Aller au contenu

machene

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : machine.

Etimolodjeye

[candjî]

Calcaedje do francès « machine » (minme sinse), çou ki dene on mot avou l’ cawete « -ene ».

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]

machene femrin

  1. (tecnolodjeye) instrumint destiné ki prodût do mouvmint, usteye ki rote tote seule (éndjin ki fwait d' l' ovraedje estô d' ene djin).
  2. (pus stroetmint) (mot d' tchimin d' fier) prumî boket d' on trén, ki saetche tos les vagons.
  3. (imådjreçmint) mannet plan emantchîs etur des målès djins.

Parintaedje

[candjî]

Ratourneures

[candjî]
  1. ratourneures avou l' mot machine:
    1. djouwer a machine et vagons : djouwer å trén.
  2. sôres di machines, sorlon l' enerdjeye k' elzès fwait bouter:
    1. machine al wapeur : machine k' eploye li wapeur come foice di mouvmint.
    2. machine electrike : machine k' eploye l' electricité po roter.
  3. sôres di machines di måjhone:
    1. machine ås poûssires : machine ki prind les poûssires al tere.
    2. machine a keuze : machine pol cozaedje des mousmints
    3. machine al bouwêye, machine a bouwer u machine a laver : machine po fé l' (rl a: wachote).
    4. machine a stoide : machine ki stoid les mousmints k' on stî lavés, po k' il åyénxhe moens d’ aiwe divant d’ souwer.
  4. machines po l' ovraedjes des tchamps :
    1. machine a mode u machene a traire : usteye do cinsî modeu d' vatches, k' on-z emantche après l' pé del vatche et k' el mode mecanicmint. F. trayeuse mécanique.
    2. machine a bate : machine a bate li grin.
    3. grosse machine : mexhneuse-bateuse
    4. pitite machine : eneviè li grosse machine, ene pus ptite, ki n' fwait ki soyî, et n' nén fé l' mexhnaedje ni l' bataedje.

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C13

Ratournaedjes

[candjî]
éndjin ki boute tot seu
éndjin ki haetche on trén