crîner

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Mot-brut « crîn », avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, sol minme modele ki l' almand « greinen »

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /kʀiː.ˈne/ /krɛ̃ː.ˈne/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kʀiː.ˈne/

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	crîne
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	crînez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	crînans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	crînnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	crînrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	crînéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	crîne
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	crîné
Ôtes codjowaedjes	come bouter

crîner (v. sins coplemint)

(brut) fé on brut di cfroyaedje tot djåzant d' ene rowe, d' èn ouxh nén bén ecråxhîs.
- Dj' ô èn ouxh ki crîne. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Cwand t’ oyeus l’ plantchî ki crînéve, ti djheus k’ c’ esteut des rivnåds.
- Li machine hansixheut, et fåte di cråxhe les rôlmints crînént.
- Li tourniket ratake eco ene feye a tourner,
  Tot kschoyant s’ vî toet k’ on ôt crîner
  Come ene rowe di molén. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « C’èst l’ fièsse », 1912-1913, p.74 (fråze rifondowe).
- Gn a les dierins tchårs del djoûrnêye ki fjhèt crîner les pires des levêyes — Léon Warnant (fråze rifondowe).
(brut) fé on brut avou les dints ki s' froxhèt.
- Fé crîner ses dints. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Li five ki lyi broûléve li tiesse et ki fjheut crîner ses dints, lyi rprezintéve Tchîvrimont avou ses pormoennådes al dilongue del rivlete, la k' Critchon bracnéve ås trûtes, et ses coûsses avå les pierdous pazeas des tiers. — Joseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
(mot d’ zolodjeye) tchanter, tot djåzant d’ on crikion ou d' ene agaesse.
- Totès sôres di potchantès biesses crînèt d' tos leu pus roed — Lorint Hendschel.
- Dal betchete di nosse vî melêye,
  L' oyoz vs ki fwait crîner s' rahia ?
  Mi pôrîz vs bén dire çou k' ele a ?
  Loukîz l' ene gote, come ele cawtêye
  — Henri Simon, "Li pan dè bon Diu", "L’aguèsse" (fråze rifondowe).

Ratourneures

crîner des dints

Parintaedje

Sinonimeye

fé on brut di cfroyaedje tot djåzant d' ene rowe, d' èn ouxh nén bén ecråxhîs

wignî

Ortografeyes

Divant 1900 :

crîné : E89 ^(lére), E177a ^(lére)
krîné : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

crinner : O4
crîner : E1, E170, S117

E rfondou walon :

crîner : R10 ^(lére), R13

Li mot n’ est nén dins : S36

Ratournaedjes

fé on brut di cfroyaedje tot djåzant d' ene rowe, d' èn ouxh nén bén ecråxhîs

Francès : grincer ^(fr), crisser ^(fr)

tchanter, tot djåzant d’ on crikion ou d' ene agaesse

Francès : chanter ^(fr)