Aller au contenu

vene

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
vene venes

vene femrin

  1. pitite astantche, avou des trôs po leyî passer l' aiwe mins nén les pexhons, metowe sol costé d' ene rivire, po distourner ene pårt di l' aiwe eviè on d' molén.
    • Cwand l' aiwe do bî ni potchive pus l' vene,
      I s' pormoennéve avå les prés,
      Contant l' hopea d' saetch al farene,
      K' aveut-st ahoplé d' beas broûlésJoseph Mignolet, "Fleûrs di prétins", p.83 (1929), "Li molin dè vî Stiène" (1925) (fråze rifondowe).
  2. (pa stindaedje do sinse) astantche so on canå ki l' aiwe passe pa padzeu.
    • L' aiwe ki tome al valêye d' ene vene et ki rôle evoye tot huzant Motî Haust, Dvins "hûser" (fråze rifondowe).
  3. (belès-letes) (imådjreçmint) vene do cir ki stantche li plouve.
    • Bon Diu, Vos ki fwait ploure, serez les venes, alez, s' i vs plait, Vos nos rindroz l' cour bén etait Joseph Duysenx (fråze rifondowe).
  4. (noûmot pa stindaedje do sinse) pluriyal sistinme di batchs po spurer les mannetès aiwes et les rtaper el rivire.
    • Il ont metou des venes po rapurer les måsseyès aiwes do zonigne.
Sinonimeye
[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.

Etimolodjeye 2

[candjî]

Svierba do viebe « vener »

Sustantif

[candjî]

vene femrin todi singulî

  1. (mot d’ fiziolodjeye) sinse ki permete d' oder.
    • I n' a pont d' vene Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
    • I nd a ene, di vene! Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
    • Awè ene boune vene.
    • C' e-st on tchén k' a del vene.
  2. (imådjreçmint) tchance.
    • On-z a yeu l' vene di tchair so ene sakî po nos mostrer l' voye. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • (tot cåzant å rvier) Dj' a yeu l' vene ådjourdu! Motî Gilliard (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
sinse ki permete d' oder

Codjowas

[candjî]

vene

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « vener ».
  2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « vener ».
  3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « vener ».
Ratournaedjes
[candjî]
1ire djin sg. ind. pr.
3inme djin sg. ind. pr.