! K' a-dju mezåjhe di vos po ene tchintreye pareye
— Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe). - Et po rinde les vijhéns djalots,
I csemèt l’ ôr a des tchintreyes. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.49, “Ji vous, ji n’pous” (fråze rifondowe). - Ci n’èst qu’on mèdalyon, ’n’tchin’trèye ;
« Cadeau d’guerre ! », dîrît lès Français,
Li prumîre lete di vosse nom, m’fèye,
Avou ’ne bleûve pîre, vosse påcolèt
— Émile Wiket, "Fruzions d' cour", p.53. - Les meye ptitès tchintreye
Ki fèt l' sôrt di l' ovrî moens laid— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Eco todis", tome 34, p. 131 (fråze rifondowe). - S' on s' kihagnive kécfeye, veyoz vs, po des tchintreyes,
C' est k' on-z aveut l' volté do fé tcheryî l' progrès— Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 117 (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]sacwè ki n' våt rén
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî] rabindlaedje di tchéns
- Francès : attroupement (fr) de chien, meute (fr)
sacwè k' on voet evi
sacwè ki n' våt rén Loukîz a : tchitchêye