Aller au contenu

bate

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : batê.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « battuere » ‎(« battuĕre ») (minme sinse), racuzinåve avou l’ gayel « bathu » (bate del manoye), avou l’ burton « bat » ey avou l’ irlandès « bath » (grande doleur).

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) bate
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) batoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) batans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) batnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) batrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) bateu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) bate
pårt. erirece (dj’ a, vos av) batou
Ôtes codjowaedjes come mete

bate (å prono : si bate)

  1. (viebe å coplemint) diner sacwants côps a (ene sakî, ene biesse ene sacwè).
    • I bate si feme.
  2. (viebe å coplemint) wangnî conte (a on djeu, ene guere).
    • Il ont batou les Almands.
  3. (viebe å coplemint) (mot d’ coujhnåjhe) (mot d’ djeu) maxhî, rimouwer mwins côps po candjî l’ texheure, li cogne, l’ ôre.
    • Bate des oûs, po ndè fé ene amlete, del crinme pol sipexhi, do boure pol rinde poumåde.
    • Bate les cwåtes, po candjî l’ ôre.
  4. foirdjî (ene manoye).
    • Eco fåreut i saveur s’ on-z a batou des florins divant 1252. Nicolas Lequarré (fråze rifondowe).
  5. tocter, bouxhî.
    • Efants, cwand viè l’ shijhe on djouwéve
      Ås sôdårds, c’ esteut ewaerant
      Di sinti come nosse cour bateut
      Cwand i nos fjheut maneuvrer dvant. Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.185, « Lu såbe du m’ grand-pêre » (fråze rifondowe).
  6. (v. å nén dit coplemint) rascode les xhos des dinrêyes, tot bouxhant sol påte.

Ratourneures

[candjî]
  1. bate el gregne et vaner a l’ ouxh, bate el xheure et vaner a l’ ouxh
  2. fé bate l’ aiwe
  3. si fé bate
  4. bate des mwins
  5. bate des pîs
  6. bate des aiyes
  7. bate di vedjes
  8. bate do feu
  9. bate li boure [E89]
  10. bate li dame [E89]

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
bate
bate
bate
bate

Codjowas

[candjî]

bate

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bate ».
  2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « bate ».
  3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « bate ».

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
bate bates

bate femrin

  1. ribatowe plaece.
  2. dins l’ ratourneure : bate di dvizes.

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :