bezén

Èn årtike di Wiccionaire.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Bodje «bez-» (rivuzlé di pez-, come dins pzant = b'zant), avou l’ cawete « -én », kécfeye on calcaedje do francès « pesant » pal voye do picård « besin » (minme sinse); (!!! a-z aveuri).

Sustantif[candjî]

singulî pluriyal
omrin bezén bezéns
femrin bezene bezenes

bezén omrin

  1. onk ki n' va nén rade.
    • C' est ene bezene, mins si ovraedje est bén fwait Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Elle est co l' dierinne a l' sope, c' est ene bezene Motî del Lovire (fråze rifondowe).
    • Dispaitchîz vs, grand bezén Félicien Barry (fråze rifondowe).
    • Ci-la, c' est on bezén et on wachnir — J. Demierbe (fråze rifondowe).
  2. (mot des otos) onk ki moenne l' oto tot doûçmint, et k' ça ehale les ôtes.
  3. onk ki n' sait bouter comifåt
  4. onk ki n' est nén foirt malén.
    • I n' è sait vudî, c' est on bezén D.T.W (fråze rifondowe).
    • Po l' eritance, il årént bén vlou k' ele saye d' etourpiner l' grand laid bezén dal cinse des Fonds.
    • Grand bezén! T' as neyî tes shabots et frexhi mi dvantrin Gabrielle Bernard (fråze rifondowe).
  5. onk ki n' si sait decider.
  6. onk ki spepeye (ki waite a ttafwait).
  7. onk ki raconte tofer li minme sacwè.

Sinonimeye[candjî]

Sipårdaedje do mot[candjî]

w. do Coûtchant et w. do Mitan

Ratournaedjes[candjî]

onk ki n' va nén rade Loukîz a : londjin
onk ki n' est nén foirt malén Loukîz a : wargnasse
onk ki n' sait bouter comifåt
onk ki n' si sait decider Loukîz a : tchicteu
onk ki spepeye tot Loukîz a : spepieus
onk ki raconte todi l' minme cayet Loukîz a : ragadleu

Addjectif[candjî]

singulî pluriyal
omrin bezén bezéns
femrin padrî bezene bezenes
femrin padvant bezene bezenès

bezén omrin

  1. ki n' va nén rade.
    • Subtile a s' djeu d' pacyince, bezene come a plaijhi
      l' erî-såjhon disbeye les coxhes et les muchetes Christian Quinet (fråze rifondowe).
    • Les grands-peres sont sovint bezéns Motî del Lovire (fråze rifondowe).
  2. (dins ene fråze di noyaedje) nén biesse, nén londjin.
    • Gn a k' on defåt a m'-n oto: gn a l' volant ki s' disvisse, mins dji n' so nén bezén po l' ristitchî dins l' trô Bob Dechamps (fråze rifondowe et rarindjeye).

Sinonimeye[candjî]

Ratournaedjes[candjî]

ki n' va nén rade Loukîz a : londjin
ki n' sait fé ene sacwè rade et comifåt

Ortografeyes[candjî]

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13