Aller au contenu

ascoxheye

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Do viebe « ascoxhî » avou l’ cawete « -eye ».

Prononçaedje

[candjî]

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin ascoxhî ascoxhîs
femrin ascoxheye ascoxheyes

ascoxheye femrin

  1. femrin pårticipe erirece (fok dins ene fråze al vwès passive), do viebe : «ascoxhî».
    • Ene pareye grande aiwe ni såreut esse ascoxheye ki pa èn adjeyant.

Ratournaedjes

[candjî]
pårt. er. femrin d' on viebe ratournant «ascoxhî»

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
ascoxheye ascoxheyes

ascoxheye femrin

  1. distance inte les deus pîs cwand on rote.
    • L' ome n' aveut nén fwait ene cwarantinne d' ascoxheyes ki Djulie vineut cweri madame Nanård. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.28 (fråze rifondowe).
    • Et vola ki dji voe m' moniteur rivni, a grandès ascoxheyes, del tour di controle Yvonne Gendarme (fråze rifondowe).
    • On stocaesse ome, ås grossès mashales, abiyî d' on blanc cindrén, fwait sacwantès ascoxheye sol terasse Pol Bossart (fråze rifondowe).
    • Dji vôreu tant fé ene grande ascoxheye, po passer houte des djoûs sins loumire, et m' ritrover li cou el blanke nivaye ! Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
    • Portant, dj' aveu bon et må tot parey e minme tins. Sins pont fé d' brut, deus ascoxheyes padrî lu, dj' a ritnou mi alinne José Schoovaerts (fråze rifondowe).
    • Vosse bole est si ptite, derit i li Ptit Prince, ki vos è savoz fé l’ toû e troes ascoxheyes Lorint Hendschel, ratournant « Li ptit prince ».
    • I rotéve a grandès ascoxheyesPaul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 11 (fråze rifondowe).
  2. muzeure di cisse distance la.
  3. avanceye, progrès.
    • Li prumire djin sol lune: ene pitite hope po èn ome, ene grande ascoxheye po totes les djins Modele:LM
  4. E cisse pådje ci, n’ a co pont d’ definixha pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.
    • Nos veyes sont des viyaedjes adlé les grands Paris ;
      Li Mouze, tot près del mer, a l' ascoxheye d' on ri !Louis Lagauche, "L' inmant", Po Nameûr, (1947), p. 140 (fråze rifondowe).
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.


di vaici a mon m' fré, i gn a k' ene ascoxheye : c' est tot près. On dit eto: pixheye, côp d' fizik. F. à un pas, tout près. i n' est nén a ene ascoxheye près : i n' a nén peu d' è rmete. On s' a rindou conte ki les Provançots ni sont nén a ene ascoxheye près, leu "boulvård", c' esteut ene voye nén pus lådje ki les cis d' Årveye (Claire Paulet). F. exagérer. i fwait des ascocheyes di coixhî : i va rade (come onk k' est pokî et ki s' såve). F. se hâter. fé l' grande ascoxheye: a) si maryî. b) mori. li dierinne ascoxheye : li moirt.

muzurer a l' ascoxheye : hazer. F. arpenter.

l' Ascoxheye : tite d' on live e walon da Raymond Bertrand (1942). , Disfondowes: ascochèye, ascôchîye, ascôchîe, ascohîe, ascohèye, ascohêye, asgauchîye, astohêye, ascôjêye, ascôjîe.

Plaque toponymique bilingue français-wallon, à Namur.jpg

Sinonimeye

[candjî]
distance inte deus pîs ki rotnut

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
distance inte les deus pîs ki rotèt
distance inte les deus pîs ki rotèt
distance inte les deus pîs ki rotèt