Aller au contenu

tchinisse

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « tchén » (avou candjmint d’ voyale), avou l’ cawete « -isse 1 »; sacwè djusse boune po les tchéns.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
tchinisse tchinisses

tchinisse omrin

  1. viye sacwè ki n' sieve pus a rén.
    • Après, i sont capåbes di nos tchôkî des tchirlikes k' on lome pairmetes po nos fé payî tos les noveas tchinisses k' il åront metous so les voyes Charles Massaux (fråze rifondowe).
    • Djel doe co aveur dins on ridant ås tchinisses; dji l' a wårdé po l' sovnance José Schoovaerts (fråze rifondowe).
    • Ses djins rindît å Djåcob tos les diès des etrindjîs k' il avént, et co les aneas k' il avént d' pindous a leus orayes; li Djåcob etera tos les tchinisses å pî do tchinne dilé Sichem Lorint Hendschel, Li Djneze (ratournaedje)..
  2. dijhaedje ki n' sieve a rén.
    • C' esteut l' mwaisse di scole ki pormoennéve les efants; elzî esplikéve des tchinisses k' i roveyrént Rodolphe Dedoyard (fråze rifondowe).
  3. usteye ki n' va nén.
    • Sacré nodidju d' tchinisse !
  4. sacwè ki n' est nén bon, ki fwait do toirt.
    • Les araedjîs avou leu påye,
      K' i lomèt d' Fexhe et ki l' diåle åye,
      Cisse påye ki dji lome on tchinisse
      Di tchagrin m' a fwait vni l' djaenisse ! Marian de Saint-Antoine, lijhåve so Wikisourd (fråze rifondowe).
    • Eco on tchinisse ki les grands coboys ås coûtès idêyes rispårdèt totavå l' daegn, avou leus Macdos et leu noere abwesson d' apoticåre ! Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • Dj' a dvou sinte mi tchmin, e fjhant bén atincion di n' mi nén ramoyî en arocant so on tchinisse; pinsez bén, l' brut k' ça freut padzeu l' martchî ! Jean-François Brackman (fråze rifondowe).
  5. sitouwåcion sins ôre, k' on n' s' î rtrouve nén.
    • Et nos piede, nos dispårpiyî, sins cwåtes ni ôres; ké tchinisse ! Willy Bal (fråze rifondowe).
  6. sitouwåcion ki tertos criynut Barabasse
    • Li « xh » a fwait on tchinisse emey les waloneus, co pé k' on rnåd å mitan d' ene poytreye Lucyin Mahin.
  7. tote pitite sacwè.
    • Vos les cial rivnous, les condjîs ! nén des tchinisses come les cis k' on-z a-st avou cial et la d' tinzintins. Nonna ! Des condjîs podbon ! Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
    • On-z esteut-st ashious so des ptits tchinisses di bancs, k' estént tot bas, et les djnos vos rmontént disk' å stoumak Henri Forir, lijhåve so Wikisourd (fråze rifondowe).
    • I n' leyént ki les ramis: ptitès coxhetes et [[~s}} ki dvént siervi pus tård Serge Fontaine (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
sacwè ki n' sieve pus
usteye ki n' va nén bén
sacwè ki fwait do toirt
sitouwåcion k' on n' sait cwè fé
sitouwåcion ki tertos criynut Barabasse
pitite sacwè

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
åk ki n' sieve a rén
dijhaedje ki n' sieve a rén
usteye ki n' va nén bén
sacwè ki fwait do toirt
sitouwåcion k' on n' î rtrouve nén
sitouwåcion ki tertos criynut Barabasse
pitite sacwè