bate

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « battuĕre » (minme sinse), racuzinåve avou l’ gayel « bathu » (bate del manoye), avou l’ burton « bat » ey avou l’ irlandès « bath » (grande doleur).

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	bate
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	batoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	batans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	batnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	batrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	bateu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	bate
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	batou
Ôtes codjowaedjes	come mete

bate (å prono : si bate)

1. (viebe å coplemint) diner sacwants côps a (ene sakî, ene biesse ene sacwè).
   • I bate si feme.
2. (viebe å coplemint) wangnî conte (a on djeu, ene guere).
   • Il ont batou les Almands.
3. (viebe å coplemint) (mot d’ coujhnåjhe) (mot d’ djeu) maxhî, rimouwer mwins côps po candjî l’ texheure, li cogne, l’ ôre.
   • Bate des oûs, po ndè fé ene amlete, del crinme pol sipexhi, do boure pol rinde poumåde.
   • Bate les cwåtes, po candjî l’ ôre.
4. foirdjî (ene manoye).
   • Eco fåreut i saveur s’ on-z a batou des florins divant 1252. — Nicolas Lequarré (fråze rifondowe).
5. (v. å nén dit coplemint) rascode les xhos des dinrêyes, tot bouxhant sol påte.

Ratourneures

1. bate el gregne et vaner a l’ ouxh, bate el xheure et vaner a l’ ouxh
2. fé bate l’ aiwe
3. si fé bate
4. bate des mwins
5. bate des pîs
6. bate des aiyes

Parintaedje

• bataedje, bateu, batmint, batreye, bataye
• imbatåbe
• ribate
• abate
• rabate
• forbate, sorbate
• disbate, discobate
• trebate

Mots d’ aplacaedje

• bate manoye
• bate copene

Sinonimeye

• (diner des côps) : Loukîz l’ motyince : volêye di côps
• (wangnî) : ridobler, vinker
• (po fé toumer les poûsires) : scheure

Ratournaedjes

• F. battre, frapper.
• F. battre, vaincre.
• F. frapper (une monnaie).
• F. battre (le blé).

Codjowas

bate

1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bate ».
2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bate ».
3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « bate ».

Sustantif

singulî	pluriyal
bate	bates

bate femrin

1. ribatowe plaece.
2. dins l’ ratourneure : bate di dvizes.